ΣΑΣΙΣΙΚΗ ΣΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩΝ ΣΤΕΦΑΝΟΣ Γ. ΓΙΑΚΟΥΜΑΤΟΣ ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ
Ορισμός και εφαρμογζς Στατιςτική εύναι η επιςτόμη που αςχολεύται με τη ςυλλογό, επεξεργαςύα, παρουςύαςη και ανϊλυςη δεδομϋνων για την λόψη μιασ απόφαςησ. Εφαρμογέσ τησ Στατιςτικήσ: Διούκηςη Οικονομύα Μϊρκετινγκ: Έρευνα αγορϊσ Δημοςκοπόςεισ Φαρμακευτικό Ιατρικό κ.τ.λ.
Κατηγορίες τατιστικής Περιγραφική Στατιςτική: Ο κλϊδοσ τησ Στατιςτικόσ που αςχολεύται με την ςυγκϋντρωςη την οργϊνωςη και περιγραφό ενόσ ςυνόλου δεδομϋνων. Συμπεραςματική Στατιςτική: Ο κλϊδοσ τησ Στατιςτικόσ που με αφετηρύα το δεύγμα προςπαθεύ να βγϊλει ςυμπερϊςματα για τον πληθυςμό.
Ερωτήματα Πόςοι ϋλληνεσ εύναι ϊνεργοι, πόςοι εργϊζονται; Πιο εύναι το ποςοςτό τησ ανεργύασ; Πόςεσ οικογϋνειεσ ςτην Ελλϊδα ζουν κϊτω από το όριο τησ φτώχειασ Πόςοι τηλεθεατϋσ παρακολούθηςαν τισ ειδόςεισ των 8; Πιο το ποςοςτό των πολιτικών κομμϊτων ςόμερα; Πόςοι θα εύναι οι Έλληνεσ το 2050; Για να απαντηθούν τα παραπϊνω ερωτόματα, απαιτεύται η ςυλλογό δεδομϋνων
Αρχικοί Ορισμοί Πληθυςμόσ εύναι το ςύνολο των ατόμων ό αντικειμϋνων για τα οπούα μϋςα από τη μελϋτη των χαρακτηριςτικών τουσ επιθυμούμε να εξϊγουμε ςυμπερϊςματα μϋςα από την ερευνητικό διαδικαςύα. Δείγμα εύναι ϋνα υποςύνολο μονϊδων του πληθυςμού που επιλϋγεται με τυχαύο τρόπο από το ςύνολο των μονϊδων του πληθυςμού
υλλογή Δεδομζνων Απογραφό: ςυλλογό δεδομϋνων από το ςύνολο ενόσ πληθυςμού. Δειγματοληψύα: ςυλλογό δεδομϋνων από ϋνα «μικρό» μϋροσ του πληθυςμού (δεύγμα). Μέζω ηης δειγμαηοληψίας και ηοσ δείγμαηος θα θέλαμε να βγάλοσμε ζσμπεράζμαηα για ηο ζύνολο ηοσ πληθσζμού
Μεταβλητές Μεταβλητή είναι ένα ταρακηηριζηικό ή ιδιόηηηα ηοσ πληθσζμού, ηο οποίο μεηαβάλλεηαι ανάλογα μεηα σποκείμενα ηης έρεσνας και λαμβάνει ηιμές ποσ μπορούν να μεηρηθούν Ποςοτικέσ μεταβλητϋσ, δηλαδό μεταβλητϋσ που μεταβϊλλονται ςε ποςό, οι τιμϋσ τουσ ϋχουν αριθμητικϋσ ιδιότητεσ, π.χ. το ειςόδημα, ο βαθμόσ ςτο μϊθημα τησ Στατιςτικόσ, το ύψοσ Ποιοτικέσ μεταβλητϋσ, δηλαδό μεταβλητϋσ που μεταβϊλλονται ςε εύδοσ,, οι τιμϋσ τουσ δεν ϋχουν αριθμητικϋσ ιδιότητεσ, π.χ. φύλο, οικογενειακό κατϊςταςη, επϊγγελμα
Κατηγορίες Ποσοτικών Μεταβλητών Ποςοτικϋσ μεταβλητϋσ Αςυνεχείσ (ό διακριτέσ). Αναφϋρονται ςτα χαρακτηριςτικϊ που εκφρϊζονται μόνο με ακϋραιουσ αριθμούσ, π.χ., αριθμόσ μελών οικογϋνειασ, αριθμόσ επιςκϋψεων ςτον κινηματογρϊφο, αριθμόσ περιοδικών που αγορϊζουν τα μϋλη μιασ οικογϋνειασ κλπ Συνεχείσ. Οι ςυνεχεύσ μεταβλητϋσ παύρνουν τιμϋσ ςε όλο το εύροσ των τιμών. Παρϊδειγμα, το βϊροσ (κιλϊ, γραμμϊρια, δϋκατα γραμμαρύων), το μόκοσ (μϋτρα, εκατοςτϊ, χιλιοςτϊ, δϋκατα χιλιοςτών), ο χρόνοσ (ώρεσ, λεπτϊ, δευτερόλεπτα, δϋκατα δευτερολϋπτων) κλπ.
Κλίμακα Λόγου Κλίμακα λογού (ratio scale) (ό Αναλογύασ): Περιλαμβϊνει όλα τα ποςοτικϊ χαρακτηριςτικϊ, όπωσ αξύα, όγκοσ, μόκοσ, βϊροσ, κλπ. Η κλύμακα μϋτρηςησ αυτών των μεταβλητών ονομϊζεται "κλύμακα λόγου" διότι οι τιμϋσ των μεταβλητών μπορούν να διαιρεθούν μεταξύ τουσ (ΠΑ 5.000 / 2.000, 18 κιλϊ / 4 κιλϊ, κλπ). Αυτό οφεύλεται ςτο γεγονόσ ότι οι κλύμακεσ μϋτρηςησ αυτών των χαρακτηριςτικών περιλαμβϊνουν την "πραγματικό" τιμό μηδϋν (μηδενικό αξύα μηδενικό παραγωγό, κλπ.). Ετςι, υπϊρχει ςυγκεκριμϋνη αρχό και επομϋνωσ η διαύρεςη μεταξύ δύο τιμών ϋχει νόημα.
Κλίμακα Διαςτήματοσ Κλίμακα διαςτήματοσ (interval scale): Αναφϋρεται ςτα δεδομϋνα που οι τιμϋσ τουσ μπορούν να ςυγκριθούν μόνο ωσ προσ τισ μεταβολϋσ τουσ (αφαύρεςη) αλλϊ όχι μεταξύ τουσ (διαύρεςη ό λόγοσ), Αυτό οφεύλεται ςτο γεγονόσ ότι η κλύμακα μϋτρηςησ αυτών των χαρακτηριςτικών δεν περιλαμβϊνει την (πραγματικό) τιμό μηδϋν. Κλαςικό παρϊδειγμα εύναι η θερμοκραςύα. Π.χ., χθεσ εύχαμε 20 βαθμούσ Κϋλςιου, ςόμερα ανϋβηκε ςτουσ 25 και για αύριο προβλϋπεται να φθϊςει τουσ 30. Όμωσ, δεν μπορούμε να ιςχυριςτούμε ότι αύριο ο καιρόσ θα εύναι 50% πιο ζεςτόσ από χθεσ διότι δεν υπϊρχει αρχό (μηδϋν) ςτη θερμοκραςύα.
Κλίμακα Ιεράρχηςησ Κλίμακα ιεράρχηςησ (ordinal scale) (ό Διϊταξησ): Αφορϊ τισ τιμϋσ των χαρακτηριςτικών που αντικεύμενο τουσ εύναι να ιεραρχόςουν τισ παρατηρόςεισ από τη μικρότερη προσ τη μεγαλύτερη ό αντύςτροφα. Κλαςικϊ παραδεύγματα η μϋτρηςη τησ ϋνταςησ γνώμησ
Ονομαςτική Κλίμακα Ονομαςτική κλίμακα (nominal scale) (ό Κατηγορύασ) :Στην περύπτωςη τησ Ονομαςτικόσ Κλύμακασ, οι τιμϋσ απλϊ ταξινομούν τισ παρατηρόςεισ, δηλαδό οι τιμϋσ εύναι κωδικοποιημϋνεσ με ςκοπό να κατατϊξουν τισ παρατηρόςεισ ςε κατηγορύεσ. Για παρϊδειγμα, το φύλο των ατόμων που ςυμμετϋχουν ςε μύα ϋρευνα καταγρϊφεται με Ι για ϊνδρα, και 2 για γυναύκα, για την οικογενειακό κατϊςταςη, Ι = ανύπαντροσ, 2 = παντρεμϋνοσ,
Κλίμακες ανά κατηγορία μεταβλητών ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ Κλύμακα λογού Κλύμακα διαςτόματοσ ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ Κλύμακα ιερϊρχηςησ Ονομαςτικό κλύμακα
Πηγζσ και Τρόποι Συλλογήσ Δεδομζνων Δεδομϋνα που εμεύσ ςυλλϋγουμε. Για παρϊδειγμα, τα ςτοιχεύα των πωλόςεων, παραγωγόσ, ϋρευνεσ (πολιτικϋσ, κοινωνικϋσ, ϋρευνεσ αγορϊσ, κλπ,) που εύτε αναθϋτουμε ςε τρύτουσ εύτε διεξϊγουμε εμεύσ αποτελούν επύςησ πηγϋσ δεδομϋνων. Αυτϊ τα δεδομϋνα που εμεύσ ςυλλϋγουμε ονομϊζονται πρωτογενή δεδομένα και οι πηγϋσ τουσ (ϋρευνεσ ό αρχεύα) πρωτογενείσ πηγέσ.
Πηγζσ και Τρόποι Συλλογήσ Δεδομζνων Δημοςιευμϋνα ςτοιχεύα από οργανιςμούσ ό δημόςιεσ και ιδιωτικϋσ υπηρεςύεσ, π.χ. Η Εθνικό Στατιςτικό Υπηρεςύα τησ Ελλϊδοσ (ΕΣΥΕ), η Στατιςτικό Υπηρεςύα των Ευρωπαώκών Κοινοτότων (Eurostat). Αυτό το εύδοσ των δεδομϋνων που προϋρχονται από ϊλλεσ πηγϋσ καλούνται δευτερογενή δεδομένα και οι πηγϋσ προϋλευςησ δευτερογενείσ.