ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕ 0213 «Χιονοδρομία ΙΙΙ» 9η Διάλεξη: «Στοιχεία Αγωνιστικής Χιονοδρομίας» Competitive Downhill Skiing. Δρ. Κουθούρης Χαρίλαος, Επίκουρος Καθηγητής
Σε αυτή την θεματική ενότητα οι φοιτητές θα ενημερωθούν για : τα χειμερινά αγωνίσματα της Χειμερινής Ολυμπιάδας που σχετίζονται με την χιονοδρομία κατάβασης. Την γραμμή πορείας του χιονοδρόμου Την στρατηγική που ακολουθούν οι χιονοδρόμοι αθλητές Στοιχεία τεχνικής για την ελεύθερη κατάβαση Στοιχεία τεχνικής για την τεχνική κατάβαση Στοιχεία για την γιγαντιαία τεχνική κατάβαση Στοιχεία τεχνικής για το σούπερ G.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αγωνιστική χιονοδρομία είναι από τα πλέον δύσκολα κεφάλαια στην ανάλυση τους κι αυτό διότι όλοι οι παράγοντες είναι μεταβλητοί. Ακόμη και αν περιγραφεί με πλήρη λεπτομέρεια η κίνηση ενός χιονοδρόμου ανάμεσα σε συγκεκριμένες πόρτες, θα αποτελέσει μια μοναδική περίπτωση χιονοδρόμησης γιατί: Ποτέ μια χάραξη δεν είναι ίδια με την άλλη. Ακόμη και στο ίδιο βουνό η κλίση της πίστας διαφοροποιείται ανάλογα με την υπάρχουσα χιόνωση.
Ποτέ μια χάραξη δεν είναι ίδια με την άλλη. Ακόμη και στο ίδιο βουνό η κλίση της πίστας διαφοροποιείται ανάλογα με την υπάρχουσα χιόνωση. Η ποιότητα του χιονιού από μέρα σε μέρα αλλά και από ώρα σε ώρα αλλάζει. Στην ίδια χάραξη, στον ίδιο αγώνα, οι πρώτοι με τους υπόλοιπους χιονοδρόμους αντιμετωπίζουν διαφορετικές συνθήκες, λόγω του ότι δημιουργούνται τα γνωστά λούκια δίπλα στις πόρτες. Ανάλογαμετασωματικάπροσόντακαιτιςφυσικές ικανότητες του κάθε χιονοδρόμου, διαφοροποιείται και η τεχνική του. Ανάλογα με τη στρατηγική που ο χιονοδρόμος εφαρμόζει στον αγώνα αλλάζει και ο τρόπος που θα περάσει μια πόρτα, διακινδυνεύοντας κάποιο λάθος ή περνώντας με σιγουριά. Και το σημαντικότερο από όλα είναι ο τρόπος που περνάει μια πόρτα ο χιονοδρόμος, ο οποίος είναι συνάρτηση της χάραξης των προηγούμενων και των επόμενων πορτών.
Έτσι εξηγείται και ο λόγος που δεν υπάρχουν ρεκόρ στη χιονοδρομία κατάβασης. Σε κάθε αγώνα κάθε φορά νικητής είναι αυτός που θα κατορθώσει: Να συγκεντρώσει τις περισσότερες πληροφορίες γύρω από τις συνθήκες που αγωνίζεται. Να εφαρμόσει τη κατάλληλη τακτική και τεχνική για την αντιμετώπιση τους. Να κάνει τα λιγότερα λάθη κατά τη διάρκεια του αγώνα
ΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΙΣΤΑΣ Ο αγώνας στη χιονοδρομία δεν αρχίζει στην εκκίνηση αλλά μια ώρα νωρίτερα με τη διαδικασία της αναγνώρισης. Κατά την αναγνώριση, ο χιονοδρόμος με τη συνοδεία του προπονητή του, περνάει σιγά σιγά δίπλα από τις πόρτες. Μελετώντας τον τρόπο που θα τις περάσει. Η αναγνώριση στο γιγαντιαίο γίνεται με πλαγιολίσθηση από πάνω προς τα κάτω, ενώ στη τεχνική κατάβαση ο αθλητής ανεβαίνει μελετώντας τις πόρτες με τα σκι στα πόδια, από το τερματισμό προς την εκκίνηση.
Η υποχρεωτική αυτή από τους κανονισμούς ανάβαση της πίστας από τον αθλητή, δείχνει το μέγεθος της σημασίας που πρέπει να δοθεί στην αναγνώριση. Πρέπει προσεκτικά να μελετηθούν οι συνδυασμοί των πορτών, δηλαδή η χάραξη. Υπολογίζεται η ταχύτητα που θα έχει ο αθλητής σε κάθε σημείο της κούρσας ανάλογα με τη κλίση. Εντοπίζονται τα δύσκολα κι επικίνδυνα σημεία όπως για παράδειγμα ένα παγωμένο κομμάτι πίστας. Σε κάθε πόρτα υπάρχεισημειωμένοτονούμεροτης. Ο αθλητής προσπαθεί να απομνημονεύσει το σύνολο της διαδρομής. Αυτό χρειάζεται υψηλή ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης για να γίνει, αλλά κι εμπειρία. Μια καλή αναγνώριση είναι καθοριστική διότι ο αθλητής γνωρίζει τι θα συναντήσει και προετοιμάζεται κατάλληλα.
Αν ο χιονοδρόμος δεν είναι έμπειρος, προκειμένου να αγχωθεί ή να μπερδευτεί, μπορεί να θυμάται μόνο τις πόρτες κλειδιά. Δηλαδή ορισμένα σημεία που παρουσιάζουν έντονη δυσκολία. Ένα ακόμη σημείο που πρέπει να αποτυπωθεί στο μυαλό του αθλητή οπωσδήποτε, είναι η χάραξη των τελευταίων πριν τον τερματισμό πορτών (5 πόρτες), ώστε να αποφευχθεί λάθος λόγω κόπωσης. Η χιονοδρομία εμπεριέχει πολύ στρατηγική. Ο αθλητής πρέπει να φυλάγεται στα δύσκολα σημεία της χάραξης, όπως μια απότομη αλλαγή της κλίσης ή του ρυθμού. Σκοπός του δεν πρέπει να είναι στα σημεία αυτά να κερδίσει χρόνο αλλά να τα περάσει με τη μικρότερη καθυστέρηση. Αυτό ακριβώς εφάρμοζε ο Γάλλος ολυμπιονίκης Jean Claude Killy. Δενήτανποτέο γρηγορότερος στους ενδιάμεσους χρόνους στα απότομα ή πολύπλοκα κομμάτια, αλλά ήταν πάντα ο γρηγορότερος σταεύκολασημείαστηνεκκίνησηκαιστοτερματισμό.
Η αναγνώριση γίνεται για δυο λόγους: ο πρώτος ήταν εκείνος που περιγράφηκε παραπάνω, δηλαδή η συλλογή κάθε πληροφορίας γύρω από το χώρο του αγώνα. Ο δεύτεροςείναι για να μπορέσει ο χιονοδρόμος να χαράξει τη πορεία του ανάμεσα στις πόρτες, δηλαδή τη γραμμή πορείας ΓΡΑΜΜΗ ΠΟΡΕΙΑΣ Με τον όρο γραμμή πορείας εννοείται η θεωρητική γραμμή ανάμεσα στις πόρτες που αν ο χιονοδρόμος ακολουθήσει, θα εξασφαλίσει τη συντομότερη διαδρομή με τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα. Προϋποθέσεις που πρέπει να πληρεί η γραμμή είναι, η συνεχής κίνηση πάνω σε περιφέρεια (καμπύλη), καθώς τα σκι αφήνουν γραμμικό ίχνος (χωρίς πλαγιολίσθηση).
Κατά τη διάρκεια της κούρσας, ο έμπειρος αθλητής συγκεντρώνει τη προσοχή του, όχι στο ΠΩΣ, αλλά στο ΠΟΤΕ και ΠΟΥ θα στρίψει. Για να γίνει σκιαγράφηση της γραμμής πορείας, ο χιονοδρόμος χρειάζεται να έχει εμπειρία, προοπτική και φαντασία, γι αυτό και χαρακτηρίζεται ως δύσκολο σημείο. Ακόμη όμως δυσκολότερο είναι να τα διατηρήσει και κατά τη διάρκεια του αγώνα. Η ευνοϊκότερη χάραξη της γραμμής πορείας για κάθε χιονοδρόμο γίνεται σε συνάρτηση με το τεχνικό του επίπεδο. Αυτό είναι προφανές, διότι ο καθένας δεν έχει την ικανότητα να διατηρεί την ίδια γραμμή σε υψηλές ταχύτητες ή να εφαρμόζει τις ίδιες υψηλές πιέσεις στο χιόνι. Στη συνέχεια θα γίνει αναφορά προοδευτικά σε τρία ανερχόμενα τεχνικά επίπεδα παρατηρώντας τη εξέλιξη που πρέπει να παρουσιάσει η γραμμή πορείας του χιονοδρόμου.
ΠΡΩΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Όσον αφορά τη γραμμή πορείας, δυο είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι αθλητές: Η πολύ πρόωρη έναρξη της στροφής. Αυτό συμβαίνει διότι ο αθλητής, εάν κινείται με μικρή ταχύτητα (αρχάριος), ξεκινάει πολύ νωρίς τη στροφή. Με αυτό τον τρόπο, αναγκάζεται να κάνει μια δεύτερη στροφή (διόρθωση), ώστε να ξαναβρεί τη γραμμή πορείας. Με λίγα λόγια, υπάρχει εμφανής σπατάλη ενέργειας και καθυστέρηση.
Η καθυστερημένη έναρξη. Όταν ο χιονοδρόμος καθυστερήσει την έναρξη της στροφής, το πιο πιθανό είναι να πανικοβληθεί, καθώς αντιλαμβάνεται ότι κατευθύνεται να πέσει πάνω της και ότι δε θα μπορέσει να διατηρήσει τη σωστή γραμμή για την επόμενη πόρτα. Αποτέλεσμα είναι να αναγκαστεί να γυρίσει τα σκι του σχεδόν κάθετα, πλαγιολισθένοντας και φρενάροντας, χάνοντας τη ταχύτητά του και τον ρυθμό του. Στο επίπεδο αυτό, είναι χρήσιμο να δοθεί η εξής συμβουλή στο χιονοδρόμο. Πρέπει να φανταστεί ότι ένας αυτοκινητόδρομος ενώνει τη μια με την άλλη πόρτα. Έτσι εάν πρόκειται να κάνει μια αριστερή στροφή θα πρέπει να κινείται στην έξω δεξιά λωρίδα του δρόμου. Όταν είναι μακριά από τη πόρτα και καθώς πλησιάζει την ακτίνα στροφής, ο χιονοδρόμος θα πρέπει να περάσει τη διαχωριστική γραμμή του υποτιθέμενου αυτοκινητόδρομου, κινούμενος πλέον στην αριστερή λωρίδα του δρόμου. Όσο βελτιώνεται ο ασκούμενος, τόσο προσπαθεί νοερά να στενέψει το δρόμο (Σχήμα 9). Τέλος, μερικά ακόμη σημαντικά στοιχεία είναι: * Ο χιονοδρόμος πρέπει να μάθει να κρατάει το βλέμμα του μπροστά και μακριά, ώστε να βλέπει τουλάχιστον την επόμενη πόρτα. * Το μπαστούνι πρέπει να ενεργεί στην αρχή της στροφής, ώστε να βοηθά τον συγχρονισμό και τον ρυθμό.
ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Αξιοπρόσεκτος κανόνας είναι, ο χιονοδρόμος να κινείται και να στρίβει σε καμπύλη γραμμή. Ο βαθμός όμως του παραπάνω κανόνα, εξαρτάται από το τεχνικό επίπεδο. Καθώς ο χιονοδρόμος γίνεται ικανότερος και κινείται με μεγαλύτερη ταχύτητα, πραγματοποιεί στροφές με λιγότερη καμπυλότητα. Δηλαδή πιο ευθύγραμμες, αφήνοντας πάντα γραμμικό ίχνος. Επειδή περιορίζει το χώρο και το χρόνο εκτέλεσης της στροφής κι εκμεταλλευόμενος τη μεγαλύτερη πίεση που ασκούνται στα σκι του στη στροφή (αντίστροφη καμπυλότητα), μπορεί καθώς εξέρχεται να επιταχύνει. Στις απότομες πίστες πρέπει να κάνει στρογγυλότερες στροφές, ενώ στις μέτριες να περιορίζει τις αποκλίσεις από τη μια πόρτα στην άλλη. Σε επίπεδα σημεία, όπου υπάρχουν συνήθως κάθετες πόρτες, δε στρίβει καθόλου, αλλά απλά με μεταφορά του βάρους από το ένα σκι στο άλλο, αφενός περνάει τις πόρτες κι αφετέρου επιταχύνει (Σχήμα 10).
ΤΡΙΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Ένα επίπεδο σκι, γλιστράει περισσότερο και γρηγορότερα στοχιόνιαπόότιέναγωνιασμένοσκι. Αυτό συμβαίνει διότι η σωστά βαξαρισμένη πλαστική του επιφάνεια, μειώνει τις αντιστάσεις του χιονιού. Αντίθετα, σε ένα γωνιασμένο σκι, οι μεταλλικές γωνίες σκάβουν το χιόνι προκαλώντας επιβράδυνση. Το γεγονός αυτό πρέπει να μάθουν να το εκμεταλλεύονται αθλητές υψηλού τεχνικού επιπέδου, ώστε να μπορέσουν να γίνουν γρηγορότεροι. Επομένως, στο γιγαντιαίο και μερικές φορές και στη τεχνική κατάβαση, οι χιονοδρόμοι προσπαθούν στο πρώτο τρίτο της στροφής τους, να οδηγούν τα σκι τους επίπεδα. Στη συνέχεια κι επειδή αυξάνεται η φυγόκεντρος δύναμη στο τέλος της στροφής, χρειάζεται μεγαλύτερη επιδεξιότητα για την εκτέλεσή της, ώστε να είναι δυνατό να διατηρηθεί η γραμμή πορείας (Σχήμα 11).
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΚΤΙΚΗΣ Τέλος, είναι καλό να αναφερθεί στο τι συμβαίνει αν ο χιονοδρόμος χάσειτηγραμμήπορείαςτου. Η διόρθωση πρέπει να γίνει βαθμιαία και σταδιακά κατά το πέρασμα των επόμενων δυο ή τριών πορτών. Θα πρέπει με λίγα λόγια να αποφευχθεί ένα βίαιο φρενάρισμα ή μια παρατεταμένη πλαγιολίσθηση, διότι θα πτώση στην ορμή του και καταστροφή στο ρυθμό του χιονοδρόμου.υλικο Ο χιονοδρόμος πρέπει να ετοιμάζει ο ίδιος προσωπικά τον εξοπλισμό του διότι έτσι τον γνωρίζει καλύτερα, συνδέεται περισσότερο μαζί του κι αποκτά αυτοπεποίθηση. ΡΟΥΧΙΣΜΟΣ Η καλή ποιότητα του ρουχισμού, περιορίζει τις αντιστάσεις, διευκολύνει τις κινήσεις κι από ένα επίπεδο και πάνω είναι απαραίτητη. ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Οι χιονοδρόμοι δε πρέπει να αλλάζουν βασικές συνήθειές τους, όπως ηδιατροφήκαιοιώρεςύπνου, πριν από κάθε αγώνα. Τέλος, πριν τον αγώνα κάθε πεσιμιστική σκέψη είναι ολέθρια. ΣΚΕΨΟΥ ΟΤΙ ΘΑ ΠΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΘΑ ΠΕΣΕΙΣ ΣΚΕΨΟΥ ΟΤΙ ΘΑ ΠΕΤΥΧΕΙΣ ΚΑΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ
ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΚΙΝΗΣΗΣ Και στα παρακάτω τέσσερα αγωνίσματα της αγωνιστικής χιονοδρομίας, χρησιμοποιείται ο ίδιος τρόπος εκκίνησης: Ελευθέρα κατάβαση. Super γιγαντιαία κατάβαση. Γιγαντιαία κατάβαση. Τεχνική κατάβαση. Στη σύγχρονη αγωνιστική χιονοδρομία, όπου ο νικητής αναδεικνύεται με διαφορά εκατοστών του δευτερολέπτου από τους υπόλοιπους αθλητές, είναι σημαντικό να γίνει μια ενεργητική εκκίνηση. Αν δε μπορεί ο χιονοδρόμος να κερδίσει στην εκκίνηση, τουλάχιστο να μη καθυστερήσει. Η τεχνική είναι αρκετά δύσκολη στην αρχική της εκμάθηση. Αργότερα, όταν μαθευτεί πλέον ο παλμός, υπεισέρχεται και ο παράγοντας της εκρηκτικής δύναμης, διότι λόγω του κανονισμού, δε τίθεται θέμα χρόνου αντίδρασης. Η εκκίνηση χρειάζεται σωστό συντονισμό κινήσεων, ώστε το σώμα στηριζόμενο στα μπαστούνια, που είναι καρφωμένα μπροστά από τη μπάρα, να τη χτυπήσει καθώς εξέρχεται με τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα. Ο χιονοδρόμος δε χρειάζεται να πηδά ούτε ψιλά ούτε μακριά και μπροστά, διότι η πραγματική επιτάχυνση θα αρχίσει αφ ότου ακουμπήσει το χιόνι, κάνοντας διπλό-μπαστουνιά και skating.
Βασικά υπάρχουν δυο τεχνικές εκκίνησης: ΜΕ ΣΠΡΩΞΙΜΟ Στη τεχνική αυτή, ο αθλητής απλά με ένα δυναμικό σπρώξιμο προς τα πίσω με τα μπαστούνια του έλκει έξω από τη μπάρατοσώματου, ενώ τα σκι είναι επίπεδα σε σχέση με το χιόνι. Η τεχνική αυτή δε χρειάζεται ειδική προπόνηση και είναι εύκολη στην εκμάθησή της. Συνήθως την εφαρμόζουν οι αρχάριοι και αθλητές μικρής ηλικίας.
Η ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑΠΕΛΤΗΣ Ή ΜΕ ΑΛΜΑ Είναι η κατ εξοχήν αγωνιστική εκκίνηση. Σκοπός του αθλητή είναι να παραμένουν τα σκι και οι μπότες στον αέρα, μακριά και πίσω από την μπάρα. Όλο το σώμα είναι τεντωμένο, στηρίζεται δυναμικά στα μπαστούνια και με σύσπαση των κοιλιακών μυών να τραβήξει τα σκι με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ταχύτητα πάνω στη μπάρα εκκίνησης. Αμέσως μετά τη προσγείωση, αρχίζει να σπρώχνει με τα μπαστούνια και να επιταχύνει προς τη πόρτα.
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΑΤΑΒΑΣΗ ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ο χιονοδρόμος πρέπει να έχει τέτοια θέση σώματος που να περιορίζει στο ελάχιστο την αντίσταση του αέρα. Αυτός είναι και ο λόγος που παίρνει τη γνωστή θέση αυγό. Το βάρος του σώματος να πέφτει ισοδύναμα και στα δυο σκι και πρέπει να γλιστρούν όσο το δυνατόν πιο επίπεδα πάνω στο χιόνι. Τεχνική Προ άλμα. Λόγω της υψηλής ταχύτητας που αποκτά κατά τη διάρκεια της κατάβασης οαθλητής, είναι σχεδόν αδύνατο να διατηρεί την επαφή των σκι με το χιόνι καθ όλητηδιάρκειατηςκούρσας. Ειδικότερα στα σημεία που υπάρχουν εδαφικές ανωμαλίες ή αλλάζει απότομα η κλίση της πίστας. Έτσι, λίγα μέτρα πριν την αρχή της αλλαγής της κλίσης, προσπαθεί με ισχυρή πίεσης στο χιόνι, να απογειωθεί, ενώ μαζεύει τα πόδια του προς το στήθος. Το τελευταίο γίνεται για να διατηρήσει τη πορεία του κέντρου βάρους του σώματος πάνω σε καμπύλη γραμμή. Εφόσον, περάσει το σημείο εναλλαγής της κλίσης κι ενώ ακόμη ίπταται, καθώς αρχίζει τη καθοδικής πλέον πορεία, ξεκινάει να τεντώνει τα πόδια ώστε να απορροφήσει το κραδασμό της προσγείωσης ανώδυνα. Χρειάζεται ο χιονοδρόμος να διαθέτει μεγάλη εμπειρία για να μη παραμείνει το πάνω μέρος του σώματος πίσω κατά τη διάρκεια του άλματος ή κατά τη διάρκεια της προσγείωσης.
Σχήμα 14, Σχήμα 15
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΑΣ ΚΑΤΑΒΑΣΗΣ Ο χιονοδρόμος πρέπει να παίρνει την αεροδυναμική θέση αυγό, παραμένοντας αρκετή ώρα σε αυτή τη θέση, ενώ συγχρόνως βρίσκεται μπροστά σε έναν καθρέπτη, πιέζονταςμεδύναμηεναλλάξταπόδια προς τα κάτω. Η άσκηση αυτή πρέπει να γίνει ρουτίνα στη προπόνηση και στη προθέρμανση. Τρέξιμο σε χάραξη γιγαντιαίου με μεγάλη βάση στήριξης (ανοικτά πόδια), σχετικά αεροδυναμική θέση (μεσαία προς χαμηλή), τα μπαστούνια κάτω από τα χέρια, ενώ οδηγεί με το εξωτερικό σκι σε στροφές με μεγάλη ακτίνα. Γλίστρημα σε κομμάτια πίστας με μέτρια και μετά απότομη κλίση με χρονομέτρηση. Σκοπός είναι η βελτίωση της αίσθησης του γλιστρήματος. Καλό είναι ο χιονοδρόμος να δοκιμάζει μια φορά με κλειστά τα επάνω κλιπς της μπότας και μια φορά με ανοικτά. Με αυτό το τρόπο του δίνεται η δυνατότητα να κανονίζει την μπρος πίσω θέση του σώματος ώστε να εξασφαλίσει το γρηγορότερο γλίστρημα. Πρακτική εξάσκηση της τεχνικής προ άλμα, κατάβαση σε πίστα (bumps) εδαφικές ανωμαλίες, γιαναμάθειοαθλητήςνααπορροφάτους κραδασμούς στα κάτω άκρα.
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΗ ΓΙΓΑΝΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΒΑΣΗ Είναι ίσως το πιο δύσκολο αγώνισμα συνδυάζοντας την ταχύτητα της ελευθέρας με την επιδεξιότητα της τεχνικής κατάβασης. Σκοπός του χιονοδρόμου είναι να πετυχαίνει στρογγυλές στροφές με γραμμικό ίχνος, ενώ κινείται με μεγάλη ταχύτητα. Όπως προαναφέρθηκε και διαπιστώθηκε από το παράδειγμα της χάραξης, δε μπορεί να αναφερθεί σε μια και μόνο διαδικασία τεχνική στροφής στο γιγαντιαίο. Παρακάτω αναφέρονται μερικές περιπτώσεις που συναντά κανείς σε ένα γιγαντιαίο (Σχήμα 24): Οι πόρτες να είναι οριζόντιες σε απότομο κομμάτι πίστας. Ο αθλητής χρησιμοποιεί αρκετή ελάφρυνση μεταξύ των πορτών για την έναρξη της στροφής, μαζί με τη βοήθεια του μπαστουνιού. Η παραμονή στο έξω σκι είναι απαραίτητη προϋπόθεση σε συνδυασμό πάντα με υψηλό βαθμό angulation κυρίως στο επίπεδο των ισχίων και του γονάτου του έξω ποδιού. Οι πόρτες να είναι οριζόντιες σε μέτρια κλίση. Ο αθλητής προσπαθεί να γλιστρήσει γρηγορότερα χρησιμοποιώντας όλα τα παραπάνω τεχνικά στοιχεία με μικρότερο βαθμό. Σημαντική είναι η προσπάθεια που κάνει να επιταχύνει μεταξύ των πορτών.
Οι πόρτες να είναι κάθετες σε σχεδόν επίπεδη κλίση. Ο αθλητής σχεδόν χωρίς ελάφρυνση, διατηρώντας χαμηλή θέση σώματος, αεροδυναμική και ίσως με τα μπαστούνια κάτω από τα χέρια (τερματισμός), μεταφέρει το βάρος για να στρίψει από πόδι σε πόδι μόνο με στρέψη του εξωτερικού γόνατος προς τα μέσα για να γωνιάσει το σκι. Να υπάρχει συνδυασμός μετάβαση από κάθετες σε οριζόντιες πόρτες. Σε αυτή τη περίπτωση έχουμε μετάβαση από μικρής ακτίνας στροφές, σε μεγάλης ακτίνας στρογγυλές στροφές. Ο αθλητής για να επιτύχει την αλλαγή χωρίς πλαγιολίσθηση ή φρενάρισμα, πρέπει να προετοιμαστεί από τη στιγμή που βρίσκεται μέσα στις κάθετες. Συνήθως στις κάθετες γλιστράει από τη μια στην άλλη με σχεδόν ευθύγραμμη πορεία. Στη περίπτωση αυτή όμως, από την προτελευταία προς την τελευταία κάθετη, πρέπει να στρογγυλέψει τη πορεία του, ίσως με έναν ελαφρύ βηματισμό, διότι αμέσως μετά θα πρέπει να αρχίσει έγκαιρα την μεγάλη ακτίνας στροφή προς την οριζόντια. Είναι ίσως από τις περιπτώσεις που ο αθλητής χτυπάει το εσωτερικό καλάμι της κάθετης, στη προσπάθειά του να περάσει χαμηλά και το δυνατό πιο κοντά. Ακόμη πρέπει στην αλλαγή αυτή, να προκαλέσει επιτάχυνση. Αντίθετα, αν κινείται ευθύγραμμα μέχρι και τη τελευταία κάθετη, θα αναγκαστεί να φρενάρει πλαγιολισθαίνοντας για πολύ ώρα και είναι αμφίβολο αν θα προλάβει να περάσει στην οριζόντια (χάνει ύψος).
Να υπάρχει συνδυασμός μετάβαση από οριζόντιες σε κάθετες πόρτες. Οι πόρτες είναι με τέτοιο τρόπο τοποθετημένες, ώστε από μεγάλες στρογγυλές στροφές, ξαφνικά ο αθλητής καλείται να κάνει στροφές μικρής ακτίνας πάνω στη γραμμή της κατηφόρας. Ο αθλητής πρέπει καθώς περνάει τη προτελευταία οριζόντια, να μείνει κοντά στο νοητό ευθύγραμμο τμήμα που την ενώνει με την τελευταία, κινούμενος σχεδόν ευθύγραμμα επάνω της. Και σε αυτή τη περίπτωση, πρέπει να τη χτυπήσει περνώντας τα σκι του όσο πιο κοντά της γίνεται, με υψηλό βαθμό angulation. Έτσι μπορεί γρήγορα να μεταφερθεί το βάρος στο άλλο πόδι, λαμβάνοντας τη χαμηλή θέση σώματος που είναι απαραίτητα για τις κάθετες.
Τέλος, στη συνέχεια αναφέρονται ορισμένα ακόμη σημαντικά τεχνικά στοιχεία: Ο χιονοδρόμος προσπαθεί να επιταχύνει από πόρτα σε πόρτα και το πετυχαίνει εκμεταλλευόμενος την ορμή του σώματος του κατά τη στιγμή που εξέρχεται από τη πόρτα. Η χαμηλή θέση που έχει κατά τη διαπέραση της πόρτας και η πίεση από τις κνήμες προς τα εμπρός, φέρνουν τα σκι σε θέση αντίθετης καμπυλότητας, που αμέσως μετά σπρώχνοντας ελαφρά τα πόδια προς τα εμπρός (κάθετες κνήμες), μετατρέπει τη συσσωρευμένη δύναμη σε επιταχυνόμενη κίνηση προς τα εμπρός. Η όλη διαδικασία φαίνεται πολύ καθαρά στο σχήμα 25. Τα μπαστούνια χρησιμοποιούνται για έλεγχο της θέσης του σώματος, ρυθμό και διατήρηση της ισορροπίας. Τα χέρια πρέπει να είναι πάντα μπροστά και ελαφρά τεντωμένα, υποβοηθώντας τη θέση angulation.
ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΤΑΒΑΣΗ Η τεχνική κατάβαση είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να δοκιμάζει τα αντανακλαστικά του χιονοδρόμου, την ικανότητα του να κινείται με ακρίβεια και ταχύτητα ανάμεσα από τις πόρτες και τέλος να ελέγχει την τεχνική του πολυπλευρικότητα. Ο αθλητής λοιπόν καλείται να αντεπεξέλθει με επιτυχία στις συνεχώς νέες παρουσιαζόμενες καταστάσεις του αγώνα, επιλέγοντας κάθε φορά τη κατάλληλη τεχνική και χρησιμοποιώντας τη με τη σωστή αναλογία τη κατάλληλη στιγμή. Λόγω της μικρής απόστασης μεταξύ των πορτών, ο χιονοδρόμος προσπαθεί αφ ενός να αφήσει τα σκι να τρέξουν, αφ ετέρου να κρατά πάντα τον σωστό βαθμό γωνιάσματος, κάνοντας γραμμικές στροφές. Αν τα σκι πλαγιολισθαίνουν, όχι μόνον επιβραδύνει και χάνει ύψος μεταξύ των πορτών, αλλά κινείται περισσότερη ώρα κάθετα στη γραμμή της κατηφόρας. Συνέπεια του γεγονότος είναι να γίνεται δυσκολότερη η στρέψη του σκι προς την αντίθετη κατεύθυνση. Μπορεί κάποιος να πει ότι στην τεχνική κατάβαση, οι γρήγορες εναλλαγές κατεύθυνσης απαιτούν εντονότερη ελάφρυνση στα σκι κι ενεργητικότερο χτύπημα μπαστουνιού (ρυθμός). Λόγω των υψηλών απαιτήσεων του αγωνίσματος για ταχύτατη αλλαγή διεύθυνσης, οι μηχανισμοί της πρόκλησης της στροφής (ANTICIPATION) και ANGULATION, λειτουργούν αλληλένδετοι σε πολύ υψηλό βαθμό. Με το πρώτο μηχανισμό της πρόκλησης γίνεται μια προ - στρέψη προς τη νέα επιθυμητή διεύθυνση της λεκάνης και του κορμού, ενώ ακόμη τα πόδια τελειώνουν τη περασμένη στροφή, με στόχο με τη βοήθεια της νέας ελάφρυνσης, να στραφούν ταχύτατα προς τη νέα διεύθυνση.
Με το δεύτερο μηχανισμό, αντιμετωπίζει ο χιονοδρόμος τη φυγόκεντρη δύναμη, που εξ αιτίας της πολύ μικρής ακτίνας των στροφών, βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Έχει καθιερωθεί πλέον από την F.I.S. στους αγώνες, οι νέες με αρθρωτή βάση πόρτες (επανερχόμενες), σε αντικατάσταση των γνωστών καλαμιών που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν. Για αρκετό καιρό παρατηρήθηκε μια σύγχυση στο διεθνή χιονοδρομικό χώρο όσο αφορά την αποτελεσματικότητα τους στην άνοδο του τεχνικού επιπέδου της χιονοδρομίας και φυσικά τον καταλληλότερο τρόπο αντιμετώπισης κατά τον αγώνα. Το σίγουρο είναι ότι αυξήθηκε η ταχύτητα στο αγώνισμα, καθώς επίσης διαφοροποιήθηκε και η γραμμή πορείας που έγινε πιο σύντομη και πιο ευθύγραμμη από πόρτα σε πόρτα. Με αυτό τον τρόπο περιορίστηκε και ο χώρος και ο χρόνος εκτέλεσης της στροφής, με αποτέλεσμα το αγώνισμα να γίνει πιο επιθετικό, γεμάτο δύναμη. Τα νέα στοιχεία είναι το κέντρο βάρος του σώματος περνάει έξω από την πόρτα, σχεδόν μαζί με όλο το σώμα (τις περισσότερες φορές) και μόνο τα σκι περνούν από την εσωτερική πλευρά.
Σχετική βιβλιογραφία Schaller L. (1984). Skiing Techniques and Training. Steiger Verlag, Austria. Mittermaier R., Neureuther C. (1986). Skiing. GmbH, Germany. Samuel J. (1982). Ski Sunday. British Braodcasting Corporation, England. Flemmen A., Grosvold O. (1983). Teaching children to ski. Leisure Press, Champaign, Illinois
Επίλογος Η αγωνιστική χιονοδρομία σε όλα της τα αγωνίσματα είναι συνδυασμός τεχνικής και στρατηγικής. Ο τεχνίτης αθλητής δεν αρκεί να κατακτήσει την πρώτη θέση εάν δεν έχει την κατάλληλη για την ημέρα στρατηγική και επίσης την κατάλληλη ψυχολογία να υποστηρίξει το επιχείρημά του. Δύναμη σε όλα τα επίπεδα: σωματική, πνευματική και ψυχολογική είναι ο επιδιωκόμενος συνδυασμός την ημέρα του αγώνα.