11 0 ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ Σχ Έτος 2014-2015 Τμήμα Α 2 Διατροφή και ηλικία (Διατροφικές ανάγκες ανάλογα με τα διάφορα ηλικιακά στάδια του ανθρώπου στην Ελλάδα τον 21 ο αιώνα) Στάδιο 1: κριτήρια επιλογής θέματος Επιλέχθηκε αυτό το θέμα διότι: το θέμα παρουσιάζει ενδιαφέρον καθώς οι πληροφορίες που μπορούν να αντληθούν από αυτό είναι πολυπληθείς και μπορούν να εφαρμοστούν στην καθημερινότητά μας είναι σημαντικό ένα άτομο να γνωρίζει όλα όσα επηρεάζουν την υγεία του συμπεριλαμβανομένης και της κατάλληλης διατροφής για την ηλικία του Στάδιο 2: τίτλος θέματος Γενικός τίτλος: Διατροφή και ηλικία Ειδικός τίτλος; Διατροφικές ανάγκες ανάλογα με τα διάφορα ηλικιακά στάδια του ανθρώπου στην Ελλάδα τον 21 ο αιώνα Στάδιο 3: παρουσίαση του θέματος Η έρευνά μας αφορά το ζήτημα της σωστής διατροφής των ανθρώπων ανάλογα με την ηλικία τους, καθώς και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην ποιότητα ζωής τους. Πιο συγκεκριμένα, επικεντρώνεται στις διατροφικές συνήθειες που επικρατούν στην Ελλάδα τον 21 ο αιώνα. Δίνεται περισσότερη βαρύτητα σε εκείνες που ευνοούν την μακροζωία και την καλή φυσική κατάσταση του ατόμου και κατά πόσο αυτές εφαρμόζονται. Στάδιο 4: σκοπός εργασίας ενημέρωση όλων των ατόμων για την διατροφή που είναι κατάλληλη για την ηλικία τους αναφορά στις διαφορετικές τροφικές συνήθειες ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας μεταξύ των μελών της ομάδας Στάδιο 5: εισαγωγή στο θέμα α) ιστορική αναδρομή β) ανάπτυξη του θέματος γ) ερευνητικά ερωτήματα α) Ιστορική αναδρομή Τις διατροφικές συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων χαρακτήριζε η λιτότητα, κάτι που αντικατόπτριζε τις δύσκολες συνθήκες υπό τις οποίες διεξάγετο η ελληνική γεωργική δραστηριότητα. Θεμέλιο τους ήταν η λεγόμενη «μεσογειακή τριάδα» σιτάρι, λάδι και κρασί. Στη βάση της διατροφής των αρχαίων Ελλήνων συναντούμε τα δημητριακά, σιτάρι, και σε περιπτώσεις ανάγκης, μείγμα κριθαριού με σιτάρι, από το οποίο παρασκευαζόταν ο άρτος. Τα δημητριακά συνοδεύονταν συνήθως από οπωροκηπευτικά λάχανα, κρεμμύδια, φακές και ρεβύθια. Η κατανάλωση κρέατος και θαλασσινών σχετιζόταν με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας, αλλά και με το αν κατοικούσε στην πόλη, στην ύπαιθρο ή κοντά στη θάλασσα. Οι Έλληνες κατανάλωναν ιδιαιτέρως τα γαλακτοκομικά και κυρίως το τυρί.
Δημητριακά και ψωμί Τα δημητριακά αποτελούσαν τη βάση της διατροφής των αρχαίων Ελλήνων, κατά τη μινωική, τη μυκηναϊκή και την κλασική περίοδο. Κύρια προϊόντα ήταν το σκληρό σιτάρι (πύρος), η όλυρα (ζειά) και το κριθάρι (κριθαί). Τα δημητριακά κατείχαν εξέχουσα θέση στη διατροφή των Αρχαίων Ελλήνων. Ήδη από στην ομηρική εποχή ήταν γνωστός ο τρόπος καλλιέργειας σίτου, κριθαριού και όλυρας. Ο Σόλων, ο Αθηναίος νομοθέτης του 6ου αιώνα π.χ., όρισε πως το ψωμί από σιτάρι έπρεπε να καταναλώνεται μόνο κατά τις εορταστικές ημέρες. Από την κλασική εποχή και έπειτα, και μόνο για εκείνους που είχαν τα οικονομικά μέσα, το εν λόγω ψωμί ήταν διαθέσιμο καθημερινά στα αρτοπωλεία. Φρούτα, λαχανικά και όσπρια Τα δημητριακά σερβίρονταν συνήθως με ένα συνοδευτικό γνωστό με τη γενική ονομασία, ψον. Αρχικά η ονομασία αναφερόταν σε ότι μαγειρευόταν στη φωτιά, και, κατ' επέκταση, σε οτιδήποτε συνόδευε το ψωμί. Από την κλασική εποχή και μετά, πρόκειται για ψάρι και λαχανικά: λάχανα, κρεμμύδια (κρόμμυον), γλυκομπίζελα, πράσα, βολβούς, μαρούλια, βλίτα, ραδίκια κ.ά. Σερβίρονταν ως σούπα, βραστά ή πολτοποιημένα ( τνος), καρυκευμένα με ελαιόλαδο, ξύδι, χόρτα ή μια σάλτσα ψαριού γνωστή με την ονομασία γάρον. Οι πιο φτωχές οικογένειες κατανάλωναν βελανίδια (βάλανοι). Οι ελιές ήταν πολύ συνηθισμένο συνοδευτικό, ωμές ή συντηρημένες. Ειδικά οι λαϊκές τάξεις κατανάλωναν πολλά όσπρια. Προτιμούσαν τους φασίολους, τις φακές, τα ρεβίθια, τα κουκιά (κύαμοι) και τους θέρμους (λούπινα). Για τους κατοίκους των πόλεων τα φρέσκα οπωροκηπευτικά ήταν πολύ ακριβά κι έτσι καταναλώνονταν σπάνια. Οι φτωχότεροι πολίτες προτιμούσαν τα ξηρά λαχανικά. Το τυπικό φαγητό του μέσου εργάτη ήταν η φακή. Μια τυπική στρατιωτική μερίδα περιελάμβανε τυρί, σκόρδο και κρεμμύδια. Τα φρούτα, φρέσκα ή ξηρά, τρώγονταν ως επιδόρπιο. Πρόκειται κυρίως για σύκα, σταφίδες, καρύδια και φουντούκια. Τα ξηρά σύκα χρησίμευαν επίσης ως ορεκτικό, πίνοντας παράλληλα κρασί. Στην περίπτωση αυτή, συνοδεύονταν συχνά από ψητά κάστανα, στραγάλια Κρέας Στην κλασική Αθήνα, οι περισσότεροι έτρωγαν κρέας, αρνίσιο ή κατσικίσιο, μονάχα στις γιορτές. Μολαταύτα, τόσο οι πλούσιοι όσο και οι φτωχοί κατανάλωναν λουκάνικα. Κατά τη μυκηναϊκή περίοδο είναι γνωστό πως κατανάλωναν αρνίσιο, βοδινό και μοσχαρίσιο κρέας. Κατά τον 8ο αιώνα π.χ. Ο Ησίοδος, περιγράφει στο «Έργα και Ημέραι» την ιδανική αγροτική γιορτή: Κύρια τροφή των Σπαρτιατών πολεμιστών ήταν ένας ζωμός από χοιρινό, γνωστός με την ονομασία μέλας ζωμός. Ο Πλούταρχος υποστηρίζει πως «ανάμεσα στα πιάτα, αυτό που έχαιρε της μεγαλύτερης εκτίμησης ήταν ο μέλας ζωμός, μάλιστα σε τέτοιο σημείο που οι ηλικιωμένοι δεν αναζητούσαν καθόλου το κρέας. Το άφηναν για τους νεότερους και δειπνούσαν μονάχα με το ζωμό που τους παρείχαν». Για τους υπόλοιπους Έλληνες πρόκειται για αξιοπερίεργο φαινόμενο. Το πιάτο αυτό αποτελούταν από χοιρινό, αλάτι, ξύδι και αίμα. Συνοδευόταν από τη γνωστή μάζα, σύκα, τυρί και καμία φορά από θηράματα ή ψάρι. Ο Αιλιανός, συγγραφέας του 2ου και 3ου αιώνα μ.χ., υποστηρίζει πως στους Λακεδαιμόνιους μάγειρες απαγορευόταν να προετοιμάζουν οτιδήποτε άλλο εκτός από κρέας. Ψάρι Η στάση των Ελλήνων απέναντι στο ψάρι ποικίλλει ανάλογα με την εποχή. Στο έπος της Ιλιάδας δεν γίνεται κατανάλωση ιχθύων παρά μόνο ψητού κρέατος. Ο Πλάτων το αποδίδει στην αυστηρότητα των εθίμων της εποχής, εντούτοις μοιάζει πως το ψάρι θεωρούνταν φαγητό για φτωχούς. Αντιθέτως, κατά την κλασική εποχή, το ψάρι μετατρέπεται σε προϊόν πολυτελείας, το οποίο αναζητούν για το τραπέζι τους οι γευσιγνώστες. Οι σαρδέλες, οι αντζούγιες και οι μαρίδες αποτελούν φαγητά της καθημερινότητας για τους αρχαίους Αθηναίους. Επίσης στην ίδια κατηγορία μπορούν να αναφερθούν ο λευκός τόνος, το λυθρίνι, το σαλάχι, ο ξιφίας και ο οξύρρυγχος, ο οποίος καταναλώνεται αλατισμένος. Οι Έλληνες απολάμβαναν εξ ίσου και τα υπόλοιπα θαλασσινά. Σουπιές (σηπία), χταπόδια (πολύπους) και καλαμάρια (τευθίς) μαγειρεύονταν ψητά ή τηγανητά και σερβίρονταν ως ορεκτικά, ως συνοδευτικά ή ακόμη και στα συμπόσια, αν ήταν μικρού μεγέθους. Τα θαλασσινά μεγαλύτερου μεγέθους συγκαταλέγονταν στα πιάτα της υψηλής μαγειρικής. Τέλος
εκτίμησης έχαιραν τα καβούρια (καρκίνος), οι αστακοί ( στακός), οι αχινοί ( χ νος) και οι καραβίδες (κάρα ος) Αυγά και Γαλακτοκομικά Οι Έλληνες ανέτρεφαν πάπιες, χήνες, ορτύκια και κότες για να εξασφαλίζουν αυγά. Τα αυγά καταναλώνονταν ως ορεκτικό ή επιδόρπιο. Επιπλέον τόσο ο κρόκος όσο και το ασπράδι του αυγού αποτελούσαν συστατικά διάφορων συνταγών. Το γάλα ήταν αρκετά διαδεδομένο, ωστόσο σπάνια χρησιμοποιούταν στη μαγειρική. Το βούτυρο ήταν γνωστό, αλλά χρησιμοποιούταν σπάνια: γενικώς θεωρούταν χαρακτηριστικό της διατροφής των κατοίκων της Θράκης. Παρόλα αυτά τα γαλακτοκομικά προϊόντα έχαιραν εκτίμησης. Η πυριατή ήταν ένα είδος παχύρρευστου γάλακτος, το οποίο συχνά συγχέεται με το γιαούρτι. Βασικό συστατικό της ελληνικής διατροφής ήταν το τυρί, είτε από γάλα κατσίκας είτε από γάλα προβάτου. Άλλα τρόφιμα Άλλα εδέσματα των αρχαίων Ελλήνων ήταν γλυκά όπως η «σησάμης» (είτε με τη μορφή που έχει το σημερινό παστέλι, είτε σε σφαιροειδή μορφή), οι «πλακούντες», η «άμμιλος» (τούρτα), η «μελιττούτα» (είδος γαλατόπιτας) καθώς και τα «αρτοκρέατα» (κρεατόπιτες), οι «τηγανίτες» ή τα «τήγανα» (τηγανίτες ή λουκουμάδες). Ποτά Στη πόση των αρχαίων Ελλήνων με την ευρύτερη κατανάλωση ήταν προφανώς το νερό. Η αναζήτηση νερού υπαγόταν στις εργασίες που έπρεπε να διεκπεραιώσουν καθημερινά οι γυναίκες. Αν και η χρήση πηγαδιού συχνά ήταν αναπόφευκτη, όπως είναι φυσικό υπήρχε προτίμηση σε νερό «από πηγή πάντα ρέουσα και αναβλύζουσα». Τέλος, ο Αθήναιος αναφέρει μια σειρά από φιλοσόφους που κατανάλωναν παρά μόνο νερό, συνήθεια που συνοδεύεται συνήθως από αυστηρή χορτοφαγία. Άλλα ποτά που καταναλώνονται συχνότατα ήταν το γάλα κατσίκας και το υδρόμελι. Κατά την αρχαιότητα υπήρχαν πολλά είδη κρασιού: λευκό, κόκκινο, ροζέ. Το κρασί στις περισσότερες περιπτώσεις αραιωνόταν με νερό, καθώς ο "άκρατος οίνος" (μη αραιωμένο κρασί) δεν ενδεικνυόταν για καθημερινή χρήση. Η Σπάρτη ήταν η μοναδική πόλη όπου επιτρεπόταν στις γυναίκες να καταναλώνουν ότι ήθελαν. β) Ανάπτυξη του θέματος Μετά από έρευνα που έγινε απο το Ίδρυμα «Αριστείδης Δασκαλόπουλος» το 2007 πάνω στις διατροφικές συνήθειες των παιδιών ηλικίας 3-18 ετών διαπιστώθηκαν τα εξής: Κατ αρχάς το δείγμα της έρευνας αποτελούταν από 1305 άτομα ηλικίας 3-18 ετών. Στην έρευνα απάντησαν οι υπεύθυνοι για τη διατροφή των παιδιών ηλικίας 3-12 ετών (συνήθως οι μητέρες τους), ενώ για τις ηλικίες 13-18 ετών απάντησαν οι ίδιοι. 1. Ένα στα τρία παιδιά ηλικίας 3-12 ετών έχει σωματικό βάρος πάνω από το κανονικό. Το πρόβλημα του υπερβάλλοντος βάρους κορυφώνεται στις ηλικίες των 7-12 ετών και μάλιστα στις αγροτικές περιοχές, όπου το ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών φτάνει περίπου στο ένα στα δύο. Στη νηπιακή ηλικία των 3-6 ετών, 1 στα 5 παιδιά είναι λιποβαρή. Στο σύνολο του δείγματος, 1 στα 4 παιδιά ηλικίας 3-18 ετών είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο. 2. Σχετικά με τις καταναλωτικές συνήθειες των παχύσαρκων παιδιών, η έρευνα κατέδειξε ότι σε σχέση με τα παιδιά φυσιολογικού βάρους, αυτά: καταναλώνουν περισσότερα γλυκά ή μη σπιτικά γλυκά αρτοσκευάσματα στο πρωινό τους (32% έναντι 20%) καταναλώνουν λιγότερα λαχανικά (4,9 φορές την εβδομάδα έναντι 6) καταναλώνουν σνακ όπως γαριδάκια, πατατάκια κ.λπ. σε υπερδιπλάσια συχνότητα (125%) δεν καταναλώνουν καθόλου πρωινό σε μεγαλύτερο βαθμό (19% σε σχέση με 12%) καταναλώνουν σε μικρότερο βαθμό ένα «επαρκές πρωινό» (30% έναντι 46%). 3. Από τα πορίσματα της έρευνας προέκυψε ότι οι ερωτηθέντες δεν έχουν την πραγματική εικόνα του βάρους τους. Έτσι, από τη μια μεριά οι μητέρες παιδιών ηλικίας 3-12 ετών θεωρούν σε μεγάλο βαθμό τα παιδιά τους είναι φυσιολογικά σε βάρος, ενώ, τα ποσοστά των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών αυτής της ηλικίας είναι υψηλά (31%). Από την άλλη, οι έφηβοι ηλικίας 13-18
ετών θεωρούν σε μεγάλο βαθμό ότι έχουν παραπάνω βάρος από το φυσιολογικό, ενώ αυτό δεν ισχύει, με αποτέλεσμα οι έφηβοι να υποβάλλονται σε δίαιτες χωρίς πολλές φορές να το χρειάζονται. 4. Ένα εξίσου σημαντικό εύρημα είναι ότι σχεδόν οι μισοί παχύσαρκοι και υπέρβαροι είναι ικανοποιημένοι με το βάρος τους, μάλιστα 1 στους 10 θεωρεί ότι είναι πιο αδύνατος από όσο θα ήθελε. Αντίθετα, 1 στους 10 λιποβαρείς και 2 στους 10 με φυσιολογικό βάρος θεωρούν τον εαυτό τους πιο βαρύ από όσο θα ήθελαν και καταλήγουν σε δίαιτα. 5.Λιγότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες τρώνε ένα «επαρκές» πρωινό, ενώ το 14% δεν τρώει καθόλου πρωινό, με την κακή αυτή συνήθεια να υιοθετείται περισσότερο από τους νέους 16-18 ετών, όπου 1 στους 4 φεύγει το πρωί από το σπίτι με άδειο στομάχι. 6. Όσον αφορά στην κατανάλωση φρούτων, με δεδομένο ότι η ενδεικτική ποσότητα ημερήσιας κατανάλωσης είναι 2-3 φρούτα, οι μισοί περίπου ερωτηθέντες, σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, καταναλώνουν μόνο ένα φρούτο ή ένα ποτήρι χυμό την ημέρα ή δεν καταναλώνουν καθόλου φρούτα. Σε όλες τις ηλικιακές ομάδες η κατανάλωσή τους είναι χαμηλότερη από 1 φορά την ημέρα. 7. Οι έφηβοι καταναλώνουν με μεγαλύτερη συχνότητα, όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο, γρήγορο φαγητό, με ένα ποσοστό 11% να το καταναλώνει περισσότερες από 5 φορές την εβδομάδα. Κύρια προτίμησή τους, και μάλιστα με μεγάλη διαφορά από τα υπόλοιπα 8.Η έρευνα ακόμα έδειξε ότι η σχέση των παιδιών μας με τη μεσογειακή διατροφή δεν είναι ιδιαίτερα καλή, αφού μοντέλο μεσογειακής διατροφής ακολουθεί μόλις το 10% του συνόλου των ερωτηθέντων, με τους έφηβους να έχουν το χαμηλότερο σκορ. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αντίστοιχη μελέτη που έχει γίνει σε μια άλλη μεσογειακή χώρα, την Ισπανία, «καλό» σκορ μεσογειακής διατροφής είχε το 46% των ερωτηθέντων. Όπως έδειξε η έρευνα, το μορφωτικό επίπεδο των γονέων, αλλά και το να τρώει το παιδί έστω μια φορά την ημέρα μαζί με κάποιο γονιό του, επηρεάζει θετικά το σκορ μεσογειακής διατροφής. Η έρευνα ATTICA έχει ως αντικείμενο την υγεία και την διατροφή. Κατά την διάρκεια αυτής της έρευνας, 3.042 ενήλικες από τους οποίους 1.514 ήταν άντρες (48%) και 1.528 ήταν γυναίκες (52%), επιλέχτηκαν από την ευρύτερη περιοχή της Αθήνας κατά την χρονική περίοδο 2001-2002. Η εκτίμηση των διατροφικών συνηθειών πραγματοποιήθηκε με τη χρήση ενός έγκυρου διατροφικού ερωτηματολογίου. Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος και γλυκών ήταν υψηλότερη, και η κατανάλωση ψαριού, πουλερικών, γαλακτοκομικών προϊόντων, λαχανικών και δημητριακών ήταν χαμηλότερη από την κατανάλωση που προτείνεται από το Ελληνικό Υπουργείο Υγείας Σημαντικές είναι οι ελλείψεις στη διατροφή των ανθρώπων, ανά τον κόσμο, όσον αφορά την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Σεπτεμβρίου του περιοδικού British Journal of Nutrition (Βρετανική Επιθεώρηση Διατροφής), και περιλαμβάνεται στην Παγκόσμια Έκθεση Φυτοθρεπτικών (Global Phytonutrient Report) που μόλις κυκλοφόρησε. Σύμφωνα με την έρευνα, η πλειοψηφία των ενηλίκων παγκοσμίως θα έπρεπε τουλάχιστον να διπλασιάσει την τρέχουσα κατανάλωση σε φρούτα και λαχανικά προκειμένου να λαμβάνει την ελάχιστη πρόσληψη πέντε μερίδων (400 γραμμάρια) ημερησίως που συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ). Επιπλέον, η μέγιστη πλειοψηφία των ενηλίκων παγκοσμίως 60% με 87% σε 13 γεωγραφικές περιοχές με βάση τη διατροφή λαμβάνουν μικρότερη ποσότητα από τη συνιστώμενη και χάνουν σημαντικά πλεονεκτήματα διατροφής και υγείας. H έρευνα διεξήχθη για λογαριασμό του Nutrilite Health Institute της Amway και υπολόγισε την πρόσληψη φυτοθρεπτικών σε 13 περιοχές. Συγκεκριμένα, αναλύει τα δεδομένα που αφορούν την πρόσληψη φρούτων και λαχανικών της Παγκόσμιας Επισκόπησης Υγείας του ΠΟΥ (World Health Survey) καθώς και τα δεδομένα υπολογισμών προσφοράς- εκμετάλλευσης της Διεθνούς Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας (Food and Agriculture Organization/FOA), σε συνδυασμό με δεδομένα συγκέντρωσης φυτοθρεπτικών από τις βάσεις δεδομένων του αμερικανικού Υπουργείου Γεωργίας και τη δημοσιευμένη βιβλιογραφία. Τα εννέα φυτοθρεπτικά που περιλαμβάνονται στην ανάλυση εντοπίζονται κυρίως σε φρούτα και λαχανικά και αντιπροσωπεύουν σημαντικές τάξεις φυτοχημικών (καροτενοειδή, φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα). Κατά τα αποτελέσματα της έρευνας, οι περισσότεροι ενήλικες παγκοσμίως δεν λαμβάνουν την ποσότητα ή την ποικιλία των φυτοθρεπτικών συστατικών πρόκειται για οργανικές ενώσεις που εντοπίζονται σε φρούτα και λαχανικά που ενδεχομένως χρειάζονται για την υποστήριξη της υγείας και της ευεξίας τους. Ενώ δεν έχουν καθοριστεί ακόμη ενιαία επίπεδα συνιστώμενης κατανάλωσης φυτοθρεπτικών παγκοσμίως, ένας αυξανόμενος όγκος έρευνας δείχνει ότι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε φυτοθρεπτικά πιθανώς παρέχει πληθώρα πλεονεκτημάτων για την υγεία, από την προαγωγή της υγείας των ματιών, των οστών και της καρδιάς μέχρι την υποστήριξη της λειτουργίας του ανοσοποιητικού και του εγκεφάλου. Αρκετά φυτοθρεπτικά είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά που
μπορούν να συμβάλλουν στην καταπολέμηση της βλάβης που προκαλείται στα κύτταρα του σώματος με την πάροδο του χρόνου. Η Ελλάδα είναι γνωστή για την μεσογειακή διατροφή η οποία μπορεί να περιγραφεί με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Αφθονία τροφών φυτικής προέλευσης (φρούτα, λαχανικά, πατάτες, δημητριακά και όσπρια). Καθημερινή λήψη μικρών ποσοτήτων γαλακτοκομικών προϊόντων (τυρί και γιαούρτι). Κατανάλωση ψαριού και πουλερικών σε εβδομαδιαία βάση (όχι καθημερινή). Προτιμώνται φαγητά που περιέχουν ως λιπαρά οξέα, όπως τα λιπαρά ψάρια (σολομός, τόνος, πέστροφα και σκουμπρί), τα καρύδια και τα πράσινα λαχανικά. Το πολύ μέχρι 4 αβγά την εβδομάδα (στον αριθμό αυτόν περιλαμβάνονται και αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στο μαγείρεμα). Κατανάλωση ζάχαρης (που υπάρχει στα γλυκά) σε εβδομαδιαία βάση. Κόκκινο κρέας (μοσχάρι, χοιρινό κ.λπ.) λίγες φορές τον μήνα. Φυσική δραστηριότητα (περπάτημα). Λελογισμένη κατανάλωση κρασιού (1-2 ποτηράκια με το γεύμα ή το δείπνο). Λάδι ελιάς ως βασικό έλαιο, το οποίο αντικαθιστά όλα τα άλλα λίπη και έλαια. Αποφύγετε έλαια με μεγάλη περιεκτικότητα σε ως λιπαρά οξέα, όπως καλαμποκέλαιο, βαμβακέλαιο και ηλιέλαιο. Μειώστε την κατανάλωση των λιπαρών οξέων που βρίσκονται εν αφθονία στις μαργαρίνες και κατά συνέπεια σε όλα σχεδόν τα έτοιμα γλυκά και φαγητά. γ) Κατά την εκπόνηση της εργασίας μας δημιουργήθηκαν τα παρακάτω ερωτήματα: Γιατί οι άνθρωποι ενώ γνωρίζουν τα προτερήματα μιας σωστής διατροφής προτιμούν να μην την ακολουθούν; Πως η διατροφή επηρεάζει την ψυχική κατάσταση του ατόμου; Η έλλειψη σωστής διατροφής επηρεάζει πιο αρνητικά το άτομο από ότι η υπερβολική κατανάλωση; Ποιες θα μπορούσαν ναι είναι οι επιπτώσεις της συνεχής κατανάλωσης μόνο ενός συγκεκριμένου είδους τροφίμων; Στάδιο 6: Παράγοντες που επηρεάζουν την έρευνα Κατά τη διάρκεια της έρευνάς μας, υπήρξαν ποικίλοι παράγοντες, οι οποίοι είτε προώθησαν την έρευνα είτε στάθηκαν εμπόδιο. Θετικοί: Εύκολη πρόσβαση σε πληθώρα πληροφοριών μέσω του ίντερνετ Εύκολη πρόσβαση στο ίντερνετ Ύπαρξη μεγάλου εύρους πληροφοριών πάνω στο θέμα Αρνητικοί: Η εξειδίκευση του θέματος περιορίζει σημαντικά τις πηγές πληροφόρησης Στάδιο 7: Περιορισμοί της έρευνας Η έρευνά μας επικεντρώνεται στην Ελλάδα τον 21 ο αιώνα. Για το λόγο αυτό είμαστε υποχρεωμένοι στο να καταγράφουμε πληροφορίες που σχετίζονται μόνο με αυτό τον τόπο σε αυτή τη χρονική περίοδο
Στάδιο 8: Αξιοπιστία της έρευνας Γνωρίζουμε πως η έρευνά μας είναι αξιόπιστη διότι τα αποτελέσματα των αναζητήσεων των διαφόρων πηγών πληροφοριών συγκλείνουν σε κάθε αναζήτηση στο διαδίκτυο Στάδιο 9: Διαδικασίες και δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα Οι δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν κατά την έρευνα είναι: Επίσκεψη σε διάφορες ελληνικές και ξένες ιστοσελίδες του διαδικτύου Αναζήτηση πληροφοριών σε εγκυκλοπαίδειες Επεξεργασία των πληροφοριών Στάδιο 10: Δημιουργία ερωτηματολογίου, απαντήσεις, σχόλια, αποτελέσματα, συμπεράσματα, στατιστική ανάλυση και γραφήματα Στην προσπάθεια μας να ολοκληρώσουμε την εργασία μας, δόθηκε ένα ερωτηματολόγιο στους μαθητές της πρώτης λυκείου του οποίου οι ερωτήσεις και απαντήσεις βρίσκονται παρακάτω
1 η Κατά πόσο εξαρτάται η πρόληψη ασθενειών από την σωστή διατροφή; πολύ 30 αρκετά 28 μέτρια 11 λίγο 5 καθόλου 0 ερώτηση 1η 30 25 απαντήσεις 20 15 10 5 0 πολύ αρκετά μέτρια λίγο καθόλου επιλογές Σχόλια: Ο κύριος λόγος που δόθηκαν αυτές οι απαντήσεις είναι ότι υπάρχει μία σωστή ενημέρωση για τα οφέλη της σωστής διατροφής μέσω των Μ.Μ.Ε., των ειδικών καθώς και των ενδιαφερόμενων κρατικών και μη οργανώσεων. Επίσης σωστή και έγκαιρη ενημέρωση δίνεται στους εφήβους από τα σχολεία και από την οικογένεια τους. Συμπέρασμα: Παρατηρούμε ότι η πλειοψηφία των ερωτηθέντων είναι ενημερωμένη για τα οφέλη της σωστής διατροφής και θεωρεί πως διευκολύνει την πρόληψη ασθενειών. Πράγματι, μία σωστή διατροφή μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση νέων ασθενειών και την επανεμφάνισή παλαιών
2 η Κατά πόσο οι διαφημίσεις επηρεάζουν την διατροφή των εφήβων; πολύ 27 αρκετά 30 μέτρια 11 λίγο 4 καθόλου 2 ερώτηση 2η 30 25 απαντήσεις 20 15 10 5 0 πολύ αρκετά μέτρια λίγο καθόλου επιλογές Σχόλια: Οι ερωτηθέντες έδωσαν αυτές τις απαντήσεις κυρίως από προσωπικές τους εμπειρίες καθώς και και από εμπειρίες των συνομηλίκων τους. Αυτό προκύπτει από την ωραιοποίηση των διαφημίσεων, της άγνοιας των κινδύνων καθώς και από την μόδα. Ένας επιπλέον παράγοντας είναι οι πολλές ώρες εκτός σπιτιού που περνούν οι έφηβοι με αποτέλεσμα η διατροφή τους να απέχει από την σωστή σπιτική. Συμπέρασμα: Στις απαντήσεις που έδωσαν οι ερωτηθέντες κυριαρχεί η άποψη ότι οι διαφημίσεις επηρεάζουν σημαντικά την διατροφή των εφήβων.
3 η. Κατά πόσο πιστεύετε ότι οι έφηβοι τηρούν τα σωστά διατροφικά πρότυπα; πολύ 2 αρκετά 2 μέτρια 20 λίγο 40 καθόλου 10 ερώτηση 3η 40 35 30 απαντήσεις 25 20 15 10 5 0 πολύ αρκετά μέτρια λίγο καθόλου επιλογές Σχόλια: Οι περισσότεροι ερωτηθέντες έφηβοι δεν έχουν μια ισορροπημένη διατροφή λόγω των γρήγορων ρυθμών της πόλης και των πολλών ωρών που περνάνε εκτός σπιτιού, με αποτέλεσμα να τρέφονται κυρίως με γρήγορο φαγητό εκτός σπιτιού και ως εκ τούτου να μην έχουν ολοκληρωμένα γεύματα. Συμπέρασμα: Σύμφωνα με την πλειοψηφία των ερωτηθέντων υπάρχει ελάχιστη κατανάλωση σε υγιεινές τροφές και μεγάλη σε βλαβερές από τους εφήβους. Πράγματι, μελέτες δείχνουν ότι τα ποσοστά παχυσαρκίας στους εφήβους έχουν ανέβει δραματικά τα τελευταία χρόνια εξαιτίας των κακών διατροφικών συνηθειών.
στάδιο 11: Επίλογος Από τα αρχαία χρόνια οι Έλληνες έδιναν ιδιαίτερη σημασία στην διατροφή τους διατηρώντας την ισορροπημένη. Κύρια συστατικά ήταν το κριθάρι, το λάδι και το κρασί. Κατανάλωναν σε κανονικές ποσότητες λαχανικά και όσπρια ενώ η κατανάλωση κρέατος και θαλασσινών ήταν σπανιότερη και θεωρούνταν πολυτέλεια. Στην σημερινή εποχή, δεν δίνεται η ίδια σημασία στην σωστή διατροφή αλλά η κατανάλωση βλαβερών τροφίμων είναι υπερβολικά υψηλή ιδιαίτερα στην παιδική και εφηβική ηλικία. Οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής και η συχνή και διαρκής απουσία από το σπίτι αποτρέπουν τους νέους από ένα σωστό γεύμα. Από τις απαντήσεις που δόθηκαν από τους μαθητές στο ερωτηματολόγιο συμπεραίνεται ότι ακόμα και αν οι νέοι γνωρίζουν ότι η ισορροπημένη διατροφή αποτρέπει την εμφάνιση ασθενειών, επηρεάζονται από τις διαφημίσεις καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες βλαβερών τροφίμων. Η παχυσαρκία στους νέους αυξάνεται με ανεξέλεγκτους ρυθμούς καθώς και τα νοσήματα που αφορούν αυτές τις βλαβερές διατροφικές συνήθειες. στάδιο 12: Προτάσεις για συμπληρωματική εργασία- προτεινόμενη έρευνα Διατροφή και ηλικία τον μεσαίωνα. Διατροφή και ηλικία την περίοδο της αναγέννησης. στάδιο 13: Πηγές πληροφόρησης- Βιβλιογραφία http://www.bestrong.org.gr/el/health/healthydiet/dietingreece/ http://el.wikipedia.org/wiki Σπύρος Σταυρόπουλος Ίωνας-Πιέρ Κυπριανός