ΔΕΟ34 Απάντηση 2ης ΓΕ 2016-2017 Επιμέλεια: Γιάννης Σαραντής 1
Ερώτηση Α.1 α) Εάν στα πλαίσια του Κεϋνσιανού υποδείγματος ασκηθεί συσταλτική δημοσιονομική πολιτική με μείωση δημοσίων δαπανών και αύξηση των φόρων θα αναμένουμε τη μείωση της συνολικής ζήτησης στην οικονομία και τη μετατόπιση της καμπύλης συνολικής ζήτησης AD προς τα αριστερά (Λιανός και Κυρίκος (2008), σελ. 189). Συγκεκριμένα μετά την άσκηση της περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής για κάθε επίπεδο τιμών υπάρχει μικρότερη συνολική ζήτηση AD=C+I+G. Στο κεϋνσιανό υπόδειγμα η καμπύλη συνολικής προσφοράς έχει θετική κλίση και προκύπτει από την ισορροπία στην αγορά εργασίας. Η άσκηση περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής με αύξηση των έμμεσων φόρων που επιβαρρύνουν τις τιμές των παραγωγικών συντελεστών και της ενέργειας θα μειώσει τη προσφορά των επιχειρήσεων με αποτέλεσμα τη μείωση της συνολικής προσφοράς και τη μετατόπιση της συνολικής προσφοράς προς τα αριστερά από τη θέση AS στη θέση AS ((Λιανός και Κυρίκος (2008), σελ. 199). Με δεδομένο ότι δεν γνωρίζουμε εάν η μείωση της συνολικής ζήτησης είναι μεγαλύτερη από τη μείωση της συνολικής προσφοράς θα πρέπει να διακρίνουμε τρεις περιπτώσεις 1. Στη περίπτωση που η μείωση της συνολικής ζήτησης είναι ισόποση με τη μείωση της συνολικής προσφοράς (Σχήμα1) το εισόδημα της οικονομίας θα μειωθεί από Y1 σε Υ2, ενώ το επίπεδο τιμών θα παραμείνει σταθερό σε 1. 2. Στη περίπτωση που η μείωση της συνολικής ζήτησης είναι μεγαλύτερη από τη τη μείωση της συνολικής προσφοράς (Σχήμα 2) το εισόδημα της οικονομίας θα μειωθεί από Y1 σε Υ2, ενώ το επίπεδο τιμών θα μειωθεί από 1 σε 2 3. Στη περίπτωση που η μείωση της συνολικής ζήτησης είναι μικρότερη από τη τη μείωση της συνολικής προσφοράς (Σχήμα 3) το εισόδημα της οικονομίας θα μειωθεί από Y1 σε Υ2, ενώ το επίπεδο τιμών θα αυξηθεί από 1 σε 2 Σχήμα 1 - Περιοριστική δημοσιονομική πολιτική στο Κεϋνσιανό υπόδειγμα: ισόποση μείωση συνολικής ζήτησης και προσφοράς ΑS ΑS 1 B A AD AD Y 2 Y 1 Y 2
Σχήμα 2 -Περιοριστική δημοσιονομική πολιτική στο Κεϋνσιανό υπόδειγμα: Η μείωση της συνολικής ζήτησης είναι μεγαλύτερη από τη μείωση της συνολικής προσφοράς ΑS ΑS A 1 2 B AD AD Y 2 Y 1 Y Σχήμα 3 -Περιοριστική δημοσιονομική πολιτική στο Κεϋνσιανό υπόδειγμα: Η μείωση της συνολικής ζήτησης είναι μικρότερη από τη μείωση της συνολικής προσφοράς ΑS ΑS 2 1 B A AD AD Y2 Y1 Y β) H πρόταση δεν είναι σωστή. Εάν αυξηθεί η αυτόνομη επένδυση κατά ΔI= μονάδες το εισόδημα θα αυξηθεί κατά ΔY = πολλαπλασιαστής αυτόνομών επενδύσεων ΔΙ Συγκεκριμένα, στο απλό μακροοικονομικό υπόδειγμα όπου οι φόροι και οι δαπάνες είναι αυτόνομα μεγέθη και δεν εξαρτώνται από το εισόδημα, ο πολλαπλασιαστής αυτόνομων επενδύσεων είναι ίσος με 3
πολλαπλασιστής αυτόνομών επενδύσεων = ΔΥ ΔΙ = 1 1 MC Όπου MC= οριακή ροπή για κατανάλωση Με δεδομένο ότι 0<MC<1 και επομένως ο πολλαπλασιαστής είναι μεγαλύτερος της μονάδας, η αύξηση του εισοδήματος θα είναι μεγαλύτερη από μονάδες. Η αύξηση αυτή θα είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερη είναι η οριακή ροπή για κατανάλωση. Η αρχική αύξηση της αυτόνομης επενδυτικής ζήτησης θα επιφέρει και την αύξηση της κατανάλωσης με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη αύξηση της συνολικής ζήτησης και του εισοδήματος ισορροπίας. Ερώτηση Α.2 Η συνάρτηση IS θα βρεθεί από την ισορροπία στην αγορά προϊόντος Υ = C + I Υ = 600 + 0,75Y + 400 5000r Υ 0,75Y = 5000r 0,25Y = 5000r Y = 4000 20000r H συνάρτηση IS Η συνάρτηση LM θα βρεθεί από την ισορροπία στην αγορά χρήματος l(y, r) = M s 0.5Υ 40000r = 1 0,5Y = + 40000r Y = 2000 + 80000r H συνάρτηση LM To επιτόκιο ισορροπίας που εξασφαλίζει την ταυτόχρονη ισορροπία στις αγορές αγαθών και χρήματος θα βρεθεί στο σημείο τομής των καμπυλών IS και LM. Eπομένως έχουμε για IS = LM 4000 20000r = 2000 + 80000r 2000 = 00r r = 2000 00 = 0,02 Για r=0,02 το επίπεδο ισορροπίας του εισοδήματος θα βρεθεί εάν αντικαταστήσουμε είτε στη συνάρτηση IS είτε στη συνάρτηση LM. Αντικαθιστώντας στη συνάρτηση IS έχουμε Y = 4000 20000 0,02 = 3600 β) Στο κλασικό υπόδειγμα, στο σημείο μακροχρόνιας ισορροπίας το εισόδημα ισορροπίας είναι ίσο με το εισόδημα πλήρους απασχόλησης. Καθώς το εισόδημα ισορροπίας που υπολογίσαμε στο ερώτημα α) Y E = 3600 είναι μικρότερο από το εισόδημα πλήρους απασχόλησης (Δυνητικό Προϊόν) Y F = 3800 συμπεραίνουμε ότι το εισόδημα και το επιτόκιο ισορροπίας δεν αντιστοιχούν στη μακροχρόνια ισορροπία. Για το εισόδημα που αντιστοιχεί στην ισορροπία στην αγορά αγαθών και χρήματος υπάρχει πλεόνασμα και θα πρέπει να μειωθεί το επίπεδο τιμών ώστε να έχουμε ταυτόχρονη ισορροπία στις αγορές αγαθών, χρήματος και εργασίας ((Λιανός και Κυρίκος (2008), σελ. 200-201) 4
Η συνάρτηση συνολική ζήτησης AD αναπαριστά συνδυασμούς επιπέδου τιμών και εισοδήματος για τους οποίους ισχύει η ισορροπία στις αγορές προϊόντος και αγορές χρήματος Σύμφωνα με την IS όταν έχουμε ισορροπία στην αγορά αγαθών ισχύει Y = 4000 20000r Το επίπεδο τιμών για το οποίο ισχύει η ισορροπία στην αγορά χρήματος είναι 0.5Υ 40000r = Λύνοντας ως προς το επίπεδο επιτόκιο r έχουμε 40000r = 0,5Υ r = ( 1 ) [(0,5Υ ] 40000 Αντικαθιστώντας στη συνάρτηση IS προκύπτει ότι 1 Y = 4000 20000 ( ) [(0,5Υ 40000 ] Y = 4000 0,25Υ + 500 1,25Y = 4000 + 500 Y = 3200 + 400 Η συνάρτηση συνολικής ζήτησης Στο σημείο μακροχρόνιας ισορροπίας το εισόδημα θα πρέπει να είναι ίσο με 3800 και το επίπεδο τιμών θα βρεθεί αντικαθιστώντας στη συνάρτηση συνολικής ζήτησης 3800 = 3200 + 400 = 400 600 = 2/3 Η μείωση του επιπέδου τιμών θα αυξήσει τη πραγματική προσφορά χρήματος με συνέπεια τη μείωση του επιτοκίου ισορροπίας και την αύξηση των επενδύσεων. Στο διάγραμμα IS-LM θα αναμένουμε τη μετατόπιση της LM προς τα δεξιά. Από την άλλη πλευρά η μείωση του επιπέδου των τιμών θα αυξήσει τη κατανάλωση λόγω του αποτελέσματος πλούτου και θα μετατοπίσει τη καμπύλη IS προς τα δεξιά ( Λιανός και Κυρίκος (2008), σελ. 186) Τα δύο αυτά αποτελέσματα θα επιφέρουν την αύξηση της συνολικής ζήτησης μέχρι να γίνει ίση με τη προσφορά δηλαδή με Υ=3800 Το επίπεδο επιτοκίων στη μακροχρόνια ισορροπίας θα βρεθεί εάν αντικαταστήσουμε =2/3 και Υ=3800 στη συνθήκη ισορροπίας της αγορά χρήματος. r = ( 1 ) [(0,5Υ ] 40000 r = ( 1 ) [(0,5 3800 ]=0,01 40000 2/3 5
Ερωτήσεις Πολλαπλών επιλογών 1. D 2. D 3. C 4. C 5. B 6. Α 7. C 8. D 9. B 10. C Βιβλιογραφία Λιανός, Θ. and Κυρίκος, Δ. (2008) Οικονομική Ανάλυση και Πολιτική : Tόμος Β Μακροοικονομική Ανάλυση. 1 η έκδοση. Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. 6