Ευρωπαϊκή Εκπαιδευτική Δράση «Teachers 4 Europe» (2016-2017) «Τα ψωµιά της Ευρώπης» Εκπαιδευτικός (ΠΕ 70): Γεωργουσάκη Μαρία Σχολείο Διεξαγωγής: Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια Μαυροµατάκη-Μητέρα Επιβλέπων Επιµορφωτής: Μανωλάκης Κώστας
Εισαγωγή Είναι πολύ σηµαντικό από µικρή ηλικία οι µαθητές να κατανοήσουν και να κατακτήσουν την ιδιότητα του Ευρωπαίου πολίτη. Σε αυτό το σκοπό καθοριστικό ρόλο διαδραµατίζει το σχολείο βοηθώντας στην συνειδητοποίηση του ρόλου της Ε.Ε, των συµβόλων της, των ιδανικών και των αξιών της. Ιδεώδη από τα οποία είναι απαραίτητο να χαρακτηρίζεται ο σύγχρονος Ευρωπαίος. Ως εκπαιδευτικοί, µπορούµε να δώσουµε τα κατάλληλα εφόδια ώστε να ενταχθούν οµαλά σε αυτή την πολυπολιτισµική κοινωνία. Η προσέγγιση της «ευρωπαϊκής ιδέας» θα γίνει µέσα από θεµατικές που τα ίδια τα παιδιά θεωρούν ενδιαφέρουσες και µπορούν να προσδιορίσουν. Αφορµή για το θέµα που επιλέχθηκε (Το ψωµί της Ε.Ε) στάθηκε η δράση του σχολείου µας να φτιάξουµε το δικό µας ψωµί ξεκινώντας από το στάδιο της σποράς. Έχοντας σπείρει και οργώσει το χωράφι (αναµένεται ο θερισµός και τέλος το ζύµωµα) αποφασίστηκε να δοθεί µία ευρωπαϊκή διάσταση του θέµατος µε το να γνωρίσουν τα παιδιά το παραδοσιακό ψωµί κάθε κράτους- µέλους της Ε.Ε. Η παρούσα καταγραφή παρουσιάζει αναλυτικά την πορεία εφαρµογής στην πράξη του σχεδίου εργασίας «Το ψωµί της Ε.Ε» στο πλαίσιο του προγράµµατος Teachers4Europe. Πρωταρχικός σκοπός είναι οι µαθητές της Α τάξης να έρθουν σε επαφή µε την Ε.Ε, (τι είναι, τι πρεσβεύει )και έπειτα µε το παραδοσιακό ψωµί της κάθε χώρας. Στην υλοποίηση του προγράµµατος συµµετείχαν η Α και η Β τάξη (µέσα από σύµπραξη).
Ευρωπαϊκή Ένωση και νοµοθεσία για το ψωµί Σύµφωνα µε διαθέσιµα στοιχεία εκτιµάται ότι η συνολική κατανάλωση των προϊόντων αρτοποιίας στην ΕΕ-27 διαµορφώθηκε σε 39 εκατ. τόνους.η κατανάλωση ψωµιού διαφέρει σηµαντικά από χώρα σε χώρα της ΕΕ, ωστόσο κατά µέσο όρο κυµαίνεται σε 50 κιλά ανά άτοµο ετησίως, έχοντας παρουσιάσει µόνο οριακές µεταβολές (θετικές / αρνητικές) συνολικά την τελευταία δεκαετία. Επίσης, όπως είναι αναµενόµενο είναι το µεγαλύτερο κοµµάτι της αγοράς αρτοποιίας σε όλες τις χώρες της ΕΕ, συµµετέχοντας µε ποσοστό άνω του 50% σε όλες τις εξεταζόµενες αγορές. Σε παρόµοια επίπεδα φαίνεται να κυµάνθηκε και το 2010, όπου σύµφωνα µε διαθέσιµα στοιχεία εκτιµάται ότι η συνολική κατανάλωση των προϊόντων αρτοποιίας στην ΕΕ-27 διαµορφώθηκε σε 39 εκατ. τόνους (Federation of Bakers, UK Bread Industry). Ειδικότερα, η ευρωπαϊκή κατανάλωση ψωµιού εκτιµάται ότι ανήλθε σε περίπου 32 εκατ. τόνους τόσο το 2010 όσο και το 2011, καλύπτοντας το 79% -82% της συνολικής αγοράς αρτοποιίας την εν λόγω διετία. (http://www.mnec.gr/images/meletes_ellinikou_dimosiou/ypoyrgeioanaptixis/bakery-market-el.pdf ) Τα τελευταία χρόνια υπάρχει και η νέα νοµοθεσία για τα πρόσθετα ώστε η χρήση τους στην ΕΕ να γίνει ασφαλέστερη και να αποκτήσει µεγαλύτερη διαφάνεια. Η χρήση των προσθέτων στα τρόφιµα γίνεται πιο ασφαλής και αποκτά µεγαλύτερη διαφάνεια χάρη σε δύο νοµοθετικές πράξεις που ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με τους δύο κανονισµούς καταρτίζονται δύο νέοι κατάλογοι. Ο πρώτος περιλαµβάνει τα πρόσθετα τροφίµων ενώ ο δεύτερος κατάλογος αφορά τα πρόσθετα στα συστατικά τροφίµων. Με τον νέο αυτό, κατάλογο γίνεται αντιληπτό ότι για ορισµένες κατηγορίες τροφίµων επιτρέπονται ελάχιστα πρόσθετα ή δεν επιτρέπεται κανένα πρόσθετο. Μεταξύ των κατηγοριών αυτών είναι το απλό ψωµί. (http://europa.eu/rapid/press-release_ip-11-1341_el.htm)
Σκοποί και στόχοι του προγράµµατος Σκοπός του προγράµµατος είναι οι µαθητές να γνωρίσουν τι είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, τις αξίες και τα ιδανικά που πρεσβεύει, τι σηµαίνει να είσαι Ευρωπαίος πολίτης µέσα από τη θεµατική ενότητα ψωµί. Στοχοθεσία: Γνωστικοί στόχοι: Γνωριµία µε το θεσµό της ΕΕ( τι είναι), τα κράτη µέλη της, τι πρεσβεύει. Πληροφόρηση για τη νοµοθεσία της ΕΕ σχετικά µε το ψωµί. Αποσαφήνιση και διαχωρισµός των παραδοσιακών ψωµιών της κάθε χώρας. Πώς φτιάχνεται το κάθε ψωµί (διαφορετικά υλικά, τρόπος παρασκευής). Κοινωνικο-συναισθηµατικοί στόχοι Ευαισθητοποίηση για τη σηµασία το να είσαι Ευρωπαίος πολίτης. Ενστερνισµός των αξιών που πρεσβεύει η ΕΕ. Οι µαθητές να λειτουργούν οµαδο-συνεργατικά. Να αποκτήσουν κοινωνικές δεξιότητες όπως επικοινωνία και συνεργασία. Ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και στάσης. Να αναπτύξουν τη δηµιουργικότητα και τη φαντασία τους µέσα από στοχευµένες καλλιτεχνικές δραστηριότητες.
Καταγραφή Υλοποίησης των Δραστηριοτήτων Για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων του προγράµµατος χρησιµοποιήθηκαν εκπαιδευτικά εργαλεία, τα οποία βοήθησαν τα παιδιά να κατανοήσουν πιο ουσιαστικά το θέµα. Όλη η διαδικασία βασίστηκε στο παραµύθι, τη χρήση των ΤΠΕ, τη βιωµατική µάθηση µε σκοπό τη πολύπλευρη προσέγγιση του θέµατος. 1 η δραστηριότητα: Γνωριµία µε την Ευρώπη Οι περισσότεροι µαθητές έρχονται πρώτη φορά σε επαφή µε την έννοια της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αφορµή στάθηκε το παραµύθι Τα αστέρια της Ευρώπης. Ξεκινήσαµε λοιπόν µε τη γνωριµία της Ευρώπης σαν µύθο (ανάγνωση και δραµατοποίηση) και µετέπειτα σαν ήπειρο. Στη συνέχεια, µιλήσαµε για το τι είναι η Ευρωπαϊκή ένωση (συµβολισµός και σηµαία) και τι πρεσβεύει ( αξίες, ιδανικά, ιδεώδη). Μέσα από κατάλληλη παρουσίαση (power point) οι µαθητές γνώρισαν τις χώρες που απαρτίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση ( θέση στο χάρτη και σηµαίες). Έγινε αντιστοίχιση κάποιων από των κρατών µελών µε τις σηµαίες τους. Ακολουθεί δραστηριότητα όπου το κάθε παιδί αναλαµβάνει να φτιάξει- ζωγραφίσει τις σηµαίες από 4 χώρες και να τις τοποθετήσει στο πολιτικό χάρτη της Ευρώπης. Διδακτικές ώρες : 6
! 2 η δραστηριότητα: Τα ψωµιά της Ευρώπης Εισαγωγή: Αυτή τη σχολική χρονιά, επιλέχθηκε από το σχολείο Project µε θέµα το ψωµί- σπέρνω το δικό µου χωράφι. Εποµένως,τα παιδιά ήδη γνωρίζουν για το πώς φτιάχνεται το ψωµί ( από το σπόρο στο τραπέζι µας). Μέσα από εικόνες, περιήγηση στο διαδίκτυο, παρουσίαση ( power point) τεστ γευσιγνωσίας τα παιδιά µελετούν και κατανοούν τις διαφορές ή και τις οµοιότητες στα είδη των ψωµιών 12 κρατών µελών.! 3η δραστηριότητα: Το πικ νικ της Ευρώπης: Στρώνουµε το τραπέζι της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου περιλαµβάνει όλα τα ψωµάκια από τα 12 κράτη µέλη.το κάθε παιδί αναλαµβάνει να αναγνωρίσει την ονοµασία του ψωµιού και να τοποθετήσει δίπλα του τη σηµαία της χώρας προέλευσης. Διδακτικές ώρες: 4
4η δραστηριότητα : Η σηµαία των Ευρωπαϊκών ψωµιών Οι µαθητές δηµιουργούν µία καινούρια σηµαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης µε βάση το ψωµί. Έτσι λοιπόν για κάθε χώρα( 12 κράτη µέλη) που µάθαµε τα παιδιά έφτιαξαν ένα αστέρι ζωγράφισαν τη σηµαία της χώρας και κόλλησαν το εκάστοτε ψωµάκι. Με αυτόν τον τρόπο δηµιουργήθηκε η σηµαία µε τα 12 αστέρια - ψωµιά. Στο κέντρο γράφτηκε το δικαίωµα όλων των παιδιών στο φαγητό. Διδακτικές ώρες : 2
5η δραστηριότητα: Cook time: ζυµώνω ψωµί ( σύµπραξη µε τη Β τάξη δηµοτικού) Οι µαθητές της Α και της Β τάξης ένωσαν τις δυνάµεις και τις µαγειρικές τους ικανότητες. Η κάθε τάξη διάλεξε ένα διαφορετικό ψωµί και η κάθε τάξη µαγείρεψε το ψωµί της άλλης. Διδακτικές ώρες : 3
Αποτελέσµατα και αξιολόγηση του έργου Τα παιδιά έχοντας ήδη γνώσεις σχετικά µε το ψωµί και για το πως παράγεται παρουσίασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το παραδοσιακό ψωµί στα κράτη µέλη της ΕΕ. Γνώρισαν, είδαν και γεύτηκαν αρκετά ψωµάκια ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τυχόν οµοιότητες και διαφορές. Επιπρόσθετα, στην πρώτη επαφή µε την ΕΕ, τα παιδιά έδειχναν αµείωτο ενδιαφέρον και συµµετείχαν µε χαρά και όρεξη σε όλες τις δραστηριότητες και τα παιχνίδια. Συνειδητοποίησαν σε ένα βαθµό τι σηµαίνει να είσαι Ευρωπαίος πολίτης και κατανόησαν τις αξίες και τα δικαιώµατα που θεσπίζει η ΕΕ. Όσον αφορά το αρχικό πλάνο τροποποιήθηκε από άποψη χρόνου καθώς αφιερώθηκε περισσότερη ώρα σε κάποιες δραστηριότητες. Παρόλο αυτά οι στόχοι του προγράµµατος επιτεύχθηκαν.