Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 26 Μαΐου Ελληνική Οικονομία

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017π 2018π Ελλάδα Ευρωζώνη Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 26 Μαΐου 2017 Ελληνική Οικονομία Το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Προσαρμογής που ενεκρίθη από το Ελληνικό Κοινοβούλιο ενσωματώνει την προσδοκία για άνοδο του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος κατά μέσο όρο 2,4% την επόμενη τετραετία 2018-2021. Τούτο συνδυάζεται με την πρόβλεψη για αύξηση της απασχόλησης κατά μέσο όρο 1,5% την εν λόγω χρονική περίοδο έτσι ώστε το ποσοστό ανεργίας να υποχωρήσει το 2018 σε επίπεδα χαμηλότερα του 20% (σε εθνικολογιστική βάση). Η επίτευξη, ωστόσο, των ανωτέρω στόχων προϋποθέτει μία ισχυρή άνοδο του σχηματισμού παγίου κεφαλαίου στα επόμενα τέσσερα χρόνια σε επίπεδα άνω του 10% κατά μέσο όρο ετησίως ώστε να καταστεί δυνατή η ενίσχυση τόσο της παραγωγικότητας της εργασίας όσο και της απασχόλησης. Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει να διερευνήσουμε: ι) τους λόγους για τους οποίους η παραγωγικότητα της εργασίας παραμένει σε αρνητικό επίπεδο στην τρέχουσα περίοδο, ιι) τις επιπτώσεις της χαμηλής παραγωγικότητας στο δυνητικό προϊόν της ελληνικής οικονομίας και ιιι) τις συνθήκες που πρέπει να διαμορφωθούν προκειμένου να ενισχυθεί η παραγωγικότητα και να εξαλειφθεί σταδιακά το παραγωγικό κενό τα επόμενα έτη (διαφορά μεταξύ του πραγματικού και του δυνητικού ΑΕΠ). Όπως παρατηρείται στο Γράφημα 1, ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας στην Ελλάδα ακολούθησε ισχυρή ανοδική τάση στη δεκαετία του 90, ενώ στην περίοδο 2001-2008 συνέχισε να ανέρχεται αλλά με επιβραδυνόμενο ρυθμό, ο οποίος διατηρήθηκε ωστόσο σε επίπεδα υψηλότερα του μέσου όρου της Ζώνης του Ευρώ (Γράφημα 2). Ειδικότερα, όπως παρατηρείται στο Γράφημα, την περίοδο 2001-2008, η αύξηση του ΑΕΠ στην Ελλάδα στηρίχθηκε περισσότερο στην αύξηση της παραγωγικότητας (2% κατά μέσο όρο), ενώ η απασχόληση την ίδια περίοδο αυξήθηκε (1,5% κατά μέσο όρο). Στη Ζώνη του Ευρώ την ίδια περίοδο, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά μέσο όρο 1,8%, το οποίο αποδίδεται κυρίως στην αύξηση της απασχόλησης. 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% -1% -2% -3% -4% -5% Γράφημα 1. Ρυθμος Μεταβολής και Τάση Παραγωγικότητας στην Ελλάδα τάση πριν το 2000 τάση 2000-2007 ΑΕΠ ανά Απασχολούμενο Πηγή: Ε.Επιτροπή, Υπολογισμοί Alpha Bank Economic Research τάση μετά το 2007 Τάση (Hodrick-Prescott φίλτρο, λ=100) Στην περίοδο της οικονομικής κρίσης (2009-2016), στην Ελλάδα, η παραγωγικότητα της εργασίας ακολούθησε πτωτική πορεία η οποία ωστόσο αναμένεται στην επόμενη διετία να διακοπεί. Σύμφωνα με τις Εαρινές Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η αύξηση του ΑΕΠ στην Ελλάδα άνω του 2% την διετία 2017-2018 θα στηριχθεί τόσο στην αύξηση της απασχόλησης όσο και της παραγωγικότητας. Η επάνοδος των δύο αυτών μεγεθών και κυρίως της παραγωγικότητας σε θετικό πρόσημο είναι αναγκαία συνθήκη για την επίτευξη των στόχων του Μεσοπρόθεσμου προγράμματος. Γράφημα 2. ΑΕΠ-Απασχόληση-Παραγωγικότητα % μεταβολές, μέσος όρος περιόδου 2016 2009-2015 2001-2008 2016 2009-2015 2001-2008 -6.0-4.0-2.0 0.0 2.0 4.0 ΑΕΠ Απασχόληση Παραγωγικότητα Πηγή: Ε.Επιτροπή, Υπολογισμοί Alpha Bank Economic Research Η τρέχουσα αδυναμία της παραγωγικότητας της εργασίας είναι κατά κύριο λόγο απότοκος της επενδυτικής άπνοιας και αποεπένδυσης των τελευταίων ετών, καθώς οι αποσβέσεις υπερβαίνουν πλέον τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου. Συγκεκριμένα, το ύψος των επενδύσεων σε μηχανολογικό εξοπλισμό και εξοπλισμό τεχνολογίας, πληροφορικής και επικοινωνίας ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε τα τελευταία χρόνια από 5,1% το 2008 σε 3% το 2016 (Γράφημα 3), με αποτέλεσμα τη γήρανση του κεφαλαιακού εξοπλισμού που χρησιμοποιεί το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας. 10% 5% 0% -5% Γράφημα 3. Επενδύσεις σε Εξοπλισμό* και Παραγωγικό Κενό -10% Παραγωγικό Κενό (ως % του Δυνητικού ΑΕΠ), αρ.άξονας -15% Επενδύσεις σε Εξοπλισμό (% του ΑΕΠ), δεξ.άξονας -20% 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 * Μηχανολογικός εξοπλισμός και Εξοπλισμός Τεχνολογίας, Πληροφορικής και Επικοινωνίας Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Ε.Επιτροπή 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0%

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Από την πλευρά της προσφοράς, η μειωμένη απασχόληση και η επιδείνωση των συνθηκών ρευστότητας συνέβαλαν στη δημιουργία αρνητικού παραγωγικού κενού κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης (Γράφημα 3). Από την πλευρά της ζήτησης στο ίδιο αποτέλεσμα συνέβαλαν η ραγδαία πτώση της κατανάλωσης και των επενδύσεων και η έντονη δημοσιονομική προσαρμογή. Ως αποτέλεσμα το πραγματικό ΑΕΠ άρχισε να υπολείπεται του δυνητικού. Η σχολάζουσα παραγωγική δυναμικότητα που αντανακλά το αρνητικό παραγωγικό κενό, αποτελεί ένδειξη του βαθμού υποχρησιμοποίησης των παραγωγικών πόρων. Από το 2014 και εντεύθεν, παρατηρείται αποκλιμάκωση του αρνητικού παραγωγικού κενού, γεγονός ωστόσο που δεν οφείλεται στην άνοδο του πραγματικού ΑΕΠ (2014-2016: +0,07% κατά μέσο όρο), αλλά στην συρρίκνωση του δυνητικού ΑΕΠ (2014-2016: -1,7% κατά μέσο όρο). Η ανωτέρω εξέλιξη συνδέεται με την απαξίωση του παγίου κεφαλαίου λόγω της υποχώρησης των καθαρών επενδύσεων σε μηχανολογικό εξοπλισμό (Γράφημα 3) και την σταδιακή συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού της χώρας, με αποτέλεσμα την εξασθένιση της παραγωγικής δυναμικότητας της ελληνικής οικονομίας. Συνεπώς, η συρρίκνωση του αρνητικού παραγωγικού κενού μέσω της ενίσχυσης των επενδύσεων και την αναβάθμιση του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού - και όχι μέσω της πτώσης της παραγωγικής δυναμικότητας δύναται να θέσει τα θεμέλια για την επιστροφή της Ελληνικής οικονομίας στην βιώσιμη ανάπτυξη. τον Μάρτιο του 2017, ήτοι 387 εκατ. Σημειώνεται ότι, η αύξηση της μέσης τιμής του αργού πετρελαίου στο πρώτο τρίμηνο του 2017 διαμορφώθηκε σε 56%, σε ετήσια βάση. 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 -6 Αναλυτικότερα: Γράφημα 4. Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, Ιανουάριος-Μάρτιος, σε δισ. Το έλλειμμα του ισοζυγίου των αγαθών αυξήθηκε κατά 22,8% περίπου στο πρώτο τρίμηνο του 2017 (πρώτο τρίμηνο 2016: -17,4%), δεδομένου ότι, οι εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 21,8% και διαμορφώθηκαν σε 11,8 δισ., ενώ οι αντίστοιχες εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 21,1% και ανήλθαν σε 6,7 δισ. (Πίνακας 1). σε εκατ. Ισοζύγιο Δευτερογενών Εισοδημάτων Ισοζύγιο Πρωτογενών Εισοδημάτων Ισοζύγιο Υπηρεσιών Εμπορικό Ισοζύγιο εκτός Καυσίμων Ισοζύγιο Καυσίμων Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών 2015 2016 2017 Πίνακας 1. Εξέλιξη Ισοζυγίου Αγαθών (Ιανουάριος- Μάρτιος) 2016 2017 2016 % ετήσια μετ. 4.2 3.2 2.2 1.2 0.2-0.8-1.8-2.8-3.8-4.8 2017 % ετήσια μετ. Ισοζύγιο Αγαθών -4,117.1-5,055.3-17.4% 22.8% Εξαγωγές Αγαθών 5,541.4 6,711.1-8.9% 21.1% Καύσιμα 1,177.4 1,974.3-29.6% 67.7% Πλοία 21.2 56.9-70.9% 168.2% Εξαγωγές χωρίς καύσιμα και πλοία 4,342.7 4,680.0 0.1% 7.8% Εξαγωγές χωρίς καύσιμα 4,364.0 4,736.9-1.1% 8.5% Εισαγωγές Αγαθών 9,658.5 11,766.5-12.8% 21.8% Καύσιμα 1,735.9 3,272.4-39.7% 88.5% Πλοία 108.0 110.9-59.4% 2.7% Εισαγωγές χωρίς καύσιμα και πλοία 7,814.6 8,383.1-1.4% 7.3% Εισαγωγές χωρίς καύσιμα 7,922.6 8,494.0-3.3% 7.2% Ισοζύγιο πλοίων -86.8-54.0-55.1% -37.8% Ισοζύγιο Καυσίμων -558.5-1,298.2-53.7% 132.5% Ισοζ. Αγαθών Εκτός καυσίμων και πλοίων -3,471.9-3,703.2-3.2% 6.7% Πηγή: ΤτΕλλάδος Εξελίξεις στο Ισοζύγιο Πληρωμών (πρώτο τρίμηνο του 2017): Στο πρώτο τρίμηνο του 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, το έλλειμμα του Ισοζυγίου των Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) αυξήθηκε κατά 160 εκατ., σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2016, και διαμορφώθηκε σε 2,532 δισ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην σημαντική επιδείνωση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών που υπεραντιστάθμισε τη βελτίωση των ισοζυγίων των πρωτογενών, και δευτερογενών εισοδημάτων αλλά και του ισοζυγίου υπηρεσιών (Γράφημα 4). Η αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου οφείλεται στα καύσιμα, καθώς το έλλειμμα στο ισοζύγιο των καυσίμων αυξήθηκε κατά 740 εκατ. στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, έναντι μείωσης κατά 647 εκατ. στην αντίστοιχη περίοδο του 2015. Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του ελλείμματος ισοζυγίου καυσίμων σημειώθηκε κατά Επισημαίνεται η αύξηση των εισπράξεων από εξαγωγές εκτός καυσίμων κατά 8,5% στο πρώτο τρίμηνο του 2017, έναντι μείωσης κατά 1,1% στην αντίστοιχη περίοδο του 2016. Παράλληλα, και οι εισαγωγές χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά 7,2% στο πρώτο τρίμηνο του 2017, έναντι μείωσης κατά 3,3% στο πρώτο τρίμηνο του 2016. σε εκατ. 2016 2017 2016 % ετήσια μετ. 2017 % ετήσια μετ. Ισοζύγιο Υπηρεσιών 715.6 1,060.2-44.8% 48.2% Εισπράξεις 3,009.6 3,609.1-35.9% 19.9% Ταξιδιωτικό 539.1 513.2 4.5% -4.8% Μεταφορές 1,708.5 2,014.7-44.9% 17.9% Λοιπές Υπηρεσίες 762.0 1,081.3-29.1% 41.9% Πληρωμές 2,294.0 2,548.9-32.4% 11.1% Ταξιδιωτικό 462.7 373.1 6.0% -19.4% Μεταφορές 1,043.8 1,215.0-38.9% 16.4% Λοιπές Υπηρεσίες 787.6 960.9-37.0% 22.0% Ταξιδιωτικό Ισοζύγιο 76.4 140.1-3.8% 83.3% Ισοζύγιο Μεταφορών 664.7 799.7-52.3% 20.3% Πηγή: ΤτΕλλάδος Πίνακας 2. Εξέλιξη Ισοζυγίου Υπηρεσιών (Ιανουάριος- Μάρτιος) Αντίθετα, το ισοζύγιο των υπηρεσιών παρουσίασε πλεόνασμα το οποίο και διευρύνθηκε κατά 48,2% σε ετήσια βάση στο πρώτο τρίμηνο του 2017, καθώς σημειώθηκε αύξηση των καθαρών εισπράξεων από 2

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων μεταφορές κατά 20,3%, έναντι σημαντικής μείωσης κατά 52,3% στο αντίστοιχο διάστημα του 2016 (Πίνακας 2). Η θετική αυτή εξέλιξη στο ισοζύγιο των μεταφορών οφείλεται, σε κάποιο βαθμό, στην μερική χαλάρωση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. Ωστόσο, οι εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες υποχώρησαν κατά 4,8% στο πρώτο τρίμηνο του 2017, έναντι αύξησης κατά 4,5% στην αντίστοιχη περίοδο του 2016. Σημαντική υποχώρηση σημείωσαν οι εισπράξεις από τουρίστες από τη Γαλλία (-10,4%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (-32,7%) συνολικά τους πρώτους τρείς μήνες του τρέχοντος έτους, σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά το πρώτο τρίμηνο του 2016 (κατά 15,0% και 8,6% αντίστοιχα). Αντίθετα αύξηση σημείωσαν οι εισπράξεις τουριστών από Γερμανία (+5,8%) και από τις ΗΠΑ (+5,6%) και τη Ρωσία (+29,1%), (Γράφημα 5). Γράφημα 5. Εξέλιξη Τουριστικών Εισπράξεων ανά Χώρα Προέλευσης Ιαν. -Μαρτ. 2017 (ετήσια % μετ.) Ρωσία ΗΠΑ Γαλλία Ην. Βασίλειο Γερμανία Σύνολο -32.7% -10.4% -4.8% 5.6% 5.8% 29.1% Πηγή: Τράπεζα Ελλάδος 2016 2017 Προστίθεται, επίσης, ότι και οι συνολικές αφίξεις τουριστών μειώθηκαν ελαφρά κατά 1,8%, σε ετήσια βάση, στο πρώτο τρίμηνο του 2017, έναντι μεγαλύτερης ωστόσο μείωσης κατά 6,2% στην αντίστοιχη περίοδο του 2016. Συνολικά το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών διευρύνθηκε κατά 594 εκατ. στην περίοδο Ιανουαρίου Μαρτίου 2017, καθώς η αξία των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 1.769 εκατ. σε ετήσια βάση, ενώ η αξία των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 2.363 εκατ. Τέλος, το πρώτο τρίμηνο του 2017, το ισοζύγιο των πρωτογενών εισοδημάτων παρουσίασε πλεόνασμα μεγαλύτερο εκείνου του αντίστοιχου διαστήματος του 2016 (ήτοι 1.139 εκατ. έναντι 948 εκατ.). Βελτίωση παρουσίασε και το ισοζύγιο των δευτερογενών εισοδημάτων. Αντίθετα, το πλεόνασμα στο ισοζύγιο κεφαλαίων μειώθηκε σε 236 εκατ. στο πρώτο τρίμηνο του 2017, έναντι πλεονάσματος 689 εκατ. στην αντίστοιχη περίοδο του 2016. Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία: Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης κύκλου εργασιών στη βιομηχανία στο σύνολο της αγοράς, αυξήθηκε κατά 24,5% τον Μάρτιο του 2017, σε ετήσια βάση και τρέχουσες τιμές, έναντι μείωσης κατά 11,7% στον αντίστοιχο μήνα του 2016. Η σημαντική αυτή αύξηση του κύκλου εργασιών Μαρτίου του τρέχοντος έτους, οφείλεται τόσο στην αύξηση του κύκλου εργασιών της εσωτερικής (14,1%) όσο και στην αύξηση της εξωτερικής αγοράς (38,1%). Σημειώνεται η σημαντική επίδραση του κλάδου των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα που παρουσίασε σημαντική αύξηση της αξίας των πωλήσεων τον Μάρτιο του 2017 (σύνολο αγοράς: 49,2%, εγχώρια αγορά: 25,7% και εξωτερική αγορά: 70%). Τούτο συμβαίνει και λόγω της αύξησης των τιμών πετρελαίου αλλά και επειδή κατέχει σημαντική βαρύτητα στην κατάρτιση του δείκτη κύκλου εργασιών της βιομηχανίας (συντελεστές στάθμισης: σύνολο της αγοράς:33,96, εγχώρια: 31,51, εξωτερική: 39,47). Άρα ακόμα και μικρές αρνητικές μεταβολές του κλάδου των πετρελαιοειδών, επηρεάζουν καθοριστικά το σύνολο της αξίας του κύκλου εργασιών της μεταποιητικής βιομηχανίας. Ειδικότερα, από την ανάλυση των κλάδων της ελληνικής μεταποιητικής βιομηχανίας με εξαγωγικό προσανατολισμό, εκ των 23 κλάδων οι 18 σημείωσαν σημαντικές εξαγωγικές επιδόσεις κατά το Μάρτιο του 2017. Εξ αυτών, τη μεγαλύτερη αύξηση των πωλήσεων στο εξωτερικό είχαν, οι κλάδοι παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα, της φαρμακοβιομηχανίας, της κατασκευής μεταλλικών ειδών, της τσιμεντοβιομηχανίας και της κλωστοϋφαντουργίας (Γράφημα 6). Αντίθετα πτώση των εξαγωγών σημειώθηκε, στον κάδο υπόδησης, επίπλων και εξοπλισμού μεταφορών. Γράφημα 6. Αύξηση στις Πωλήσεις σε Επιλεγμένους Κάδους της Μεταποίησης, Εξωτερική Αγορά, Μάρτιος 2017 (% ετήσια μεταβολή) Βιομηχ. Καυσίμων Φάρμακα Μεταλικά Προϊόντα Τσιμεντοβιομηχανία Κλωστοϋφ/ργία Βασικά Μέταλλα Ενδυση Μηχανήματα Τρόφιμα Ηλ/κός εξοπλισμός Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Η/Υ 16.5% 13.5% 21.1% 20.9% 20.4% 19.6% 27.9% 27.9% 25.0% 41.6% 70.0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 3

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) στα κράτη-μέλη του διεθνούς οργανισμού επιταχύνθηκε στο πρώτο τρίμηνο του 2017 στο 2,0% από 1,7% που ήταν την αντίστοιχη περίοδο του 2016. Αντιθέτως, ο τριμηνιαίος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ σημείωσε επιβράδυνση με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2017 στο 0,4% από 0,7% που ήταν το τέταρτο τρίμηνο του 2016. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι σημαντική βελτίωση της οικονομικής ανάπτυξης επετεύχθη στις επτά σημαντικότερες οικονομίες (Καναδάς, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ) του ΟΟΣΑ, καθώς ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ ανήλθε το πρώτο τρίμηνο του 2017 (Γράφημα 7) στο 1,7% από 1,4% που ήταν το αντίστοιχο τρίμηνο του 2016. Γράφημα 7. Ετήσιος ρυθμός μεταβολής ΑΕΠ στις επτά μεγάλες οικονομίες του ΟΟΣΑ 0,0 0,5 1,0 % 1,5 2,0 2,5 1,7 1,4 Ομάδα των 7 Α Τριμ.2017 Α Τριμ.2016 Καναδάς Γαλλία Γερμανία Ιταλία Ιαπωνία Ηνωμένο Βασίλειο Πηγή: ΟΟΣΑ Η σημαντικότερη άνοδος παρατηρήθηκε στην Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Συγκεκριμένα, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στην Ιαπωνία ανήλθε στο 1,6% το πρώτο τρίμηνο του 2017 από 0,5% την αντίστοιχη περίοδο του 2016, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ διαμορφώθηκε το πρώτο τρίμηνο του 2017 στο 2,1% από 1,6% που ήταν το αντίστοιχο τρίμηνο 2016. Θετική εξέλιξη υπήρξε και στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, καθώς ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ σε ετήσια βάση ανήλθε το πρώτο τρίμηνο του έτους στο 2,0% από 1,8% που ήταν την αντίστοιχη περίοδο του 2016. Στον αντίποδα με τις χαμηλότερες επιδόσεις βρέθηκαν οι οικονομίες της Ιταλίας και της Γαλλίας. Ειδικότερα, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στην Ιταλία υποχώρησε στο 0,8% το πρώτο τρίμηνο του 2017 από 1,1% την αντίστοιχη περίοδο του 2016 και στη Γαλλία στο 0,8% από 1,2% που ήταν το αντίστοιχο τρίμηνο 2016. Σύμφωνα με τους σύνθετους πρόδρομους δείκτες (Composite leading indicators - CLIs) του ΟΟΣΑ οι οποίοι ανιχνεύουν τα σημεία καμπής στην ΗΠΑ * Δεν υπάρχουν διαθεσιμα στοιχεία Α Τριμ. 2017 για τον Καναδά οικονομική δραστηριότητα με βάση και τα στοιχεία του Μαρτίου, προβλέπεται σταθεροποίηση της οικονομικής ανάπτυξης στα κράτη-μέλη του ΟΟΣΑ στους επόμενους έξι μήνες. Ειδικότερα, σταθεροποίηση της δυναμικής της οικονομικής ανάπτυξης αναμένεται στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωζώνη. Ωστόσο, η ανάπτυξη αναμένεται να επιταχυνθεί σε Γερμανία και Καναδά, ενώ μεταξύ των μεγάλων αναδυόμενων οικονομιών, οι πρόδρομοι δείκτες υποδηλώνουν ότι η οικονομική ανάπτυξη κερδίζει έδαφος σε Βραζιλία και Ρωσία, εν αντιθέσει με την Κίνα και την Ινδία όπου διαπιστώνεται σταθεροποίηση της δυναμικής. Υπενθυμίζεται, ότι ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι ο ρυθμός μεταβολής του παγκόσμιου ΑΕΠ από 3,0% που ήταν το 2016, θα ανέλθει στο 3,3% το 2017 και θα επεκταθεί περαιτέρω κατά 3,6% το 2018. Παρά τις επιφυλάξεις για τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, εκτιμάται ότι η οικονομική επέκταση θα συνεχισθεί, καθώς η διατήρηση νομισματικών πολιτικών με διευκολυντικό χαρακτήρα από τις Κεντρικές Τράπεζες ευνοεί τη χρηματοδότηση και συγχρόνως στηρίζει τη δυναμική της οικονομικής ανάκαμψης, ενώ παράλληλα διακρίνεται η εξασθένιση των πολιτικών κινδύνων στην Ευρωζώνη. Η σταδιακή άνοδος των μισθών που έχει αρχίσει να σημειώνεται διεθνώς, εκτιμάται ότι με τη σειρά της θα συμβάλλει σε μια ισχυρότερη ονομαστική ανάπτυξη. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Μισθών 2016/17 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO)*, η αύξηση των μισθών στις ανεπτυγμένες χώρες της ομάδας G20 ανήλθε στο 1,7% το 2015 από 0,2% το 2012, επιτυγχάνοντας την μεγαλύτερη μεταβολή των τελευταίων 10 ετών. Στην κατεύθυνση των υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας ενδεχομένως να συνεισφέρει και η επενδυτική πρωτοβουλία της Κίνας (One Belt - Οne Road, Μία Ζώνη - Ένας Δρόμος), η οποία στοχεύει στη δημιουργία νέων υποδομών και στη βελτίωση υφιστάμενων, σε περισσότερες από 65 χώρες. Ειδικότερα, με ανακατεύθυνση της υπερβάλλουσας αποταμίευσης της, η Κίνα φιλοδοξεί μέσω ετήσιων επενδυτικών δαπανών ύψους $150 δισ. σε έργα υποδομής ανά τον κόσμο, να επιδράσει θετικά στο 1/3 του παγκοσμίου ΑΕΠ. Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε μια μεταβατική διαδικασία, καθώς έχουμε εισέλθει σε μια περίοδο αλλαγής των διεθνών συσχετισμών. Οι εξαγγελθείσες φορολογικές μεταρρυθμίσεις του Προέδρου των ΗΠΑ, η απομάκρυνση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, το πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη μετά τις προεδρικές εκλογές στην Γαλλία, ο ρόλος της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία και οι τρομοκρατικές ενέργειες, συνθέτουν πλέον τις 4

Απρ-15 Ιουν-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Φεβ-17 Απρ-17 Δεκ-11 Μαρ-12 Ιουν-12 Σεπ-12 Δεκ-12 Μαρ-13 Ιουν-13 Σεπ-13 Δεκ-13 Μαρ-14 Ιουν-14 Σεπ-14 Δεκ-14 Μαρ-15 Ιουν-15 Σεπ-15 Δεκ-15 Μαρ-16 Ιουν-16 Σεπ-16 Δεκ-16 Μαρ-17 Απρ-15 Ιουν-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Φεβ-17 Απρ-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων παραμέτρους του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος. * Global Wage Report 2016/17, International Labour Organization, Dec.2016 ΗΠΑ Βιομηχανική παραγωγή Η βιομηχανική παραγωγή, τον Απρίλιο, αυξήθηκε κατά 1,0% σε μηνιαία βάση, το υψηλότερο ποσοστό από τον Φεβρουάριο του 2014, και κατά 2,2% σε ετήσια βάση (βλ. Γράφημα 8). Θετική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι η αύξηση σημειώθηκε παρά την αβεβαιότητα για τη δημοσιονομική πολιτική και εμπορική πολιτική που θα ακολουθήσει ο νέος πρόεδρος και, επιπλέον, αφορά όλες οι επιμέρους κατηγορίες αγαθών. Επιπροσθέτως, ο βαθμός αξιοποίησης του εργοστασιακού δυναμικού αυξήθηκε τον Απρίλιο, για δεύτερο συνεχή μήνα, στο 75,5% (βλ. Γράφημα 9). 1,0 0,6 0,2-0,2-0,6-1,0 80 79 78 77 76 75 Γράφημα 8. Βιομηχανική Παραγωγή (ποσοστιαία μεταβολή) Πηγή: Bloomberg Γράφημα 9. Βαθμός Αξιοποίησης Εργοστασιακού Δυναμικού (capacity utilization, ποσοστό) Πηγή: Bloomberg Αγορά κατοικίας 1.400 1.300 1.200 1.100 1.000 900 800 Πηγή: Bloomberg μηνιαία μεταβολή ετήσια μεταβολή Γράφημα 10. Αγορά κατοικίας (χιλ.) 1,0 2,2 76,7% 4,5 3,5 2,5 1,5 0,5-0,5-1,5-2,5-3,5 Κατοικίες υπό κατασκευή Άδειες οικοδομών Κατοικίες 3 per. Mov. υπό Avg. κατασκευή, (Κατοικίες κινητός υπό κατασκευή) μέσος 3 μηνών Άδειες οικοδομών, κινητός μέσος 3 μηνών Η έναρξη νέων κατοικιών, τον Απρίλιο, μειώθηκε κατά 2,6% σε μηνιαία βάση αλλά αυξήθηκε κατά 0,7% σε ετήσια. Επιπλέον, οι άδειες νέων οικοδομών μειώθηκαν σε μηνιαία βάση κατά 2,5% αλλά αυξήθηκαν σε ετήσια, κατά 5,7% (βλ. Γράφημα 10). Παρά την παρατηρούμενη μείωση στην έναρξη και στην έκδοση αδειών νέων κατοικιών σε μηνιαία βάση, οι συνθήκες στην αγορά κατοικίας παραμένουν εξαιρετικά καλές, γεγονός που αντανακλάται στον δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών για την κατασκευή κατοικιών, ο οποίος βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2005. Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός τον Απρίλιο ανήλθε στο 1,9% σε ετήσια βάση, έναντι 1,5% τον Μάρτιο (βλ. Πίνακα 3). Η αύξηση του πληθωρισμού οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στη σημαντική αύξηση των τιμών των υπηρεσιών, κατά 1,8% τον Απρίλιο, έναντι 1,0% τον Μάρτιο, ενώ μικρή άνοδο κατέγραψε ο ρυθμός αύξησης της τιμής της ενέργειας (Μάρτιος: 7,4%, Απρίλιος: 7,6%). Αντιθέτως, επιβραδύνθηκε ο ρυθμός αύξησης των τιμών των τροφίμων-ποτώνκαπνού (Απρίλιος: 1,5%, Μάρτιος: 1,8%) και αμετάβλητος παρέμεινε ο ρυθμός αύξησης των τιμών των μη βιομηχανικών αγαθών. Αποτέλεσμα των ανωτέρω ήταν ο δομικός πληθωρισμός (ΔΤΚ εξαιρουμένων των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας), τον Απρίλιο, να αυξηθεί σημαντικά, στο 1,2%, έναντι 0,7% τον Μάρτιο (βλ. Γράφημα 11), διαμορφούμενος στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τεσσάρων ετών. Η πορεία των τιμών των υπηρεσιών αντανακλά τις πληθωριστικές πιέσεις που προέρχονται από την εγχώρια ζήτηση. Εντούτοις, η αύξηση των τιμών των υπηρεσιών τον Απρίλιο του 2017, σε ετήσια βάση, ήταν αποτέλεσμα κυρίως της αυξημένης ζήτησης για πακέτα διακοπών και καύσιμα την περίοδο του Πάσχα, καθώς το 2016 το Πάσχα ήταν τον Μάρτιο. Ως εκ τούτου, η αύξηση του ΕνΔΤΚ και του δομικού πληθωρισμού έχει πρόσκαιρο χαρακτήρα, ενισχύοντας την εκτίμηση της ΕKΤ (27.4.2017) ότι, «ο διευκολυντικός, σε πολύ μεγάλο βαθμό, χαρακτήρας της νομισματικής πολιτικής εξακολουθεί να είναι αναγκαίος για τη συσσώρευση πιέσεων στον υποκείμενο πληθωρισμό». Επιπροσθέτως, παρά την αποκλιμάκωση του ποσοστού ανεργίας στη ΖτΕ, δεν προκύπτουν έντονες αυξητικές πιέσεις στους μισθούς, οι οποίες θα ενίσχυαν την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Αξίζει να σημειωθεί ότι, στη Γερμανία - το κράτος-μέλος με τον μεγαλύτερο συντελεστή βαρύτητας στον υπολογισμό του ΕνΔΤΚ (279,61 ) οι διεκδικήσεις των συλλογικών διαπραγματεύσεων στο πρώτο τρίμηνο του 2017 για τις μισθολογικές αυξήσεις των επόμενων δύο ετών, κυμαίνονται περί τα επίπεδα του 2015, παρότι το ποσοστό ανεργίας τον Μάρτιο του 2017 βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό (3,9%), αισθητά χαμηλότερα από το ποσοστό ανεργίας το 2015 (4,6%). 5

Απρ-14 Ιουλ-14 Οκτ-14 Ιαν-15 Απρ-15 Ιουλ-15 Οκτ-15 Ιαν-16 Απρ-16 Ιουλ-16 Οκτ-16 Ιαν-17 Απρ-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΕΚΤ (Μάρτιος 2017), ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί περί το 1,7% το 2017 και θα μειωθεί στο 1,6% το 2018. Πίνακας 3. Εναρμονισμένος ΔΤΚ στη ΖτΕ και σε επιλεγμένα κράτημέλη (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή) Απρ. 2017 Μάρτ. 2017 Φεβρ. 2017 Ιαν. 2017 Δεκ. 2016 ΖτΕ 1,9 1,5 2,0 1,8 1,1 Γερμανία 2,0 1,5 2,2 1,9 1,7 Γαλλία 1,4 1,4 1,4 1,6 0,8 Ιταλία 2,0 1,4 1,6 1,0 0,5 Ισπανία 2,6 2,1 3,0 2,9 1,4 Ολλανδία 1,4 0,6 1,7 1,6 0,7 Πορτογαλία 2,4 1,4 1,6 1,3 0,9 Ιρλανδία 0,7 0,6 0,3 0,2-0,2 Κύπρος 2,1 1,5 1,4 0,7 0,1 Ελλάδα 1,6 1,7 1,4 1,5 0,3 Πηγή: Eurostat Γράφημα 11. Εξέλιξη Εναρμονισμένου ΔΤΚ και δομικού πληθωρισμού (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή) 2,4 2,0 1,6 1,2 0,8 0,4 0,0-0,4-0,8 ΔΤΚ Linear (ΔΤΚ) Δομικός Πληθωρισμός Linear (Δομικός Πληθωρισμός) 1,9% 1,2% Γερμανία Δείκτης οικονομικού κλίματος Ifo Ο δείκτης οικονομικού κλίματος Ifo, τον Mάϊο, σημείωσε σημαντική αύξηση, ανερχόμενος στις 114,6 μονάδες, το υψηλότερο επίπεδο από την κατάρτισή του, το 1991. Η άνοδος του δείκτη ξεπέρασε κατά πολύ την εκτίμηση των αναλυτών, για οριακή αύξηση, στις 113,1 τον Μάϊο, έναντι 113,0 μονάδων τον Απρίλιο. Πρόκειται για την τέταρτη σε σειρά αύξηση του δείκτη, η οποία οφείλεται σε ενίσχυση των επιχειρηματικών προσδοκιών για την τρέχουσα συγκυρία και για της προοπτικές της οικονομίας για τους επόμενους έξι μήνες. Μεγάλη ώθηση στον δείκτη έδωσε η αύξηση του επιμέρους δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών για τον κλάδο της μεταποίησης (Μάϊος: 26,0 μονάδες, Απρίλιος: 21,0 μονάδες), στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλιο του 2011, στηριζόμενη κυρίως στις αυξημένες παραγγελίες για κεφαλαιουχικά αγαθά. Τα στοιχεία προοιωνίζονται ότι η οικονομική δραστηριότητα της Γερμανίας θα διατηρήσει τη δυναμική της και θα αυξηθεί κατά 0,6% σε τριμηνιαία βάση στο δεύτερο τρίμηνο του 2017, όσο και στο πρώτο. Σημειώνεται ότι, το 2016, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε με τον υψηλότερο ρυθμό των τελευταίων πέντε ετών, κατά 1,8% σε ετήσια βάση. Πηγή: Eurostat Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit (πρώτη εκτίμηση) παρέμεινε αμετάβλητος, στις 56,8 μονάδες τον Μάϊο (βλ. Πίνακα 4), διαμορφούμενος σε υψηλό δεκαετίας. Εντούτοις, οι επιμέρους δείκτες διέγραψαν αποκλίνουσα πορεία τον Μάϊο, με τον επιμέρους δείκτη για τη μεταποίηση να αυξάνεται και αυτόν για τις υπηρεσίες να μειώνεται, σε σχέση με τον Απρίλιο. Ειδικότερα η μεταποιητική δραστηριότητα στη Γερμανία, παρουσιάζει εξαιρετικά θετική εικόνα καθώς η παραγωγή και οι παραγγελίες (νέες και ανεκτέλεστες) αυξάνονται με τον υψηλότερο ρυθμό κατά τα τελευταία έξι έτη. Το επίπεδο του ενοποιημένου δείκτη PMI Markit στη ΖτΕ προοιωνίζεται αύξηση του ΑΕΠ περί το 0,7% στο δεύτερο τρίμηνο του 2017, έναντι 0,5% στο πρώτο τρίμηνο (σε τριμηνιαία βάση). Επιπροσθέτως, τα στοιχεία της έρευνας αντανακλούν υψηλό αριθμό ανεκτέλεστων παραγγελιών και δημιουργίας νέων θέσεων απασχόλησης αλλά υποτονικές πληθωριστικές πιέσεις. Πίνακας 4. Δείκτης PMI Markit, Μάϊος ZτΕ Γερμανία Γαλλία Ενοποιημένος 56,8 57,3 57,6 Μεταποίηση 57,0 59,4 54,0 Υπηρεσίες 56,2 55,2 58,0 Σημ.: Με πράσινο/κόκκινο σημειώνονται τα επίπεδα του δείκτη άνω/κάτω των 50 μονάδων, επίπεδο το οποίο σηματοδοτεί ανάκαμψη/συρρίκνωση της οικονομίας ή του εν λόγω κλάδου. ΙΑΠΩΝΙΑ Ρυθμός ανάπτυξης Με μεγαλύτερο ρυθμό από αυτόν που προσδοκούσε η αγορά αυξήθηκε το ΑΕΠ της Ιαπωνίας στο πρώτο τρίμηνο του 2017. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της ενίσχυσης της ιδιωτικής κατανάλωσης και των εξαγωγών, γεγονός που υποδεικνύει εντονότερη ζήτηση στο εξωτερικό, λόγω της παγκόσμιας ανάκαμψης, αλλά και στο εσωτερικό, λόγω της ακολουθούμενης δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής, καθώς και της ενίσχυσης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών. Αναλυτικότερα, ο ρυθμός ανάπτυξης επιταχύνθηκε στο 2,2% στο πρώτο τρίμηνο του 2017, σε ετησιοποιημένη βάση, από 1,2% στο τέταρτο τρίμηνο του 2016. Σε τριμηνιαία βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,5% στο πρώτο τρίμηνο του 2017, έναντι 0,3% στο τέταρτο τρίμηνο του 2016. Η αύξηση του ΑΕΠ συνεχίσθηκε για πέμπτο στη σειρά τρίμηνο, με τον υψηλότερο ρυθμό των τελευταίων τεσσάρων τριμήνων. Τη μεγαλύτερη συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ είχαν οι εξαγωγές κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.), οι οποίες αυξήθηκαν κατά 2,1% και ακολούθησε η ιδιωτική κατανάλωση με συμβολή 0,2 π.μ., η οποία αυξήθηκε κατά 0,4%. Εμπορικό ισοζύγιο Η αύξηση των εξαγωγών συνεχίσθηκε τον Απρίλιο, για πέμπτο στη σειρά μήνα που αποτελεί τη μεγαλύτερη χρονική περίοδο αύξησης των τελευταίων δέκα ετών και εκτιμάται ότι θα επιδράσει 6

Αριθμός συμβολαίων Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων θετικά στον ρυθμό ανάπτυξης στο δεύτερο τρίμηνο του 2017. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 7,5%, σε ετήσια βάση, έναντι 12,0% τον Μάρτιο. Υψηλότερος ήταν ο ρυθμός αύξησης των εξαγωγών προς την Κίνα (14,8%), οι οποίες ανήλθαν σε ιστορικά υψηλό επίπεδο για τον μήνα Απρίλιο. Παράλληλα, οι εισαγωγές αυξήθηκαν, για τέταρτο κατά σειρά μήνα, κατά 15,1%, έναντι 15,8% τον Μάρτιο, λόγω των υψηλότερων τιμών του πετρελαίου. Έτσι, το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε πλεόνασμα τον Απρίλιο, για τρίτο διαδοχικό μήνα, ύψους 481,7 δισ. τον Απρίλιο, έναντι 811,3 δισ. τον Απρίλιο του 2016 (Γράφημα 12). αυξάνεται, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να επιβραδυνθεί σε 5% στα επόμενα πέντε χρόνια από 6,7% το 2016. Εκτιμάται ότι το χρέος θα αυξηθεί παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να περιορισθεί ο τραπεζικός δανεισμός και παρά την προώθηση μεταρρυθμίσεων, ώστε η ανάπτυξη να στηριχθεί στην εγχώρια κατανάλωση και στις ιδιωτικές επενδύσεις με τον περιορισμό των δημοσίων επενδύσεων, της επέκτασης της αγοράς ακινήτων και του ιστορικά υψηλού τραπεζικού δανεισμού που στήριξαν την ανάπτυξη το 2016. 1.000 500 0-500 -1.000-1.500 Γράφημα 12. Εμπορικό πλεόνασμα (δισ. γιεν) 811,3 813,4 690,7 510,4 497,6 496,2 641,4 614,7 481,7 152,5-42,9-22,9-1.086,9 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Φεβ-17 Απρ-17 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Ιαπωνίας Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) στο ευρώ (Γράφημα 14) την εβδομάδα που Γράφημα 14. Specs θέσεις εναντίον (short) του ευρώ Δείκτης PMI στη μεταποίηση Οι εξαγωγές συνέχισαν να αυξάνονται τον Μάιο, αν και με χαμηλότερο ρυθμό, σύμφωνα με τα στοιχεία για τον δείκτη PMI στη μεταποίηση. Ειδικότερα, ο δείκτης PMI στη μεταποίηση υποχώρησε στο 52,0 τον Μάιο, στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων έξι μηνών, από 52,7 τον Απρίλιο (Γράφημα 13). Αυτό ήταν αποτέλεσμα κυρίως της πτώσης του υποδείκτη των νέων παραγγελιών για εξαγωγές, ο οποίος υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων έξι μηνών, αλλά και της πτώσης του υποδείκτη της παραγωγής. 55,0 53,0 51,0 49,0 47,0 47,7 48,1 Γράφημα 13. Δείκτης PMI στη μεταποίηση 49,3 49,5 50,4 51,4 51,3 ΚΙΝΑ Moody s Στις 24 Μαίου, ο οίκος αξιολόγησης Moody s υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Κίνας, για πρώτη φορά από το 1989, στο Α1 από Αa3 και βελτίωσε τις προοπτικές σε σταθερές από αρνητικές. Η απόφαση αυτή βασίσθηκε στο ότι η Moody s εκτιμά ότι το χρέος της χώρας θα συνεχίσει να 52,4 52,7 53,3 52,4 52,7 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Μαρ-17 Μαϊ-17 Πηγή: Markit 52,0 60000 40000 20000 0-20000 -40000-60000 -80000-100000 -120000-140000 -160000-180000 -200000-220000 -240000 37.604 Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank έληξε στις 16 Μαΐου αυξήθηκαν κατά 15.205 συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές θέσεις να διαμορφωθούν στα 37.604 συμβόλαια από 22.399 που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα και ταυτόχρονα αποτελούν το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριών ετών. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την τέταρτη κατά σειρά εβδομαδιαία αύξηση από τις 25 Απριλίου 2017. Ευρώ: Το ευρώ εμφανίζει ανοδική τάση σε εβδομαδιαία βάση έναντι του δολαρίου-ηπα, κινούμενο υψηλότερα κατά 8,0% από το χαμηλό των τελευταίων 14 ετών ($1,0342) που κατέγραψε στις 3 Ιανουαρίου. Η ισοτιμία ευρώ-δολαρίου στις 22 Μαΐου τις πρωινές ώρες διαμορφωνόταν περί τα 1,1173 USD/EUR από 1,0945 USD/EUR που ήταν στις 15 Μαΐου, με αποτέλεσμα το ευρώ να σημειώνει από την αρχή του έτους κέρδη 6,3% έναντι του δολαρίου. Οι ανησυχίες σχετικά με την πρόσφατη απομάκρυνση του διευθυντή του FBI από τον Πρόεδρο Trump που είχε την ευθύνη διερεύνησης ενδεχόμενων δεσμών μεταξύ της εκλογικής εκστρατείας του Προέδρου των ΗΠΑ και της Ρωσίας, 7

bps Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων έχουν ασκήσει πιέσεις στο δολάριο, αγνοώντας ακόμα και την πιθανότητα η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) της Ομοσπονδιακής Τραπέζης (Fed) στις 14 Ιουνίου, να προβεί σε αύξηση επιτοκίων. Σημειώνεται, ότι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης επιτοκίων FedWatch του CME Group (Chicago Mercantile Exchange & Chicago Board of Trade) στις 19 Μαΐου προέβλεπαν την πιθανότητα αύξησης των επιτοκίων στο 73,8% από 78,5% που ήταν στις 16 Μαΐου. Η δεύτερη μέτρηση του ΑΕΠ για το πρώτο τρίμηνο στις ΗΠΑ θα ανακοινωθεί την Παρασκευή 26 Ιουνίου και εκτιμάται ότι θα αναθεωρηθεί σε υψηλότερο επίπεδο από την πρώτη εκτίμηση της ετήσιας αύξησης 0,7%. Παρά την ενδεχόμενη καλύτερη μέτρηση αξίζει να σημειωθεί ότι αποτελεί την ασθενέστερη ανάπτυξη των τελευταίων τριών ετών, χωρίς ωστόσο να εκτιμάται ότι θα έχει συνέχεια. Ελβετικό Φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζεται εξασθενημένο έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,0896 φράγκων. Σημειώνεται ότι το ευρώ ενισχύεται έναντι του φράγκου από την αρχή του έτους κατά 1,67%. Βάσει των δημοσιευθέντων νομισματικών στοιχείων της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, εκτιμάται ότι δεν υπήρξε παρέμβασή της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε οριακά στα 575,51 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 19 Μαΐου, έναντι 574,99 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα μέχρι και 12 Μαΐου. Στερλίνα: Μικτή η εικόνα της στερλίνας σε εβδομαδιαία βάση, καθώς στις 22 Μαΐου κατέγραφε κέρδη έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2977 USD/GBP) και απώλειες έναντι του ευρώ (0,8606 GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα καταγράφει απώλειες 1,0% έναντι του ευρώ από την αρχή του έτους και κέρδη 5,2% σε σχέση με το δολάριο. Σημειώνεται ότι από την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος της 23 ης Ιουνίου 2016 η στερλίνα έχει διολισθήσει 12,4% έναντι του δολαρίου και 12,3% έναντι του ευρώ. Η στερλίνα εμφανίζεται ενισχυμένη μετά την αιφνιδιαστική απόφαση της πρωθυπουργού Theresa May να οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εθνικές εκλογές στις 8 Ιουνίου. Εκτιμάται, ότι μια ευρέως αναμενόμενη μεγάλη νίκη, θα της προσφέρει περιθώρια ελιγμών στις συνομιλίες για την απομάκρυνση (Brexit) του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Οι επενδυτές συνεχίζουν να διατηρούν μια συγκρατημένη αισιοδοξία για την πορεία της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου μετά την απόφαση απομάκρυνσης από την ΕΕ. Γράφημα 15. Ημερήσια διακύμανση CDS 5ετούς διάρκειας 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 Ιαν-17 Φεβ-17 Μαρ-17 Απρ-17 Μαϊ-17 Πηγή: Bloomberg Η συμπεριφορά των επενδυτών αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps) πενταετούς διάρκειας το οποίο στις 22 Μαΐου διαμορφωνόταν στα 26,0 bps (Γράφημα 15) από 26,21 bps που ήταν στις 15 Μαΐου. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) Γράφημα 16. Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ δισ. 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Εφαρμογή προγράμματος: 115 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank 26,00 Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ (Γράφημα 16) την εβδομάδα μέχρι τις 19 Μαΐου στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), ανήλθαν στα 1.546,4 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,4 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προχώρησε σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 621 δισ. και Asset-backed securities αξίας 34 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ πραγματοποίησε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 2,0 δισ. ενώ από τις 8 Ιουνίου 2016 έχει συνολικά αγοράσει 86,93 δισ. Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 10ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 2027 διαμορφωνόταν στις 22 Μαΐου μεταξύ 85,58-85,76 ήτοι απόδοση 5,73%-5,76%. Υπενθυμίζεται ότι στις 10.6.2014 το 10ετές ομόλογο είχε καταγράψει 8

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις 8.7.2015 υψηλό αποδόσεως 19,27%. Γράφημα 17. Αποδόσεις 10ετών ομολόγων Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα 0,41 0,37 0,62 0,58 0,86 0,82 2,27 2,11 1,64 1,59 3,40 3,17 0 1 2 3 4 5 6 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank 15-Μαϊ-17 5,71 5,73 22-Μαϊ-17 Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του Ελληνικού 10ετούς και Γερμανικού ομολόγου (spread) ανήλθε στις 537 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 10ετούς Γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, υποχώρησε στο 0,37% (Γράφημα 17). Το 10ετές ομόλογο της Πορτογαλίας στις 22 Μαΐου κατέγραφε απόδοση 3,17%, της Ισπανίας 1,59% και της Ιταλίας 2,11%. Η διαφορά απόδοσης του 10ετούς Πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του Γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση στις 281 μ.β. και του 10ετούς Ιταλικού ομολόγου στις 175 μ.β. (Πίνακας 5). Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 10- ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,26% στις 22 Μαΐου 2017. Πίνακας 5. Διαφορά αποδόσεων 10ετών ομολόγων της ΖτΕ με το αντίστοιχο 10ετές της Γερμανίας Κύπρος Τουριστικές αφίξεις Οι τουριστικές αφίξεις αυξήθηκαν κατά 26,9%, σε ετήσια βάση, τον Απρίλιο και ανήλθαν στα 286.331 άτομα από 225.575 άτομα τον Απρίλιο του 2016 (Γράφημα 18). Τον Απρίλιο, τη σημαντικότερη συμβολή στην αύξηση των συνολικών τουριστικών αφίξεων είχαν οι αφίξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες ανήλθαν σε 106.291 άτομα από 91.391 τον Απρίλιο του 2016 και από τη Γερμανία, οι οποίες αυξήθηκαν σε 23.903 άτομα από 9.317 τον Απρίλιο του 2016. 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 Γράφημα 18. Τουριστικές αφίξεις (άτομα) 286.331 0 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Φεβ-17 Απρ-17 Πηγή: Στατιστική Αρχή Κύπρου 22-Μαϊ-17 15-Μαϊ-17 Διαφορά μβ* Ελλάδα 537 530 7 Ισπανία 122 123-1 Ιταλία 175 186-12 Πορτογαλία 281 299-18 Γαλλία 45 45 0 Ολλανδία 22 21 1 Πηγή: Reuters *μβ=μονάδες βάσης 9

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) -5,5-9,1-7,3-3,2 0,4-0,2 0,0 Ιδιωτική Κατανάλωση -6,5-9,9-7,9-2,6 0,4-0,2 1,4 Δημόσια Κατανάλωση -4,2-7,0-7,2-6,4-1,4 0,0-2,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -19,3-20,7-23,4-8,4-4,6-0,2 0,1 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 4,4 0,8 1,1 1,5 7,8 3,4-2,0 Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -3,4-8,2-9,4-2,4 7,6 0,3-0,4 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 4,7 3,3 1,5-0,9-1,3-1,7-0,8 Ανεργία (%) 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 25,1 23,6 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 0,0-3,1-4,0-3,9-3,1-2,0-1,5 Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -5,7-3,3-1,0 1,7 0,2 0,5 3,9 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 146,2 172,1 159,6 177,4 179,7 177,4 179,0 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -11,4-10,0-3,8-2,0-1,6 0,1-0,6 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού π ρογράμματος π ροσαρμογής της Ελλάδας 2015 2016 2016 2017 Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος έτος Q1 Q2 Q3 Q4 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικού Εμπορίου (εκτός καυσίμων και λιπαντικών) -0,5 0,4-2,0-2,4 3,7 2,3 4,3 (Ιαν. Φεβ.) Νέες εγγραφές Επιβατηγών Αυτοκινήτων 13,8 10,7-0,3 19,5 16,8 4,0 21,7 (Ιαν.- Απρ.) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα (όγκος σε χιλ. μ 3 ) -0,2-6,9-11,9-30,9 38,4-9,5-5,4 (Ιαν.-Φεβ.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 4,0 1,1 7,3 5,1 2,3 5,5 (Ιαν.-Μαρτ.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 45,4 49,2 49,1 49,5 49,4 48,7 48,2 (Απρ.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 89,7 91,8 90,6 90,3 92,1 94,1 94,9 (Απρ.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 81,9 91,2 90,7 91,9 91,1 91,2 93,3 (Απρ.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -51,0-68,0-68,0-71,0-68,0-65,0-72,2 (Απρ.) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -2,0-1,4-2,1-2,0-1,6-1,5-1,3 (Μάρτ.) Επιχειρήσεις -0,9 0,1-1,4-1,0-0,5 0,1-0,1 (Μάρτ.) - Βιομηχανία 2,4-1,5-0,3 0,2-0,7-1,5-2,1 (Μάρτ.) - Κατασκευές -0,9-0,7 1,0 0,8-0,5-0,7-2,9 (Μάρτ.) - Τουρισμός 0,6 2,3 0,9 0,4 0,3 2,3 2,1 (Μάρτ.) Νοικοκυριά -3,1-2,8-3,0-3,0-2,8-2,8-2,6 (Μάρτ.) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,3-0,8-1,7-1,5-0,7-0,8-0,7 (Μάρτ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3,5-3,5-3,4-3,4-3,4-3,5-3,3 (Μάρτ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,7-0,8-0,9-0,9-1,0-0,4 1,6 (Απρ.) Δομικός Πληθωρισμός -0,5-0,1 0,0 0,3-0,3-0,7 0,2 (Απρ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -5,1-2,2 3,0-2,6-1,5-0,6-2,2 (2016) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -0,2 0,0-0,7-0,4 2,0-1,1-0,5 (Α' τρίμηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση -0,2 1,4-0,6-0,7 6,1 1,1 - Δημόσια Κατανάλωση 0,0-2,1-3,5-1,5-1,3-2,0 - Επενδύσεις -0,2 0,1-10,2 17,8 12,6-13,8 - Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 3,4-2,0-11,0-9,9 11,0 5,7 - Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 0,3-0,4-10,0-2,1 13,8 3,0 - Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 24,8 24,5 5,5 6,1 6,3 6,6 6,7 (Ιαν.-Μαρ.) Εισαγωγές Αγαθών 42,0 41,1 9,7 10,2 10,1 11,1 11,8 (Ιαν.-Μαρ.) Εμπορικό Ισοζύγιο -17,2-16,6-4,2-4,1-3,8-4,5-5,1 (Ιαν.-Μαρ.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών 0,2-1,1-2,4-0,4 4,0-2,3-2,5 (Ιαν.-Μαρ.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.