ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 01-03-2014 (3 Ο ΜΑΘΗΜΑ) Σύνοψη Μαθησιακών Δυσκολιών Διεπιστημονική διάγνωση Διαφοροδιάγνωση Παιδαγωγική αξιολόγηση Σωτηρία Τζιβινίκου Λέκτορας ΠΤΕΑ
2 Μαθησιακές Δυσκολίες Τι είναι ;
3 Σύνοψη Μαθησιακών Δυσκολιών
Η ομπρέλα των Μαθησιακών Δυσκολιών 4 Δυσλεξία δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, δυσαριθμησία, δυσγραφία Εξελικτική διαταραχή συντονισμού (το αδέξιο παιδί) ΔΕΠ-Υ Εξελικτική Διαταραχή του Λόγου Προσληπτικού- Εκφραστικού τύπου
ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ Σχολική ηλικία Εφηβική ηλικία Ενήλικη ζωή Προσχολική ηλικία 5
Πρώτες ενδείξεις Μαθησιακών Δυσκολιών στην Προσχολική ηλικία Αργοπορημένη έναρξη ομιλίας. Στη συνέχεια ανώριμη ομιλία Προβλήματα άρθρωσης Αργή ανάπτυξη του λεξιλογίου, συχνά δεν μπορεί να βρει τη σωστή λέξη Δυσκολία με τις ομοιοκαταληξίες Δυσκολία με τον μαθηματικό λογισμό, τους αριθμούς, τα γράμματα, τις μέρες της εβδομάδας Εξαιρετικά κινητικός/ή και πολύ εύκολα διασπαζόμενος/η Προβληματικές σχέσεις με τους συνομήλικους Χαμηλή δυνατότητα να ακολουθεί οδηγίες ή ρουτίνες Αδέξιο παιδί / προβλήματα συντονισμού 6
Χαρακτηριστικά Μαθησιακών Δυσκολιών στο Δημοτικό 1 Αργή μάθηση της σχέσης φωνημάτων-γραφημάτων Μπερδεύουν βασικές λέξεις (θέλω, τρέχω) Κάνουν επίμονα λάθη ανάγνωσης και ορθογραφίας, περιλαμβάνοντας αντιστροφές γραμμάτων (3/ε), αντικαταστάσεις γραμμάτων (φ/θ β/δ), και λέξεων (μητέρα/μαμά) Αναριθμητισμοί, (λανθασμένη σειρά αριθμών) και λανθασμένη χρήση των αριθμητικών σημείων των πράξεων (+, -, x, /, =) Ανακαλούν με δυσκολία γεγονότα 7
Χαρακτηριστικά Μαθησιακών Δυσκολιών στο Δημοτικό 2 Αποκτούν με δυσκολία νέες δεξιότητες και φαίνεται να έχουν σημαντικές δυσκολίες στη μνήμη (ανάκληση) Είναι παρορμητικοί, ανοργάνωτοι, χαοτικοί, δυσκολεύονται να προγραμματίσουν Ασταθές ή λανθασμένο πιάσιμο μολυβιού Κακός συντονισμός, δυσκολίες προσανατολισμού, δυσκολίες στις έννοιες του χώρου και χρόνου Επιρρεπείς στα ατυχήματα 8
Χαρακτηριστικά Μαθησιακών Δυσκολιών στην Εφηβική ηλικία/ Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Γενικευμένη Υποεπίδοση ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΨΥΧΟ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 9
Γενικευμένη Υποεπίδοση Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 10 Φτωχή μνήμη Ελλειμματική προσοχή Δυσκολίες στην οργάνωση Προβλήματα στην ανάπτυξη της τυπικής σκέψης (Piaget) Δυσκολία στην κατανόηση & έκφραση εννοιών που αφορούν: χώρο - χρόνο / συγκριτικές σχέσεις / επαγωγικό / παραγωγικό συλλογισμό Δυσκολία στη δημιουργία, ανάκληση και μετασχηματισμό σύνθετων προτάσεων Δυσκολία στην ανάκληση προφορικών οδηγιών Δυσκολία στη ροή, ταχύτητα και ακρίβεια εργασιών που απαιτούν σειροθετήσεις και συσχετισμούς Χαμηλής ποιότητας μεταγνωστικές δεξιότητες Έλλειψη κινήτρων Έλλειψη αυτορρύθμισης
ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΨΥΧΟ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 11 Ψυχολογικά προβλήματα που συνήθως απορρέουν από σχολική αποτυχία & απογοήτευση καθώς και από αρνητική στάση στο σχολείο ή στο σπίτι Υπερευαισθησία στην Κριτική Χαμηλή Αυτοεκτίμηση Αυτοσεβασμός - Αυτοπεποίθηση Γρήγορη αποθάρρυνση και απογοήτευση Προβλήματα κοινωνικής συμπεριφοράς
12 Οι μαθησιακές δυσκολίες οδηγούν σε ανασφάλεια σε εγκατάλειψη της προσπάθειας για μάθηση σε απογοήτευση του καθηγητή σε απόρριψη του μαθητή σε τροφοδότηση των εφηβικών προβλημάτων σε επαναστατικότητα και διαταρακτική συμπεριφορά
ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 13 Τα παιδιά και οι έφηβοι με Μαθησιακές Δυσκολίες παρουσιάζουν περισσότερα προβλήματα Δυσκολεύονται στο πέρασμα και την κατάκτηση του κάθε σταδίου ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης
14
Προβλήματα στην κοινωνική συμπεριφορά Λιγότερο αποδεκτοί από συμμαθητές ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Λιγότερο δημοφιλείς Δυσκολίες στις ομαδικές σχέσεις 15
Παραπομπές 16 Παραπέμπονται συχνότερα από τους συνομηλίκους για ψυχοθεραπεία λόγω: Αντικοινωνικής συμπεριφοράς Προβλήματα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις
Συνήθεις διαταραχές συμπεριφοράς 17 Έρευνες δείχνουν ότι η δυσλεξία συνδέεται με αυξημένα ποσοστά διαταραχών συμπεριφοράς 2 είναι οι βασικές ομάδες διαταραχών: α) Συναισθηματική απόσυρση και παραίτηση β) Διαταραχές διαγωγής και παραβατικότητα
Εσωτερικευμένη & εξωτερικευμένη συμπεριφορά 18 Στα εσωτερικευμένα προβλήματα συγκαταλέγονται: Η κοινωνική απόσυρση, το άγχος, ο φόβος, το αίσθημα δυσφορίας και η κατάθλιψη Στα εξωτερικευμένα προβλήματα συγκαταλέγονται: οι αντικοινωνικές πράξεις (απείθεια, επιθετικότητα, εκρήξεις θυμού) και η υπερδραστηριότητα, η παρορμητικότητα και η διάσπαση προσοχής
Η σχέση τους με την επιτυχία - μεταγνώση 19 Οι μαθητές με ΜΔ τείνουν να μην αποδίδουν την καλή τους επίδοση στις δικές τους προσπάθειες Έχουν χαμηλό βαθμό ενημερότητας σχετικά με τους παράγοντες που υπεισέρχονται στην εκτέλεση ενός έργου Έχουν περιορισμένη γνώση για τους παράγοντες που επηρεάζουν την επίδοσή τους
Γνωστικά Χαρακτηριστικά των εφήβων με ΜΔ 20 Χαμηλές επιδόσεις σε ακαδημαϊκά αντικείμενα. Μαθησιακά κενά έλλειψη βασικών γνωστικών δομών. Προβλήματα στις στρατηγικές μελέτης / χειρισμού της νέας γνώσης. Ασυνεπής φοίτηση. Ενδεχομένως προβληματική συμπεριφορά. Χαμηλό αυτοσυναίσθημα σχετικά με τις ακαδημαϊκές τους ικανότητες. Απουσία κινήτρων & άρνηση να καταπιαστούν με τον γραπτό λόγο.
Έφηβοι με ΜΔ και γραπτή έκφραση 21 Συνήθως άσχημος γραφικός χαρακτήρας, γραφή χωρίς να ορίζεται από τις γραμμές και τα περιθώρια. Απλές / απλοϊκές και ιδιαίτερα σύντομες προτάσεις. Προτάσεις με προβλήματα στη σύνταξη. Η συγγραφή δομείται σαν να είναι σύντομες απαντήσεις ερωτήσεων σε τυχαία σειρά. Πρόλογος κι επίλογος συνήθως απουσιάζουν. Μικρή έκταση του κειμένου. Μεγάλος αριθμός ορθογραφικών λαθών. Δυσκολία στο να αποφασίσουν για το τι θα γράψουν, είτε αυτό προέρχεται από τη μνήμη τους είτε από εξωτερικές πηγές.
22 Διεπιστημονική προσέγγιση
23 Διεπιστημονικοί διαγνωστικοί φορείς
24 Διαφοροδιάγνωση Διαφορική διάγνωση ή διαφοροδιάγνωση είναι η διαγνωστική διαδικασία μέσω της οποίας αποκλείονται παθήσεις με παρόμοια συμπτώματα ώστε να καταλήξουμε στην επικρατέστερη διάγνωση. Η διαφορική διάγνωση αποτελεί μέρος της διεπιστημονικής αξιολόγησης με σκοπό τη συγκέντρωση των αναγκαίων δεδομένων για το σχεδιασμό και την εφαρμογή κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και την παροχή κατάλληλων υποστηρικτικών δομών και υπηρεσιών (ν. 3699/2008)
Διεπιστημονική προσέγγιση Κανένας μόνος του δεν μπορεί - πρέπει να βάζει διάγνωση ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ IAΤΡΙΚΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ 25
IAΤΡΙΚΟ / ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ / ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Περιγραφή παρούσας κατάστασης γιατί και από ποιον παραπέμπεται το παιδί Ατομικό αναπτυξιακό ιστορικό : εγκυμοσύνη, στάδια ανάπτυξης σχετικά με τον λόγο, την κινητική ανάπτυξη, τη κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη Ιατρικό ιστορικό Εκπαιδευτικό ιστορικό, εκπαιδευτικές ευκαιρίες, αλλαγές σχολείων, μακροχρόνιες απουσίες κλπ Διαχείριση ελεύθερου χρόνου, διάβασμα στο σπίτι και άλλες δραστηριότητες Οικογενειακό - Κληρονομικό ιστορικό 26
Ψυχολογική εκτίμηση 27 Ψυχομετρικές δοκιμασίες όπως wisc-iii, Εκτίμηση προσωπικότητας Εκτίμηση προσαρμοστικής ικανότητας Εκτίμηση συναισθήματος Λήψη αναπτυξιακού ιστορικού Εκτίμηση κινήτρων Διαχείριση εαυτού Σχέσεις
Παιδοψυχιατρική εκτίμηση 28 Λήψη αναπτυξιακού ιστορικού Εκτίμηση προσωπικότητας Εκτίμηση ανάπτυξης, ενδείξεις αναπτυξιακών διαταραχών Προσφορότητα συναισθήματος Εκτίμηση συμπεριφοράς/καταλληλότητα Εκτίμηση νοητικού δυναμικού (όχι ψυχομετρικά) Δυνατότητα συνταγογράφησης φαρμακευτικών σκευασμάτων
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ 29 Ανταπόκριση σε οδηγίες Εκτίμηση ανάπτυξης των βασικών γνωστικών περιοχών (όχι επίδοσης) Λόγος-γλωσσική ανάπτυξη (προφορικός λόγος) Φωνολογική ενημερότητα Αναγνωστική ικανότητα: ευχέρεια / ταχύτητα / ακρίβεια Αναγνωστική κατανόηση Ορθογραφική ικανότητα (κωδικοποίηση) / μορφοσυντακτική ικανότητα Γραφή (αντιγραφή & ανάπτυξη κειμένου) Μαθηματική ικανότητα & Επίλυση προβλημάτων
Η εκπαιδευτική αξιολόγηση του μαθητή 30 Η αξιολόγηση αυτή μπορεί να είναι: Τυπική Συγκέντρωση πληροφοριών μέσω τυποποιημένων δοκιμασιών, που προτείνονται ή εγκρίνονται από το Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Άτυπη
Άτυπη Αξιολόγηση 31 Δοκιμασίες με άτυπη μορφή, για τον προσδιορισμό των δεξιοτήτων και ικανοτήτων, καθώς και της σχολικής γνώσης του μαθητή, ανάλογα με τη χρονολογική και νοητική του ηλικία και τις απαιτήσεις της αντίστοιχης εκπαιδευτικής βαθμίδας Στοιχεία από την παρατήρηση του μαθητή. Κατά τη διάρκεια στις συνεδρίας Από στις επισκέψεις του εκπαιδευτικού του ΚΕΔΔΥ στο χώρο του σχολείου Στοιχεία που προέρχονται από στις παρατηρήσεις και στις περιγραφές των γονέων και εκπαιδευτικών του παιδιού, οι οποίοι σε συνεννόηση με τον εκπαιδευτικό του ΚΕΔΔΥ συντάσσουν περιγραφική αξιολόγηση του μαθητή Σωτηρία Τζιβινίκου-ΠΤΕΑ 2013
Εκπαιδευτικά Σημαντικές Πληροφορίες 32 σχολικές εργασίες του μαθητή εργασίες του μαθητή που δείχνουν τα ταλέντα του την κοινωνική δραστηριότητά του και αφορούν στις ειδικές ανάγκες του μαθητή με στόχο τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την παροχή υπηρεσιών ειδικής αγωγής
33 Παιδαγωγική Αξιολόγηση
Εκπαιδευτική Αξιολόγηση 34 Περιγράφει: Τη σχολική και ευρύτερη γνώση του μαθητή. Τις δεξιότητες του μαθητή (σχολικές, γνωστικές, επικοινωνιακές, κοινωνικές και αυτοεξυπηρέτησης), καθώς και το φάσμα των ικανοτήτων και ενδιαφερόντων του μαθητή. Τον βαθμό της κοινωνικής προσαρμογής του μαθητή Τις στρατηγικές και τις διαδικασίες που χρησιμοποιεί ο μαθητής για την κατάκτηση της γνώσης
Εκπαιδευτική Αξιολόγηση 35 Προτείνει: Τα κύρια στοιχεία στα οποία θα πρέπει να επικεντρωθεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα παρέμβασης Οι υποστηρικτικές υπηρεσίες και τα τεχνικά βοηθήματα που έχει ανάγκη ο μαθητής Προτεινόμενο πρόγραμμα έγκαιρης παρέμβασης ή στήριξης του μαθητή και του εκπαιδευτικού της τάξης, όπου κρίνεται αναγκαίο
Ευχαριστώ για την προσοχή σας