Δίκαιο Εμπόριο Ερωτιςεισ για τθν αρχι: 1) Ποια προϊόντα ειςάγουμε από τον Τρίτο Κόςμο; 2) Όταν αγοράηετε αυτά τα προϊόντα, ςκεφτόςαςτε ποια είναι θ ιςτορία τουσ; Δθλαδι, από ποφ προζρχονται, ποιοι είναι οι παραγωγοί, υπό ποιεσ ςυνκικεσ εργάηονται; 3) Όταν πλθρώνετε μια ςοκολάτα ςε ζνα μαγαηί, ζναν καφζ ςε μια καφετζρια κλπ, ςκζφτεςτε καμιά φορά τι ποςοςτό από τθν τιμι τουσ πιρε ο παραγωγόσ τουσ ςτθν άλλθ άκρθ του κόςμου; 4) Ζχετε ακοφςει ποτζ τον όρο ι Δίκαιο Εμπόριο; Σο ςτον κόςμο Το είναι ζνασ εμπορικόσ ςυνεταιριςμόσ, βαςιςμζνοσ ςτο διάλογο, τθ διαφάνεια και το ςεβαςμό, που αναηθτά μεγαλφτερθ δικαιοςφνθ ςτο διεκνζσ εμπόριο. Συνειςφζρει ςτθ βιώςιμθ ανάπτυξθ προςφζροντασ καλφτερεσ ςυνκικεσ εμπορίου και εξαςφαλίηοντασ τα δικαιώματα των μικρών παραγωγών και εργατών, κυρίωσ ςτο Νότο. Οι οργανώςεισ δίκαιου και αλλθλζγγυου εμπορίου (υποςτθριηόμενεσ από τουσ καταναλωτζσ) επιδιώκουν τισ αλλαγζσ ςτουσ κανόνεσ και τισ πρακτικζσ του ςυμβατικοφ διεκνοφσ εμπορίου. Με άλλα λόγια, το Δίκαιο Εμπόριο αποτελεί εναλλακτικι μορφι παγκόςμιου εμπορίου που ςζβεται το μικρό παραγωγό, γεωργό, εργάτθ που δεν ζχει τθ δυνατότθτα να αντιςτζκεται ςτθν πίεςθ των μεγάλων εταιριών. Σζβεται το δικαίωμά του για αξιοπρεπείσ ςυνκικεσ εργαςίασ και τιμι ανάλογθ ςτθ δουλειά του και ςτα ζξοδά του. Οι παραγωγοί από τισ αναπτυςςόμενεσ χώρεσ που δουλεφουν υπό ςυνκικεσ και παράγουν προϊόντα πιςτοποιθμζνα ωσ δθμιουργοφν μικροφσ ςυνεταιριςμοφσ που πιςτοποιοφνται και ελζγχονται από τθν Παγκόςμια Οργάνωςθ για το Δίκαιο Εμπόριο. Η οργάνωςθ αυτι επίςθσ πιςτοποιεί και ελζγχει οργανώςεισ και εμπορικοφσ ςυνεταιριςμοφσ ςτισ πλοφςιεσ χώρεσ που προωκοφν τισ αξίεσ και τισ αρχζσ του κινιματοσ του Δίκαιου Εμπορίου και που εμπορεφονται τα προϊόντα, με βάςθ ςυγκεκριμζνα κριτιρια. Τα κριτιρια ςυμφωνικθκαν το 2009 ςτθ Χάρτα των Αρχών του Δίκαιου και Αλλθλζγγυου Εμπορίου που αποτελεί το μοναδικό διεκνζσ ςθμείο αναφοράσ για το. Στθν Ευρώπθ, το Δίκαιο Εμπόριο ζχει αναγνωριςτεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο, τθν Ευρωπαϊκι Οικονομικι και Κοινωνικι Επιτροπι και τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι. Σιμερα περιςςότεροι από 1 εκατομμφριο μικροί παραγωγοί ςε περιςςότερεσ από 50 αναπτυςςόμενεσ χώρεσ ςυμμετζχουν ςτθν Παγκόςμια Οργάνωςθ για το Δίκαιο Εμπόριο. 1
υχνζσ Ερωτιςεισ 1. Σι είναι το (δίκαιο και αλλθλζγγυο εμπόριο); Το είναι ζνα κίνθμα που προωκεί μια εναλλακτικι διαδικαςία εμπορίου. Δεν ςτοχεφει ςτο μζγιςτο κζρδοσ αλλά ςτθ μείωςθ τθσ φτώχειασ ςτισ αναπτυςςόμενεσ χώρεσ. Τα προϊόντα αυτά διανζμονται ςε μθ κερδοςκοπικά καταςτιματα, τα λεγόμενα "worldshop" ςε ολόκλθρο τον κόςμο. Το δίκαιο και αλλθλζγγυο εμπόριο είναι μια πραγματικι πρόταςθ για τθν καταπολζμθςθ τθσ φτώχειασ: θ απουςία των μεγάλων μεςαηόντων από τον κφκλο αλλάηει ριηικά τθ διανομι των κερδών και αφινει αρκετά χριματα ςτουσ παραγωγοφσ για μια βιώςιμθ ανάπτυξθ. 2. Πώσ γνωρίηουμε ότι τα χριματά μασ πθγαίνουν όντωσ ςτουσ παραγωγοφσ; Η διαδικαςία παραγωγισ ενόσ προϊόντοσ πιςτοποιείται. Διεκνείσ οργανιςμοί εγγυοφνται ότι ζνασ οργανιςμόσ ι ζνασ παραγωγόσ είναι όντωσ, που ςθμαίνει ότι ςζβεται όλα τα κριτιρια του δίκαιου και αλλθλζγγυου εμπορίου ανάμεςα ςτα οποία είναι και το κριτιριο τθσ δίκαιθσ τιμισ. Παράλλθλα με τον ζλεγχο των προϊόντων, υπάρχει εςωτερικόσ και εξωτερικόσ ζλεγχοσ για τθν απόδοςθ των χρθμάτων ςτουσ παραγωγοφσ. 3. Ποια είναι τα κριτιρια του δίκαιου και αλλθλζγγυου εμπορίου; Πληρωμή μιασ δίκαιησ τιμήσ: Μία δίκαιθ τιμι ςτο εκνικό ι τοπικό πλαίςιο είναι αυτι που ζχει ςυμφωνθκεί μζςα από διάλογο και ςυμμετοχι των παραγωγών ςτθ διαπραγμάτευςθ. Καλφπτει όχι μόνο το κόςτοσ παραγωγισ, αλλά επιτρζπει και μια παραγωγι θ οποία εξαςφαλίηει τισ βαςικζσ αρχζσ του κινιματοσ. Διαφάνεια και υπευθυνότητα. Εμπορικζσ ςχζςεισ: Οι όροι ςυναλλαγισ πρζπει να καλφπτουν όχι μόνο το κόςτοσ παραγωγισ, αλλά και να περιλαμβάνουν προκαταβολι για να αποτραπεί θ χρεοκοπία των μικρών παραγωγικών οργανιςμών. Επίςθσ, εξαςφαλίηεται ςτουσ παραγωγοφσ μακροχρόνια ςυνεργαςία και υποςτιριξθ με κοινι αντιμετώπιςθ προβλθμάτων ακόμα και ςε περιπτώςεισ καταςτροφισ (όπωσ είχε ςυμβεί για τουσ παραγωγοφσ που είχαν χτυπθκεί από το τςουνάμι το 2005). Ιςότητα των φφλλων: Δίκαιο και αλλθλζγγυο εμπόριο ςθμαίνει ότι θ εργαςία των γυναικών εκτιμάται κατάλλθλα και ανταμείβεται Αξιοπρεπείσ ςυνθήκεσ εργαςίασ: αςφαλζσ και υγιζσ περιβάλλον για τουσ παραγωγοφσ. Προςταςία του περιβάλλοντοσ Χτίςιμο ικανοτήτων: Το δίκαιο και αλλθλζγγυο εμπόριο αποτελεί ζνα μζςο για τθν ανάπτυξθ τθσ ανεξαρτθςίασ των παραγωγών. Οι παραγωγοί δίνουν μεγάλθ ςθμαςία ςτθν επανεπζνδυςθ μζρουσ του κζρδουσ του για τθ βελτίωςθ των δομών και των ςυνκθκών ςτθν τοπικι κοινωνία. 2
4. Γιατί κάποια προϊόντα ςασ είναι ακριβότερα από τα αντίςτοιχα του ςυμβατικοφ εμπορίου; Γιατί θ τιμι τουσ είναι πιο δίκαιθ προσ όλουσ. Όταν κάτι είναι πολφ ζωσ υπερβολικά φτθνό για μασ ςθμαίνει ότι αντίςτοιχα είναι πολφ ζωσ υπερβολικά ακριβό για κάποιον άλλο. Και αυτι θ ακρίβεια δεν μετριζται με χριματα αλλά με βαςικά δικαιώματα που καταπατοφνται, με ςυνκικεσ εργαςίασ ςκλαβιάσ, με εξαφάνιςθ και καταςτροφι του περιβάλλοντοσ και πολλά άλλα που κρφβονται ςυχνά πίςω από τα ςυμβατικά προϊόντα. 5. Σι ποςοςτό τθσ τελικισ τιμισ κάκε προϊόντοσ φτάνει ςτουσ παραγωγοφσ; Αυτό αλλάηει από προϊόν ςε προϊόν. Σε γενικζσ γραμμζσ, όμωσ, ο παραγωγόσ παίρνει ΠΑΝΤΑ τθν τιμι που ςυμφώνθςε από κοινοφ με τον ειςαγωγζα ςυνεταιριςμό. Επιπλζον είναι ςθμαντικό να τονίςουμε ότι τθ ςτιγμι τθσ παραγγελίασ των προϊόντων, οι παραγωγοί πλθρώνονται το 50% (για να μποροφν να αγοράςουν τα απαραίτθτα υλικά για τθν παραγωγι χωρίσ να αποκτοφν χρζθ) και το υπόλοιπο 50% κατά τθν παράδοςθ. Αυτό είναι εξαιρετικά ςθμαντικό για τθ βιωςιμότθτα των μικρών παραγωγών. Για ζνα προϊόν όπωσ ο καφζσ, ο παραγωγόσ παίρνει το 38% τθσ τελικισ τιμισ και τα υπόλοιπα χριματα χρθςιμοποιοφνται για τθ μεταφορά, τθ ςυςκευαςία, τον ζλεγχο, τα λειτουργικά ζξοδα του ςθμείου πώλθςθσ κλπ. πηγθ: Fairtrade.gr Εξθγιςτε: 1. Εξθγιςτε τον όρο ςυμβατικό εμπόριο. 2. Εξθγιςτε τον όρο εναλλακτικόσ και χρθςιμοποιιςτε τον ςε διάφορα παραδείγματα. 3. Τι ςθμαίνει αλληλεγγφη; Αναηθτιςτε τθ λζξθ ςτα λεξικά και ςθμειώςτε γνωςτζσ χριςεισ τθσ. 4. Βρζςτε ςτο κείμενο και εξθγιςτε τουσ όρουσ: υπεραςπίζομαι, προωιώ, βιώςιμοσ, προκαταβολθ, μεταναςτεφω, ςυςκευαςία, ςυναλλαγι, επανεπζνδυςθ Απαντιςτε: 1. Ζχετε ςυναντιςει προϊόντα ςε κανονικά μαγαηιά; Υπάρχει ςτθ γειτονιά ςασ, τθν πόλθ ςασ ειδικά, μαγαηί; Τι προϊόντα προςφζρει; 2. Γιατί το Δίκαιο Εμπόριο δεν είναι φιλανκρωπία; 3. Θα υποςτθρίηατε (ι υποςτθρίηετε) το Δίκαιο Εμπόριο αναφζρετε λόγουσ υπζρ και κατά. (γραπτώσ) 3
Μεταςχηματίςτε τισ παρακάτω προτάςεισ: 1. Οι οργανώςεισ δίκαιου και αλλθλζγγυου εμπορίου επιδιώκουν τισ αλλαγζσ ςτουσ κανόνεσ και τισ πρακτικζσ του ςυμβατικοφ διεκνοφσ εμπορίου. Οι οργανώςεισ δίκαιου και αλλθλζγγυου εμπορίου επιδιώκουν να... 2. Δεν ςτοχεφει ςτο μζγιςτο κζρδοσ αλλά ςτθ μείωςθ τθσ φτώχειασ. Δεν ςτοχεφει να...αλλά να... 3. Η απουςία των μεγάλων μεςαηόντων από τον κφκλο αλλάηει ριηικά τθ διανομι των κερδών...., αλλάηει ριηικά θ διανομι των κερδών. 4. Το δίκαιο και αλλθλζγγυο εμπόριο αποτελεί ζνα μζςο για τθν ανάπτυξθ τθσ ανεξαρτθςίασ των παραγωγών Το δίκαιο και αλλθλζγγυο εμπόριο αποτελεί ζνα μζςο ώςτε... 5. Τθ ςτιγμι τθσ παραγγελίασ των προϊόντων, οι παραγωγοί πλθρώνονται το 50%. Όταν..., οι παραγωγοί πλθρώνονται το 50%. 6. Αυτό είναι εξαιρετικά ςθμαντικό για τθ βιωςιμότθτα των μικρών παραγωγών. Αυτό είναι εξαιρετικά ςθμαντικό ώςτε... 4
Συμπληρϊςτε τισ λζξεισ που λείπουν: Ριμα Π.χ. χρησιμοποιώ Ουςιαςτικό χρθςιμοποίθςθ εκτιμώ καταπολζμθςθ πιςτοποιώ καταπάτθςθ προωκώ ειςαγωγι παράγω προζλευςθ ςυνειςφζρω αναφορά προςφζρω εξαςφάλιςθ αντιμετωπίηω εξαφάνιςθ υποςτθρίηω επιδίωξθ ςυμμετζχω διανομι αποδίδω 5
Γράψτε τισ προτάςεισ διαφορετικά χωρίσ να αλλάξετε το νόημά τουσ: 1. Η Παγκόςμια Οργάνωςθ για το Δίκαιο Εμπόριο πιςτοποιεί τα προϊόντα, που παράγονται ςφμφωνα με τα κριτιριά τθσ. Η πιστοποίηση των προϊόντων διεξάγεται από τθν Παγκόςμια Οργάνωςθ για το Δίκαιο Εμπόριο. 2. Τα ςχολικά μακιματα ςτθν πολιτεία Τςαμράι χρθματοδοτοφνται από πόρουσ του αλλθλζγγυου εμπορίου....ςτθν πολιτεία Τςαμράι γίνεται από πόρουσ του αλλθλζγγυου εμπορίου. 3. Είναι πολφ ςθμαντικό να υποςτθρίηουν οι καταναλωτζσ τισ οργανώςεισ δίκαιου εμπορίου....είναι ςθμαντικι για τισ οργανώςεισ δίκαιου εμπορίου. 4. Στόχοσ του είναι να εξαςφαλίηει μια δίκαιθ τιμι για τουσ παραγωγοφσ....είναι ςτόχοσ του. 5. Το Δίκαιο Εμπόριο ςυνειςφζρει αδιαμφιςβιτθτα ςτθ βιώςιμθ ανάπτυξθ....ςτθ βιώςιμθ ανάπτυξθ είναι αδιαμφιςβιτθτθ. 6