Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα Earl Babbie Κεφάλαιο 7 Κοινωνικά πειράματα 7-1
Σύνοψη κεφαλαίου Θέματα κατάλληλα για πειράματα Το κλασικό πείραμα Επιλέγοντας υποκείμενα Παραλλαγές πειραματικών σχεδιασμών Παραδείγματα πειραμάτων Διαδικτυακά πειράματα «Φυσικά» πειράματα Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της πειραματικής μεθόδου Δεοντολογία και πειράματα Κουίζ 7-2
Εισαγωγή Τα πειράματα αφορούν: Την ανάληψη δράσης Την παρατήρηση των συνεπειών αυτής της δράσης 7-3
Θέματα κατάλληλα για πειράματα Τα πειράματα ταιριάζουν ιδιαίτερα σε ερευνητικά προγράμματα που αφορούν σχετικά περιορισμένες και σαφείς έννοιες και προτάσεις Έλεγχος υποθέσεων Κατάλληλα για ερμηνευτικούς παρά για περιγραφικούς σκοπούς Αλληλεπίδραση μικρών ομάδων 7-4
Το κλασικό πείραμα (Ι) Βασικά συστατικά στοιχεία 1. Ανεξάρτητες και εξαρτημένες μεταβλητές 2. Προέλεγχος και μετα-έλεγχος 3. Πειραματικές ομάδες και ομάδες ελέγχου 7-5
Το κλασικό πείραμα (ΙΙ) Ανεξάρτητες και εξαρτημένες μεταβλητές Ανεξάρτητη Έχει τη μορφή ενός πειραματικού ερεθίσματος, που είτε υφίσταται είτε όχι Εξαρτημένη Αποτέλεσμα 7-6
Το κλασικό πείραμα (ΙΙΙ) Προέλεγχος Η μέτρηση μιας εξαρτημένης μεταβλητής προτού εκτεθούν τα υποκείμενα της έρευνας σε ένα ερέθισμα που αντιπροσωπεύει μια ανεξάρτητη μεταβλητή Μετα-έλεγχος Η μέτρηση εκ νέου μιας εξαρτημένης μεταβλητής αφότου τα υποκείμενα της έρευνας εκτεθούν σε κάποιο ερέθισμα που αντιπροσωπεύει μια ανεξάρτητη μεταβλητή 7-7
Το κλασικό πείραμα (ΙV) Πειραματική ομάδα Μια ομάδα υποκειμένων στα οποία ασκείται ένα πειραματικό ερέθισμα Ομάδα ελέγχου μια ομάδα υποκειμένων έρευνας, τα οποία δεν υπόκεινται σε κανένα πειραματικό ερέθισμα και τα οποία έχουν, κατά τα άλλα, κοινά γνωρίσματα με την πειραματική ομάδα Φαινόμενο Χόθορν (Hawthorne effect) 7-8
Σχήμα 7.1 7-9
Το κλασικό πείραμα (V) Διπλά τυφλό πείραμα Μια πειραματική μέθοδος κατά την οποία ούτε τα υποκείμενα του πειράματος ούτε οι ερευνητές γνωρίζουν ποια είναι η πειραματική ομάδα και ποια η ομάδα ελέγχου 7-10
Επιλέγοντας υποκείμενα (Ι) Ο ρόλος των φοιτητών πανεπιστημίου Γενικευσιμότητα; 7-11
Επιλέγοντας υποκείμενα (ΙΙ) Πιθανοτική δειγματοληψία Τυχαιοποίηση Μια τεχνική για την τυχαία αντιστοίχιση των υποκειμένων της έρευνας σε πειραματικές ομάδες και ομάδες ελέγχου Ταίριασμα Η διαδικασία μέσω της οποίας ζεύγη υποκειμένων οργανώνονται βάσει των ομοιοτήτων τους σε μία ή περισσότερες μεταβλητές και, κατόπιν, το ένα μέλος του ζεύγους εντάσσεται στην πειραματική ομάδα και το άλλο στην ομάδα ελέγχου 7-12
Σχήμα 7.2 7-13
Παραλλαγές πειραματικών σχεδιασμών (Ι) Προ-πειραματικοί ερευνητικοί σχεδιασμοί Μελέτη περίπτωσης «μιας κρούσης» Μία μόνο ομάδα υποκειμένων μετριέται ως προς μία εξαρτημένη μεταβλητή, μετά την άσκηση κάποιου πειραματικού ερεθίσματος Σχεδιασμός προελέγχου-μετα-ελέγχου μιας ομάδας Προσθέτει έναν προέλεγχο για την πειραματική ομάδα αλλά δεν διαθέτει ομάδα ελέγχου Σύγκριση στατικών ομάδων Βασίζεται σε πειραματικές ομάδες και ομάδες ελέγχου αλλά δεν διαθέτει προελέγχους 7-14
Σχήμα 7.3 7-15
Παραλλαγές πειραματικών σχεδιασμών (ΙΙ) Ζητήματα εγκυρότητας στην πειραματική έρευνα Έλλειψη εσωτερικής εγκυρότητας Η πιθανότητα τα συμπεράσματα που προκύπτουν από πειραματικά αποτελέσματα να μην αντανακλούν τι ακριβώς συνέβη κατά τη διάρκεια του πειράματος αυτού Πηγές: ιστορικό, ωρίμανση, επίδραση του ελέγχου, επίδραση εργαλείων μέτρησης, στατιστική παλινδρόμηση, σφάλματα μεροληπτικής επιλογής, πειραματική θνησιμότητα, αιτιακή χρονική σειρά, αποζημίωση, αποθάρρυνση Έλλειψη εξωτερικής εγκυρότητας Η πιθανότητα τα συμπεράσματα που προκύπτουν από πειραματικά αποτελέσματα να είναι αδύνατο να γενικευτούν και να εφαρμοστούν στον «πραγματικό» κόσμο 7-16
Σχήμα 7.4 7-17
Σχήμα 7.5 7-18
Παραδείγματα πειραμάτων Πειράματα πεδίου 7-19
Διαδικτυακά πειράματα Τα αντιπροσωπευτικά δείγματα δεν είναι αναγκαία, γι αυτό οι ερευνητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν εθελοντές 7-20
«Φυσικά» πειράματα Πειράματα που λαμβάνουν χώρα έξω από ελεγχόμενες συνθήκες 7-21
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της πειραματικής μεθόδου Πλεονεκτήματα Απομόνωση της επίδρασης της πειραματικής μεταβλητής σε βάθος χρόνου Επανάληψη Μειονεκτήματα Πλαστότητα των εργαστηριακών συνθηκών 7-22
Quick Quiz Κουίζ 7-23
1. Στον πιο απλό πειραματικό σχεδιασμό, μετρούμε τα υποκείμενα βάσει μιας μεταβλητής που εκτίθεται σε μια μεταβλητή α) ανεξάρτητης/εξαρτημένης β) εξαρτημένης/ανεξάρτητης 7-24
Απάντηση: β) Στον πιο απλό πειραματικό σχεδιασμό, μετρούμε τα υποκείμενα βάσει μιας εξαρτημένης μεταβλητής που εκτίθεται σε μια ανεξάρτητη μεταβλητή 7-25
2. Οι είναι ομάδες υποκειμένων στα οποία ασκείται ένα πειραματικό ερέθισμα α) ομάδες ελέγχου β) πειραματικές ομάδες γ) σκόπιμες ομάδες δ) ομάδες προελέγχου 7-26
Απάντηση: β) Οι πειραματικές ομάδες είναι ομάδες υποκειμένων στα οποία ασκείται ένα πειραματικό ερέθισμα 7-27
3. είναι μια τεχνική για την τυχαία αντιστοίχιση των υποκειμένων της έρευνας σε πειραματικές ομάδες και ομάδες ελέγχου α) Η μη πιθανοτική ανάλυση β) Το ταίριασμα γ) Η τυχαιοποίηση δ) Ο έλεγχος 7-28
Απάντηση: γ) Η τυχαιοποίηση είναι μια τεχνική για την τυχαία αντιστοίχιση των υποκειμένων της έρευνας σε πειραματικές ομάδες και ομάδες ελέγχου 7-29
4. Τα πειράματα ταιριάζουν ιδιαίτερα σε ερευνητικά προγράμματα που αφορούν: α) περιορισμένες έννοιες β) σαφείς έννοιες γ) έλεγχο υποθέσεων δ) όλα τα παραπάνω 7-30
Απάντηση: δ) Τα πειράματα ταιριάζουν ιδιαίτερα σε ερευνητικά προγράμματα που αφορούν περιορισμένες και σαφείς έννοιες και έλεγχο υποθέσεων 7-31
5. Η αναφέρεται στην πιθανότητα τα συμπεράσματα που προκύπτουν από πειραματικά αποτελέσματα να μην αντανακλούν τι ακριβώς συνέβη κατά τη διάρκεια του πειράματος αυτού καθαυτού α) παράλειψη β) έλλειψη εσωτερικής εγκυρότητας γ) έλλειψη εξωτερικής εγκυρότητας δ) αντιπροσωπευτικότητα 7-32
Απάντηση: β) Η έλλειψη εσωτερικής εγκυρότητας αναφέρεται στην πιθανότητα τα συμπεράσματα που προκύπτουν από πειραματικά αποτελέσματα να μην αντανακλούν τι ακριβώς συνέβη κατά τη διάρκεια του πειράματος αυτού καθαυτού 7-33
6. Ποιο από τα παρακάτω είναι το κύριο πλεονέκτημα ενός ελεγχόμενου πειράματος; α) Απαιτεί λίγο χρόνο β) Απαιτεί λίγα χρήματα γ) Είναι πλαστό δ) Απομονώνεται η επίδραση της πειραματικής μεταβλητής 7-34
Απάντηση: δ) Το κύριο πλεονέκτημα ενός ελεγχόμενου πειράματος έγκειται στην απομόνωση της επίδρασης της πειραματικής μεταβλητής 7-35
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη, σύμφωνα με το Ν. 2121/1993 και τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με τον Ν. 100/1975) 7-36