Conseil UE Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 1 Μαρτίου 2016 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2015/0269 (COD) 6037/1/16 REV 1 LIMITE ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Προεδρία αριθ. προηγ. εγγρ.: 5662/16 GENVAL 20 JAI 93 MI 77 COMPET 55 COMIX 101 CODEC 154 Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: COM(2015)750 final Θέμα: Σχέδιο οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 91/477/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με τον έλεγχο της απόκτησης και της κατοχής όπλων - Συζήτηση προσανατολισμού PUBLIC Ιστορικό του φακέλου 1. Η οδηγία 91/477/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 1991 σχετικά με τον έλεγχο της απόκτησης και της κατοχής όπλων 1 θέσπισε ένα συνοδευτικό μέτρο της εσωτερικής αγοράς. Επιδίωκε την ισορροπία μεταξύ, αφενός, κάποιας ελευθερίας κυκλοφορίας για ορισμένα πυροβόλα όπλα εντός της Ένωσης και, αφετέρου, της ανάγκης πλαισίωσης της εν λόγω ελευθερίας από ορισμένες εγγυήσεις ασφαλείας, προσαρμοσμένες σε αυτό το είδος προϊόντων. Ωστόσο, λόγω των πρόσφατων τρομοκρατικών ενεργειών, ορισμένα σημεία της οδηγίας 91/477/ΕΟΚ χρήζουν περαιτέρω βελτίωσης. 1 Οδηγία 91/477/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 1991 σχετικά με τον έλεγχο της απόκτησης και της κατοχής όπλων (ΕΕ L 256, 13.9.1991, σ. 51). 6037/1/16 REV 1 ΣΠΚ/γπ 1
2. Το Συμβούλιο ζήτησε την αναθεώρηση της εν λόγω οδηγίας, τόσο στα συμπεράσματά του της 15ης Ιουνίου 2015 σχετικά με την ανανεωμένη Στρατηγική Εσωτερικής Ασφάλειας 2015-2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στα συμπεράσματά του της 8ης Οκτωβρίου 2015 για την ευρύτερη χρησιμοποίηση των μέσων καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης πυροβόλων όπλων. 3. Στις 18 Νοεμβρίου 2015 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 91/477/ΕΟΚ του Συμβουλίου. 2 Οι τροποποιήσεις με τις οποίες επιδιώκεται η αντιμετώπιση κινδύνων για την προστασία των πολιτών και τη δημόσια ασφάλεια εστιάζονται στα εξής: βελτίωση του ελέγχου της διακίνησης πυροβόλων όπλων, ενισχυμένη ιχνηλασιμότητα των πυροβόλων όπλων, μέτρα σχετικά με την απενεργοποίηση και επανενεργοποίηση ή τη μετατροπή πυροβόλων όπλων, αυστηρότεροι κανόνες για την απόκτηση και κατοχή πυροβόλων όπλων, απαγόρευση της μη στρατιωτικής χρήσης των πλέον επικίνδυνων πυροβόλων όπλων βελτίωση των ανταλλαγών σχετικών πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών. 4. Με βάση τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 20ής Νοεμβρίου 2015 και μετά τον πρώτο γύρο συζητήσεων σχετικά με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις στην Ομάδα GENVAL στις 26 Νοεμβρίου και τις 18 Δεκεμβρίου 2015 καθώς και στις 25 Ιανουαρίου 2016, η Προεδρία αναθεώρησε το κείμενο της πρότασης, λαμβάνοντας υπόψη, στο μέτρο του δυνατού, τις διάφορες ανησυχίες που εξέφρασαν οι αντιπροσωπίες. Η Ομάδα GENVAL συζήτησε το αναθεωρημένο κείμενο κατά τη συνεδρίασή της στις 8 Φεβρουαρίου 2016. Κατέστη σαφές ότι τόσο το πεδίο εφαρμογής της τροποποιημένης οδηγίας όσο και οι βασικές έννοιές της απαιτούν περαιτέρω επεξεργασία. Θα πρέπει επίσης να συνεχισθεί η συζήτηση σχετικά με την προτεινόμενη νέα κατηγοριοποίηση των πυροβόλων όπλων και σχετικά με το πώς μπορούν να αποφευχθούν οι υπερβολικές ρυθμίσεις όσον αφορά τους περιορισμούς στην αγορά. 2 14422/15 GENVAL 60 JAI 903 MI 742 COMPET 533 COMIX 612 CODEC 1557 6037/1/16 REV 1 ΣΠΚ/γπ 2
5. Η Προεδρία σημείωσε, ιδίως, την ευρεία συναίνεση όσον αφορά την πρόταση να παραμείνουν τα όπλα χαιρετισμού και τα ακουστικά όπλα, που χρησιμοποιήθηκαν στις επιθέσεις στο Παρίσι, στην κατηγορία στην οποία θα ενέπιπταν σύμφωνα με τον τρόπο με τον οποίο είχαν αρχικά κατασκευαστεί. 6. Προκειμένου να επιτευχθεί γενική προσέγγιση όσον αφορά τις προτεινόμενες τροποποιήσεις της οδηγίας για τα πυροβόλα όπλα έως τον Ιούνιο του 2016, η Προεδρία σκοπεύει να ζητήσει πολιτική καθοδήγηση από το Συμβούλιο για την Ομάδα, ως προς τα πέντε θέματα που παρατίθενται κατωτέρω. A. Ελάχιστο όριο ηλικίας για την κατοχή πυροβόλων όπλων 7. Σύμφωνα με την ισχύουσα οδηγία (άρθρο 5 παράγραφος 1 στοιχείο α)), τα κράτη μέλη επιτρέπουν την απόκτηση, με άλλους τρόπους πλην της αγοράς, και την κατοχή πυροβόλων όπλων μόνο σε πρόσωπα που είναι τουλάχιστον 18 ετών. Ωστόσο, κατ εξαίρεση, είναι δυνατόν να χορηγηθεί άδεια κυνηγιού και/ή σκοποβολής σε άτομα κάτω των 18 ετών, σε τρεις εναλλακτικές περιπτώσεις, εφόσον: έχουν την άδεια των γονέων τους, ή τελούν υπό την καθοδήγηση των γονέων τους ή άλλου ενηλίκου κατόχου έγκυρης άδειας οπλοφορίας ή κυνηγιού, ή βρίσκονται εντός εγκεκριμένου προπονητικού κέντρου που κατέχει σχετική άδεια ή άλλου είδους εγκεκριμένου κέντρου. 8. Με την τροποποίηση της οδηγίας από την Επιτροπή επιδιώκεται να περιορισθεί η εξαίρεση αυτή στην κατοχή πυροβόλων όπλων και, ως εκ τούτου, να αποκλεισθεί η απόκτηση πυροβόλων όπλων από ανηλίκους, ακόμη και μέσω δωρεάς ή κληρονομιάς. Ορισμένα κράτη μέλη αντιτάχθηκαν στην τροποποίηση αυτή, θεωρώντας την υπερβολικά περιοριστική. Κάποια άλλα κράτη μέλη υποστήριξαν ότι η εξαίρεση θα πρέπει να περιορίζεται σε ανηλίκους συγκεκριμένης ηλικίας (λ.χ. από 15 ετών και πάνω), ενώ άλλα έκριναν ότι το σημείο αυτό θα πρέπει να ρυθμίζεται από την εθνική νομοθεσία. 6037/1/16 REV 1 ΣΠΚ/γπ 3
9. Με βάση τα ανωτέρω, τα κράτη μέλη καλούνται να δηλώσουν κατά πόσον προτιμούν: a) να διατηρηθεί ο κανόνας στην ισχύουσα οδηγία που επιτρέπει την απόκτηση, με άλλο τρόπο εκτός της αγοράς, και την κατοχή πυροβόλων όπλων από πρόσωπα κάτω των 18 ετών ή β) να περιοριστεί η εξαίρεση για τους ανηλίκους που προβλέπεται στην ισχύουσα οδηγία μόνο στην κατοχή όπλων (...) ή γ) να οριοθετηθεί περαιτέρω η εξαίρεση για τους ανηλίκους που προβλέπεται στην ισχύουσα οδηγία με τον καθορισμό ελάχιστου ορίου ηλικίας για την κατοχή πυροβόλων όπλων. B. Ιατρικές εξετάσεις για την άδεια απόκτησης και κατοχής πυροβόλων όπλων 10. Το άρθρο 5 παράγραφος 2 της ισχύουσας οδηγίας παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να ανακαλούν την άδεια κατοχής πυροβόλου όπλου, εφόσον κάποιος από τους όρους βάσει των οποίων χορηγήθηκε δεν πληρούται πλέον. Η ισχύουσα οδηγία δεν προβλέπει κριτήρια για τη χορήγηση ή την ανάκληση από τα κράτη μέλη της άδειας αυτής (η οποία περιορίζεται κατ ανάγκη στα πυροβόλα όπλα κατηγορίας Β, τη μόνη κατηγορία για την οποία απαιτείται άδεια βάσει της οδηγίας). 11. Το άρθρο 5 παράγραφος 2 της οδηγίας, όπως τροποποιήθηκε από την Επιτροπή, θα υποχρέωνε τα κράτη μέλη: να προβλέπουν τυποποιημένες ιατρικές εξετάσεις για την έκδοση ή την ανανέωση της άδειας για την απόκτηση και την κατοχή πυροβόλων όπλων και να ανακαλούν την άδεια αυτή σε περίπτωση που κάποιος από τους όρους βάσει των οποίων χορηγήθηκε δεν πληρούται πλέον. 12. Η πρόταση της Επιτροπής δεν προβλέπει κριτήρια για την εξέταση αυτή, αλλά αναφέρεται απλώς σε «τυποποιημένη ιατρική εξέταση». Η Προεδρία αναθεώρησε την πρόταση, συμπληρώνοντας τις ιατρικές εξετάσεις με ψυχολογική αξιολόγηση του αιτούντος την άδεια. 13. Πολλά κράτη μέλη αντιτίθενται στις υποχρεωτικές ιατρικές εξετάσεις, αμφισβητώντας την αναλογικότητά τους και τη σχέση κόστους και χρησιμότητας. Όσα από αυτά θα μπορούσαν να δεχθούν σχετικά μέτρα, ζήτησαν ευελιξία σε εθνικό επίπεδο όσον αφορά τον σχεδιασμό των προσωπικών αξιολογήσεων. 6037/1/16 REV 1 ΣΠΚ/γπ 4
14. Με βάση τα ανωτέρω, τα κράτη μέλη καλούνται να δηλώσουν κατά πόσον προτιμούν: a) έναν κανόνα ανάλογο με τον προβλεπόμενο στην παρούσα οδηγία, σύμφωνα με τον οποίο ο τρόπος χορήγησης ή ανάκλησης της αδείας για την απόκτηση και την κατοχή πυροβόλων όπλων επαφίεται εξ ολοκλήρου στην εθνική νομοθεσία β) απαίτηση διεξαγωγής μιας ιατρικής εξέτασης για τις άδειες αυτές στην οδηγία γ) ιατρική εξέταση (...) όσον αφορά τις άδειες, με κριτήρια καθοριζόμενα σε επίπεδο ΕΕ. Γ. Απαγόρευση των ημιαυτόματων πυροβόλων όπλων για μη στρατιωτική χρήση 15. Στο παράρτημα Ι, ΙΙ Α της ισχύουσας οδηγίας προβλέπονται τέσσερις κατηγορίες πυροβόλων όπλων (Α, Β, Γ, Δ) σύμφωνα με την κλίμακα του βαθμού επικινδυνότητάς της και ορίζεται ο όρος για της σκοπούς της οδηγίας. Η κατηγορία A περιλαμβάνει τα απαγορευμένα όπλα και η κατηγορία Β απαριθμεί τα όπλα για τα οποία απαιτείται άδεια, ενώ οι δύο της κατηγορίες αφορούν τα όπλα των οποίων η απόκτηση και η κατοχή είτε είναι εντελώς ελεύθερες (Δ) είτε υπόκεινται απλώς σε δήλωση (Γ). 16. Η πρόταση της Επιτροπής αποσκοπεί στην τροποποίηση της ισχύουσας οδηγίας, ιδίως ως εξής: προσθήκη των αυτόματων πυροβόλων όπλων που έχουν μετατραπεί σε ημιαυτόματα πυροβόλα όπλα στην κατηγορία Α («Απαγορευμένα πυροβόλα όπλα»), και αναβάθμιση των ημιαυτόματων μη πολεμικών πυροβόλων όπλων που έχουν τη μορφή αυτόματου πυροβόλου όπλου και τα οποία περιλαμβάνονται επί του παρόντος στο σημείο 7 της κατηγορίας Β («Πυροβόλα όπλα για τα οποία απαιτείται άδεια») στην κατηγορία A7. 17. Τα ημιαυτόματα όπλα αντιστοιχούν αυτή τη στιγμή σε υψηλό ποσοστό των όπλων που χρησιμοποιούνται για το κυνήγι και τη σκοποβολή. Το σκεπτικό της Επιτροπής για την απαγόρευση των πυροβόλων όπλων της παρούσας κατηγορίας Β.7 είναι ότι τα ημιαυτόματα πυροβόλα όπλα μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε αυτόματα όπλα. Η ισχύουσα οδηγία δεν προβλέπει τεχνικά κριτήρια για να αποφεύγεται η μετατροπή αυτή και, ακόμη και χωρίς μετατροπή σε όπλα της κατηγορίας Α, ορισμένα ημιαυτόματα όπλα θα μπορούσαν να αποδειχθούν εξαιρετικά επικίνδυνα όταν η ικανότητά της όσον αφορά τον αριθμό των βολών είναι υψηλή. 6037/1/16 REV 1 ΣΠΚ/γπ 5
18. Πολλά κράτη μέλη που αντιτάχθηκαν στη νέα κατηγοριοποίηση στην κατηγορία Α των πυροβόλων όπλων που απαριθμούνται της το παρόν στο σημείο B.7 θα προτιμούσαν να παραμείνει ο εν λόγω τύπος όπλου στην κατηγορία B. Εναλλακτικά, προτείνεται να συμπληρωθεί η πρόταση με διατάξεις που θα απαγορεύουν τη μετατροπή ημιαυτόματων όπλων και να επιδιωχθεί ιδίως ο προσδιορισμός της επιλεξιμότητας για τη χρήση τέτοιων όπλων. 19. Για την αντιμετώπιση του κινδύνου που παρουσιάζουν για τη δημόσια ασφάλεια τα πυροβόλα όπλα τα οποία απαριθμούνται της το παρόν στο σημείο B.7, τα κράτη μέλη καλούνται να διατυπώσουν της προτιμήσεις της ως της το κατά πόσον τα εν λόγω όπλα: a) πρέπει να απαγορευτούν, (...) με την απαγόρευση να περιορίζεται στα πλέον επικίνδυνα από αυτά, που θα πρέπει να προσδιορισθούν περαιτέρω στην οδηγία μέσω τεχνικών προδιαγραφών, ή β) η κατοχή της για μη στρατιωτική χρήση θα πρέπει να εξακολουθήσει να επιτρέπεται από τα κράτη μέλη αλλά υπό αυστηρότερες προϋποθέσεις καθοριζόμενες στην οδηγία. Δ. Κατοχή απαγορευμένων πυροβόλων όπλων κατ εξαίρεση για πολιτιστικούς και ιστορικούς λόγους 20. Σύμφωνα με το άρθρο 6 της ισχύουσας οδηγίας, τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την απαγόρευση της απόκτησης και κατοχής πυροβόλων όπλων και πυρομαχικών της κατηγορίας Α. Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2, οι αρμόδιες αρχές μπορούν να χορηγήσουν άδειες για τα προαναφερόμενα πυροβόλα όπλα και πυρομαχικά, εφόσον αυτό δεν αντιβαίνει της τη δημόσια ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη. Επιπλέον, δημόσιοι φορείς, της μουσεία, και ιδιώτες συλλέκτες δεν εμπίπτουν της το παρόν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. ( ) 21. Η Προεδρία αναγνωρίζει ότι η συζήτηση αυτή δεν προδικάζει το ζήτημα της απόκτησης ή/και κατοχής πυροβόλων όπλων από εφέδρους, το οποίο θα εξετασθεί χωριστά σε μεταγενέστερο στάδιο. 6037/1/16 REV 1 ΣΠΚ/γπ 6
22. Η Επιτροπή πρότεινε να υπαχθούν οι ιδιώτες συλλέκτες στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας και να διαγραφεί η γενική παρέκκλιση του άρθρου 6 παράγραφος 2. Επιπλέον, προτείνεται να ενισχυθεί η απαγόρευση της απόκτησης και κατοχής πυροβόλων όπλων της κατηγορίας Α με την εισαγωγή της υποχρέωσης καταστροφής των εν λόγω πυροβόλων όπλων και πυρομαχικών εφόσον κατασχεθούν. Ωστόσο, η τροποποίηση επιτρέπει εξαιρέσεις εν προκειμένω όσον αφορά της επισήμως αναγνωρισμένους φορείς, της τα μουσεία, οι οποίοι ενδιαφέρονται για της πολιτισμικές και ιστορικές πτυχές των όπλων και της οποίους τα κράτη μέλη είναι δυνατόν να επιτρέπουν να διατηρήσουν τα πυροβόλα όπλα της κατηγορίας Α που έχουν στην κατοχή της: εφόσον έχουν αποκτηθεί πριν από την έναρξη ισχύος της τροποποιημένης οδηγίας και υπό την προϋπόθεση ότι τα εν λόγω πυροβόλα όπλα έχουν απενεργοποιηθεί. 23. Τα περισσότερα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν δυσχέρειες σχετικά με την πρόταση, διότι η προβλεπόμενη απενεργοποίηση πυροβόλων όπλων της κατηγορίας Α θα έθιγε τη διαφύλαξη της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς, και ορισμένα κράτη μέλη προτιμούν να διαγραφεί τελείως η σχετική διάταξη. Ένα άλλο ζήτημα αφορούσε το κατά πόσον οι ιδιώτες συλλέκτες, λόγω του κινδύνου που παρουσιάζουν ως πιθανή πηγή διακίνησης πυροβόλων όπλων, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της τροποποιημένης οδηγίας και θα θίγονταν από την παρούσα διάταξη. Ως συμβιβαστική λύση, η Προεδρία πρότεινε επαναφορά της διάταξης σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν την κατοχή απαγορευμένων πυροβόλων όπλων σε ειδικές περιπτώσεις όπου αυτό δεν θα ήταν αντίθετο της τη δημόσια ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη. 24. Τα κράτη μέλη καλούνται να ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με το κατά πόσον θα προτιμούσαν a) να υπάρχει γενικός κανόνας της στην ισχύουσα οδηγία που θα παρέχει ευελιξία στα κράτη μέλη προκειμένου να επιτρέπουν την απόκτηση καθώς και την κατοχή πυροβόλων όπλων της κατηγορίας Α, εφόσον αυτό δεν αντίκειται στη δημόσια ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη β) να εξαιρούνται από την προαναφερόμενη γενική απαγόρευση μόνο τα μουσεία [και οι ιδιώτες συλλέκτες] και να τους επιτρέπονται η απόκτηση και η κατοχή όπλων της κατηγορίας Α γ) να εξαιρούνται μόνο τα μουσεία [και οι ιδιώτες συλλέκτες] και να τους επιτρέπεται αποκλειστικά η κατοχή πυροβόλων όπλων της κατηγορίας Α τα οποία, επιπλέον, θα είναι απενεργοποιημένα, όπως προβλέπεται από την πρόταση της Επιτροπής. 6037/1/16 REV 1 ΣΠΚ/γπ 7
E. Πωλήσεις μέσω του Διαδικτύου 25. Το άρθρο 6 της πρότασης προβλέπει την απόκτηση πυροβόλων όπλων, μερών και εξαρτημάτων τους και πυρομαχικών για τις κατηγορίες Α, Β και Γ μέσω επικοινωνίας εξ αποστάσεως. Αυτού του είδους η πώληση μέσω του Διαδικτύου επιτρέπεται μόνο σε σχέση με τους οπλεμπόρους και μεσίτες και υπόκειται σε αυστηρό έλεγχο από τα κράτη μέλη. 26. Τα κράτη μέλη καλούνται να ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με το κατά πόσον θα προτιμούσαν να επιτρέπουν την απόκτηση και πώληση πυροβόλων όπλων και πυρομαχικών από φυσικά πρόσωπα μέσω επικοινωνίας εξ αποστάσεως, όπου επιτρέπονται αυτές: a) αλλά με την απαίτηση να πραγματοποιείται η ίδια η παράδοση υπό όρους που να επιτρέπουν την εξακρίβωση της ταυτότητας και της άδειας του αγοραστή, λ.χ. με την παρουσία του οπλεμπόρου ή αντιπροσώπων των δημόσιων αρχών β) αλλά μόνο μέσω εξουσιοδοτημένων οπλεμπόρων και μεσιτών, με τη μεταβίβαση των όπλων να αποτελεί επίσημα εγκεκριμένη προσωπική συναλλαγή γ) αλλά υπό την προϋπόθεση ότι η αγορά και η πώληση των πυροβόλων όπλων, μερών και εξαρτημάτων τους και πυρομαχικών μέσω επικοινωνίας εξ αποστάσεως θα ελέγχεται αυστηρά. 6037/1/16 REV 1 ΣΠΚ/γπ 8