ΣΥΝΡΤΙΚΑ Ι ΑΝΤΙΔΑΣΕΙΣ ΓΑΝΙΚΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΥ Αντιράςεισ προςκικθσ 1. Ρροςκικθ υρογόνου ν Θ 2ν Θ 2 Ni, Pd, Pt ν Θ 2ν 2 2. Ρροςκικθ αλογόνου ( 2, Br 2, I 2 ) 4 v H 2v + Br 2 v H 2v Br 2 3. Ρροςκικθ υραλογόνου (H, HBr, HI) v H 2v + H v H 2v+1 Θ 3 Θ 2 H = H 2 H (ςφμωωνα με τον κανόνα Markovnikov) Θ 3 Θ 2 H H 3 4. Ρροςκικθ Η 2 v H 2v + H 2 H S 2 4 v H 2v+1 Θ 3 Θ 2 H = H 2 προπζνιο H H S 2 4 (ςφμωωνα με τον κανόνα Markovnikov) Θ 3 Θ 2 H H 3 Θ β) ΡΣΘΗΚΗ ΣΤΝ ΤΙΡΛ ΔΕΣΜ 5. Ρροςκικθ υρογόνου v H 2v 2 2H 2 Ni, Pd, 6. Ρροςκικθ αλογόνου ( 2, Br 2, I 2 ) Pt v H 2v 2 v H 2v 2 2 v H 2v 2 4
7. Ρροςκικθ υραλογόνου (H, HBr, HI) v H 2v 2 2H v H 2v 2 Θ 3 Θ 2 H H Θ 3 Θ 2 = H 2 8. Ρροςκικθ Η 2 H Θ 3 Θ 2 H 3 H 2 S 4 v H 2v 2 H 2 v H 2v HgS 4 4 Θ 3 Θ 2 H H 2 H 2 S HgS 4 Θ 3 Θ 2 = H 2 αςτακισ ζνωςθ Θ 3 Θ 2 H 3 γ) ΡΣΘΗΚΗ ΣΤ ΚΑΒΝΥΛΙ ΑΛΔΕΫΔΩΝ ΚΑΙ ΚΕΤΝΩΝ = 9. Ρροςκικθ υρογόνου v H 2v H 2 Ni, Pd, Pt v H 2v 1 Θ 3 Θ 2 H = H 2 Ni Θ 3 Θ 2 H 2 10. Ρροςκικθ υροκυανίου Μονοκαρβονυλικζσ αλεψεσ κετόνεσ v H 2v HN v H 2v ()N αλεψεσ v H 2v 1 H = HN v H 2v 1 H()N
11. Ρροςκικθ αντιραςτθρίου Grignard HH = ωορμαλεψθ ν Θ 2ν 1 Mg v H 2v 1 H 2 Μg H Μg(Θ) v H 2v 1 H 2 Θ 1οταγείσ αλκοόλεσ v H 2v 1 H = αλεψεσ μ Θ 2μ 1 Mg v H 2v 1 H μ H 2μ 1 Μg H Μg(Θ) v H 2v 1 H μ H 2μ 1 H 2οταγείσ αλκοόλεσ λ Θ 2λ 1 v H 2v 1 = μ Θ 2μ 1 Mg κετόνεσ Ραραείγματα : λ Θ 2λ 1 v H 2v 1 μ H 2μ 1 Μg H Μg(Θ) λ Θ 2λ 1 v H 2v 1 μ H 2μ 1 H 3οταγείσ αλκοόλεσ Θ Θ = Θ 3 Θ 2 H 2 Mg ωορμαλεψθ... H Mg()... Θ 3 H = Θ 3 Θ 2 MgBr ακεταλεχθ... H Mg()Br... Θ 3 Θ 3 = Θ 3 Θ 2 H 2 MgI προπανόνθ ι ακετόνθ... H Mg()I...
Αντιράςεισ απόςπαςθσ 12. Αωυραλογόνωςθ αλκυλαλογονιίων v H 2v 1 K H /θ 5 2 v H 2v K Θ 2 H 3 H 2 H H 3 K Br 2 H 5 /θ H 3 H = H H 3 KBr Θ 2 2 βουτζνιο (κφριο προϊόν) 13. Αωυραλογόνωςθ ιαλογονιίων v H 2v 2 2K H /θ 5 2 v H 2v 2 2K 2Θ 2 H 2 H Θ 3 2K 2 H 5 /θ Θ H 3 2K 2Θ 2 14. Αωυάτωςθ αλκοολών v H 2v 1 H S 2 4 θ 170 o v H 2v Θ 2 H 3 H 3 H Θ H 2 H 3 Θ H S 2 4 θ 170 o H 3 H 3 = Θ H 2 H 3 H 2 ΥΡΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΛΚΥΛΑΛΓΝΙΔΙΑ 15. Υατικό ιάλυμα ΝαΗ ν Η 2ν 1 X Nα Αντιράςεισ υποκατάςταςθσ H 2 ν Θ 2ν 1 ΝαX Θ 3 Θ 2 + Να (υατικό /μα) Θ 3 Θ 2 + Να
16. Αλκοξείια του νατρίου RNα ν Η 2ν 1 X μ Θ 2μ 1 Να ν Θ 2ν 1 μ Θ 2μ 1 NαΧ Θ 3 Θ 2 H 3 HNα H 3 Θ 3 Θ 2 HH 3 H 3 17. Άλατα καρβοξυλικών οξζων RΝα ν Η 2ν 1 X μ Θ 2μ 1 Nα μ Θ 2μ 1 ν Θ 2ν 1 ΝαX H 3 + Θ 3 Θ 2 Nα Θ 3 Θ 2 H 3 + Nα προπανικόσ μεκυλεςτζρασ 18. Αμμωνία NH 3 ν Η 2ν 1 X Θ NH2 ν Θ 2ν 1 NH 2 HX Θ 3 Θ 2 H 2 + NH 3 Θ 3 Θ 2 H 2 NH 2 H προπυλαμίνθ 19. Κυανιοφχα άλατα (ΝαN ι KN) ν Η 2ν 1 X Να Ν ν Θ 2ν 1 N NαΧ Θ 3 Θ 2 H 2 + ΝαN Θ 3 Θ 2 H 2 N + Να βουτανονιτρίλιο 20. Υρόλυςθ νιτριλίων v H 2v 1 N 2H 2 Θ+ v H 2v 1 H ΝΘ 3 π.χ. Θ 3 Θ 2 N 2H 2 προπανονιτρίλιο v H 2v ()N 2H 2 H 3 H v H 2v () NH 3 Θ 3 Θ 2 NH 3 H 3 H 2 H N 2H 2 2 υροξυ βουτανονιτρίλιο H H 3 H 2 H NH 3 2 υροξυ βουτανικό οξφ
21. Ακετυλίια ι αλκινίια R Να ν Η 2ν 1 X μ Θ 2μ 1 Nα μ Θ 2μ 1 ν Θ 2ν 1 ΝαΧ H 3 + H 3 Να H 3 H 3 + Nα 22. Αντιράςεισ υποκατάςταςθσ του υροξυλίου των ΑΛΚΛΩΝ (R ) v H 2v 1 + S 2 v H 2v 1 + S 2 + H H 3 H H 3 + S 2 H 3 H H 3 + S 2 + H (2 χλωρο προπάνιο) Αντιράςεισ υποκατάςταςθσ των ΚΑΒΞΥΛΙΚΩΝ ΞΕΩΝ (R) και ΕΣΤΕΩΝ καρβοξυλικών οξζων (RR ) 23. Καρβοξυλικά οξζα Εςτεροποίθςθ ν Θ 2ν 1 μ Θ 2μ 1 H Θ ν Θ 2ν 1 μ Θ 2μ 1 Θ 2 H 3 H 2 H 3 H 2 24. Εςτζρεσ Πξινθ υρόλυςθ Θ H 3 H 2 H 2 H 3 Θ 2 προπανικόσ αικυλεςτζρασ ν Θ 2ν 1 μ Θ 2μ 1 H Θ Θ ν Θ 2ν 1 Θ Θ μ Θ 2μ 1 H 3 H 3 H Θ οξικόσ μεκυλεςτζρασ Θ H 3 Θ οξικό οξφ H 3 Θ μεκανόλθ 25. Σαπωνοποίθςθ ν Θ 2ν 1 μ Θ 2μ 1 ΝαΘ μ Θ 2μ 1 ν Θ 2ν 1 Να (αυτά τα αλάτια είναι τα ςαποφνια)
πχ H 3 H 2 H 3 ΝαΘ H 3 Να H 3 H 2 26. Αντιράςεισ υποκατάςταςθσ αλκανίων (αλογόνωςθ) v H 2v 2 X X ιά χ υτο φως ή Θ v H 2v 1 X HX π.χ. H 3 H ιά χ υτο φως ή Θ H 3 H Αντιράςεισ πολυμεριςμοφ 27. Ρολυμεριςμόσ αλκενίων Αικυλζνιο v Θ 2 = Θ 2 (H 2 H 2 ) v πολυαικυλζνιο προπυλζνιο v Θ 2 = Θ (H 2 H) v πολυ προπυλζνιο H 3 H 3 βινυλοχλωρίιο v Θ 2 = Θ (H 2 H)v πολυ βινυλοχλωρίιο (PV) ςτυρόλιο ωαινφλιο 6 H 5 v Θ 2 = Θ 6 H 5 (H 2 H) v πολυ ςτυρόλιο 6 H 5 ακρυλονιτρίλιο v Θ 2 = Θ Ν (H 2 H) v πολυ ακρυλονιτρίλιο Ν 28. Ρολυμεριςμόσ ςυηυγιακών ι ςυηυγών αλκαιενίων Ná vh 2 =H H=H 2 1,3 βουταιζνιο ( H 2 Θ=Θ H 2 ) v BuNα τεχνθτό καουτςοφκ (μοιάηει με το ωυςικό) vh 2 = H = H 2 H 3 ( H 2 = H H 2 ) v H 3 ςυνκετικό καουτςοφκ (ίιο με το ωυςικό) 2 μεκυλο 1,3 βουταιζνιο ι ιςοπρζνιο
v H 2 = H = H 2 ( H 2 H = H 2 ) v 2 χλωρο 1,3 βουταιζνιο νεοπρζνιο Συμπολυμεριςμόσ 1,3 Βουταιζνιο + ςτυρόλιο H 2 = H 6 H 5 : Buna S 1,3 Βουταιζνιο + ακρυλονιτρίλιο H 2 = H - Ν : Buna Ν Αντιράςεισ οξείωςθσ οργανικϊν ενϊςεων ΞΕΛΔΩΣΘ ΑΛΚΛΩΝ Απλοποιθμζνεσ οξειώςεισ αλκοολών με το ςφμβολο τθσ οξείωςθσ : 1οταγείσ : v H 2v 1 H 2 v H 2v 1 H= Θ 2 v H 2v 1 H 2 2 v H 2v 1 Θ Θ 2 2οταγείσ : v H 2v 1 H μ Θ 2μ 1 Θ v H 2v 1 μ Θ 2μ 1 Θ 2 Ραραείγματα οξείωςθσ αλκοολών από όξινα ιαλφματα KMn 4 ι K 2 r 2 7 29. ξείωςθ πρωτοταγοφσ αλκοόλθσ ςε οξφ από ιάλυμα KMn 4 : 5 H 3 1 H2 + 4KMn 4 + 6H 2 S 4 5 H 3 3 + 4MnS 4 + 2K 2 S 4 + 11H 2 30. ξείωςθ πρωτοταγοφσ αλκοόλθσ ςε αλεψθ από ιάλυμα K 2 r 2 7 : 3H 3 1 H 2 + K 2 r 2 7 + 4Θ 2 S 4 3H 3 1 H2 + r 2 (S 4 ) 3 + K 2 S 4 + 7H 2
ξείωςθ ευτεροταγοφσ αλκοόλθσ ςε κετόνθ από ιάλυμα KMn 4 : 5 H 3 0 H-H 3 + 2KMn 4 + 3Θ 2 S 4 5 H 3 2 H 3 + 2MnS 4 + K 2 S 4 + 8H 2 3 H 3 ξείωςθ ευτεροταγοφσ αλκοόλθσ ςε κετόνθ από ιάλυμα K 2 r 2 7 : 0 H H 3 + K 2 r 2 7 + 4Θ 2 S 4 3 H 3 2 H 3 + r 2 (S 4 ) 3 + K 2 S 4 + 7H 2 31. ξείωςθ μεκανικοφ ι μυρμθκικοφ οξζοσ ςε 2 (μόνο αυτό οξειώνεται από όλα τα μονοκαρβοξυλικά ) 5Θ 2 + 2 KMn 4 + 3Θ 2 S 4 5 4 2 + 2MnS 4 + K 2 S 4 + 8 H 2 32.ξείωςθ αικανοιϊκοφ ι οξαλικοφ οξζοσ ςε 2 : (μόνο αυτό οξειώνεται από όλα τα ικαρβοξυλικά ) 5 3 Θ Θ + 2ΚΜn 4 + 3Θ 2 S 4 10 4 2 + 2ΜnS 4 + K 2 S 4 + 8H 2 5 Να Να + 2ΚΜn 4 + 8Θ 2 S 4 10 2 + 2ΜnS 4 + K 2 S 4 + 5Να 2 S 4 + 8H 2 ΞΕΛΔΩΣΘ ΑΛΔΕΫΔΩΝ με ιπια οξειωτικά (αντιραςτιρια Tollens και Fehling) 33. ξείωςθ αλεχών ςε οξζα με ιάλυμα Tollens v H 2v 1 1 H = 2AgN 3 3NH 3 H 2 v H 2v 1 3 NH 4 2Ag + 2NH 4 N 3 H 3 H 2 1 H = 2AgN 3 3NH 3 H 2 H 3 3 NH 4 2Ag + 2NH 4 N 3 34. ξείωςθ αλεχών ςε οξζα με ωελίγγειο υγρό v H 2v 1 1 H = 2uS 4 5Nα v H 2v 1 3 Nα u 2 2Nα 2 S 4 + 3H 2
H 3 H 2 1 H = 2uS 4 5Nα H 3 3 Nα u 2 2Nα 2 S 4 + 3H 2 Αντιράςεισ αναγωγισ οργανικϊν ενϊςεων ι αντιράςεισ προςκικθσ υρογόνου ςτα αλκζνια αλκίνια, ςτισ αλεψεσ κετόνεσ είναι αντιράςεισ αναγωγισ.( ΡΣΚΘΚΘ ΥΔΓΝΥ) 35. αικανονιτρίλιο H 3 Ν 2 H 2 H 3 H 2 ΝH 2 αικυλαμίνθ Αντιράςεισ οργανικών ενώςεων με όξινεσ ιιότθτεσ ΑΝΤΙΔΑΣΗ ΜΕ ΑΛΚΑΛΙΑ Να, Κ 36. Καρβοξυλικά οξζα : ν H 2v 1 Nα ν H 2v 1 Nα ½ Θ 2 H 3 H 2 Nα H 3 H 2 Nα ½ Θ 2 προπανικό νάτριο 37. Αλκοόλεσ : ν H 2v 1 Nα ν H 2v 1 Να ½ Θ 2 H 3 H 2 Nα H 3 H 2 Να ½ Θ 2 αικοξείιο του νατρίου 38. Φαινόλθ : 6 H 5 Nα 6 H 5 Να ½ Θ 2 ωαινολικό νάτριο Αλκίνια με τριπλό εςμό ςτθ άκρθ τθσ ανκρακικισ αλυςίασ : 39. ν H 2v 1 H Nα ν H 2v 1 Nα ½ Η 2 H 3 H 2 H Nα H 3 H 2 Nα ½ Θ 2 (ακετυλενίιο με νάτριο του 1 βουτινίου) Θ H 2 Να Να Να Θ 2 40. ν H 2v 1 H u NH 3 ν H 2v 1 u NH 4 πχ H 3 H u NH 3 NH 4 H 3 u προπινίιο με χαλκό Θ H 2 u 2 NH 3 2 NH 4 u u αικινίιο ι ακετυλίιο ΑΝΤΙΔΑΣΗ ΜΕ ΚΑΥΣΤΙΚΑ ΑΛΚΑΛΙΑ (ΥΔΞΕΙΔΙΑ : ΝαΗ, ΚΗ) 41. Καρβοξυλικά οξζα : ν H 2v 1 ΝαΘ ν H 2v 1 Nα Θ 2 π.χ. H 3 H 2 ΝαΘ H 3 H 2 Nα Θ 2 προπανικό νάτριο
βενηοϊκό οξφ 6 H 5 NαΘ 6 H 5 Να Θ 2 βενηοϊκό νάτριο 42. Φαινόλθ : 6 H 5 Nα 6 H 5 Να Θ 2 ωαινολικό νάτριο ΑΝΤΙΔΑΣΗ ΜΕ ΑΝΘΑΚΙΚΑ ΑΛΑΤΑ ΤΩΝ ΑΛΚΑΛΙΩΝ (Να 2 3 NαΗ 3 ) 43. Μόνο τα καρβοξυλικά οξζα : 2 ν H 2v 1 Να 2 3 2 ν H 2v 1 Nα 2 Θ 2 2 H 3 H 2 Να 2 3 2 H 3 H 2 Nα 2 Θ 2 6 H 5 Να 2 3 6 H 5 Να 2 Θ 2 βενηοϊκό οξφ βενηοϊκό νάτριο 44. ΑΝΤΙΔΑΣΗ ΜΕ ΑΜΜΩΝΙΑ (ΝΗ 3 ) Μόνο τα καρβοξυλικά οξζα : ν H 2v 1 ΝΘ 3 ν H 2v 1 NΘ 4 π.χ. H 3 H 2 ΝΘ 3 H 3 H 2 NΘ 4 προπανικό αμμϊνιο Αντιράςεισ οργανικών ενώςεων με βαςικζσ ιιότθτεσ 45. Επίραςθ ΝΕΥ ςτα ΑΛΚΞΥΑΝΙΝΤΑ (R ) που είναι ιςχυρζσ βάςεισ. Αποςποφν πρωτόνιο από το νερό ςχθματίηοντασ αλκοόλεσ : Αλκοξείια (RNα) ι αλκοξυανιόντα (R ) Η 2 ν Θ 2ν 1 Nα H ν Θ 2ν 1 NαΘ H 3 H 2 Nα H H 3 H 2 NαΘ αικανόλθ αικοξείιο του νατρίου 46. Αντιραςτιρια Grignard Η 2 ν Θ 2ν 1 ΜgX H ν Θ 2ν 2 Μg()X
H 3 H 2 H 2 Μg H H 3 H 2 H 3 Μg() προπυλο μαγνθςιο χλωρίιο 47. Ακετυλίια ι αλκινίια με νάτριο ι κάλιο των αλκινίων με τριπλό εςμό ςτθ άκρθ τθσ ανκρακικισ αλυςίασ Η 2 ν H 2v 1 Nα H ν H 2v 1 H ΝαΘ H 3 Nα H H 3 H ΝαΘ (προπινίιο με νάτριο) 48. Αμίνεσ οξζα ανόργανα ν H 2v 1 NH 2 H ν Θ 2ν 1 NH 3 μεκυλαμίνθ H 3 NH 2 + H H 3 NH 3 χλωριοφχο μεκυλαμμϊνιο Διμεκυλαμίνθ (H 3 ) 2 NH + H (H 3 ) 2 NH 2 χλωριοφχο ιμεκυλαμμϊνιο Τριμεκυλαμίνθ (H 3 ) 3 N + H (H 3 ) 3 NH χλωριοφχο τριμεκυλαμμϊνιο 49. ΑΛΑΤΑ ΚΑΒΞΥΛΙΚΩΝ ΞΕΩΝ (RNα) ι ΚΑΒΞΥΛΙΚΑ ΑΝΙΝΤΑ (R ) ΗΧ αλογονοφχα οξζα ν Θ 2ν 1 Να H ν Θ 2ν 1 Να
Αλογονοωορμικι αντίραςθ 50. Ραράειγμα για τισ αλκοόλεσ v H 2v+1 H H 3 v 1 μεκυλοευτεροταγείσ αλκοόλεσ + αλκαλικό ιάλυμα ΝαΘ + 2 αλογονοωόρμιο HX 3 χλωροωόρμιο H 3 Για v = 0 αικανόλθ H 3 H 2 ι Br 2 θ μόνθ 1 ο ταγισ αλκοόλθ ι ΚΘ ι βρωμοωόρμιο HBr 3 ι Λ 2 ι ιωοωόρμιο HI 3 (κίτρινο ςτερεό) ΞΕΛΔΩΣΘ ΥΡΚΑΤΑΣΤΑΣΘ ΔΛΑΣΡΑΣΘ ΕΞΥΔΕΤΕΩΣΘ H 3 H H 3 + 2 H 3 H 3 + 2H Θ H 3 H 3 + 3 2 H 3 3 + 3H H 3 3 + ΝαΘ H 3 Να + H 3 χλωροωόρμιο 5Θ + 5ΝαΘ 5Να + 5H 2 ΣΥΝΛΛΚΑ : H 3 H H 3 + 4 2 + 6ΝαΘ H 3 Να + H 3 + 5Να + 5H 2 ΓΕΝΛΚΑ : v H 2v 1 H H 3 + 4 2 + 6ΝαΘ H 3 Να + H 3 + 5Να + 5H 2
π.χ. H 3 H 2 Θ + 4 2 + 6ΝαΘ H 3 HH 3 + 4Br 2 + 6ΝαΘ H 3 H 2 H H 3 + 4I 2 + 6ΝαΘ ΘΝα + H 3 + 5Να + 5H 2 H 3 Να+ HBr 3 + 5ΝαBr + 5H 2 H 3 H 2 Να + HI 3 + 5ΝαI + 5H 2 51. Ραράειγμα για τισ αλεψεσ κετόνεσ v H 2v+1 H 3 v 1 μεκυλοκετόνεσ + αλκαλικό ιάλυμα ΝαΘ + 2 ι Br 2 αλογονοωόρμιο HX 3 χλωροωόρμιο H 3 Για v = 0 ακεταλεχθ H 3 H= ι ΚΘ θ μόνθ αλεχθ ι Λ 2 ι βρωμοωόρμιο HBr 3 ι ιωοωόρμιο HI 3 (κίτρινο ςτερεό) ΥΡΚΑΤΑΣΤΑΣΘ H 3 H 3 + 3 2 H 3 3 + 3H H 3 3 + ΝαΘ H 3 Να + H 3 χλωροωόρμιο ΔΛΑΣΡΑΣΘ 3Θ + 3ΝαΘ 3Να + 3H 2 ΕΞΥΔΕΤΕΩΣΘ
ΣΥΝΛΛΚΑ : H 3 H 3 + 3 2 + 4ΝαΘ H 3 Να + H 3 + 3Να + 3Θ 2 ΓΕΝΛΚΑ : v H 2v 1 H 3 + 3 2 + 4 ΝαΘ H 3 Να + H 3 + 3Να + 3Θ 2 H 3 H= + 3I 2 + 4ΝαΘ ακεταλεψθ HΝα + HI 3 + 3ΝαI + 3Θ 2 H 3 H 2 H 3 + 3Br 2 + 4ΝαΘ H 3 H 2 Να+ HBr 3 + 3ΝαBr + 3Θ 2