ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΤΑΔΙΟΥ Β

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΤΑΔΙΟΥ Β

4. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΤΑΔΙΟΥ Β Στο κεφάλαιο αυτό παρατίθενται τα βασικά αποτελέσματα τα οποία προέκυψαν από την έρευνα στο στάδιο Β της μελέτης, στο οποίο διερευνάται η επίδραση στην άποψη και αντίληψη των μαθητών για θέματα εργασίας την οποία έχουν οι επισκέψεις σε πραγματικούς χώρους εργασίας. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, στο στάδιο αυτό πραγματοποιήθηκαν 2 μετρήσεις σε κάθε μαθητή του δείγματος : η πρώτη πριν τις επισκέψεις (φάση Α του σταδίου Β της έρευνας) και η δεύτερη μετά τις επισκέψεις (φάση Β του σταδίου Β). Συγκεντρώθηκαν 47 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια σε κάθε φάση της έρευνας. Τα στοιχεία τα οποία συνελέγησαν παρουσιάζονται τόσο πινακοποιημένα όσο και διαγραμματικά. Ακολουθούν συγκρίσεις των απαντήσεων των μαθητών στις δύο φάσεις. Να διευκρινιστεί ότι δεν υπάρχουν διπλές μετρήσεις για όλες τις μεταβλητές, δεδομένου ότι δεν αναμένεται να επέλθει αλλαγή μεταξύ των δύο φάσεων σε κάποιες μεταβλητές (π.χ. στην ηλικία, το επίπεδο μόρφωσης των γονέων, ακόμα και τις εξωσχολικές δραστηριότητες). Όπου υπάρχουν πάντως δύο απαντήσεις παρουσιάζονται και οι δύο και ελέγχεται με κατάλληλους στατιστικούς ελέγχους αν υπάρχει στατιστικά σημαντική μεταβολή των απαντήσεων των μαθητών μεταξύ των δύο φάσεων. Διευκρινίζεται ότι ο όρος στατιστικά σημαντική μεταβολή υποδηλώνει ότι ο αντίστοιχος στατιστικός έλεγχος οδηγεί σε παρατηρούμενο επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας μικρότερο του 0.05 (5%). Στη συνέχεια μελετάται η επίδραση μιας σειράς χαρακτηριστικών των μαθητών στην άποψη και αντίληψή τους στα υπο-εξέταση ζητήματα. 292

4.1 Περιγραφή Αποτελεσμάτων 4.1.1 Δημογραφικά-Κοινωνικά Χαρακτηριστικά Μαθητών Πριν προχωρήσουμε στην περιγραφή της άποψης και συμπεριφοράς των μαθητών είναι χρήσιμο να εξετασθούν τα βασικά τους χαρακτηριστικά (δημογραφικά, κοινωνικο-οικονομικά και άλλα). Στην ενότητα αυτή περιγράφονται λοιπόν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των μαθητών του δείγματος (φύλο, εθνικότητα, τόπος γέννησης). Εξετάζονται επίσης κάποια κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά των μαθητών : το αν διαμένουν και με τους δυο γονείς τους ή όχι, ο αριθμό των αδερφών που έχουν, το επίπεδο εκπαίδευσης των γονέων, το επάγγελμα των γονέων καθώς και η οικονομική κατάσταση της οικογένειας. Τέλος μελετάται ο βαθμός με τον οποίο αποφοίτησαν οι μαθητές και αν έχουν αποφασίσει ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσουν στο Λύκειο. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στο δείγμα το 36% είναι αγόρια (έχουμε μια υπεραντιπροσώπευση των κοριτσιών). Επίσης, το σύνολο των μαθητών έχει ελληνική εθνικότητα, το 89% έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα, και από αυτούς η πλειοψηφία (78%) έχει γεννηθεί στην Αθήνα (γεγονός αναμενόμενο καθώς το δείγμα μας προέρχεται από σχολείο της Αθήνας). Όσον αφορά την οικογενειακή τους κατάσταση, το 89% διαμένει και με τους δυο γονείς, ενώ οι περισσότεροι μαθητές έχουν 1 μόνο αδερφό ή αδερφή. Σχετικά με το επίπεδο μόρφωσης των γονέων των μαθητών, παρατηρείται ότι η πλειοψηφία αυτών (6 περίπου) έχει τελειώσει τουλάχιστον το Λύκειο, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των οικογενειών των μαθητών (33%) ανήκει στη μεσαία τάξη, όπου το μηνιαίο εισόδημα είναι 300-500 (3). Τέλος, σημειώνεται ότι οι μαθητές του δείγματος αποφοίτησαν από το Γυμνάσιο με μέσο όρο βαθμολογίας περίπου 16 (μέση βαθμολογία αποφοίτησης από το Γυμνάσιο=16.16). Το 81% έχει ήδη αποφασίσει τι κατεύθυνση θα ακολουθήσει μετέπειτα. Από αυτούς, η πλειοψηφία (47%) έχει επιλέξει τη θεωρητική, 37% την τεχνολογική και μόνο το 16% τη θετική κατεύθυνση. 293

Φύλο Μαθητών Από το σύνολο των 47 μαθητών οι οποίοι έλαβαν μέρος στην έρευνα αυτή, η πλειοψηφία (64%) ήταν κορίτσια. Φύλο Συχνότητα Ποσοστό Αγόρι 17 36.2% Κορίτσι 30 63.8% Σύνολο 47 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 0.0 Φύλο Μαθητών 36% Αγόρι Κορί τσι 64% Eθνικότητα Μαθητών Όσο αφορά την εθνικότητα των μαθητών, σημειώνεται ότι το σύνολό τους έχει ελληνική εθνικότητα, αν και υπάρχει ένα ποσοστό (4%) του οποίου δεν γνωρίζουμε την εθνικότητα. Εθνικότητα Συχνότητα Ποσοστό Ελληνική 45 100.0 Άλλη 0 0.0 Σύνολο 47 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 4.3 Εθνικότητα Ελληνική Άλλη 10 294

Τόπος Γέννησης Στην παράγραφο αυτή η καταγωγή των μαθητών εξειδικεύεται ακόμη περισσότερο, παραθέτοντας τους τόπους γέννησής τους. Για τους μαθητές που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα, προσδιορίζεται η πόλη γέννησης, ενώ για τους αυτούς που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό, η χώρα γέννησης. Η πλειοψηφία των μαθητών (78%) έχουν γεννηθεί στην Αθήνα. Σημειώνεται επίσης ότι υπάρχει ένα ποσοστό 11% των μαθητών που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό, αν και κανείς δεν δηλώνει πως έχει ξένη εθνικότητα Τόπος γέννησης Συχνότητα Ποσοστό Ελλάδα (89.1%) Αθήνα 36 78.26% Καλαμάτα 1 2.17% Ηράκλειο 1 2.17% Κόρινθος 1 2.17% Έδεσσα 1 2.17% Πειραιάς 1 2.17% Εξωτερικό (10.9%) Γερμανία 1 2.17% Ρωσία 2 4.35% Αλβανία 2 4.35% Σύνολο 46 100.0 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 2.1% 295

Με ποιους κατοικεί Προσδιορίζοντας την οικογενειακή κατάσταση των μαθητών, προκύπτει ότι η πλειοψηφία τους (89%) κατοικεί και με τους δύο γονείς, το 9% μένει μόνο με τη μητέρα του, ενώ σαφώς μικρότερο (2%) είναι το ποσοστό των μαθητών που κατοικούν με τον πατέρα τους. Με ποιους κατοικεί Συχνότητα Ποσοστό Και με τους 2 γονείς 40 88.89% Με τη μητέρα 4 8.89% Με τον πατέρα 1 2.22% Σύνολο 45 100.0 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 4.26% Με ποιους κατοικεί 88.89% 9 8 7 6 5 4 3 1 8.89% 2.22% Και με τους 2 γονείς Με τη μητέρα Με τον πατέρα 296

Αριθμός Αδερφών Ο μέσος αριθμός αδερφών των μαθητών είναι λίγο παραπάνω από 1. Ο πραγματικός αριθμός αδερφών κυμαίνεται μεταξύ 0 και 4. Στη συνέχεια, ο αριθμός αδερφών των μαθητών περιγράφεται μέσω πίνακα συχνοτήτων, βασικών περιγραφικών μέτρων και διαγραμματικά. Η πλειοψηφία των μαθητών (61%) ανήκει σε οικογένεια με 2 παιδιά (δηλαδή, έχει έναν μόνο αδερφό/ή), ενώ μόλις το 9% των μαθητών ανήκει σε οικογένεια με περισσότερα από 3 παιδιά. Αριθμός αδερφών Συχνότητα Ποσοστό 0 7 15.22% 1 28 60.87% 2 7 15.22% 3 3 6.52% 4 1 2.17% Σύνολο 46 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 2.1% Περιγραφικά Στοιχεία Μέσος Τυπικό Σφάλμα Μέσου Τυπική Απόκλιση Αριθμός αδερφών 1.20 0.13 0.86 40 Ιστόγραμμα Αριθμού Αδερφών 30 20 10 0 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 297

Επίπεδο Εκπαίδευσης Γονέων Αναφορικά με το επίπεδο μόρφωσης των γονέων των μαθητών, προκύπτει ότι η πλειονότητα αυτών (6 περίπου) έχει τελειώσει τουλάχιστον το Λύκειο. Για την ακρίβεια, το 45% των μητέρων έχει τελειώσει το Λύκειο, και το 14% έχει κάνει και ανώτερες/ ανώτατες σπουδές. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τους πατέρες είναι 32% και 27%. Επίπεδο Εκπαίδευσης Μητέρας Πατέρα Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Όχι Δημοτικό 0 0.0 2 4.88% Δημοτικό 10 22.73% 10 24.39% Γυμνάσιο 8 18.18% 5 12. Λύκειο 20 45.45% 13 31.71% Ανώτερη/Ανώτατη Σχολή 6 13.64% 11 26.83% Σύνολο 44 10 41 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 6.39% Ποσοστό μη ανταπόκρισης 12.77% Επίπεδο Εκπαίδευσης Γονέων 5 45% 4 35% 3 25% 15% 1 5% 45.45% 31.71% 22.73% 24.39% 26.83% 18.18% 12. 13.64% 4.88% 0.0 Όχι Δημοτικό Δημοτικό Γυμνάσιο Λύκειο Ανώτερη/Ανώτατη Σχολή Μητέρα Πατέρας 298

Οικονομικό Επίπεδο Μια άλλη μεταβλητή η οποία, πολλές φορές εκφράζει, εκτός από το οικονομικό, και το κοινωνικό επίπεδο των μαθητών και των οικογενειών τους είναι το μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα αυτών. Όπως φαίνεται και στη συνέχεια, μικρό είναι το ποσοστό των μαθητών των οποίων οι οικογένειες έχουν εισόδημα μικρότερο από 150 χιλ. δρχ. το μήνα. Υπάρχει όμως ένα αξιοσημείωτο ποσοστών μαθητών (22%) με μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα μεταξύ 150 και 300 χιλ. δρχ. Το μεγαλύτερο ποσοστό, πάντως, ανήκει στη μεσαία τάξη, της οποίας το μηνιαίο εισόδημα είναι 300-500 (3). Σημαντικό είναι, τέλος, και το ποσοστό των μαθητών που δεν ανταποκρίθηκαν στην ερώτηση αυτή (21%). Μηνιαίο οικογενειακό Συχνότητα Ποσοστό εισόδημα Μέχρι 150 2 5.41% 150-300 8 21.62% 300-500 11 29.73% 500-700 10 27.03% Πάνω από 700 6 16.22% Σύνολο 37 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 21.3% Μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα 35% 29.73 3 27.03 25% 15% 1 5% 5.41 21.62 16.22 Μέχρι 150 150-300 300-500 500-700 Πάνω από 700 299

Επάγγελμα Πατέρα Ο πίνακας που ακολουθεί περιλαμβάνει τα επαγγέλματα των πατέρων των μαθητών της έρευνας, σύμφωνα με την τριψήφια ταξινόμηση της ΕΣΥΕ (ΣΤΕΠ-92). Επάγγελμα Συχνότητα Ποσοστό Ελεύθεροι Επαγγελματίες 6 13.04% Διευθύνοντα και ανώτερα στελέχη μεγάλων δημοσίων και 2 4.35% ιδιωτικών επιχειρήσεων και οργανισμών Διευθύνοντες επιχειρηματίες και προϊστάμενοι μικρών 4 8.7 δημοσίων ή ιδιωτικών επιχειρήσεων Αρχιτέκτονες, μηχανικοί & ασκούντες συναφή επαγγέλματα 1 2.17% Βιολόγοι εν γένει, ιατροί & ασκούντες συναφή επαγγέλματα 2 4.35% Πρόσωπα που ασκούν επιστημονικά, καλλιτεχνικά & 1 2.17% συναφή επαγγέλματα (μ.α.κ.) Τεχνολόγοι και τεχνικοί βοηθοί των επιστημών της φυσικής 2 4.35% και της μηχανικής & ασκούντες συναφή επαγγέλματα Ειδικευμένοι επί των πωλήσεων, χρηματιστές, 2 4.35% κτηματομεσίτες, απασχολούμενοι στην εξυπηρέτηση των επιχειρήσεων εν γένει & ασκούντες συναφή επαγγέλματα Υπάλληλοι γραφείου 9 19.57% Απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών προστασίας 3 6.52% Μοντέλα, πωλητές & ασκούντες συναφή επαγγέλματα 3 6.52% Ειδικευμένοι γεωργοί, κτηνοτρόφοι, δασοκόμοι και αλιείς 1 2.17% Τεχνίτες ανέγερσης και αποπεράτωσης κτιρίων και άλλων 7 15.22% δομικών έργων Οδηγοί μέσων μεταφοράς και χειριστές κινητού εξοπλισμού 3 6.52% Σύνολο 47 10 300

Απόδοση μαθητών στο σχολείο Στην παράγραφο αυτή εξετάζεται η απόδοση των μαθητών στο σχολείο, όπως αυτή εκφράζεται μέσω του βαθμού του απολυτηρίου του Γυμνασίου. Τα περιγραφικά στατιστικά μέτρα, για το σύνολο των μαθητών του δείγματος, συνοψίζονται στον πίνακα που ακολουθεί, ενώ η κατανομή των βαθμολογιών απεικονίζεται αναλυτικότερα στο αντίστοιχο ιστόγραμμα συχνοτήτων. Περιγραφικά Στοιχεία Βαθμός Απολυτηρίου Γυμνασίου Ελάχιστη Τιμή 13.00 Μέγιστη Τιμή 19.54 Μέσος 16.16 Τυπικό Σφάλμα Μέσου 0.27 Τυπική Απόκλιση 1.87 8 Ιστόγραμμα 6 4 2 0 13 14 15 16 17 18 19 Βαθμός Aπολυτηρίου Γυμνασίου 301

Απόφαση για κατεύθυνση Από το σύνολο των ερωτηθέντων μαθητών, η πλειοψηφία τους (82%) φαίνεται να έχει, ήδη, αποφασίσει, ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσει στη Β' Λυκείου. Επικεντρώνοντας την προσοχή σε αυτούς που έχουν ήδη αποφασίσει ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσουν, προκύπτει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών έχει επιλέξει τη θεωρητική κατεύθυνση (38.4%). Σημαντικό είναι και το ποσοστό των μαθητών που προτιμούν την τεχνολογική (37.5%), ενώ σαφώς μικρότερο είναι το ποσοστό των μαθητών που έχουν αποφασίσει να ακολουθήσουν τη θετική κατεύθυνση (15%). Έχει αποφασίσει για Συχνότητα Ποσοστό κατεύθυνση Όχι 9 19.15% Ναι 38 80.85% Σύνολο 47 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης Επιλογή Κατεύθυνσης Συχνότητα Ποσοστό Θεωρητική 18 47.37% Θετική 6 15.79% Τεχνολογική 14 36.84% Σύνολο 38 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης Απόφαση για κατεύθυνση Προτίμηση Κατεύθυνσης 47.37% 19% Όχι Ναι 5 45% 4 35% 3 25% 15.79% 36.84% 81% 15% 1 5% Θεωρητική Θετική Τεχνολογική 302

4.1.2 Ξένες Γλώσσες Το κύριο αντικείμενο της ενότητας αυτής είναι η μελέτη της σχέσης των μαθητών με τρεις ξένες γλώσσες : αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά. Συγκεκριμένα, εξετάζεται το επίπεδο γνώσεων των μαθητών στις γλώσσες αυτές, η κατοχή και το επίπεδου κάποιου διπλώματος ξένης γλώσσας καθώς και το που οι μαθητές μαθαίνουν ξένες γλώσσες (σχολείο, φροντιστήριο και ιδιαίτερα μαθήματα). Από το σύνολο των ερωτηθέντων μαθητών, το 95.7% δηλώνει ότι γνωρίζει, σε κάποιο βαθμό αγγλικά, το 44.7% ότι γνωρίζει γαλλικά και το 18.4% ότι ξέρει γερμανικά. Βέβαια τα αντίστοιχα ποσοστά αυτών που κατέχουν και κάποιο αντίστοιχο δίπλωμα είναι χαμηλότερα. Διαμορφώνονται ως: 48.9%, 6.4% και 12.8% για τις τρεις προαναφερθείσες γλώσσες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το που μαθαίνουν τα παιδιά τις γλώσσες. Έτσι, με βάση τα στοιχεία του δείγματος προκύπτει ότι τα μεν αγγλικά και γερμανικά τα μαθαίνουν τα μαθαίνουν στα φροντιστήρια ξένων γλωσσών, τα δε γαλλικά οι περισσότεροι μαθητές δηλώνουν ότι τα έμαθαν στο σχολείο τους. Αναλυτικότερη παρουσίαση των αποτελεσμάτων δίνεται στις σελίδες που ακολουθούν. 303

Επίπεδο Γνώσεων Ξένων Γλωσσών Από το σύνολο των ερωτηθέντων μαθητών, το 95.7% αυτών (45 μαθητές) δηλώνει ότι γνωρίζει, σε κάποιο βαθμό αγγλικά, το 44.7% ότι γνωρίζει γαλλικά και το 18.4% ότι ξέρει γερμανικά. Επίσης 6.1% των μαθητών δηλώνει πως γνωρίζει και κάποια άλλη ξένη γλώσσα. Στον πίνακα και τα γραφήματα που ακολουθούν παραθέτουμε την κατανομή του επιπέδου γνώσεων των διαφόρων ξένων γλωσσών των μαθητών Επίπεδο Γνώσεων Συχνότητα Ποσοστό Ξένων Γλωσσών Αγγλικά Μέτρια 10 22.22% Καλά 19 42.22% Πολύ καλά 16 35.56% Σύνολο 45 10 Γαλλικά Μέτρια 17 80.95% Καλά 4 19.05% Πολύ καλά 0 0.0 Σύνολο 21 10 Γερμανικά Μέτρια 3 33.33% Καλά 2 22.22% Πολύ καλά 4 44.44% Σύνολο 9 10 Άλλη ξένη γλώσσα Μέτρια 0 0.0 Καλά 1 33.33% Πολύ καλά 2 66.67% Σύνολο 3 10 304

Γνώση Αγγλικών Γνώση Γαλλικών 5 4 3 1 42.22% 35.56% 22.22% Μέτρια Καλά Πολύ καλά 10 8 6 4 80.95% 19.05% 0.0 Μέτρια Καλά Πολύ καλά Γνώση Γερμανικών Γνώση άλλης ξένης γλώσσας 45% 4 33.33% 44.44% 7 6 66.67% 35% 3 22.22% 5 33.33% 25% 4 15% 3 1 5% Μέτρια Καλά Πολύ καλά 1 0.0 Μέτρια Καλά Πολύ καλά 305

Διπλώματα Ξένων Γλωσσών Οι μετρήσεις των προηγούμενων παραγράφων αποτελούν υποκειμενικές εκτιμήσεις των ίδιων των μαθητών για το επίπεδο των γνώσεών τους στις ξένες γλώσσες. Ένας άλλος τρόπος, περισσότερο αντικειμενικός για την αξιολόγηση των γνώσεων των μαθητών είναι ο προσδιορισμός του κατά πόσο έχουν κάποιο δίπλωμα ξένων γλωσσών καθώς και το επίπεδο του διπλώματος αυτού. Για όλες τις ξένες γλώσσες τα διπλώματα χωρίστηκαν σε 3 επίπεδα (μέτριο, υψηλό, πολύ υψηλό). Τα αποτελέσματα συνοψίζονται στη συνέχεια. Κατοχή Διπλώματος Συχνότητα Ποσοστό * Αγγλικά 23 48.9% Γαλλικά 3 6.4% Γερμανικά 6 12.8% Άλλη ξένη γλώσσα 0 (*) Τα ποσοστά υπολογίζονται βάσει του συνόλου των μαθητών. Κατοχή Διπλώματος 48.9 5 45% 4 35% 3 25% 15% 1 5% 6.4 12.8 Αγγλικά Γαλλικά Γερμανικά Άλλη ξένη γλώσσα 306

Επίπεδο Διπλώματος Συχνότητα Ποσοστό * Ξένων Γλωσσών Αγγλικά Επίπεδο 1 (Lower) 19 86.36% Επίπεδο 2 (Advanced) 2 9.09% Επίπεδο 3 (Proficiency) 1 4.55% Σύνολο 22 10 Γαλλικά Επίπεδο 1 (Delf 1) 2 100. Επίπεδο 2 (Delf 2) 0 0. Επίπεδο 3 (Dalf) 0 0. Σύνολο 2 10 Γερμανικά Επίπεδο 1 (Grundstuffe) 5 83.3% Επίπεδο 2 0 0. Επίπεδο 3 (Mittelstuffe) 1 16.7% Σύνολο 6 10 (*) Εδώ, τα ποσοστά αναφέρονται στο σύνολο των μαθητών οι οποίοι δήλωσαν ότι έχουν δίπλωμα σε κάθε ξένη γλώσσα. Επίπεδο Διπλώματος Ξένων Γλωσσών 10 9 8 7 6 5 Αγγλικά Γαλλικά Γερμανικά 4 3 1 Επίπεδο 1 Επίπεδο 2 Επίπεδο 3 307

Τρόπος Εκμάθησης Ξένων Γλωσσών Προκειμένου να ολοκληρωθεί η ενότητα αυτή εξετάζονται οι τρόποι μέσω των οποίων οι μαθητές απόκτησαν τις γνώσεις που έχουν σε ξένες γλώσσες. Τρόποι Εκμάθησης Συχνότητα Ποσοστό Ξένων Γλωσσών Αγγλικά Σχολείο 6 13. Φροντιστήριο 39 84.8% Ιδιαίτερα Μαθήματα 7 15.2% Σύνολο 52 113. Βάση (# μαθητών) : 46 Γαλλικά Σχολείο 14 66.7% Φροντιστήριο 5 23.8% Ιδιαίτερα Μαθήματα 3 14.3% Σύνολο 22 104.8% Βάση (# μαθητών) : 21 Γερμανικά Σχολείο 5 50. Φροντιστήριο 6 60. Ιδιαίτερα Μαθήματα 1 10. Σύνολο 12 1 Βάση (# μαθητών) : 10 Άλλη ξένη γλώσσα Σχολείο 1 100. Φροντιστήριο 0 0. Ιδιαίτερα Μαθήματα 0 0. Σύνολο 1 10 Βάση (# μαθητών) : 1 308

Τρόπος Εκμάθησης Ξένων Γλωσσών 10 9 8 7 6 5 Αγγλικά Γαλλικά Σχολείο Σχολείο 4 3 1 Σχολείο Φροντιστήριο Ιδιαίτερα Μαθήματα 309

4.1.3 Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές Στην ενότητα αυτή το ενδιαφέρον εστιάζεται στη σχέση των μαθητών με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Εξετάζεται το ποσοστό των μαθητών που γνωρίζουν να χειρίζονται Η/Υ, οι τρόποι με τους οποίους έμαθαν την χρήση του, καθώς και οι λόγοι για τους οποίους χρησιμοποιούν Η/Υ. Συνοψίζοντας τα ευρήματα αυτά, αξίζει να αναφερθεί ότι το 74% των μαθητών γνωρίζει να χειρίζεται Η/Υ. Οι περισσότεροι έμαθαν τη χρήση Η/Υ είτε από το σχολείο είτε είναι αυτοδίδακτοι. Τέλος, η πλειοψηφία των μαθητών χρησιμοποιεί τους Η/Υ για ψυχαγωγία (88%). Γνώση Χειρισμού Η/Υ Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός πως οι περισσότεροι μαθητές (74%) δηλώνουν πως ξέρουν να χειρίζονται ηλεκτρονικό υπολογιστή. Γνώση χειρισμού Η/Υ Συχνότητα Ποσοστό Όχι 12 25.53% Ναι 35 74.47% Σύνολο 47 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 0.0 Γνώση χειρισμού Η/Υ 74% 26% Όχι Ναι 310

Τρόπος Εκμάθησης Η/Υ Στην παράγραφο αυτή η προσοχή στρέφεται στους μαθητές οι οποίοι δηλώνουν ότι ξέρουν να χειρίζονται Η/Υ. Συγκεκριμένα, εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο έμαθαν την χρήση του. Έτσι, προκύπτει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων μαθητών (43%) έμαθε τη χρήση του Η/Υ στο σχολείο του, ενώ μεγάλο είναι και το ποσοστό (37%) αυτών που είναι αυτοδίδακτοι. Αρκετά μικρότερη είναι η συνεισφορά των φροντιστηρίων (9%), της οικογένειας (6%) και των φίλων (6%) στην εκμάθηση του Η/Υ. Τρόπος εκμάθησης χειρισμού Η/Υ Συχνότητα Ποσοστό επί των Απαντήσεων Ποσοστό επί των Ερωτηθέντων Σχολείο 15 37.5% 42.9% Μόνος 13 32.5% 37.1% Σπίτι 5 12.5% 14.3% Σχολή (φροντιστήριο) 3 7.5% 8.6% Οικογένεια 2 5. 5.7% Φίλοι 2 5. 5.7% Σύνολο 40 10 114.3% (Βάση : 35 μαθητές) Τρόπος εκμάθησης χειρισμού Η/Υ 45% 42.9% 4 35% 37.1% 3 25% 15% 14.3% 1 5% 8.6% 5.7% 5.7% Σχολείο Μόνος Σπίτι Σχολή (φροντιστήρι ο) Οικογένεια Φίλοι 311

Ώρες μαθημάτων Η/Υ (εκτός σχολείου) Στην παράγραφο αυτή η προσοχή στρέφεται στους μαθητές οι οποίοι δήλωσαν ότι έμαθαν την χρήση Η/Υ παρακολουθώντας ιδιαίτερα ή ομαδικά μαθήματα.. Στο συγκεκριμένο στάδιο της έρευνας όμως ο αριθμός των μαθητών που δηλώνει ότι παρακολουθεί (ή παρακολουθούσε) μαθήματα Η/Υ είναι πολύ μικρός (3 μαθητές), αποτρεπτικός για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Αναφέρεται, πάντως, ότι από τους 3 αυτούς μαθητές οι 2 (67%) δεν παρακολουθούν τώρα μαθήματα (0 ώρες) και μόνο 1 μαθητής (33%) παρακολουθεί 2 ώρες την εβδομάδα μαθήματα Η/Υ. Ώρες μαθημάτων Η/Υ Συχνότητα Ποσοστό (τη βδομάδα) 0 (*) 2 66.7% 2 1 33.3% Σύνολο 3 10 (*) Κατά την χρονική περίοδο διεξαγωγής της έρευνας οι μαθητές σε αυτή την κατηγορία δεν παρακολουθούσαν μαθήματα Η/Υ. 312

Λόγοι Χρήσης Η/Υ Ολοκληρώνοντας, σε πρώτη τουλάχιστον φάση, τη μελέτη της σχέσης των μαθητών με τους Η/Υ είναι απαραίτητο να εξετασθεί ο σκοπός για τον οποίο οι μαθητές χρησιμοποιούν Η/Υ. Μεταξύ αυτών που χρησιμοποιούν Η/Υ, η πλειοψηφία των χρησιμοποιεί για ψυχαγωγία (88%), ενώ μεγάλο είναι και το ποσοστό των μαθητών (51%) που χρησιμοποιούν Η/Υ για λόγους ενημέρωσης. Μικρότερο, αν και όχι ασήμαντο, είναι το ποσοστό των μαθητών (28%) που χρησιμοποιούν Η/Υ για θέματα που σχετίζονται με την εκπαιδευτική διαδικασία. Ένα σημείο που χρήζει διευκρίνησης εδώ είναι ότι ο αριθμός των μαθητών που απαντούν στη συγκεκριμένη ερώτηση για τους λόγους χρήσης Η/Υ είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των μαθητών που σε προηγούμενη ερώτηση δήλωσαν ότι γνωρίζουν να χειρίζονται Η/Υ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κάποιοι μαθητές χρησιμοποιούν Η/Υ για να παίζουν μόνο κάποια παιχνίδια (ψυχαγωγία) δεν θεωρούν όμως ότι γνωρίζουν και Η/Υ για αυτό και απάντησαν αρνητικά στην αντίστοιχη ερώτηση. Λόγοι χρήσης Η/Υ Συχνότητα Ποσοστό επί των Απαντήσεων Ποσοστό επί των Ερωτηθέντων Ψυχαγωγία 38 52.8% 88.4% Ενημέρωση 22 30.6% 51.2% Θέματα που σχετίζονται με εκπαιδευτική διαδικασία 12 16.7% 27.9% Σύνολο 72 10 167.4% (Βάση : 43 μαθητές) Λόγοι χρήσης Η/Υ 10 88.4 8 6 4 51. 27.9 Ψυχαγωγί α Ενημέρωση Θέματα για εκπαιδευτι κή διαδικασία 313

4.1.4 Εξωσχολικές Δραστηριότητες Στην ενότητα αυτή εξετάζεται η συχνότητα ενασχόλησης των μαθητών με κάποιες δραστηριότητες εκτός σχολείου. Συνοπτικά, αναφέρεται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών παρακολουθεί τηλεόραση και ακούει ραδιόφωνο 10 με 20 ώρες την εβδομάδα (52% και 3 αντίστοιχα), διαβάζει σπάνια εφημερίδες, περιοδικά, και εξωσχολικά βιβλία (74%, 57% και 5 αντίστοιχα). Η αναλυτικότερη περιγραφή των συχνοτήτων με τις οποίες οι μαθητές ασχολούνται με τις δραστηριότητες αυτές δίνεται στους πίνακες και τα διαγράμματα που ακολουθούν. Το γράφημα που ακολουθεί απεικονίζει τα ποσοστά των μαθητών που ασχολούνται αρκετά (πάνω από 10 ώρες την εβδομάδα) με κάθε μια από τις υπο-μελέτη δραστηριότητες : τηλεόραση, ραδιόφωνο, διάβασμα εξωσχολικών βιβλίων, περιοδικών, εφημερίδων. Εξωσχολικές Δραστηριότητες 7 6 5 4 3 1 61% 57% 14% 4% Τηλεόραση Ραδιόφωνο Βιβλία Περιοδικά Εφημερίδες 314

Συχνότητα παρακολούθησης Συχνότητα Ποσοστό τηλεόρασης Πάνω από 20 ώρες 4 8.7 10-20 ώρες 24 52.17% Λιγότερο από 10 ώρες 11 23.91% Σπάνια 7 15.22% Ποτέ 0 0.0 Σύνολο 46 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 2.13% Τηλεόραση 6 52.17% 5 4 3 23.91% 15.22% 1 8.7 Πάνω από 20 ώρες 10-20 ώρες Λ ιγ ό τερ ο από 10 ώρες Σπάνια Ποτέ 0.0 Συχνότητα ακρόασης Συχνότητα Ποσοστό ραδιόφωνου Πάνω από 20 ώρες 12 26.09% 10-20 ώρες 14 30.43% Λιγότερο από 10 ώρες 11 23.91% Σπάνια 8 17.39% Ποτέ 1 2.17% Σύνολο 46 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 2.13% Ραδιόφωνο 3 26.09% 30.43% 23.91% 25% 17.39% 15% 1 5% Πάνω από 20 ώρες 10-20 ώρες Λιγότερο από 10 ώρες Σπάνια Ποτέ 2.17% 315

Συχνότητα ανάγνωσης Συχνότητα Ποσοστό εφημερίδων Πάνω από 20 ώρες 0 0.0 10-20 ώρες 2 4.35% Λιγότερο από 10 ώρες 5 10.87% Σπάνια 34 73.91% Ποτέ 5 10.87% Σύνολο 46 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 2.13% Εφημερίδα 8 73.91% 7 6 5 4 3 10.87% 4.35% 1 0.0 Πάνω από 20 ώρες 10-20 ώρ ες Λ ι γό τ ε ρ ο από 10 ώρες Σπάνια 10.87% Ποτέ Συχνότητα διαβάσματος Συχνότητα Ποσοστό περιοδικών Πάνω από 20 ώρες 1 2.27% 10-20 ώρες 5 11.36% Λιγότερο από 10 ώρες 11 25.0 Σπάνια 25 56.82% Ποτέ 2 4.55% Σύνολο 44 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 6.38% Περιοδικά 6 56.82% 5 4 3 25.0 11.36% 1 2.27% 4.55% Πάνω από 20 ώρες 10-20 ώρ ες Λ ιγ ό τ ε ρ ο από 10 ώρες Σπάνια Ποτέ 316

Συχνότητα Συχνότητα Ποσοστό διαβάσματος εξωσχολικών βιβλίων Πάνω από 20 ώρες 2 4.35% 10-20 ώρες 7 15.22% Λιγότερο από 10 ώρες 9 19.57% Σπάνια 23 50.0 Ποτέ 5 10.87% Σύνολο 46 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 2.13% Εξωσχολικά βιβλία 6 50.0 5 4 3 19.57% 15.22% 10.87% 1 4.35% Πάνω από 20 ώρες 10-20 ώρ ες Λ ιγ ό τ ε ρ ο από 10 ώρες Σπάνια Ποτέ 317

4.1.5 Σχολείο 4.1.5.1 Άποψη για μαθήματα σχολείου Τα βασικά ζητήματα που εξετάζονται εδώ είναι τα μαθήματα τα οποία κρίνονται ως ενδιαφέροντα καθώς και οι λόγοι που υποστηρίζουν τις επιλογές αυτές των μαθητών. Εξετάζονται επίσης και οι ελλείψεις (από πλευράς μαθημάτων) που εντοπίζονται στο σχολικό πρόγραμμα. Η άποψη των μαθητών για την επάρκεια των ωρών διδασκαλίας καθώς και ο χρόνος που αφιερώνουν οι ίδιοι οι μαθητές στην προετοιμασία των μαθημάτων τους διερευνώνται επίσης. Πριν από την αναλυτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων, γίνεται μικρή αναφορά στα κύρια σημεία αυτών. Έτσι λοιπόν, από το σύνολο των μαθητών, οι μισοί θεωρούν ότι ο αριθμός ωρών διδασκαλίας δεν είναι επαρκής για την κάλυψη της διδακτέας ύλης, ενώ ο μέσος όρος ωρών που οι μαθητές διαβάζουν σπίτι τους είναι 3.2 ώρες. Στο σχολείο, το μάθημα που περισσότερο προσελκύει το ενδιαφέρον τους είναι η γεωμετρία (34%), ενώ η άλγεβρα και τα νέα ελληνικά κρίνονται επίσης ως ενδιαφέροντα (21.3%). Από την άλλη πλευρά, ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών (36.4%) θεωρεί ότι το μάθημα της Ψυχολογίας λείπει από το πρόγραμμα σπουδών. Ακολουθούν η Σεξουαλική Αγωγή, η Μουσική και η Πληροφορική. 318

Επάρκεια ωρών διδασκαλίας Από το σύνολο των μαθητών, οι μισοί μαθητές πιστεύουν ότι ο αριθμός ωρών διδασκαλίας είναι επαρκής για την κάλυψη της διδακτέας ύλης. Αξίζει να αναφερθεί δε ότι το ποσοστό αυτό αναφέρεται στους απαντώντες μαθητές, καθώς υπάρχει και ένα σημαντικό ποσοστό (1) των ερωτηθέντων μαθητών που δήλωσε ότι δεν γνωρίζει αν οι ώρες διδασκαλίας επαρκούν για την κάλυψη της ύλης ή όχι. Επάρκεια ωρών Συχνότητα Ποσοστό διδασκαλίας Όχι 21 5 Ναι 21 5 Σύνολο 42 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 10.6 Επάρκεια ωρών διδασκαλίας 5 5 Όχι Ναι 319

Προετοιμασία μαθημάτων στο σπίτι Ένα στοιχείο το οποίο επηρεάζει άμεσα τις δραστηριότητες του μαθητή είναι ο χρόνος που αφιερώνει, κατά μέσο όρο, για την προετοιμασία των μαθημάτων του (ανά ημέρα). Όπως φαίνεται και στη συνέχεια, ο μέσος όρος ωρών που οι μαθητές αφιερώνουν για διάβασμα στο σπίτι τους είναι λίγο περισσότερο από 3 ώρες. Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι η πλειοψηφία των μαθητών (περίπου 9) ασχολείται με τα μαθήματά του το πολύ μέχρι 5 ώρες την ημέρα, και μόνο το 1 ασχολείται περισσότερες ώρες. Περιγραφικά Στοιχεία Ώρες προετοιμασίας μαθημάτων Ελάχιστη Τιμή 0.00 Μέγιστη Τιμή 7.50 Μέσος 3.20 Τυπικό Σφάλμα Μέσου 0.26 Τυπική Απόκλιση 1.79 12 Ιστόγραμμα 10 8 6 4 2 0 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 Ώρες προετοιμασίας μαθημάτων 320

Προτίμηση Μαθημάτων Στην ενότητα αυτή εξετάζονται οι προτιμήσεις των μαθητών για τα μαθήματα που διδάσκονται στα σχολεία. Για την ακρίβεια προσδιορίζονται τα μαθήματα που τους προκαλούν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Όπως προκύπτει από τον πίνακα που ακολουθεί, τα μαθηματικά (Γεωμετρία 34% και Άλγεβρα 21%) φαίνεται να προσελκύουν περισσότερο το ενδιαφέρον των μαθητών, αν και το μάθημα των Νέων Ελληνικών είναι εξίσου δημοφιλές με την Άλγεβρα. Ακολουθούν η Έκφραση- Έκθεση και η Ιστορία (καθένα από τα οποία προτιμάται από το 11% των ερωτηθέντων μαθητών). Ακολουθούν η Χημεία (8%), η Φυσική (6%) και οι Αρχές Οικονομίας (6%). Ενδιαφέρον Μάθημα Συχνότητα Ποσοστό επί των Απαντήσεων Ποσοστό επί των Ερωτηθέντων Γεωμετρία 16 25.4% 34. Άλγεβρα 10 15.9% 21.3% Νέα Ελληνικά 10 15.9% 21.3% Έκφραση-Έκθεση 5 7.9% 10.6% Ιστορία 5 7.9% 10.6% Χημεία 4 6.3% 8.5% Φυσική 3 4.8% 6.4% Αρχές Οικονομίας 3 4.8% 6.4% Γυμναστική 2 3.2% 4.3% Αρχαία 2 3.2% 4.3% Θρησκευτικά 2 3.2% 4.3% Πληροφορική 1 1.6% 2.1% Σύνολο 63 10 134. (Βάση : 46 μαθητές) 321

Μάθημα με Μεγαλύτερο Ενδιαφέρον 35% 3 25% 15% 1 5% Γεωμετρία Άλγεβρα Νέα Ελληνικά Έκφραση- Έκθεση Ιστορία Χημεία Φυσική Αρχές Οικονομίας Γυμναστική Αρχαία Πληροφορική 322

Λόγοι Προτίμησης Συγκεκριμένου Μαθήματος Πέραν του προσδιορισμού των μαθημάτων που προκαλούν ενδιαφέρον στους μαθητές αξίζει να εξετασθούν οι λόγοι για τους οποίους το κάθε μάθημα προκαλεί το ενδιαφέρον τους. Στη συνέχεια, για κάθε ένα από τα προαναφερθέντα μαθήματα παραθέτονται οι λόγοι προτίμησης που ανέφεραν οι ίδιοι οι μαθητές. Λόγοι Προτίμησης Γεωμετρίας Λόγοι Συχνότητα Ποσοστό Μου αρέσει (ενδιαφέρον) 5 33.3% Θέλει σκέψη, φαντασία 5 33.3% Είναι χρήσιμο 1 6.7% Είναι εύκολο (δεν θέλει διάβασμα) 4 26.7% Με ενδιαφέρει επαγγελματικά 1 6.7% Είμαι καλός σε αυτό 3 20. Σύνολο 19 126.7% Βάση : 15 μαθητές Λόγοι Προτίμησης Άλγεβρας Λόγοι Συχνότητα Ποσοστό Μου αρέσει (ενδιαφέρον) 2 22.2% Θέλει σκέψη, φαντασία 3 33.3% Είναι χρήσιμο 1 11.1% Είναι εύκολο (δεν θέλει διάβασμα) 3 33.3% Με ενδιαφέρει επαγγελματικά 1 11.1% Είμαι καλός σε αυτό 2 22.2% Σύνολο 12 133.3% Βάση : 9 μαθητές Λόγοι Προτίμησης Νέων Ελληνικών Λόγοι Συχνότητα Ποσοστό Μου αρέσει (ενδιαφέρον) 6 60. Είναι χρήσιμο 4 40. Είναι εύκολο (δεν θέλει διάβασμα) 1 10. Σύνολο 11 110. Βάση : 10 μαθητές 323

Λόγοι Προτίμησης Έκφρασης-Έκθεσης Λόγοι Συχνότητα Ποσοστό Μου αρέσει (ενδιαφέρον) 2 40. Θέλει σκέψη, φαντασία 3 60. Είναι χρήσιμο 1 20. Σύνολο 6 120. Βάση : 5 μαθητές Λόγοι Προτίμησης Ιστορίας Λόγοι Συχνότητα Ποσοστό Μου αρέσει (ενδιαφέρον) 4 80. Είναι χρήσιμο 1 20. Σύνολο 5 100. Βάση : 5 μαθητές Λόγοι Προτίμησης Χημείας Λόγοι Συχνότητα Ποσοστό Μου αρέσει (ενδιαφέρον) 1 25. Είναι χρήσιμο 1 25. Καλός καθηγητής 1 25. Με ενδιαφέρει επαγγελματικά 1 25. Σύνολο 4 100. Βάση : 4 μαθητές Λόγοι Προτίμησης Φυσικής Λόγοι Συχνότητα Ποσοστό Είναι χρήσιμο 2 100. Σύνολο 2 100. Βάση : 2 μαθητές Λόγοι Προτίμησης Αρχών Οικονομίας Λόγοι Συχνότητα Ποσοστό Είναι χρήσιμο 3 100. Σύνολο 3 100. Βάση : 3 μαθητές 324

Λόγοι Προτίμησης Γυμναστικής Κανείς από τους μαθητές που δήλωσαν ότι βρίσκουν ενδιαφέρον μάθημα την γυμναστική, δεν διευκρίνισαν τον λόγο. Λόγοι Προτίμησης Αρχαίων Λόγοι Συχνότητα Ποσοστό Μου αρέσει (ενδιαφέρον) 2 100. Είμαι καλός σε αυτό 1 50. Σύνολο 3 150. Βάση : 2 μαθητές Λόγοι Προτίμησης Θρησκευτικών Λόγοι Συχνότητα Ποσοστό Είμαι καλός σε αυτό 2 100. Σύνολο 2 100. Βάση : 2 μαθητές Λόγοι Προτίμησης Πληροφορικής Λόγοι Συχνότητα Ποσοστό Μου αρέσει (ενδιαφέρον) 1 100. Σύνολο 1 100. Βάση : 1 μαθητής 325

Έλλειψη Μαθημάτων Ενώ στην προηγούμενη παράγραφο το ενδιαφέρον εστιαζόταν στις προτιμήσεις των μαθητών μεταξύ των μαθημάτων που ήδη υπάρχουν στο σχολικό πρόγραμμα, εδώ εξετάζεται η άποψή τους σχετικά με μαθήματα που θεωρούν ότι λείπουν από το πρόγραμμα μαθημάτων του σχολείου τους. Σημειώνεται ότι εκτός από μαθήματα τα οποία λείπουν εντελώς από το υπάρχον πρόγραμμα σπουδών, οι μαθητές αναφέρουν επίσης και κάποια μαθήματα (μουσική, γυμναστική) τα οποία ναι μεν υπάρχουν στο πρόγραμμα αλλά οι ώρες δεν επαρκούν ή χρειάζεται καλύτερη υλικοτεχνική οργάνωση και υποδομή. Με βάση, λοιπόν, τον πίνακα που ακολουθεί, το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων μαθητών (36%) θεωρεί πως από το πρόγραμμα μαθημάτων του σχολείου λείπει το μάθημα της Ψυχολογίας, ενώ υψηλό είναι και το ποσοστό των μαθητών που θεωρεί ότι λείπει το μάθημα Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης. Ακολουθούν τα μαθήματα της Μουσικής (18%) και της Πληροφορικής (15%). Μάθημα που λείπει Συχνότητα Ποσοστό επί των Απαντήσεων Ποσοστό επί των Ερωτηθέντων Ψυχολογία 12 20.3% 36.4% Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση 8 13.6% 24.2% Μουσική 6 10.2% 18.2% Πληροφορική 5 8.5% 15.2% Σ.Ε.Π. 3 5.1% 9.1% Θεατρολογία 3 5.1% 9.1% Καλλιτεχνικά 3 5.1% 9.1% Περιβαλλοντική αγωγή 3 5.1% 9.1% Γεωγραφία 2 3.4% 6.1% Αθλήματα 2 3.4% 6.1% Φιλοσοφία 2 3.4% 6.1% Ξένες Γλώσσες 2 3.4% 6.1% Αστρονομία 1 1.7% 3. Κοινωνιολογία 1 1.7% 3. Ψυχαγωγία 1 1.7% 3. Βιολογία 1 1.7% 3. Άλλο 4 6.8% 12.1% Σύνολο 59 10 178.8% (Βάση : 33 μαθητές) 326

Μάθημα που λείπει από το πρόγραμμα σπουδών 5 48.5 45% 4 35% 36.4 3 25% 24. 15% 1 18. 15. 9.1 9.1 9.1 9.1 5% Ψυχολογία Σεξουαλ. Διαπαιδ. Μουσική Πληροφορική Σ.Ε.Π. Θεατρολογία Καλλιτεχνικά Περιβαλλ. αγωγή Άλλο 327

4.1.5.2 Αξιολόγηση ρόλου και συνεισφοράς σχολείου Στην ενότητα αυτή μελετάται η άποψη των μαθητών για τη συνεισφορά του σχολείου σε διάφορους τομείς που τους αφορούν άμεσα, καθώς και για το επίπεδο των καθηγητών των σχολείων. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία που συλλέξαμε, η πλειοψηφία των μαθητών θεωρεί ότι οι γνώσεις που προσφέρει το σχολείο είναι επαρκείς (65%) και ότι το σχολείο καλύπτει σε ικανοποιητικό, τουλάχιστον, βαθμό τα ενδιαφέροντά τους (69%). Πάντως, για το 31% των μαθητών το σχολείο καλύπτει τα ενδιαφέροντά τους σε χαμηλό βαθμό και ο κύριος λόγος που οι μαθητές αναφέρουν είναι ότι το σχολείο δεν ασχολείται με θέματα που πραγματικά ενδιαφέρουν και απασχολούν τους μαθητές (36%). Αρκετά θετική είναι η γνώμη τους για το επίπεδο των καθηγητών τους, τόσο αναφορικά με τις γνώσεις τους, όσο και με την παιδαγωγική τους ικανότητα. Το σύνολο των μαθητών (10) κρίνει τουλάχιστον ικανοποιητικό το επίπεδο των γνώσεων των καθηγητών, ενώ για το επίπεδο παιδαγωγικής ικανότητας το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται σε 72%. Τέλος η συνεισφορά του σχολείου θεωρείται ικανοποιητική κυρίως ως προς την καλλιέργεια της γλωσσικής έκφρασης ενώ υστερεί ιδιαίτερα στην ανάπτυξη αθλητικών δραστηριοτήτων. Στο διάγραμμα που ακολουθεί παραθέτουμε τα ποσοστά των μαθητών που θεωρούν (τουλάχιστον) ικανοποιητική τη συνεισφορά του σχολείου σε μια σειρά τομέων που αφορούν το μαθητή. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται αναλυτικότερα τα αποτελέσματα. Συνεισφορά σχολείου 10 8 8 76% 65% 6 43% 4 Καλλιέργεια κλίσεων Καλλιέργεια γλωσσικής έκφρασης Διαμόρφωση αξιών Ανάπτυξη αθλητικών δραστηριοτήτων Ολοκλήρωση προσωπικότητας 328

Άποψη για γνώσεις παρεχόμενες από το σχολείο Στο σημείο αυτό εξετάζονται οι απόψεις των μαθητών σχετικά με τον όγκο των παρεχόμενων γνώσεων από το σχολείο. Η πλειοψηφία των μαθητών (65%) θεωρεί ότι οι γνώσεις που προσφέρει το σχολείο είναι επαρκείς, το 24% θεωρεί ότι είναι λίγες, ενώ μικρότερο (11%) είναι το ποσοστό των μαθητών που θεωρεί πως οι γνώσεις που παρέχει το σχολείο είναι πολλές. Οι γνώσεις που παρέχει το Συχνότητα Ποσοστό σχολείο είναι Πολλές 5 10.87% Επαρκείς 30 65.22% Λίγες 11 23.91% Σύνολο 46 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 2.13% Γνώσεις παρεχόμενες από το σχολείο 65.22% 7 6 5 4 3 1 10.87% Πολλές Επαρκείς Λίγες 23.91% 329

Άποψη για επίπεδο καθηγητών Ο ρόλος των καθηγητών στο σχολείο είναι ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας. Εδώ, εξετάζεται το επίπεδο των καθηγητών (όπως το αντιλαμβάνονται οι μαθητές) διακρίνοντάς το ως προς 2 βασικά συστατικά στοιχεία του ρόλου τους : τις γνώσεις τους και την παιδαγωγική τους ικανότητα. Όσο αφορά τις γnώσεις των καθηγητών οι μαθητές εμφανίζονται αρκετά ικανοποιημένοι : το 43% θεωρεί ότι το επίπεδο είναι υψηλό, ενώ ανάλογο ποσοστό μαθητών (48%) θεωρεί ότι το επίπεδο είναι ικανοποιητικό. Στην περίπτωση του επιπέδου παιδαγωγικής ικανότητας των καθηγητών, η μεγάλη πλειοψηφία (64%) βρίσκει ικανοποιητικό το επίπεδο αυτών, αλλά υπάρχει και ένα ποσοστό 9% των μαθητών το οποίο κρίνει ότι το επίπεδο παιδαγωγικής ικανότητας των καθηγητών είναι πολύ χαμηλό. Επίπεδο γνώσεων Συχνότητα Ποσοστό καθηγητών Πολύ υψηλό 4 9.09% Υψηλό 19 43.18% Ικανοποιητικό 21 47.73% Χαμηλό 0 0.0 Πολύ χαμηλό 0 0.0 Σύνολο 44 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 6.38% Επίπεδο Γνώσεων 5 45% 4 35% 3 25% 15% 1 5% 43.18% 47.73% 9.09% 0.0 0.0 Πολύ υψηλό Υψηλό Ικανοποιητικό Χαμηλό Πολύ χαμηλό 330

Επίπεδο παιδαγωγικής Συχνότητα Ποσοστό ικανότητας Πολύ υψηλό 1 2.27% Υψηλό 5 11.36% Ικανοποιητικό 28 63.64% Χαμηλό 4 9.09% Πολύ χαμηλό 6 13.64% Σύνολο 44 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 6.38% Επίπεδο Παιδαγωγικής Ικανότητας 7 63.64% 6 5 4 3 11.36% 9.09% 13.64% 1 2.27% Πολύ υψηλό Υψηλό Ικανοποιητικό Χαμηλό Πολύ χαμηλό 331

Σχέση με συμμαθητές Εξετάζοντας τώρα τη σχέση μεταξύ των ίδιων των μαθητών διαπιστώνουμε ότι η πλειοψηφία τους (87%) θεωρεί (σε γενικές γραμμές) φιλική τη σχέση με τους συμμαθητές του, ενώ οι υπόλοιποι (13%) θεωρεί ότι είναι τυπική. Σχέση με συμμαθητές Συχνότητα Ποσοστό Φιλική 41 87.23% Τυπική 6 12.77% Άσχημη 0 0.0 Σύνολο 47 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 0.0 Σχέση με Συμμαθητές 9 8 7 6 5 4 3 1 87.23% 12.77% 0.0 Φιλική Τυπική Άσχημη 332

Κάλυψη ενδιαφερόντων από σχολείο Στη συνέχεια εξετάζεται ο βαθμός στον οποίο το σημερινό σχολείο (με το πρόγραμμά του) καλύπτει τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Για την πλειοψηφία των μαθητών (62%) το σχολείο καλύπτει τα ενδιαφέροντά τους σε ικανοποιητικό βαθμό. Για λίγους μαθητές ο βαθμός κάλυψης είναι υψηλός (7%), ενώ, αντίθετα, το 31% των μαθητών θεωρεί πως το σχολείο καλύπτει τα ενδιαφέροντά του σε χαμηλό, μόνο, βαθμό. Βαθμός κάλυψης Συχνότητα Ποσοστό ενδιαφερόντων από σχολείο Υψηλό 3 6.67% Ικανοποιητικό 28 62.22% Χαμηλό 14 31.11% Σύνολο 47 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 4.26% Βαθμός κάλυψης ενδιαφερόντων από σχολείο 7 62.22% 6 5 4 31.11% 3 6.67% 1 Υψηλό Ικανοποιητικό Χαμηλό 333

Στη συνέχεια, η προσοχή επικεντρώνεται στους μαθητές οι οποίοι πιστεύουν ότι το σχολικό πρόγραμμα καλύπτει σε χαμηλό, μόνο, βαθμό τα ενδιαφέροντά τους, και εξετάζονται οι λόγοι για τους οποίους αυτό συμβαίνει. Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών (36%) θεωρεί ότι το σχολείο δεν ασχολείται με θέματα που πραγματικά απασχολούν τους μαθητές. Βασικός λόγος, επίσης, που αναφέρουν οι μαθητές (το 21% αυτών) είναι η αδιαφορία και ανεπάρκεια των καθηγητών καθώς και το γεγονός ότι κάποια (ή και αρκετά) από τα μαθήματα δεν είναι χρήσιμα για τους ίδιους και επομένως καταντούν ανιαρά. Λόγοι Χαμηλού Βαθμού Κάλυψης Συχνότητα Ποσοστό Ενδιαφερόντων Δεν ασχολείται με θέματα που πραγματικά 5 35.7% ενδιαφέρουν (απασχολούν) τους μαθητές Ανεπάρκεια, αδιαφορία καθηγητών 3 21.4% Αρκετά μαθήματα δεν είναι χρήσιμα, είναι 2 14.3% ανιαρά Δεν υπάρχει υποδομή, οργάνωση 1 7.1% Δεν αφήνει ελεύθερο χρόνο 1 7.1% Δεν καταλαβαίνει ότι ο κάθε μαθητής είναι 1 7.1% ξεχωριστή προσωπικότητα (μαζική αντιμετώπιση) Άλλο 1 7.1% Σύνολο 14 100.0 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 0.0 Λόγοι χαμηλού βαθμού κάλυψης ενδιαφερόντων 4 35% 3 25% 15% 1 5% 35.7 21.4 14.3 Θέματα μαθητών Καθηγητές Μαθήματα Υποδομή, οργάνωση 7.1 7.1 7.1 7.1 Ελεύθερος χρόνος Μαζική αντιμετώπιση Άλλο 334

Γενικότερη συνεισφορά σχολείου Στη σημερινή εποχή ο ρόλος του σχολείου είναι πολύπλευρος. Εκτός από την παροχή γνώσεων στους μαθητές το σχολείο καλείται να συνεισφέρει στην γενικότερη καλλιέργεια και διαμόρφωση των μαθητών. Στην ενότητα αυτή εξετάζεται η άποψη των μαθητών για το βαθμό συνεισφοράς του σχολείου (με τη σημερινή του μορφή) σε 5 συγκεκριμένους τομείς καλλιέργειάς τους. Συνοπτικά, αναφέρεται ότι η συμβολή του σχολείου θεωρείται ικανοποιητική όσο αφορά την καλλιέργεια της γλωσσικής έκφρασης (σύμφωνα με το 59% των μαθητών), καθώς και ως προς την διαμόρφωση αξιών (69%), την ανάπτυξη αθλητικών δραστηριοτήτων (8) και την ολοκλήρωση της προσωπικότητας των μαθητών (44%). Στην τελευταία περίπτωση πάντως σημαντικό είναι και το ποσοστό των μαθητών (35%) που θεωρούν χαμηλή τη συμβολή του σχολείου στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας των μαθητών. Τέλος, στον τομέα καλλιέργειας κλίσεων-δεξιοτήτων-ικανοτήτων ο βαθμός συνεισφοράς του σχολείου κρίνεται χαμηλός από την πλειονότητα των μαθητών (57%). Αναλυτικότερα, η αξιολόγηση του σχολείου στους προαναφερθέντες τομείς περιγράφεται στους πίνακες που ακολουθούν, ενώ το αντίστοιχο γράφημα παρέχει μια συγκριτική απεικόνιση αυτών. Βαθμός "Καλλιέργειας κλίσεωνδεξιοτήτων-δυνατοτήτων" Συχνότητα Ποσοστό Υψηλός 6 14.29% Ικανοποιητικός 12 28.57% Χαμηλός 24 57.14% Σύνολο 42 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 8.51% Βαθμός "Καλλιέργειας γλωσσικής Συχνότητα Ποσοστό έκφρασης" Υψηλός 10 21.74% Ικανοποιητικός 27 58.7 Χαμηλός 9 19.57% Σύνολο 46 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 2.13% 335

Βαθμός "Διαμόρφωσης Αξιών" Συχνότητα Ποσοστό Υψηλός 3 7.14% Ικανοποιητικός 29 69.05% Χαμηλός 10 23.81% Σύνολο 42 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 10.64% Βαθμός "Ανάπτυξης αθλητικών Συχνότητα Ποσοστό δραστηριοτήτων" Υψηλός 9 20.0 Ικανοποιητικός 36 80.0 Χαμηλός 0 0.0 Σύνολο 45 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 4.26% Βαθμός "Ολοκλήρωσης Συχνότητα Ποσοστό προσωπικότητας" Υψηλός 9 20.93% Ικανοποιητικός 19 44.19% Χαμηλός 15 34.88% Σύνολο 43 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 8.51% Βαθμός Καλλιέργειας 8 7 6 5 4 3 Κλίσεις-Δεξιότητες Γλωσσική έκφραση Αξίες Αθλητικές δραστηριότητες Προσωπικότητα 1 Υψηλό Ικανοποιητικό Χαμηλό 336

4.1.6 Ενισχυτική Διδασκαλία - Φροντιστήρια Είναι γνωστό, ότι την εκπαίδευση των μαθητών, κατά ένα μέρος, επωμίζονται εξωσχολικοί φορείς (φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα) ενώ τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να λειτουργεί, μέσα στα πλαίσια του σχολείου, και ο θεσμός της ενισχυτικής διδασκαλίας ο οποίος συνεισφέρει στη βελτίωση των σχολικών επιδόσεων των μαθητών. Στην ενότητα αυτή μελετάται η έκταση της συνεισφοράς των φορέων αυτών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στο σχολείο από το οποίο προέρχονται οι μαθητές τους δείγματός εφαρμόζεται το σύστημα της ενισχυτικής διδασκαλίας, αλλά μόνο το 28% των μαθητών συμμετέχει σε αυτή. Αντίθετα, η πλειοψηφία των μαθητών (γύρω στο 77%) παρακολουθεί μαθήματα και εκτός σχολείου για να βοηθηθεί στο σχολείο. Τα μαθήματα τα οποία εμφανίζουν τη μεγαλύτερη ανάγκη εξωσχολικής βοήθειας είναι τα μαθηματικά, η φυσική, η χημεία και τα αρχαία. Λειτουργία Ενισχυτικής Διδασκαλίας Ένας θεσμός ο οποίος τα τελευταία χρόνια λειτουργεί σε αρκετά από τα ελληνικά σχολεία είναι ο θεσμός της ενισχυτικής διδασκαλίας. Στο σχολείο στο οποίο έλαβε μέρος η συγκεκριμένη έρευνα, εφαρμόζεται το σύστημα της ενισχυτικής διδασκαλίας, δηλαδή το σύνολο των μαθητών του δείγματος έχει την δυνατότητα συμμετοχής σε αυτό. 337

Συμμετοχή σε Ενισχυτική Διδασκαλία Από το σύνολο των μαθητών του δείγματος, το 28% συμμετέχει σε ενισχυτική διδασκαλία, παρακολουθώντας 1 ή περισσότερα μαθήματα. Συμμετοχή σε Συχνότητα Ποσοστό ενισχυτική διδασκαλία Όχι 33 71.74% Ναι 13 28.26% Σύνολο 46 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 2.13% Συμμετοχή σε ενισχυτική διδασκαλία 28% Όχι Ναι 72% 338

Εξωσχολικά Μαθήματα Παρά το γεγονός ότι όλοι οι μαθητές του δείγματος έχουν την δυνατότητα να συμμετάσχουν σε μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας, η πλειοψηφία των μαθητών (γύρω στο 77%) παρακολουθεί μαθήματα και εκτός σχολείου (για να βοηθηθεί στο σχολείο). Για την ακρίβεια, το 19% των μαθητών παρακολουθεί ιδιαίτερα μαθήματα, το 45% ομαδικό φροντιστήριο, ενώ υπάρχει και ένα 13% που παρακολουθεί και τα δύο. Εξωσχολικά Συχνότητα Ποσοστό Μαθήματα Κανένα από τα δύο 11 23.4 Ιδιαίτερα μαθήματα 9 19.15% Ομαδικό φροντιστήριο 21 44.68% Και τα δύο 6 12.77% Σύνολο 47 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 0.0 Εξωσχολικά Μαθήματα 44.68% 45% 4 35% 3 25% 23.4 19.15% 15% 12.77% 1 5% Κανένα από τα δύο Ιδιαίτερα μαθήματα Ομαδικό φροντιστήριο Και τα δύο 339

Προσδιορισμός Μαθημάτων Καθώς το ποσοστό των μαθητών που παρακολουθούν μαθήματα εκτός σχολείου είναι μεγάλο, έχει ενδιαφέρον να εξετασθούν ποια είναι τα μαθήματα εκείνα στα οποία οι μαθητές έχουν ανάγκη να καταφεύγουν σε φροντιστήρια και ιδιαίτερα. Από τον πίνακα που ακολουθεί, προκύπτει ότι τα θετικά μαθήματα είναι εκείνα στα οποία οι περισσότεροι μαθητές χρειάζονται βοήθεια. Η πλειοψηφία παρακολουθεί μαθήματα στα μαθηματικά (το 97%), ενώ υψηλά είναι και τα ποσοστά εκείνων που παρακολουθούν επιπρόσθετα μαθήματα σε φυσική (92%) και χημεία (72%). Μεταξύ των φιλολογικών μαθημάτων, τα αρχαία είναι το μάθημα στο οποίο οι περισσότεροι μαθητές αναζητούν βοήθεια (75%). Μάθημα Συχνότητα Ποσοστό επί των Απαντήσεων Ποσοστό επί των Ερωτηθέντων Άλγεβρα 35 18.7% 97.2% Γεωμετρία 35 18.7% 97.2% Φυσική 33 17.6% 91.7% Αρχαία 27 14.4% 75. Χημεία 26 13.9% 72.2% Έκθεση 18 9.6% 50. Νέα Ελληνικά 10 5.3% 27.8% Αρχές Οικονομίας 1 0.5% 2.8% Ιστορία 1 0.5% 2.8% Τεχνολογία 1 0.5% 2.8% Σύνολο 187 10 519.5% (Βάση : 36 μαθητές) Μάθημα που παρακολουθούν εκτός σχολείου 10 97. 97. 91.7 8 75.0 72. 6 50.0 4 27.8 Άλγεβρα Γεωμετρία Φυσική Αρχαία Χημεία Έκθεση Νέα Ελληνικά Αρχές Οικονομίας 2.8 2.8 2.8 Ιστορία Τεχνολογία 340

4.1.7 Σχέση Σχολείου και Επαγγελματικού Προσανατολισμού Η βελτίωση του μαθήματος του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΣΕΠ) αποτελεί βασικό στόχο της μελέτης αυτής. Κατά συνέπεια, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η εξέταση της άποψης των μαθητών σχετικά με τη χρησιμότητα και την αποτελεσματικότητα του Σ.Ε.Π. Εκτός από αυτό, διερευνώνται και οι προτάσεις των μαθητών σχετικά με πιθανές βελτιώσεις του μαθήματος αυτού. Μια σύνοψη των ευρημάτων παρατίθεται πριν από την αναλυτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων. Έτσι λοιπόν, το 55% των μαθητών θεωρεί ικανοποιητική τη συνεισφορά του σχολείου (με τη σημερινή του μορφή) στον επαγγελματικό προσανατολισμό τους, ενώ το 48% στην φάση Α (και 63% στην φάση Β) πιστεύει ότι το μάθημα του Σ.Ε.Π. (όπως αυτό προσφέρεται σήμερα) μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές να προετοιμάσουν το επαγγελματικό τους μέλλον. Εξετάζοντας την λειτουργία του μαθήματος του Σ.Ε.Π. στην 3η Γυμνασίου (για την οποία οι μαθητές είναι δυνατό να έχουν πια μια αποκρυσταλλωμένη άποψη) προκύπτουν τα ακόλουθα αποτελέσματα. Η μέση βαθμολογία που δίνουν οι μαθητές στους καθηγητές του Σ.Ε.Π. (της 3ης Γυμνασίου) είναι 6.1 (σε κλίμακα από 1 έως 10). Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών (53%) κρίνει ότι το αντίστοιχο βιβλίο του Σ.Ε.Π. ήταν καλό. Επιπρόσθετα, από το σύνολο των μαθητών μόνο το 4% δηλώνει ότι έχει επισκεφτεί το σχολείο του κάποιος επαγγελματίας για να τους ενημερώσει για το επάγγελμά Τέλος, το βασικό στοιχείο που προτείνουν οι μαθητές για τη βελτίωση της διδασκαλίας του Σ.Ε.Π. είναι να υπάρχει καλύτερη οργάνωση του μαθήματος και καλύτερα βιβλία, καθώς και να ενημερώνονται για τα διάφορα επαγγέλματα. 341

Συνεισφορά σχολείου σε επαγγελματικό προσανατολισμό Η παράγραφος αυτή αποτελεί την πρώτη προσπάθεια προσέγγισης του βασικού στόχου της έρευνας, ο οποίος, όπως είναι γνωστό, είναι ο σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός. Από τον πίνακα που ακολουθεί προκύπτει ότι οι απόψεις των μαθητών πάνω στο θέμα της συνεισφοράς του σχολείου στον επαγγελματικό προσανατολισμό τους, ουσιαστικά, διίστανται. Πράγματι, το 38% των μαθητών θεωρεί ικανοποιητική τη συνεισφορά του σχολείου, ενώ το ποσοστό αυτών που την θεωρεί χαμηλού επιπέδου είναι 45%. Συνεισφορά σε επαγγελματικό Συχνότητα Ποσοστό προσανατολισμό Υψηλή 8 17.02% Ικανοποιητική 18 38.3 Χαμηλή 21 44.68% Σύνολο 47 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 0.0 Συνεισφορά σε επαγγελματικό προσανατολισμό 5 4 38.3 44.68% 3 17.02% 1 Υψηλή Ικανοποιητική Χαμηλή 342

Κατάρτιση-Πληροφόρηση καθηγητή Σ.Ε.Π. Αν και η ερευνά εξετάζει το σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό των μαθητών Λυκείου, στο σημείο αυτό, η προσοχή εστιάζεται στην άποψη των μαθητών για το μάθημα του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Σ.Ε.Π.) της 3ης Γυμνασίου. Ο λόγος για τον οποίο γίνεται αυτό είναι ότι οι μαθητές του δείγματος έχοντας τελειώσει το γυμνάσιο έχουν μια αποκρυσταλλωμένη άποψη για τα μαθήματα που ήδη διδάχθηκαν, ενώ, πιθανώς, ακόμη να μην έχουν διαμορφώσει οριστική άποψη για τον επαγγελματικό προσανατολισμό έτσι όπως αυτός παρέχεται στο Λύκειο. Αρχικά, εξετάζεται η πληροφόρηση, κατάρτιση του καθηγητή ο οποίος δίδαξε το μάθημα του Σ.Ε.Π. στην 3η Γυμνασίου. Βαθμολογώντας σε μια κλίμακα από το 1 έως το 10 (όπου 1 πολύ κακή και 10 πολύ καλή). Η μέση βαθμολογία που αποδίδουν οι μαθητές στους καθηγητές τους είναι περίπου 6. Μια αναλυτικότερη περιγραφή της αξιολόγησης των καθηγητών δίνεται και από το ιστόγραμμα που ακολουθεί. Από αυτό διαπιστώνεται μια συγκέντρωση των βαθμολογιών των μαθητών σε καλές βαθμολογίες (άνω του 6), αλλά υπάρχει και ένα σημαντικό ποσοστό που δίνει βαθμολογίες από 1 ως 3. Περιγραφικά Στοιχεία Ελάχιστη Τιμή Βαθμολογία καθηγητή ΣΕΠ Μέγιστη Τιμή Μέσος Τυπικό Σφάλμα Μέσου Τυπική Απόκλιση 1 9 6.0957 0.3674 2.5187 10 Ιστόγραμμα 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Βαθμολόγηση καθηγητή ΣΕΠ 343

Χρήση βιβλίου Σ.Ε.Π. Ένα άλλο συστατικό στοιχείο του μαθήματος, είναι το σχολικό βιβλίο. Από το σύνολο των μαθητών, η πλειοψηφία (94%) δηλώνει πως έγινε χρήση του αντίστοιχου βιβλίου κατά την διάρκεια του μαθήματος Σ.Ε.Π (στην 3η Γυμνασίου). Χρήση βιβλίου ΣΕΠ Συχνότητα Ποσοστό Όχι 3 6.38% Ναι 44 93.62% Σύνολο 47 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 0.0 Χρήση βιβλίου ΣΕΠ 6% Όχι Ναι 94% 344

Αξιολόγηση βιβλίου Σ.Ε.Π. Με βάση τους μαθητές, οι οποίοι διδάχθηκαν το αντίστοιχο βιβλίο Σ.Ε.Π., ακολουθεί η αξιολόγησή του, ως προς το περιεχόμενο, τη σαφήνεια του κειμένου, την αισθητική του κ.ο.κ.. Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών κρίνει ότι το βιβλίο του Σ.Ε.Π. ήταν καλό (53%), ακολουθεί το ποσοστό αυτών που το θεωρούν μέτριο (42%), ενώ σαφώς μικρότερα είναι τα ποσοστά των μαθητών που έχουν περισσότερο ακραίες απόψεις (2% σε κάθε περίπτωση). Αξιολόγηση βιβλίου Συχνότητα Ποσοστό ΣΕΠ Άριστο 1 2.33% Καλό 23 53.49% Μέτριο 18 41.86% Καθόλου καλό 1 2.33% Σύνολο 43 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 8.51% Αξιολογηση βιβλίου Σ.Ε.Π. 6 53.49% 5 41.86% 4 3 1 2.33% 2.33% Άριστο Καλό Μέτριο Καθόλου καλό 345

Επισκέψεις επαγγελματιών Από το σύνολο των μαθητών μόνο το 4% (2 μαθητές) δηλώνουν ότι έχει επισκεφτεί το σχολείο τους (είτε πρόσφατα είτε παλαιότερα) κάποιος επαγγελματίας για να τους ενημερώσει για το επάγγελμά του. Το είδος των επαγγελματιών που οι μαθητές αναφέρουν είναι φιλόλογος και ιατρός. Ο ένας από τους 2 αυτούς μαθητές (που αντιστοιχεί στην επίσκεψη του ιατρού) δηλώνει ότι δεν επηρεάστηκε από την επίσκεψη αυτή ενώ ο δεύτερος δεν δίνει απάντηση σχετικά με το αν επηρεάστηκε ή όχι (ως προς την επιλογή του επαγγέλματός του) από την επίσκεψη του φιλόλογου. Επισκέψεις από Συχνότητα Ποσοστό επαγγελματίες Όχι 45 95.74% Ναι 2 4.26% Σύνολο 47 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 0.0 Επισκέψεις από επαγγελματίες 4% Όχι Ναι 96% 346

Διευκρίνηση Τα αποτελέσματα τα οποία έχουν μέχρι στιγμής περιγραφεί, έχουν προκύψει από την 1η φάση της έρευνας (φάση Α). Στη συνέχεια, υπάρχουν αποτελέσματα τόσο από την 1η όσο και από την 2η φάση (φάση Β) της έρευνας. Τα αποτελέσματα των δύο φάσεων παρουσιάζονται ταυτόχρονα, σε μια προσπάθεια συγκριτικής παρουσίασής τους. Σε κάθε περίπτωση χρησιμοποιούνται κατάλληλοι μηπαραμετρικοί έλεγχοι, για να εξετασθεί αν οι απαντήσεις των μαθητών διαφοροποιούνται μεταξύ των δύο φάσεων. Στο κάτω μέρος κάθε πίνακα δίνεται το αποτέλεσμα του αντίστοιχου, κάθε φορά ελέγχου. Ο όρος στατιστικά σημαντική μεταβολή αναφέρεται σε αποτελέσματα στα οποία το παρατηρούμενο επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας είναι μικρότερο του 0.05. Οι έλεγχοι οι οποίοι εφαρμόζονται είναι οι μη παραμετρικοί έλεγχοι McNemar (Πανάρετος και Ξεκαλάκη, 1994, και Conover, 1999), Marginal Homogeneity (Agresti, 1984), χ 2 έλεγχος καλής προσαρμογής (Πανάρετος και Ξεκαλάκη, 1994), καθώς και οι παραμετρικοί t έλεγχοι (για 1 δείγμα, 2 ανεξάρτητα και 2 εξαρτημένα δείγματα) (Πανάρετος και Ξεκαλάκη, 1993). 347

Συνεισφορά μαθήματος Σ.Ε.Π. Στην παράγραφο αυτή διερευνάται η συνεισφορά του μαθήματος του Σ.Ε.Π. στον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων. Οι απόψεις των μαθητών φαίνεται να είναι περίπου μοιρασμένες στο ζήτημα αυτό. Είναι, όμως ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς ότι στην δεύτερη φάση υπάρχει μια σαφής μείωση (από 15% σε 2%) του αριθμού των μαθητών που δεν απαντούν στην ερώτηση αυτή. Υποδηλώνεται, έτσι, ότι έχει μειωθεί το ποσοστό των μαθητών που δεν έχουν άποψη πάνω στο θέμα αυτό. Βοήθεια από ΣΕΠ Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Όχι 21 52.5 17 36.96% Ναι 19 47.5 29 63.04% Σύνολο 40 10 46 10 Ποσοστό μη ανταπόκρισης 14.89% 2.13% (*) Δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική μεταβολή των απαντήσεων των μαθητών μεταξύ των δύο φάσεων (σύμφωνα με τον έλεγχο Mc-Nemar). Συνεισφορά μαθήματος ΣΕΠ 7 6 53% 48% 63% 5 4 3 37% 1 Όχι Ναι 348

Επιθυμητή διδασκαλία μαθήματος Σ.Ε.Π. Στην παράγραφο αυτή καταγράφονται οι προτιμήσεις και οι προτάσεις των μαθητών σχετικά με τη διδασκαλία του μαθήματος του Σ.Ε.Π. Το βασικό αίτημα των μαθητών είναι η ύπαρξη καλύτερων βιβλίων και η καλύτερη οργάνωση του μαθήματος. Σημαντικό ρόλο παίζει για αυτούς η ενημέρωση για τα διάφορα επαγγέλματα. Προτάσεις για μάθημα Σ.Ε.Π. Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Ερωτηθέντων Ερωτηθέντων Καλύτερα βιβλία, οργάνωση 8 22.2% 9 25.7% Ενημέρωση για επαγγέλματα 7 19.4% 6 17.1% Συζήτηση μέσα στην τάξη 5 13.9% 4 11.4% Πιο αναλυτική, κατανοητή 5 13.9% 3 8.6% Επισκέψεις από επαγγελματίες, σε 5 13.9% 2 5.7% χώρους εργασίας Ενημέρωση για νέο εκπαιδευτικό 4 11.1% 3 8.6% σύστημα Να βοηθάει γενικά τους μαθητές 3 8.3% 4 11.4% να βρουν κλίσεις, να επιλέξουν επάγγελμα Γενικά περισσότερη ενημέρωση 3 8.3% 6 17.1% Πιο ενδιαφέρον 2 5.6% 2 5.7% Ειδικοί, ενημερωμένοι καθηγητές 1 2.8% 2 5.7% Ξεχωριστή αντιμετώπιση κάθε 1 2.8% 0 0. μαθητή (να υπάρχουν τεστ προσωπικότητας) Άλλο 1 2.8% 0 0. Να παραμείνει ως έχει 1 2.8% 2 5.7% Σύνολο 46 127.8% 43 122.9% (Βάση : 36 μαθητές στην φάση Α, 35 στην φάση Β) (*) Δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική μεταβολή των απαντήσεων των μαθητών για κάθε ξεχωριστή πρόταση για το μάθημα του Σ.Ε.Π., μεταξύ των δύο φάσεων (σύμφωνα με τους αντίστοιχους ελέγχους Mc-Nemar). 349

4.1.8 Επαγγελματικός Προσανατολισμός Μαθητών Στο κεφάλαιο αυτό εντάσσονται τα πιο σημαντικά αποτελέσματα της μελέτης. Τα θέματα τα οποία παρουσιάζονται εδώ αφορούν τους παράγοντες (εσωσχολικούς και εξωσχολικούς) που επηρεάζουν τους μαθητές όχι μόνο στην τελική επιλογή επαγγέλματος, αλλά και στη γενικότερη ενημέρωσή τους σε ζητήματα επαγγελματικού προσανατολισμού. Διερευνώνται οι εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές που έχουν ήδη κάνει, ενώ εξετάζεται, επίσης, και η άποψή τους για μια σειρά ζητημάτων σχετικών με την εργασία. Ακόμη σημαντικότερη είναι η συγκριτική μελέτη των απαντήσεων των μαθητών μεταξύ των δύο φάσεων, έτσι ώστε να διερευνηθεί η επίδραση των επισκέψεων στην άποψη και στην αντίληψη των μαθητών πάνω σε διάφορα ζητήματα επαγγελματικού προσανατολισμού. 4.1.8.1 Παράγοντες Επιρροής σε Επαγγελματικό Προσανατολισμό Το αντικείμενο της ενότητα αυτής είναι η αξιολόγηση της επίδρασης των παραγόντων που επηρεάζουν τους νέους τόσο στην ενημέρωση τους σε θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού όσο και στην επιλογή επαγγέλματος. Αρχικά λοιπόν εξετάζεται ο βαθμός επικοινωνίας των μαθητών με φορείς οι οποίοι, εν δυνάμει, επηρεάζουν τον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων. Στη συνέχεια γίνεται η καταγραφή των πηγών πληροφόρησης των νέων σχετικά με τα ζητήματα αυτά. Τέλος ακολουθεί άμεση αξιολόγηση, από τους ίδιους τους μαθητές, για την επίδραση που έχουν στην επιλογή του επαγγέλματός τους μια σειρά παραγόντων. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζονται αναλυτικά στις σελίδες που ακολουθούν. Τα δύο γραφήματα που δίνονται παρακάτω αποτελούν μια σύνοψη αυτών των αποτελεσμάτων. Σε όλες τις περιπτώσεις γίνεται φανερό ότι η οικογένεια αποτελεί το βασικό παράγοντα επαγγελματικού προσανατολισμού των νέων. Το 88%, περίπου, των μαθητών συζητά (τουλάχιστον αρκετά) για θέματα επαγγελματικής αποκατάστασης με τους γονείς του, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά μαθητών που συζητούν με φίλους και καθηγητές είναι σαφώς μικρότερα (71% και,αντίστοιχα). Επιπλέον, όπως δείχνει το δεύτερο διάγραμμα, τα ποσοστά των μαθητών που θεωρούν σημαντική (ή πολύ σημαντική) στην επιλογή επαγγέλματος 350