Βιολογική Γεωργία Χλωρά Λίπανση Γεώργιος Δημόκας * Καθηγητής Εφαρμογών - Τ.Ε.Ι. 12 / 10 / 2015 ** Σημειώσεις από το Βιβλίο του Ιωάννη Πολυμεράκη
Χλωρή λίπανση Η καλλιέργεια οποιουδήποτε φυτικού είδους σε μια επιθυμητή πυκνότητα, με σκοπό τη διακοπή του κύκλου της βλάστησής του και την ενσωμάτωση της οργανικής ύλης στο έδαφος σε ένα τέτοιο στάδιο όπου τα θρεπτικά στοιχεία και κυρίως το Ν θα ευρίσκονται στη μέγιστη δυνατή συγκέντρωση. Ενσωματώνεται η φυτική μάζα που παράγεται μεταξύ δυο καλλιεργειών Επιδιώκεται ένα πεδοϋγειονομικό και φυτοϋγειονομικό αποτέλεσμα, ο έλεγχος κάποιων ανεπιθύμητων φυτών και κυρίως ο εμπλουτισμός του εδάφους με οργανική ουσία και κυρίως με Ν.
Χλωρή λίπανση Τα φυτά που προορίζονται για χλωρή λίπανση μπορούν να καλλιεργηθούν: Στο διάστημα μεταξύ δύο διαδοχικών καλλιεγρειών (π.χ. σιτηρά, βαμβάκι) Κάτω από την κύρια καλλιέργεια (π.χ. καλαμπόκι, βαμβάκι) Ως κύρια καλλιέργεια (προ του καλοκαιρινού είδους)
μεθόδου Άντληση του Ν του εδάφους Συσσώρευση χούμου στο έδαφος Περιορισμός της έκπλυσης των θρεπτικών στοιχείων Αξιοποίηση των βροχοπτώσεων σε παραγωγή φυτικής ουσίας Ελάττωση των κινδύνων της εδαφικής διάβρωσης Δημιουργία επιθυμητής εδαφικής δομής Χαλάρωση των συνεκτικών στρωμάτων του υπεδάφους Καταπολέμηση των ζιζανίων (στέρηση φωτός, ανταγωνισμός) Ελάττωση της προσβολής των κύριων καλλιεργειών από νηματώδεις Καλύτερη απόδοση της αμειψισποράς (οικονομία Ν, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα λιπάνσεων και φυτοπροστασίας) Ευχερέστερη κατεργασία του εδάφους (χαλαρό, ελαφρό, χουμώδες και πορώδες έδαφος)
μεθόδου Όταν δε γίνει σωστή επιλογή του φυτικού είδους της χλωρής λίπανσης, η κατανάλωση του νερού είναι μεγάλη Λόγο της εντατικής κατεργασίας του εδάφους τους καλοκαιρινούς ιδίως μήνες, παρατηρείται μεγάλη απώλεια χούμου Όταν το φυτό δεν προσαρμόζεται στις εδαφο-κλιματικές συνθήκες της περιοχής και είναι της ίδιας οικογένειας με το φυτό που προηγήθηκε, είναι δυνατή η αύξηση των πληθυσμών ορισμένων παρασίτων Είναι δυνατόν να εμφανισθεί μείωση της παραγωγής της επόμενης καλλιέργειας λόγω της μεγάλης φυτικής μάζας της χλωρής λίπανσης και της μη σωστής ενσωμάτωσής της στο έδαφος
μεθόδου Πρέπει να εφαρμόζονται με προσοχή και μόνο εφόσον υπάρχει επάρκεια νερού (αρδευτικού ή βροχών) Προσεκτική επιλογή του φυτικού είδους Εφαρμόζεται κατά κανόνα με ετήσιες καλλιέργειες μεταξύ δύο καλλιεργειών και η ενσωμάτωση των φυτών γίνεται την άνοιξη ή το φθινόπωρο
χλωρής λίπανσης γεωργικώς εκμεταλλεύσιμα Α. Ψυχανθή Βραχύρριζα χορτοδοτικά: βίκος και είδη τριφυλλιών (λευκό, κίτρινο, σουηδικό, περσικό, αλεξανδρινό τριφύλλι) Βραχύρριζα καρποδοτικά: φακές, μπιζέλια, σόγια Βαθύρριζα: μηδική, λούπινα (λευκά, κίτρινα, μπλε) κόκκινο τριφύλλι (σε διετή αξιοποίηση)
χλωρής λίπανσης γεωργικώς εκμεταλλεύσιμα Β. Μη ψυχανθή Αγρωστώδη: όλα τα λειμώνια είδη καθώς και σπόροι σιτηρών που παραμένουν στο χωράφι και βλασταίνουν μετά τον αλωνισμό Σταυρανθή: ελαιολάχανο, ελαιοκράμβη Διάφορα: ηλιόσποροι κ.ά.
χλωρής λίπανσης Φυτικά είδη που δεν καλλιεργούνται Σποροζιζάνια: σινάπια, χαμομήλι, αλεπονουρά Ριζοζιζάνια: τσουκνίδα, αγριάδα
σε θρεπτικά στοιχεία Το πηλίκο C/N στην ύλη των φυτών της χλωρής λίπανσης κυμαίνεται μεταξύ 10-15:1. Όταν τα φυτά θεριστούν έγκαιρα και ενσωματωθούν στο έδαφος με προσοχή, αποσυντίθενται σχετικά γρήγορα και συμβάλλουν στην αύξηση του χούμου, των βιολογικών δραστηριοτήτων και στη βελτίωση της δομής του εδάφους. Οι θετικές επιδράσεις επεκτείνονται και στα βαθύτερα στρώματα του εδάφους.
σε θρεπτικά στοιχεία Η αποσύνθεση των φυτικών υπολειμμάτων ανεξαρτήτως προέλευσης, είναι επιθυμητό να είναι έντονη κατά το φθινόπωρο. Οδηγούν σε αύξηση της απόδοσης των καλλιεργειών που ακολουθούν
σε θρεπτικά στοιχεία Μεγάλη σημασία ψυχανθών Δεσμεύουν και εφοδιάζουν το έδαφος με μεγάλες ποσότητες Ν λόγω της δράσης των συμβιωτικών βακτηρίων των φυματίων των ριζών τους Για την καλύτερη αποδοτικότητα της χλωρής λίπανσης έχει σημασία και το στάδιο κοπής των φυτών Πειράματα έδειξαν ότι για τα είδη που μελετήθηκαν (15 είδη αγρωστωδών, ψυχανθών, χορτοδοτικών, σταυρανθών και κομπόσιτων) το καταλληλότερο στάδιο είναι της άνθησης