Ώρα για κίνηση ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΗΛΙΚΙΕΣ: 9-12 χρόνων 1
ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ Στόχος της ενότητας Να δώσουμε ώθηση και κίνητρα στα παιδιά ώστε να κινούνται περισσότερο και να κάθονται λιγότερο επειδή κατανοούν τη σημασία της σωματικής δραστηριότητας και να μάθουν πόση σωματική δραστηριότητα είναι ωφέλιμη για αυτά. Βασικά μηνύματα της ενότητας I. Το να είστε δραστήριοι είναι πολύ ωφέλιμο. Σας βοηθάει: να είστε γεροί και δυνατοί να διατηρείτε ένα υγιές σωματικό βάρος να έχετε καλές επιδόσεις στο σχολείο να κοινωνικοποιείστε με τους άλλους IΙ. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να είστε δραστήριοι, και ο καθένας μπορεί να επιλέξει αυτόν που του αρέσει καλύτερα! ΙΙΙ. Η συνολική διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας μέσα στην ημέρα πρέπει να είναι τουλάχιστον 1 ώρα. Τρεις φορές την εβδομάδα κάντε μια πιο έντονη δραστηριότητα (κάποιο άθλημα). i Πρόσθετες πληροφορίες για τον εκπαιδευτικό Τι είναι η σωματική δραστηριότητα; Σωματική δραστηριότητα είναι οποιαδήποτε δραστηριότητα αυξάνει τον ρυθμό αναπνοής των παιδιών, τη θερμοκρασία τους ή προκαλεί εφίδρωση. Αυτές είναι ενδείξεις που μαρτυρούν ότι αυξάνονται οι καρδιακοί παλμοί τους και ότι οι μύες τους καταναλώνουν ενέργεια. Για να είναι σωματικά δραστήρια, τα παιδιά μπορούν να επιλέξουν κάτι από τα παρακάτω: δραστήριο παιχνίδι (π.χ. τρέξιμο, κρυφτό, κυνηγητό, σχοινάκι) μετακινήσεις με έντονο ρυθμό (π.χ. περπάτημα ή ποδήλατο προς και από το σχολείο, χρήση της σκάλας) καθημερινές δραστηριότητες με την οικογένεια και τους φίλους (π.χ. βόλτα με σκύλο, δουλειές στο σπίτι, βοήθεια με τα ψώνια, κηπουρική) ομαδικά ή ατομικά αθλήματα (ανεξάρτητα από το επίπεδο των επιδόσεων) Οι δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στο σχολείο πρέπει να περιλαμβάνουν όλα τα παιδιά, να μην είναι ανταγωνιστικές και να μην αναδεικνύουν νικητές ή ηττημένους. Η συμμετοχή σε αθλήματα και σε άλλες σωματικές δραστηριότητες θα πρέπει να αποτελεί διασκέδαση για όλους. Άλλωστε όταν παίζουμε μαζί, περνάμε καλά. Επιβραβεύστε τα παιδιά για τις προσπάθειές τους, αντί να τα κρίνετε και να δίνετε έμφαση στην απόδοσή τους. Πόση σωματική δραστηριότητα συνιστάται; Τα παιδιά δημοτικού πρέπει να κινούνται: 1. τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα μέσα από μέτριας έντασης δραστηριότητες (όπως παιχνίδι, περπάτημα προς/από το σχολείο και δουλειές στο σπίτι). Αυτό δεν χρειάζεται να γίνει μεμιάς αλλά μπορεί να επιτευχθεί μέσα από πολλές σύντομες δραστηριότητες στη διάρκεια της ημέρας. 2. τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα μέσα από πιο έντονες δραστηριότητες (π.χ. κάποιο άθλημα). Επίσης, λάβετε υπόψη ότι αν τα παιδιά δεν είναι πολύ δραστήρια τη δεδομένη στιγμή, η οποιαδήποτε βελτίωση είναι ευεργετική. Κινητοποιήστε τα να ξεκινήσουν με μικρά βήματα και σταδιακά να αυξάνουν τη διάρκεια, τη συχνότητα και την ένταση μέχρι να συμπληρώσουν τη μία ώρα την ημέρα. Ποια είναι τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας; Η σωματική δραστηριότητα είναι σημαντική για τα παιδιά γιατί τα δυναμώνει σωματικά και πνευματικά. Μπορεί να τα βοηθήσει: να αναπτύσσονται σωστά. Βοηθάει να αναπτύσσονται και να δυναμώνουν τα κόκκαλα και οι μύες των παιδιών, συμπεριλαμβανομένων των μυών της καρδιάς και των πνευμόνων. Η σωματική δραστηριότητα βοηθάει επίσης τα παιδιά να αναπτύσσουν δεξιότητες συντονισμού και να διατηρούν ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος. να αναπτύσσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες. Προσφέρει στα παιδιά ευκαιρίες αυτοέκφρασης, κοινωνικής διάδρασης και ενσωμάτωσης ενισχύοντας παράλληλα την καλλιέργεια της αυτοπεποίθησης, την καταπολέμηση του άγχους, την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και τη χαρά που αντλούν από το παιχνίδι με άλλα παιδιά. να αποδίδουν καλύτερα στο σχολείο. Τα σωματικά δραστήρια παιδιά είναι πιο θετικά διακείμενα απέναντι στο σχολείο και παρουσιάζουν υψηλότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις («νους υγιής εν σώματι υγιεί»). Παρεμβάλλοντας διαλείμματα με κίνηση: τι και γιατί; Μπορείτε εύκολα να συμβάλλετε στη σωματική δραστηριότητα των παιδιών ενσωματώνοντας μικρά διαλείμματα με κίνηση στα μαθήματά σας (ανατρέξτε στο παράρτημα 2 για ορισμένες προτάσεις). Τα τρίλεπτα ή τα πεντάλεπτα διαλείμματα μπορούν: να ξεκουράσουν και να καθαρίσουν το μυαλό να ανακουφίσουν από την ένταση και το άγχος να αυξήσουν τον χρόνο συγκέντρωσης, εστίασης και προσοχής Υλικό προετοιμασίας και άλλα υλικά Για να παραδώσετε αυτήν την ενότητα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα παραρτήματα 1-2 και 11 και τα επιπλέον υλικά που αναφέρονται παρακάτω: Μολύβια Ποτήρια/μπουκάλια για νερό Είναι προτιμότερο να επιλέγετε να κάνετε αυτές τις δραστηριότητες σε εξωτερικό και όχι σε εσωτερικό χώρο. Αποφεύγετε να μένετε καθιστοί για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Σηκωθείτε και κινηθείτε! 2 3
ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Ομαδική συζήτηση ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ Ποιος γνωρίζει με ποιους τρόπους μπορούμε να είμαστε σωματικά δραστήριοι; Άρα, δεν είναι μόνο η άθληση που θεωρείται σωματική δραστηριότητα, αλλά υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι να είναι κανείς δραστήριος! Πώς βοηθάει η σωματική δραστηριότητα να αποκτήσετε ένα γερό και δυνατό σώμα; Γνωρίζατε ότι κάθε φορά που κάνετε κάποια σωματική δραστηριότητα και βάζετε τους μύες και τα κόκκαλά σας να δουλέψουν αυτά καταστρέφονται λιγάκι; Για να αποκαταστήσει τους μύες και τα κόκκαλά σας, το σώμα σας χρησιμοποιεί τα δομικά στοιχεία από τις «τροφές-ήρωες» που καταναλώνετε και τα κάνει λίγο πιο δυνατά. Έτσι η σωματική δραστηριότητα κάνει τους μύες και τα κόκκαλά σας πιο δυνατά! Προσπαθήστε να αισθανθείτε τους μύες σας όταν δίνετε μπουνιές στον αέρα και τα κόκκαλά σας όταν πηδάτε στον αέρα. Πιστεύετε ότι η σωματική άσκηση βοηθάει και στο σχολείο με τη γραμματική, τα μαθηματικά ή την ιστορία; Παροτρύνετε τα παιδιά να απαντάνε αυθόρμητα. Όλες οι απαντήσεις είναι ευπρόσδεκτες. -παίζουμε έντονα: τρέξιμο, κρυφτό, κυνηγητό. -αθλούμαστε: μπάσκετ, ποδόσφαιρο, κολύμβηση, χορός. -μετακινούμαστε με έντονο ρυθμό: περπάτημα ή ποδήλατο προς και από το σχολείο, χρήση της σκάλας. -Συμμετέχουμε σε καθημερινές δραστηριότητες με την οικογένεια και τους φίλους: βοήθεια με τα ψώνια, παιχνίδι ή πάλη με τον μπαμπά ή τα αδέρφια, βοήθεια με τις δουλειές του σπιτιού. - Οι μύες, τα κόκκαλα και οι αρθρώσεις (τα σημεία όπου συναντιούνται τα κόκκαλα), η καρδιά και οι πνεύμονές σας γίνονται πιο δυνατά επειδή αναγκάζονται να δουλεύουν περισσότερο. Συνεπώς, μεγαλώνετε υγιείς είστε περισσότερο προστατευμένοι από τραυματισμούς έχετε μεγαλύτερη αντοχή (δηλ. μπορείτε να καταπιάνεστε με περισσότερες έντονες δραστηριότητες για μεγαλύτερο διάστημα χωρίς να κουράζεστε). -Η σωματική δραστηριότητα σας βοηθάει να διατηρείτε ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος καθώς το σώμα σας καταναλώνει περισσότερη ενέργεια («καύσιμα») όταν εσείς κινείστε. Ναι, βοηθάει. Ιδιαίτερα το να κινείστε στα σχολικά διαλείμματα (δηλ. να περπατάτε ή να παίζετε στο προαύλιο του σχολείου, να κάνετε διατάσεις) σας βοηθάει να μην παραμένετε καθιστοί για μεγάλα χρονικά διαστήματα και αυτό με τη σειρά του σας βοηθάει να συγκεντρώνεστε στο μάθημα, αλλά και να χαλαρώνετε πριν και μετά από τις διάφορες σχολικές εργασίες. Επηρεάζει το πώς αισθάνεστε; Μήπως είναι και διασκεδαστική; Για να γίνετε γεροί και δυνατοί είναι σημαντικό να διατηρείτε μια ισορροπία ανάμεσα στην ποσότητα που τρώτε και την ποσότητα που χρειάζεστε. Αν τρώτε περισσότερο από όσο χρειάζεστε, παραδείγματος χάριν για να γυμναστείτε, τότε θα πάρετε βάρος. Αν χρειάζεστε περισσότερα από όσα τρώτε, τότε θα χάσετε βάρος. Το υπερβολικά υψηλό ή υπερβολικά χαμηλό βάρος δεν είναι καλό. Ποιος ξέρει αν είναι καλύτερο να κινείται κανείς σε εσωτερικό ή σε εξωτερικό χώρο; Ή μήπως δεν υπάρχει καμία διαφορά; Το παιχνίδι ή η κίνηση σε εξωτερικό χώρο κάνει πολύ καλό επειδή ο ήλιος θα βοηθήσει το σώμα σας να παράγει βιταμίνη D. Και η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για να αναπτυχθούν δυνατά κόκκαλα. Για να είστε γεροί και δυνατοί, καλό είναι η σωματική σας δραστηριότητα να είναι τουλάχιστον 1 ώρα την ημέρα και να κάνετε κάποιο άθλημα 3 φορές την εβδομάδα. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην απλή δραστηριότητα, όπως το περπάτημα, και σε κάποιο άθλημα, όπως το τρέξιμο; Ναι, επηρεάζει. Γενικά, νιώθετε πιο ζωντανοί, έχετε καλύτερη διάθεση και αισθάνεστε πιο χαρούμενοι όταν επιλέγετε να κάνετε κάποια σωματική δραστηριότητα. Ναι, τις περισσότερες φορές είναι και διασκεδαστική. Είναι καλύτερο να επιλέξετε δραστηριότητες που σας αρέσουν. Εξάλλου υπάρχουν τόσοι πολλοί τρόποι να είναι κανείς δραστήριος. Μπορείτε πάντα να βρείτε κάτι που θα σας αρέσει. Η σωματική δραστηριότητα είναι επίσης ένας τρόπος να διασκεδάζετε με τους φίλους και την οικογένειά σας απολαμβάνοντας το χρόνο που περνάτε μαζί. Σε εξωτερικό χώρο ΠΟΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΑΣ ΚΑΝΕΙ ΓΕΡΟΥΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΥΣ; Όταν αθλείστε (ατομικά ή ομαδικά): - αυξάνεται πολύ ο ρυθμός της αναπνοής σας - αυξάνεται πολύ η θερμοκρασία σας ή ιδρώνετε περισσότερο - αυξάνονται πολύ οι παλμοί της καρδιάς σας 4 5
οικογένεια Χρειάζεται να είστε δραστήριοι για 1 ώρα, δηλαδή για 60 συνεχόμενα λεπτά; Αν δεν συμπληρώνετε 1 ώρα σωματικής δραστηριότητας την ημέρα, κάνοντας κάτι περισσότερο από αυτό που κάνετε τώρα μπορεί να σας βοηθήσει να γίνετε πιο γεροί και δυνατοί! ΠΑΘΗΤΙΚΕΣ (ΚΑΘΙΣΤΙΚΕΣ) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Για να είστε γεροί και δυνατοί, πρέπει να περιορίσετε τον χρόνο που παραμένετε ακίνητοι. Μπορείτε να σκεφτείτε κάποιες δραστηριότητες που σας κρατούν ακίνητους; Πώς αισθάνεστε συνήθως όταν χρησιμοποιείτε το tablet ή παρακολουθείτε τηλεόραση για πολλή ώρα; Λοιπόν, περιορίστε τον χρόνο που αφιερώνετε καθισμένοι μπροστά σε μια οθόνη (όπως tablet, τηλεόραση, υπολογιστή) σε λιγότερες από 2 ώρες από τον ελεύθερο χρόνο σας. Και ακόμη κι όταν αφοσιώνεστε σε αυτές τις δραστηριότητες ή παραμένετε καθισμένοι για πολλή ώρα, το να σηκώνεστε κάθε τόσο και να κινείστε για λίγα λεπτά είναι μια πολύ ευεργετική συνήθεια. Αναζωογονείτε το σώμα σας και βοηθάτε τον εγκέφαλό σας να λειτουργεί πιο γρήγορα! Διάλειμμα για Νερό και Διατάσεις Όχι, προσθέστε τον χρόνο των διαφορετικών δραστηριοτήτων που κάνετε κατά τη διάρκεια της ημέρας. - Παρακολούθηση τηλεόρασης ή παιχνίδια στο tablet - Απασχόληση στον υπολογιστή - Παθητικά βιντεοπαιχνίδια (Playstation σε αντίθεση με το Wii) - Διάβασμα κόμικ / ζωγραφική - Ξάπλωμα στον καναπέ - Κουβέντα στο διάλειμμα σε καθιστή θέση - Κούραση - Βαρεμάρα - Έλλειψη ενέργειας Αυτή θα ήταν μια καλή στιγμή για ένα διάλειμμα για Νερό και Διατάσεις. Ας ΚΑΝΟΥΜΕ (ομάδα) Εξηγήστε: πρόκειται να διαβάσω ορισμένες προτάσεις και εσείς θα πρέπει να αναπαραστήσετε την κάθε πρόταση για 20-30 δευτερόλεπτα ενώ στέκεστε δίπλα στην καρέκλα σας. Στη συνέχεια θα διερευνήσουμε τι έχει συμβεί στο σώμα σας. -Κλείστε τα μάτια σας και παρατηρήστε την αναπνοή σας. Εισπνεύστε και εκπνεύστε 3 φορές. -Αρχίστε να μετράτε από μέσα σας. Πόση ώρα σας παίρνει να εισπνέετε και να εκπνέετε ενώ χαλαρώνετε; -Τώρα θα κινηθούμε: Τεντώστε το σώμα σας σαν να προσπαθείτε να φτάσετε το ταβάνι. Περπατήστε με κανονικό ρυθμό. Αλλάζει κάτι στην αναπνοή σας; (Γίνεται λίγο πιο γρήγορη, γίνεται λίγο πιο βαθιά). Αλλάζει κάτι στη θερμοκρασία του σώματός σας; (Ζεσταίνεστε λίγο ή αισθάνεστε το ίδιο). -Πηδήξτε ψηλά στον αέρα. Τι συνέβη στην αναπνοή σας; (Γίνεται λίγο πιο γρήγορη, λίγο πιο βαθιά). Τι συνέβη στον καρδιακό ρυθμό σας; (Είναι γρηγορότερος). Τι έχει συμβεί με τη θερμοκρασία του σώματός σας; (Είστε πολύ πιο ζεστοί). Μήπως ιδρώσατε; Πιστεύετε ότι αυτή είναι μια ήπια ή μια έντονη δραστηριότητα; Εξηγήστε: όταν αισθάνεστε έτσι, ξέρετε ότι το σώμα σας δουλεύει σκληρά. Χτίζετε την αντοχή σας. Όσο περισσότερο προπονείτε το σώμα σας με αυτόν τον τρόπο, τόσο περισσότερα μπορείτε να κάνετε χωρίς να κουράζεστε και τόσο περισσότερο θα τρέχετε ή θα παίζετε χωρίς να λαχανιάζετε. Ας ΚΑΝΟΥΜΕ - ΠΡΟΣΘΕΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (προαιρετικά σε εξωτερικό χώρο) Υλικό προετοιμασίας και άλλα υλικά 2-3 μπαλόνια 1 σχοινί 2-4 πινέζες Φουσκώστε 2-3 μπαλόνια και τεντώστε ένα σχοινί χωρίζοντας στη μέση το γυμναστήριο ή μεταξύ δύο τοίχων στο προαύλιο. Στερεώστε το με τις πινέζες. 1. Χωρίστε τα παιδιά σε 2 ομάδες και ζητήστε από τη μία ομάδα να σταθεί στα δεξιά του νοητού «διχτυού» και από την άλλη στα αριστερά. 2. Εξηγήστε: θα παίξουμε ένα παιχνίδι που λέγεται «βόλεϊ με μπαλόνια». Οι κανόνες είναι ίδιοι με αυτούς του κανονικού βόλεϊ, αλλά υπάρχει ένας επιπλέον κανόνας: το μπαλόνι πρέπει να το αγγίξουν τουλάχιστον τρία παιδιά της ομάδας πριν το στείλουν στην άλλη πλευρά του διχτυού. Πόντο παίρνει η τελευταία ομάδα που έχει στείλει το μπαλόνι στην άλλη πλευρά του διχτυού χωρίς να της πέσει κάτω. Ας ΜΑΘΟΥΜΕ (μικρές ομάδες) Πρόγραμμα καθημερινών δραστηριοτήτων: Παράρτημα 11 Χωρίστε τα παιδιά σε ομάδες των 4-5 και μοιράστε ένα φύλλο από το Παράρτημα 11 σε κάθε ομάδα. Ζητήστε από τα παιδιά να συνεργαστούν με τα μέλη της ομάδας τους και συντονίστε τη συζήτηση με ολόκληρη την τάξη στο τέλος της εργασίας. 1. Δώστε όνομα στην ομάδα σας σαν να ήταν ένα αγόρι ή ένα κορίτσι 9-12 ετών. 2. Συμπληρώστε το πρόγραμμά του/της με τις διάφορες δραστηριότητες και το χρόνο που νομίζετε ότι μπορεί να αφιερώνει σε κάθε μία από αυτές σε μια καθημερινή ημέρα προκειμένου να συμπληρώσει 1 ώρα σωματικής δραστηριότητας. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Αυτό είναι το καθημερινό πρόγραμμα του/της... μαθητή/μαθήτριας της... τάξης δημοτικού. Ξεκούραση / Ελεύθερος χρόνος Πρωινό 2ο ιάλειµµα ιαδροµή προς το σχολείο Μαθήµατα Μαθήµατα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 11 Μαθήµατα 1ο ιάλειµµα Ξεκούραση / Διάβασμα Ολοκλήρωση Συνοψίστε τα βασικά μηνύματα της ενότητας και μοιράστε το ενημερωτικό φυλλάδιο για τους γονείς. Ελεύθερος χρόνος Βραδινό και χρόνος µε την flú ÁÈ appleóô 6 7
Ώρα για κίνηση Έχει σχεδιαστεί από το ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ και σας το προσφέρει το 8