Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα Earl Babbie Κεφάλαιο 12 Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων 12-1
Σύνοψη κεφαλαίου Σύνδεση θεωρίας και ανάλυσης Επεξεργασία ποιοτικών δεδομένων Προγράμματα ηλεκτρονικού υπολογιστή για ποιοτικά δεδομένα Ποιοτική ανάλυση ποσοτικών δεδομένων Αξιολογώντας την ποιότητα των ποιοτικών ερευνών Δεοντολογία και ανάλυση ποιοτικών δεδομένων Κουίζ 12-2
Εισαγωγή Ποιοτική ανάλυση Η μη αριθμητική εξέταση και ερμηνεία παρατηρήσεων που σκοπό έχει να ανακαλύψει υποκείμενα νοήματα και μοτίβα σχέσεων 12-3
Σύνδεση θεωρίας και ανάλυσης (Ι) Ανακάλυψη μοτίβων 1. Συχνότητες 2. Μεγέθη 3. Δομές 4. Διαδικασίες 5. Αιτίες 6. Συνέπειες 12-4
Σύνδεση θεωρίας και ανάλυσης (ΙΙ) Διασταυρωμένη ανάλυση Ανάλυση που περιλαμβάνει την εξέταση πάνω από μία περιπτώσεων, είτε μια ανάλυση προσανατολισμένη σε μεταβλητές είτε μια ανάλυση περιπτώσεων Προσανατολισμένη σε μεταβλητές ανάλυση Ανάλυση που περιγράφει και/ή εξηγεί μια συγκεκριμένη μεταβλητή Ανάλυση περίπτωσης Μια ανάλυση που σκοπό έχει να κατανοήσει μια ή περισσότερες περιπτώσεις εξετάζοντας ενδελεχώς τις λεπτομέρειες της καθεμιάς 12-5
Σύνδεση θεωρίας και ανάλυσης (ΙΙΙ) Μέθοδος της εμπειρικά θεμελιωμένης θεωρίας Μια επαγωγική προσέγγιση στην έρευνα, σύμφωνα με την οποία οι θεωρίες συγκροτούνται αποκλειστικά διαμέσου της εξέτασης δεδομένων αντί να προκύπτουν παραγωγικά Σταθερή συγκριτική μέθοδος Ένα συστατικό της μεθόδου της εμπειρικά θεμελιωμένης θεωρίας, κατά το οποίο οι παρατηρήσεις συγκρίνονται η μία με την άλλη και με την εξελισσόμενη επαγωγική θεωρία 12-6
Σύνδεση θεωρίας και ανάλυσης (ΙV) Τα τέσσερα στάδιο της σταθερής συγκριτικής μεθόδου (Glaser και Strauss): 1. Σύγκριση περιστατικών που ισχύουν για κάθε κατηγορία 2. Ενσωμάτωση των κατηγοριών και των ιδιοτήτων τους 3. Οριοθέτηση της θεωρίας 4. Συγγραφή της θεωρίας 12-7
Σύνδεση θεωρίας και ανάλυσης (V) Σημειωτική Η μελέτη των σημείων και των νοημάτων που συνδέονται με αυτά, «η επιστήμη των σημείων» Ποια η σημασία των παρακάτω; γαλάζια κορδέλα «κοίτα το πουλάκι» σταυρός πέταλο αλόγου 12-8
Σύνδεση θεωρίας και ανάλυσης (VΙ) Ανάλυση συνομιλίας Η διεξοδική ανάλυση των λεπτομερειών μιας συνομιλίας, η οποία βασίζεται σε πλήρη απομαγνητοφώνηση της κουβέντας, στην οποία περιέχονται και οι παύσεις, οι δισταγμοί, ακόμη και τα κομπιάσματα 12-9
Σύνδεση θεωρίας και ανάλυσης (VΙΙ) Θεμελιώδεις υποθέσεις 1. Η συνομιλία είναι μια κοινωνικά κατασκευασμένη δραστηριότητα 2. Οι συνομιλίες πρέπει να γίνονται αντιληπτές μέσα στο πλαίσιό τους 3. Η ανάλυση συνομιλίας σκοπεύει να κατανοήσει τη δομή και τη σημασία της συνομιλίας μέσω εξαντλητικά λεπτομερών καταγραφών των συνομιλιών 12-10
Επεξεργασία ποιοτικών δεδομένων (Ι) Κωδικοποίηση Η ταξινόμηση ή κατηγοριοποίηση μεμονωμένων στοιχείων δεδομένων, μαζί με κάποιο σύστημα ανάκτησης Μονάδες κωδικοποίησης Η κωδικοποίηση ως φυσική πράξη 12-11
Επεξεργασία ποιοτικών δεδομένων (ΙΙ) Δημιουργία κωδικών Ανοιχτή κωδικοποίηση Η αρχική ταξινόμηση και ονομασία εννοιών στην ποιοτική ανάλυση δεδομένων Αξονική κωδικοποίηση Μια επανανάλυση των αποτελεσμάτων της ανοιχτής κωδικοποίησης στην Μέθοδο της Εμπειρικά Θεμελιωμένη Θεωρίας, η οποία στοχεύει στην αναγνώριση σημαντικών, γενικών εννοιών Επιλεκτική κωδικοποίηση Στην μέθοδο της εμπειρικά θεμελιωμένης θεωρίας, η ανάλυση αυτή βασίζεται στα αποτελέσματα της ανοιχτής και της αξονικής κωδικοποίησης με σκοπό να διακρίνει την κεντρική έννοια η οποία οργανώνει τις άλλες έννοιες που έχουν εντοπισθεί σε ένα σύνολο κειμένων 12-12
Επεξεργασία ποιοτικών δεδομένων (ΙΙΙ) Υπομνηματισμός Η συγγραφή υπομνημάτων που εντάσσονται στα δεδομένα ανάλυσης σε ποιοτικές έρευνες όπως η εμπειρικά θεμελιωμένη θεωρία. Τα υπομνήματα πιθανόν περιγράφουν ή ορίζουν έννοιες, αντιμετωπίζουν μεθοδολογικά ζητήματα ή περιέχουν αρχικές θεωρητικές διατυπώσεις Κωδικές σημειώσεις Θεωρητικές σημειώσεις Λειτουργικές σημειώσεις 12-13
Επεξεργασία ποιοτικών δεδομένων (ΙV) Εννοιολογική xαρτογράφηση Η γραφική απεικόνιση εννοιών και των σχέσεων μεταξύ τους, χρήσιμη στη διατύπωση μιας θεωρίας 12-14
Σχήμα 12.3 12-15
Προγράμματα ηλεκτρονικού υπολογιστή για ποιοτικά δεδομένα Προγράμματα ανάλυσης ποιοτικών δεδομένων Παράδειγμα: το Λευιτικόν μέσα από το NUD*IST Παράδειγμα: κατανοώντας τις σκηνοθέτριες κινηματογράφου μέσα από το NVivo 12-16
Σχήμα 12.15 12-17
Αξιολογώντας την ποιότητα των ποιοτικών ερευνών (Ι) Εγκυρότητα Αξιοπιστία 12-18
Αξιολογώντας την ποιότητα των ποιοτικών ερευνών (ΙΙ) Ερωτήματα για την αξιολόγηση ποιοτικών ερευνών 1. Πόσο φερέγγυα είναι τα ευρήματα; 2. Σε ποιο βαθμό η έρευνα διευρύνει τη γνώση ή την αντίληψή μας; 3. Πόσο καλά απαντά στους αρχικούς στόχους και σκοπούς της η αξιολόγηση; 4. Πόσο καλά εξηγείται η εξαγωγή ευρύτερων συμπερασμάτων; 5. Πόσο σαφής είναι η βάση της αξιολόγησης; 6. Σε ποιο βαθμό μπορούμε να υπερασπιστούμε τον σχεδιασμό της έρευνας; 7. Πόσο καλά υποστηρίζεται η ίδια επιλογή σχεδίου και στόχου για διάφορες περιπτώσεις και έγγραφα; 12-19
Αξιολογώντας την ποιότητα των ποιοτικών ερευνών (ΙΙΙ) 8. Πόσο καλά περιγράφεται η σύνθεση και η κάλυψη του δείγματος; 9. Πόσο καλά υλοποιήθηκε η συλλογή των δεδομένων; 10. Πόσο καλά αποδίδεται η προσέγγιση στην ανάλυση και η διαμόρφωσή της; 11. Πόσο καλά διατηρούνται και παρουσιάζονται τα πλαίσια των πηγών δεδομένων; 12. Σε ποιο βαθμό διερευνήθηκε η διαφορετικότητα των οπτικών και των περιεχομένων; 13. Πόσο καλά αποδίδονται η περιεκτικότητα, το βάθος και η πολυπλοκότητα (δηλαδή ο πλούτος) των δεδομένων; 14. Πόσο σαφείς είναι οι δεσμοί ανάμεσα στα δεδομένα, την ερμηνεία και τα συμπεράσματα πόσο καλά, δηλαδή, διατυπώνεται η πορεία από τα δεδομένα στα πορίσματα; 12-20
Αξιολογώντας την ποιότητα των ποιοτικών ερευνών (ΙV) 15. Πόσο σαφής και συνεκτική είναι η έκθεση των αποτελεσμάτων; 16. Πόσο σαφείς είναι οι υποθέσεις, οι θεωρητικές οπτικές και οι αξίες που διαμόρφωσαν τη μορφή και τα αποτελέσματα της αξιολόγησης; 17. Ποιες ενδείξεις υπάρχουν ότι δόθηκε έμφαση σε δεοντολογικά ζητήματα; 18. Ποιος ο βαθμός τεκμηρίωσης της ερευνητικής διαδικασίας; 12-21
Quick Quiz Κουίζ 12-22
1. είναι μια ανάλυση που σκοπό έχει να κατανοήσει μια ή περισσότερες περιπτώσεις εξετάζοντας ενδελεχώς τις λεπτομέρειες της καθεμιάς α) Η προσανατολισμένη σε μεταβλητές ανάλυση β) Η ανάλυση περίπτωσης γ) Ο πειραματισμός δ) Η έρευνα πεδίου 12-23
Απάντηση: β) Η ανάλυση περίπτωσης είναι μια ανάλυση που σκοπό έχει να κατανοήσει μια ή περισσότερες περιπτώσεις εξετάζοντας ενδελεχώς τις λεπτομέρειες της καθεμιάς 12-24
2. Η είναι μια επαγωγική προσέγγιση στην έρευνα, σύμφωνα με την οποία οι θεωρίες συγκροτούνται αποκλειστικά διαμέσου της εξέτασης δεδομένων αντί να προκύπτουν παραγωγικά α) διασταυρωμένη ανάλυση β) μέθοδος της εμπειρικά θεμελιωμένης θεωρίας γ) σταθερή συγκριτική μέθοδος δ) μελέτη παρακολούθησης 12-25
Απάντηση: β) Η μέθοδος της εμπειρικά θεμελιωμένης θεωρίας είναι μια επαγωγική προσέγγιση στην έρευνα, σύμφωνα με την οποία οι θεωρίες συγκροτούνται αποκλειστικά διαμέσου της εξέτασης δεδομένων αντί να προκύπτουν παραγωγικά 12-26
3. Η κύρια διαδικασία στην ανάλυση ποιοτικών δεδομένων είναι η α) ανάλυση β) συγγραφή γ) κωδικοποίηση 12-27
Απάντηση: δ) Η κύρια διαδικασία στην ανάλυση ποιοτικών δεδομένων είναι η κωδικοποίηση 12-28
4. Οι μέθοδοι εξέτασης των δεδομένων της κοινωνικής έρευνας χωρίς τη μετατροπή τους σε αριθμητική μορφή ονομάζονται α) φεμινιστικές έρευνες β) ποσοτικές έρευνες γ) ποιοτικές έρευνες 12-29
Απάντηση: γ) Οι μέθοδοι εξέτασης των δεδομένων της κοινωνικής έρευνας χωρίς τη μετατροπή τους σε αριθμητική μορφή ονομάζονται ποιοτικές έρευνες 12-30
5. Ποια από τα παρακάτω είναι τρόποι με τους οποίους ένας ερευνητής μπορεί να αναζητήσει μοτίβα σε ένα συγκεκριμένο ερευνητικό ζήτημα; α) συχνότητες β) μεγέθη γ) δομές δ) όλα τα παραπάνω 12-31
Απάντηση: δ) Ένας ερευνητής μπορεί να αναζητήσει μοτίβα σε ένα συγκεκριμένο ερευνητικό ζήτημα με τους εξής τρόπους: συχνότητες, μεγέθη και δομές. 12-32
6. είναι μια ανάλυση που περιγράφει και/ή εξηγεί μια συγκεκριμένη μεταβλητή α) Η προσανατολισμένη σε μεταβλητές ανάλυση β) Η ανάλυση περίπτωσης γ) Ο πειραματισμός δ) Η έρευνα πεδίου 12-33
Απάντηση: α) Η προσανατολισμένη σε μεταβλητές ανάλυση είναι μια ανάλυση που περιγράφει και/ή εξηγεί μια συγκεκριμένη μεταβλητή 12-34
7. Η είναι ένα συστατικό της μεθόδου της εμπειρικά θεμελιωμένης θεωρίας, κατά το οποίο οι παρατηρήσεις συγκρίνονται η μία με την άλλη και με την εξελισσόμενη επαγωγική θεωρία α) ανάλυση περίπτωσης β) μέθοδος της εμπειρικά θεμελιωμένης θεωρίας γ) σταθερή συγκριτική μέθοδος δ) μελέτη παρακολούθησης 12-35
Απάντηση: γ) Η σταθερή συγκριτική μέθοδος είναι ένα συστατικό της μεθόδου της εμπειρικά θεμελιωμένης θεωρίας, κατά το οποίο οι παρατηρήσεις συγκρίνονται η μία με την άλλη και με την εξελισσόμενη επαγωγική θεωρία 12-36
8. Η σημειωτική ορίζεται συνήθως ως η επιστήμη των σημείων και σχετίζεται με σύμβολα και νοήματα α) κινητική β) σημειωτική γ) γραφολογία δ) παρακολούθηση 12-37
Απάντηση: β) Η σημειωτική ορίζεται συνήθως ως η επιστήμη των σημείων και σχετίζεται με σύμβολα και νοήματα 12-38
9. Στην κωδικοποίηση, οι κώδικες προκύπτουν από την εξέταση του ερευνητή α) ανοιχτή β) αξονική γ) επιλεκτική 12-39
Απάντηση: α) Στην ανοιχτή κωδικοποίηση, οι κώδικες προκύπτουν από την εξέταση του ερευνητή 12-40
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη, σύμφωνα με το Ν. 2121/1993 και τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με τον Ν. 100/1975) 12-41