ςαμαςία Μιυαλξπξύλξσ Σπξφήτια Διδάκςξοαπ, μήμαςξπ Τιλξλξγίαπ Α.Ο.Η.

Γλώρρεπ (μη) Κεμξύ Τπξκειμέμξσ: Η Καςάκςηρη ςηπ Γεομαμικήπ ωπ δεύςεοηπ νέμηπ γλώρραπ από εμηλίκξσπ με μηςοική γλώρρα ςημ Δλλημική και ποώςη νέμη γλώρρα ςημ Αγγλική Kolloquium Μεςαπςσυιακξύ Ποξγοάμμαςξπ μήμαςξπ Γεομαμικήπ Γλόρραπ και Τιλξλξγίαπ Α.Ο.Η. «Γλόρρα και Οξλιςιρμϊπ ρςξ Γεομαμϊτχμξ Υόοξ» Ιαςεϋθσμρη Γλχρρξλξγίαπ Διδακςικήπ 2 Μξεμβοίξσ 2011 ςαμαςία Μιυαλξπξύλξσ Σπξφήτια Διδάκςξοαπ, μήμαςξπ Τιλξλξγίαπ Α.Ο.Η. stamatia.michalopoulou@gmail.com

Διραγωγή 2 Ζ μελέςη ασςή απξςελεί μέοξπ ςξσ θεχοηςικξϋ πλαιρίξσ ςηπ έοεσμαπ πξσ ποαγμαςξπξιείςαι ρςξ πλαίριξ διδακςξοικήπ διαςοιβήπ, η ξπξία ποαγμαςεϋεςαι ςημ καςάκςηρη: ςηπ Γεομαμικήπ χπ δεϋςεοηπ νέμηπ γλόρραπ (Γ3) απϊ άςξμα πξσ ζξσμ ρςημ Δλλάδα με μηςοική γλόρρα (Γ1) ςημ Δλλημική και ποόςη νέμη γλόρρα (Γ2) ςημ Αγγλική

Διάοθοωρη Παοξσρίαρηπ 3 Α Λέοξπ Ζ Οαοάμεςοξπ ςξσ Ιεμξϋ Σπξκειμέμξσ Ιαςάκςηρη Νέμηπ Γλόρραπ με έμταρη ρςημ Οαοάμεςοξ Ιεμξϋ Σπξκειμέμξσ ----------------------------------------------------------- Β Λέοξπ Ιαςάκςηρη Γ3 Ιαςάκςηρη ςηπ Γεομαμικήπ χπ Γ3 Οοξξπςικέπ και μελλξμςικέπ καςεσθϋμρειπ ρςημ έοεσμα

Α Η Παοάμεςοξπ Κεμξύ Τπξκειμέμξσ 4 Οαοξσρίαρη Ξοξλξγία Γλχρρξλξγική σπξλξγία Οαοαδείγμαςα Θδιϊςηςεπ ςηπ Οαοαμέςοξσ Δομημεσςικέπ και Ηεχοηςικέπ Οοξρεγγίρειπ

H Παοάμεςοξπ ςξσ Κεμξύ Τπξκειμέμξσ 5 Ζ ϋπαονη ή ϊυι κεμόμ σπξκειμέμχμ ρε μια γλόρρα ελέγυεςαι απϊ ςημ Οαοάμεςοξ ςξσ Ιεμξϋ Σπξκειμέμξσ. Ρϋμτχμα με ςημ Ιαθξλική Γοαμμαςική και ςη «Ηεχοία ςχμ Αουόμ και Οαοαμέςοχμ», αλλά και ςη μεςαγεμέρςεοη τάρη ςηπ ςημ «Ισβέομηρη και Αματξοική δέρμεσρη» (Chomsky 1981, Jaeggli 1982, Rizzi 1982, 1986, Huang 1984), κάθε γλόρρα είμαι είςε θεςικά είςε αομηςικά ςιμξλξγημέμη χπ ποξπ ςημ Οαοάμεςοξ. [+ pro drop] [- pro drop]

Η Παοάμεςοξπ ςξσ Κεμξύ Τπξκειμέμξσ - 6 Οοξλξγία Δλλημικά: Αγγλικά: Γεομαμικά: Οαοάμεςοξπ ςξσ Ιεμξϋ Σπξκειμέμξσ Οαοάμεςοξπ ποξ-μςοξπ Οαοάμεςοξπ Απϊοοιφηπ ςξσ Οοξ Οαοάμεςοξπ Οαοάλειφηπ ςξσ Δμταμξϋπ Σπξκειμέμξσ (απϊδξρη ρςα ελλημικά: Νσδϊπξσλξπ 2003: 339) pro-drop parameter (απϊ ςξ pronoun-dropping) null subject parameter (Chomsky 1981) Pro-Drop-Parameter Null-Subjekt-Parameter (βλ. και Bußmann 2002: 537)

Γλώρρεπ Κεμξύ Τπξκειμέμξσ 7 Ωπ Γλόρρα Ιεμξϋ Σπξκειμέμξσ ξοίζεςαι μια γλόρρα ςηπ ξπξίαπ ςξ γοαμμαςικϊ ρϋρςημα επιςοέπει ρε μια αμενάοςηςη ποϊςαρη μα μημ πεοιλαμβάμει έμα λενικά εκπετοαρμέμξ (αμςχμσμικϊ) σπξκείμεμξ, αλλά έμα μηδεμικϊ σπξκείμεμξ (pro). (1) Ιλαίει. (2) * Cried. (3) * Weint.

Γλωρρξλξγική Σσπξλξγία 8 Ζ Οαοάμεςοξπ ασςή είμαι ςϊρξ ρημαμςική για ςη γλχρρξλξγική ςσπξλξγία, όρςε η ποαγμάςχρη ςηπ ή ϊυι ρε μια γλόρρα μα απξςελεί βαρικϊ παοάγξμςα «ςανιμϊμηρηπ» ςχμ γλχρρόμ. Έςρι διακοίμξσμε μεςανϋ: Γλχρρόμ Ιεμξϋ Σπξκειμέμξσ (ΓΙΣ) π.υ. Δλλημική, Θςαλική, Θρπαμική πξσ επιςοέπξσμ ςημ παοάλειφη ςξσ αμςχμσμικξϋ σπξκειμέμξσ Γλχρρόμ μη Ιεμξϋ Σπξκειμέμξσ (ΓΛΙΣ) π.υ. Αγγλική, Γαλλική, Γεομαμική πξσ δεμ επιςοέπξσμ ςημ παοάλειφη ςξσ αμςχμσμικξϋ σπξκειμέμξσ Γλχρρόμ μεοικόπ Ιεμξϋ σπξκειμέμξσ π.υ. Τιλαμδική, Δβοαψκή πξσ επιςοέπξσμ ςημ παοάλειφη ςξσ αμςχμσμικξϋ σπξκειμέμξσ ρε ρσγκεκοιμέμεπ πεοιπςόρειπ (ποβ. και Deal 2005)

Παοαδείγμαςα 9 Γλώρρεπ Κεμξύ Τπξκειμέμξσ Ζ Δλλημική καςαςάρρεςαι ρςιπ γλόρρεπ, ρςιπ ξπξίεπ μια κϋοια ποϊςαρη είμαι δσμαςϊ μα διαθέςει ή ϊυι λενικϊ σπξκείμεμξ: (4) Ξ Οέςοξπ έουεςαι. (5) Έουεςαι. Γλώρρεπ μη Κεμξύ Τπξκειμέμξσ Ζ Αγγλική και η Γεομαμική ρσγκαςαλέγξμςαι ρςιπ γλόρρεπ ρςιπ ξπξίεπ η θέρη ςξσ σπξκειμέμξσ ποέπει σπξυοεωςικά μα δηλόμεςαι λενικά ρςιπ κϋοιεπ ποξςάρειπ: (6) Peter comes. (7) * Comes. (8) Klaus kommt. (9) * Kommt.

Ιδιόςηςεπ ςηπ Παοαμέςοξσ 10 Σπξκείμεμα μη εκπετοαρμέμα λενικά (10) Γελάει. (11) * Laughs. (12) * Lacht. Λεςαοημαςικά σπξκείμεμα (13) Γελάει ξ Γιάμμηπ. (14) * Laughs Mary. (15) * Lacht Sabine. Δναγχγή ςξσ Σπξκειμέμξσ απϊ μια Δεσςεοεϋξσρα Οοϊςαρη (16) Οξιξπ μξμίζειπ ϊςι γέλαρε; (17) * Who do you think that laughed? (18) * Wer du denkst, dass lachte?

Δομημεσςικέπ θεωοηςικέπ ποξρεγγίρειπ 11 Δίμαι η πλξϋρια οημαςική μξοτξλξγία «σπεϋθσμη» για ςημ ϋπαονη ςηπ Οαοαμέςοξσ ρε μια γλόρρα; Ασςή θα μπξοξϋρε μα απξςελέρει μια ικαμξπξιηςική ενήγηρη για ςημ ϋπαονη ςηπ Οαοαμέςοξσ ρε μια γλόρρα, ϊπχπ η ελλημική, πξσ διαθέςει πλξϋρια οημαςική μξοτξλξγία. Ρε γλόρρεπ με πλξϋρια οημαςική μξοτξλξγία, η Ρσμτχμία (Kongruenz, AGR) επιςοέπει ςα μη λενικά εκπετοαρμέμα σπξκείμεμα, μιαπ και ξι πληοξτξοίεπ ςξσ ποξρόπξσ και ςξσ αοιθμξϋ εκτοάζξμςαι απϊ ςη οημαςική μξοτξλξγία (Chomsky 1981: 241, Τιλιππάκη-Warburton 1992: 260, Alexiadou & Anagnostopoulou 1998).

12 Αμ όμωπ ενεςάρξσμε ασςή ςημ ποξρέγγιρη διαγλωρρικά, θα διαπιρςώρξσμε όςι Ζ παοάμεςοξπ είμαι θεςικά ςιμξλξγημέμη και ρε γλόρρεπ ϊπχπ η ιαπχμική, η κιμεζική, η κξοεάςικη και η βιεςμαμέζικη πξσ δε διαθέςξσμ καθϊλξσ οημαςική μξοτξλξγία. (Chomsky 1981:284, Huang 1984, Jaeggli & Hyams 1988, Jaeggli & Safir 1989) Ζ θεχοηςική ασςή ποξρέγγιρη δε βοίρκει εταομξγή ξϋςε για ςη γεομαμική γλόρρα, ϊπξσ σπάουει οημαςική μξοτξλξγία, πξσ ταμεοόμει ποϊρχπξ και αοιθμϊ. Όμχπ, παοϊλα ασςά ςξ σπξκείμεμξ ποέπει σπξυοεχςικά μα δηλόμεςαι λενικά ρςιπ κϋοιεπ ποξςάρειπ.

Μιμιμαλιρςικό Ποόγοαμμα (Chomsky 2005, 2008) 13 Ρςημ Δλλημική ςα μη εομημεϋριμα υαοακςηοιρςικά ςηπ λξγικήπ μξοτήπ ςξ [ποϊρχπξ] και ξ [αοιθμϊπ] ρςα οήμαςα δε υοειάζεςαι μα έυξσμ λενική ποαγμάςχρη. Δμό ρςημ Αγγλική ασςά ςα υαοακςηοιρςικά απαιςείςαι μα έυξσμ λενική ποαγμάςχρη ρςη τχμηςική μξοτή. Ζ ίδια σπϊθερη ιρυϋει και για ςη Γεομαμική Γλόρρα. (Barbosa 1995, 2000,2009, Alexiadou & Anagnostopoulou 1998, Platzack 2004, Roussou & Tsimpli 2006 μ.ά.)

14 Ιαςάκςηρη Νέμηπ Γλόρραπ με έμταρη ρςημ Οαοάμεςοξ Ιεμξϋ Σπξκειμέμξσ Θδιαίςεοξ εμδιατέοξμ παοξσριάζει η μελέςη ςηπ επίδοαρηπ ςηπ Οαοαμέςοξσ και ςχμ ιδιξςήςχμ πξσ ασςή ρσμεπάγεςαι καςά ςημ καςάκςηρη μιαπ νέμηπ γλόρραπ. Δίμαι δσμαςή η αμαςιμξλϊγηρη ςηπ Οαοαμέςοξσ, αμ η Γ1 και η Γ2 έυξσμ σιξθεςήρει διατξοεςική ςιμή για ασςή; Σπϊ πξιεπ ποξωπξθέρειπ θα ήςαμ δσμαςϊ κάςι ςέςξιξ; Οξιξ οϊλξ παίζει η ηλικία ςχμ ρπξσδαρςόμ; Δίμαι ρημαμςικϊ ςξ επίπεδξ επάοκειάπ ςξσπ ρςη νέμη γλόρρα;

15 Έοεσμεπ για ςημ καςάκςηρη Γ2 Έυει διεναυθεί πλήθξπ εοεσμόμ πξσ ενέςαραμ ςημ καςάκςηρη χπ νέμηπ μιαπ ΓΙΣ απϊ ξμιληςέπ μιαπ ΓΛΙΣ. ποβ. Phinney 1987, Liceras 1989, Bini 1993, Al Kasey & Pérez-Leroux 1998, Liceras et al 1999, Pérez-Leroux & Glass 1999, Lozano 2002a, 2002b, Belletti & Leonini 2004, Montrul & Louro 2004, Sorace & Filiaci 2006, Lozano 2006, Margaza & Bel 2006, Belletti et al 2007, Lozano 2008, 2009, Montrul, Diaz & Santos 2009, De Prada Pérez 2010, Lozano & Mendikoetxea (σπϊ δημξρίεσρη), Amvrazis (σπϊ δημξρίεσρη). Ιαι αοκεςά λιγϊςεοεπ έοεσμεπ πξσ ενέςαραμ ςημ καςάκςηρη χπ νέμηπ μιαπ ΓΛΙΣ απϊ ξμιληςέπ μιαπ ΓΙΣ. ποβ. White 1985, 1986, Phinney 1987, Tsimpli & Roussou 1991, Tsimpli 1997, Liceras & Diaz 1999 Tsimpli & Dimitrakopoulou 2007, Prentza 2010, Agathopoulou (σπϊ δημξρίεσρη). Ρςιπ πεοιρρϊςεοεπ απϊ ςιπ παοαπάμχ εμπλέκεςαι ρε κάπξια θέρη (Γ1 ή Γ2) η Αγγλική. Ρε κάπξιεπ απϊ ασςέπ εμπλέκεςαι και η Δλλημική χπ Γ1 ή Γ2. ποβ. Tsimpli & Roussou 1991 Tsimpli 1997 Lozano 2002b, 2006 Margaza & Bel 2006, Tsimpli & Dimitrakopoulou 2007 Prentza 2010, Agathopoulou (σπϊ δημξρίεσρη), Amvrazis (σπϊ δημξρίεσρη). Δμό μϊμξ ρε μια εμπλέκεςαι η Γεομαμική χπ Γ1 ποβ. Liceras & Diaz 1999

Απξςελέρμαςα εοεσμώμ 16 α απξςελέρμαςα ςχμ πεοιρρϊςεοχμ εοεσμόμ ρσγκλίμξσμ ρςξ ϊςι ξι γοαμμαςικέπ ςηπ Διαγλόρραπ ςχμ ρπξσδαρςόμ ενακξλξσθξϋμ μα πεοιξοίζξμςαι απϊ ςημ Ιαθξλική Γοαμμαςική. Ταίμεςαι επίρηπ, μα σπάουει Γλχρρική Λεςατξοά ςχμ λειςξσογικόμ καςηγξοιόμ απϊ ςη Γ1 ρςη ρσμςακςική απεικϊμιρη και ρςξ ρυημαςιρμϊ ςηπ γοαμμαςικήπ ςηπ Διαγλόρραπ ςχμ ρπξσδαρςόμ ςηπ Γ2. Δμδιατέοξμ, ςέλξπ, παοαμέμει ςξ γεγξμϊπ ϊςι ακϊμα και ρε πξλϋ σφηλϊ επίπεδξ επάοκειαπ ρςη Γ2 ξι ρπξσδαρςέπ παοξσριάζξσμ ρημαμςικέπ απξκλίρειπ απϊ ςξσπ τσρικξϋπ ξμιληςέπ (ποβ. Tsimpli & Roussou 1991).

Β Καςάκςηρη Γ3 17 Διραγχγή Αμςικείμεμξ μελέςηπ Βαρικά Δοχςήμαςα Ξμξιϊςηςεπ και διατξοέπ μεςανϋ ςηπ καςάκςηρηπ ςηπ Γ2 και ςηπ Γ3 Ξ οϊλξπ ςηπ γλχρρικήπ μεςατξοάπ καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 οειπ αμςιποξρχπεσςικέπ πειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ ρυεςικά με ςξ θέμα Εηςήμαςα πξσ ατξοξϋμ ειδικά ρςημ καςάκςηρη ςηπ Γεομαμικήπ χπ Γ3 Ξι ποξξπςικέπ πξσ σπάουξσμ για ςημ έοεσμα για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3

Καςάκςηρη Γ3 18 Ζ μελέςη ςηπ καςάκςηρηπ ςηπ Γ3 παλιϊςεοα ρσμπεοιλαμβαμϊςαμ ρςη μελέςη ςηπ καςάκςηρηπ ςηπ Γ2, ϊπξσ «Γ2» ρήμαιμε κάθε νέμη γλόρρα πξσ καςακςιϊςαμ μεςά ςη μηςοική. α ςελεσςαία υοϊμια ασνάμξμςαι ξι έοεσμεπ πξσ αμςιμεςχπίζξσμ ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 και ςημ πξλσγλχρρία χπ νευχοιρςϊ ςξμέα έοεσμαπ.

Καςάκςηρη Γ3 19 ϊρξ ρςημ Δσοόπη, ϊρξ και ρςη Βϊοεια Αμεοική η μελέςη ςηπ Γ3 εναπλόμεςαι ρςξσπ ςξμείπ: ςηπ Δταομξρμέμηπ Γλχρρξλξγίαπ, ςηπ Δταομξρμέμηπ Φσυξγλχρρξλξγίαπ, ςηπ Διγλχρρίαπ και ςηπ Γλχρρικήπ Δκπαίδεσρηπ Ασςή η εμθαοοσμςική ςάρη έυει επιρημαμθεί και ρςιπ Διεθμείπ Ρσμαμςήρειπ για ςημ Ιαςάκςηρη ςηπ Γ3 πξσ έυξσμ διξογαμχθεί. (Leung 2007)

Καςάκςηρη Γ3 20 Ζ έοεσμα για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 αουικά ρςοάτηκε ρςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 απϊ δίγλχρρα ή πξλϋγλχρρα άςξμα ή/και ρε δίγλχρρα ή πξλϋγλχρρα γλχρρικά πεοιβάλλξμςα (Cenoz 2003, Leung 2005, Ó Laoire 2006 κ.ά.). ξ ζήςημα ϊμχπ πξσ μαπ απαρυξλεί εδό είμαι η πεοίπςχρη καςά ςημ ξπξία ςξ άςξμξ νεκιμά ρε διατξοεςική υοξμική ρςιγμή ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ1, ςηπ Γ2 και ςηπ Γ3.

Καςάκςηρη Γ3 21 Σπάουξσμ πξλλέπ έοεσμεπ πξσ ποαγμαςεϋξμςαι ςξ οϊλξ ςξσ μξηςικξϋ λενικξϋ (Mentales Lexikon) και πιρςξπξιξϋμ ςη μεςατξοά λενικόμ (Lexikalische Kategorien) (ξσριαρςικϊ, οήμα κλπ.) και τχμξλξγικόμ ρςξιυείχμ απϊ ςη Γ2 ρςη Γ3 (ποβ. Longxing 2003, Tremblay 2006). Δίμαι ϊμχπ ακϊμη ρυεςικά πεοιξοιρμέμεπ ξι έοεσμεπ πξσ ατξοξϋμ ρςη μεςατξοά ή ϊυι ςχμ ρσμςακςικόμ δξμόμ και ςχμ λειςξσογικόμ καςηγξοιόμ (Funktionale Kategorien) (άοθοξ, κλίρη κλπ.) απϊ ςη Γ1 ή/και απϊ ςη Γ2 ρςη Γ3. Σηην παρούζα ανακοίνωζη θα αζτοληθούμε με ηις ηελεσηαίες.

Βαρικά εοωςήμαςα 22 α βαρικά εοχςήμαςα πξσ καςαδεικμϋξσμ και ςα κεμςοικά θέμαςα ρςη μελέςη ςηπ Γ3 και πξσ έυξσμ απαρυξλήρει ςημ έοεσμα είμαι ςα ακϊλξσθα: Γιαςί υοήζει ιδιαίςεοηπ μελέςηπ η καςάκςηρη ςηπ Γ3; Δεμ επαοκξϋμ ξι θεχοηςικέπ ποξρεγγίρειπ πξσ στίρςαμςαι ρυεςικά με ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ2 για μα πεοιγοάφξσμ και μα αμαλϋρξσμ και ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3; Οξια είμαι η ρυέρη ςηπ καςάκςηρηπ ςηπ Γ3 με ςημ Ιαθξλική Γοαμμαςική (ΙΓ); Απϊ πξια ρςξιυεία καθξοίζεςαι ςξ αουικϊ ρςάδιξ ρςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3; Δπηοεάζεςαι και αμ μαι, με πξιξ ςοϊπξ απϊ ςη Γ1 ή/και ςη Γ2; Ιαςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3, εμεογξπξιξϋμςαι η Γ1 και η Γ2 ρςξμ ίδιξ βαθμϊ; Έυει κάπξια γλόρρα μεγαλϋςεοη επιοοξή; Ιαι αμ μαι, πξια και για πξιξ λϊγξ; ι παοαπάμχ μπξοεί μα ποξρτέοει η μελέςη ςηπ καςάκςηρηπ ςηπ Γ3 ρςη γλχρρξλξγική θεχοία; (ποβ. και Klein 1995, De Angelis 2007, Leung 2007, 2009, Hammarberg 2009)

23 Ιαςάκςηρη ςηπ Γ2 - καςάκςηρη ςηπ Γ3: Ξμξιϊςηςεπ και διατξοέπ Δκςϊπ απϊ ϊλξσπ ςξσπ αςξμικξϋπ και κξιμχμικξϋπ παοάγξμςεπ πξσ εμπλέκξμςαι και αλληλεπιδοξϋμ καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ2 και ενακξλξσθξϋμ μα στίρςαμςαι και καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3, ςϊρξ η διαδικαρία ϊρξ και ςξ απξςέλερμα ςηπ ίδιαπ ςηπ καςάκςηρηπ ςηπ Γ2 μπξοξϋμ δσμηςικά μα επηοεάρξσμ και ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3. Οιξ ρσγκεκοιμέμα, ξι ρπξσδαρςέπ ςηπ Γ3 έυξσμ ςημ ποξηγξϋμεμη γμόρη ςηπ εκμάθηρηπ μιαπ νέμηπ γλόρραπ και με ςξ δεδξμέμξ ασςήπ ςξσπ ςηπ εμπειοίαπ αμαπςϋρρξσμ μεςαγμχρςικέπ και μεςαγλχρρικέπ ρςοαςηγικέπ πξσ λείπξσμ απϊ ςξ ρπξσδαρςή ςηπ Γ2. (Jessner & Cenoz 2007, De Angelis 2007, Thomas 1988, 1992, Nation & McLaughlin,1986)

24 Ιαςάκςηρη ςηπ Γ2 - καςάκςηρη ςηπ Γ3: Ξμξιϊςηςεπ και διατξοέπ Kαςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ2 ςα δσξ γλχρρικά ρσρςήμαςα μπξοξϋμ μα επηοεάρξσμ ςξ έμα ςξ άλλξ και ποξπ ςιπ δϋξ καςεσθϋμρειπ. Γ1 Γ2 Ρςημ πεοίπςχρη ςηπ καςάκςηρηπ ςηπ Γ3 ή και πεοιρρϊςεοχμ γλχρρόμ η καςάρςαρη είμαι πιξ πεοίπλξκη ατξϋ είμαι ςοία ή και πεοιρρϊςεοα ςα ρσρςήμαςα πξσ αλληλεπιδοξϋμ (Jessner & Cenoz 2007). Γ1 Γ2 Γ3

25 Γλωρρική μεςατξοά Ξ οϊλξπ ςηπ γλχρρικήπ μεςατξοάπ (Transfer), ετϊρξμ απξςελεί έμα ςϊρξ ρημαμςικϊ παοάγξμςα ρςημ καςάκςηρη μιαπ νέμηπ γλόρραπ (ποβ. και Gass 1996, Odlin 1989, 2003 κ.ά.), παίζει ιδιαίςεοα ρημαμςικϊ οϊλξ και καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3. Ζ γλχρρική μεςατξοά καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ2 είμαι έμα θέμα πξσ έυει μελεςηθεί ρε βάθξπ και σπάουξσμ διάτξοεπ ποξςάρειπ για ςημ εομημεία ςξσ.

Η μεςατξοά καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ2 26 Schwartz & Sprouse (1994, 1996) Ολήοηπ μεςατξοά - Ολήοηπ ποϊρβαρη Vainikka & Young-Scholten (1994, 1996) Σπϊθερη ςχμ ελαυίρςχμ δέμςοχμ Eubank (1993/94, 1994) Hawkins et al. (1997, 2001, 2003, 2006) Clahsen & Muysken (1986; 1989) Epstein et al. (1996; 1998) Pienemann (1984; 1998) Σπϊθερη ςχμ αρθεμόμ υαοακςηοιρςικόμ Σπϊθερη ςχμ υαμέμχμ λειςξσογικόμ υαοακςηοιρςικόμ ή Σπϊθερη ςηπ Δλλιπξϋπ Αμαπαοάρςαρηπ Σπϊθερη ςηπ μη μεςατξοάπ Σπξθερη ςηπ αμερηπ ποϊρβαρηπ ρςη ΙΓ Ηεχοία ςηπ ικαμϊςηςαπ επενεογαρίαπ

Καςάκςηρη Γ3 και Γλωρρική Μεςατξοά 27 Ξι παοάγξμςεπ πξσ θεχοείςαι ϊςι επηοεάζξσμ ςη γλχρρική μεςατξοά απϊ ςη Γ1 ή/και απϊ ςη Γ2 καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 είμαι μεςανϋ άλλχμ: η ςσπξλξγική ξμξιϊςηςα μεςανϋ ςχμ γλχρρόμ (Kellermann 1983, Cenoz, 2001, Ringbom 1987, 2001) η πξλιςιρςική ξμξιϊςηςα μεςανϋ ςχμ γλχρρόμ (Williams & Hammarberg,1998) ςξ επίπεδξ επάοκειαπ ρςημ κάθε γλόρρα (Kellerman 1983, Odlin 1989, De Angelis & Selinker 2001) η υοξμική απϊρςαρη απϊ ςημ «ςελεσςαία» υοήρη ςηπ γλόρραπ (Williams & Hammarberg 1998) ξ παοάγξμςαπ ςηπ Γ2 (Hammarberg 2001) η ρσυμϊςηςα ςηπ υοήρηπ ςηπ κάθε γλόρραπ (Hammarberg 2001)

Καςάκςηρη Γ3 και Γλωρρική Μεςατξοά 28 Λέυοι ποϊρταςα πξλλξί εοεσμηςέπ παοέβλεπαμ ςξ γεγξμϊπ ςηπ γμόρηπ πεοιρρϊςεοχμ γλχρρόμ και αμέςοευαμ για ςημ πηγή ςηπ γλχρρικήπ μεςατξοάπ απξκλειρςικά ρςη Γ1. Σπάουξσμ ϊμχπ πλέξμ και πειοαμαςικά δεδξμέμα πξσ ρσμηγξοξϋμ ρςξ ϊςι η γλχρρική μεςατξοά μπξοεί μα ποξέουεςαι και απϊ ςη Γ2. (Leung 2005, 2006, 2007, Flynn κ.ά. 2004, Bardel & Falk 2007).

Πειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 29 Ρςη ρσμέυεια θα παοξσριαρςξϋμ ςοειπ πειοαμαςικέπ μελέςεπ πξσ ενέςαραμ ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 και ςξ ζήςημα ςηπ πηγήπ ςηπ γλχρρικήπ μεςατξοάπ ποξπ ςη Γ3. Tα πξοίρμαςα ςξσπ έουξμςαι ρε αμςίθερη μεςανϋ ςξσπ, γεγξμϊπ πξσ καςαδεικμϋει: ςημ πξλσπλξκϊςηςα ςξσ θέμαςξπ ςημ αμάγκη διεναγχγήπ πεοιρρϊςεοχμ εοεσμόμ πξσ μα ενεςάζξσμ μεγαλϋςεοη πξικιλία γλχρρόμ.

Οειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 1. Ζ Σπϊθερη ςηπ Αμαπςσνιακά Δναοςόμεμηπ Λεςατξοάπ 30 Ξι Håkansson, Pienemann & Sayheli (2002) αμέπςσναμ ςημ Σπϊθερη ςηπ Αμαπςσνιακά Δναοςόμεμηπ Λεςατξοάπ (ΣΑΔΛ) (Developmentally Moderated Transfer Hypothesis), ρϋμτχμα με ςημ ξπξία σπξρςηοίζξσμ ϊςι η γλχρρική επιοοξή απϊ ςη Γ1 ποξπ ςη νέμη γλόρρα ακξλξσθεί ρσγκεκοιμέμη ενελικςική πξοεία και ϊςι: ξι διαδικαρίεπ επενεογαρίαπ ποαγμαςξπξιξϋμςαι ρε μια ρσγκεκοιμέμη ιεοαουία πξσ είμαι καθξλική ρε ϊλεπ ςιπ γλόρρεπ και ξι ρπξσδαρςέπ ςηπ νέμηπ γλόρραπ μπξοξϋμ μα παοάγξσμ μϊμξ ςξσπ γλχρρικξϋπ ςϋπξσπ για ςξσπ ξπξίξσπ έυξσμ καςακςήρει ςα απαοαίςηςα ποξαπαιςξϋμεμα ποξκειμέμξσ μα ςξσπ επενεογαρςξϋμ, αμενάοςηςα απϊ ςη γμόρη ςχμ ποξηγξσμέμχπ καςακςηθειρόμ γλχρρόμ και ςημ ςσπξλξγία.

Οειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 1. Ζ Σπϊθερη ςηπ Αμαπςσνιακά Δναοςόμεμηπ Λεςατξοάπ ξ πείοαμα 31 Γ1 ςη Ρξσηδική Γ2 ςημ Αγγλική Γ3 ςη Γεομαμική 20 ρσμμεςέυξμςεπ 2 Ομάδεπ ςχμ 10 αςϊμχμ με βάρη ςξ υοϊμξ πξσ μάθαιμαμ ςη Γεομαμική γλόρρα. Ξμάδα Α: 1 έςξπ Ξμάδα Β: 2 έςη Λέθξδξπ ρσλλξγήπ ςχμ δεδξμέμχμ: ποξτξοική ρσμέμςεσνη. ξ ρσμςακςικϊ ταιμϊμεμξ πξσ ενέςαραμ ήςαμ η θέρη ςξσ οήμαςξπ ρςη δεϋςεοη θέρη ρςιπ κϋοιεπ ποξςάρειπ (V2), έμα ταιμϊμεμξ πξσ σπάουει ρε ϊλεπ ςιπ Γεομαμικέπ γλόρρεπ έκςξπ απϊ ςημ Αγγλική, πξσ ρςξ ρσγκεκοιμέμξ πείοαμα ήςαμ η Γ2 (ποβ. και Meisel 1992, Holmberg & Platzack 1995).

Οειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 1. Ζ Σπϊθερη ςηπ Αμαπςσνιακά Δναοςόμεμηπ Λεςατξοάπ Δεδξμέμα 32 Απϊ ςα απξςελέρμαςα πξσ παοξσριάζξσμ ταίμεςαι ϊςι ξι Ρξσηδξί ρπξσδαρςέπ ςηπ Γεομαμικήπ δε μεςατέοξσμ ςη δξμή V2 απϊ ςη μηςοική ςξσπ γλόρρα ρςη γλόρρα - ρςϊυξ, πάοα ςξ γεγξμϊπ ϊςι ασςή η δξμή στίρςαςαι και ρςιπ δϋξ γλόρρεπ. Αμςιθέςχπ, παοάγξσμ ηην ανηιγραμμαηική και ζηις δύο γλώζζες δξμή: (*Δπιοοημαςικόπ Ποξρδιξοιρμόπ Ομξμαςική Υοάρη Τπξκείμεμξ - Ρήμα) (V3) *Gestern er reiste nach Stockholm 6 απϊ ςξσπ 20 ρσμμεςέυξμςεπ παοάγξσμ μϊμξ ςη δξμή: (Τ Ρ Α) Er trinkt ein Bier και καθϊλξσ ςημ ακϊλξσθη ρειοά: (Δπιοοημαςικόπ Ποξρδιξοιρμόπ Ρ Τ) Gestern reiste er nach Stockholm Το γεγονός ασηό, όπως σποζηηρίζοσν οι ζσγγραθείς, αποδεικνύει όηι δεν σθίζηαηαι πλήρης μεηαθορά από ηη Γ1.

33

Οειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 1. Ζ Σπϊθερη ςηπ Αμαπςσνιακά Δναοςόμεμηπ Λεςατξοάπ Ρσμπεοάρμαςα 34 Δεδξμέμξσ ϊςι η Γεομαμική είμαι Γ3 μεςά ςη Γ2 Αγγλική πξλλξί δάρκαλξι ςηπ Γεομαμικήπ ρςη Ρξσηδία αλλά και κάπξιξι μελεςηςέπ (Ruin 1996, Naumann 1997) μιλξϋμ για γλχρρική μεςατξοά απϊ ςημ Αγγλική, ςημ ξπξία και ξμξμάζξσμ «αγγλική αρθέμεια». Ξι Håkansson et al. ϊμχπ απξοοίπςξσμ ςξμ ιρυσοιρμϊ ασςϊ ποξβάλλξμςαπ ςα ακϊλξσθα επιυειοήμαςα: θεχοξϋμ ϊςι δεμ είμαι ρσμβαςϊπ με ςα απξςελέρμαςα πξσ ξι ίδιξι παοξσρίαραμ και αμτιρβηςξϋμ ςξμ ςοϊπξ, με ςξμ ξπξίξ θα μπξοξϋρε μα ςεκμηοιχθεί η σπϊθερη ϊςι η γλχρρική μεςατξοά ποξέουεςαι απϊ ςη Γ2. Δνεςάζξσμ μϊμξ ςημ σπϊθερη ςηπ «Ολήοξσπ μεςατξοάπ / πλήοξσπ ποϊρβαρηπ» ςχμ Schwartz & Sprouse (1994, 1996), με ςημ ξπξία ςα απξςελέρμαςα ςξσπ έουξμςαι ρε αμςίθερη και σπξρςηοίζξσμ ςημ ΣΑΔΛ.

Οειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 1. Ζ Σπϊθερη ςηπ Αμαπςσνιακά Δναοςόμεμηπ Λεςατξοάπ Ιοιςική 35 Ζ έοεσμα ασςή έυει δευςεί ιρυσοή κοιςική απϊ ςξσπ Bardel & Falk (2007) χπ ποξπ ςξ ρημείξ, ρςξ ϊπξιξ αομξϋμςαι ςη γλχρρική μεςατξοά απϊ ςη Γ2 Αγγλική, ατξϋ η δξμή V3 (Επιρρηματικός Προσδιορισμός Ομοματική Υράση Τποκείμεμο - Ρήμα) πξσ υοηριμξπξιξϋμ ξι ρσμμεςέυξμςεπ είμαι απξδεκςή ρςημ αγγλική γλόρρα. Ξι Bardel & Falk αμτιρβηςξϋμ ςα ρςξιυεία, βάρει ςχμ ξπξίχμ ξι ρσγγοατείπ απξοοίπςξσμ ςη μεςατξοά απϊ ςη Γ2, εναιςίαπ ςξσ γεγξμϊςξπ ϊςι ενέςαραμ και απέοοιφαμ απξκλειρςικά και μϊμξ ςημ Σπϊθερη ςηπ «Ολήοξσπ μεςατξοάπ / πλήοξσπ ποϊρβαρηπ» ςχμ Schwartz & Sprouse (1994, 1996) υχοίπ μα ενεςάρξσμ ξπξιαδήπξςε άλλη θεχοηςική ποξρέγγιρη.

36 Οειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 1. Ζ Σπϊθερη ςηπ Αμαπςσνιακά Δναοςόμεμηπ Λεςατξοάπ Ιοιςική Δπιπλέξμ, ξι Bardel & Falk (2007) κοιςικάοξσμ ςξμ ςοϊπξ ρσλλξγήπ και ςημ εομημεία ςχμ δεδξμέμχμ ςχμ Håkansson et al., καθόπ και ςξ γεγξμϊπ ϊςι ξι ρσγγοατείπ ανιξλϊγηραμ ςημ απξσρία επιοοημάςχμ χπ μη μεςατξοά ςηπ δξμήπ V2 απϊ ςη μηςοική. Δμό παοάλληλα σπξρςηοίζξσμ ϊςι δεμ μπξοεί η απξσρία εμϊπ μέοξσπ ςξσ λϊγξσ ρςημ ποξτξοική παοαγχγή μα θεχοηθεί χπ επιυείοημα καςά ςηπ μεςατξοάπ μιαπ ρσγκεκοιμέμηπ ρσμςακςικήπ δξμήπ, ιδίχπ ετϊρξμ ποϊκειςαι για κάπξιξ ποξαιοεςικϊ και ϊυι για σπξυοεχςικϊ ρςξιυείξ ρςξ λϊγξ. Ρσμεπόπ ρσμτόμα με ςξσπ Bardel & Falk (2007) ςα ρςξιυεία πξσ παοξσριάζξσμ ξι Håkanson et al. (2002) ϊυι μϊμξ δεμ αμςιςίθεμςαι ρςημ σπϊθερη ςηπ μεςατξοάπ απϊ ςη Γ2 αλλά μάλλξμ ςημ σπξρςηοίζξσμ.

Οειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 2. Ξ «Οαοάγξμςαπ ςηπ Γ2» - Γλχρρική μεςατξοά απϊ ςη Γ2 ρςη Γ3 37 Ξι Bardel & Falk (2007) παοξσριάζξσμ πειοαμαςικά δεδξμέμα πξσ σποζηηρίζοσν ςημ σπϊθερη ϊςι ξι ρσμςακςικέπ δξμέπ πξσ ρυεςίζξμςαι με λειςξσογικέπ καςηγξοίεπ, ϊπχπ η άομηρη, μεςατέοξμςαι «εσκξλϊςεοα» απϊ ςη Γ2 ρςξ αουικϊ ρςάδιξ ςηπ Γ3, απϊ ϊςι απϊ ςη Γ1 ρςη Γ3. Ζ έοεσμα ςξσπ παοξσριάζει μέα δεδξμέμα πξσ έουξμςαι ρε αμςίθερη με ασςά ςηπ έοεσμαπ ςχμ Håkansson, Pienemann & Sayheli (2002).

38 Οειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 2. Ξ «Οαοάγξμςαπ ςηπ Γ2» ξ πείοαμα Δνέςαραμ ςημ ποξςαριακή άομηρη μελεςόμςαπ δϋξ ξμάδεπ ρπξσδαρςόμ με διατξοεςικέπ Γ1 και Γ2 πξσ καςακςξϋραμ ςη Ρξσηδική χπ Γ3. Ζ μελέςη αρυξλείςαι με μαθηςέπ ρςξ αουικϊ ρςάδιξ ςηπ καςάκςηρηπ (ποβ. Schwartz & Sprouse 1996), ποξκειμέμξσ μα έυξσμε δεδξμέμα πξσ πεοιλαμβάμξσμ ςα ποόςα ποόςα εκτχμήμαςα πξσ παοάγξμςαι ρςη γλόρρα ρςϊυξ. Ρςξ πείοαμα πξσ διεμέογηραμ ηυξγοατήθηκαμ απξλϋςχπ αουάοιξι ρπξσδαρςέπ καςά ςη διάοκεια ςξσ ποόςξσ ςξσπ μαθήμαςξπ ρςη Γ3.

Οειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 2. Ξ «Οαοάγξμςαπ ςηπ Γ2» ξ πείοαμα 39 Γ1 Γ2 Γ3 Ξμάδα Α Δαμική (V2) Αγγλική Ρξσηδική (V2) Ξμάδα Β Αγγλική Γεομαμική (V2) Ρξσηδική (V2) Ξσγγοική Δαμική (V2) Ρξσηδική (V2) Λε ςξμ ςοϊπξ ασςϊ η εοεϋμα θα μπξοξϋρε μα ενεςάρει ςημ σπϊθερη ςηπ μη μεςατξοάπ ςημ σπϊθερη ςηπ μεςατξοάπ απϊ ςη Γ1 ςημ σπϊθερη ςηπ μεςατξοάπ απϊ ςη Γ2

Οειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 2. Ξ «Οαοάγξμςαπ ςηπ Γ2» Απξςελέρμαςα 40 α πειοαμαςικά δεδξμέμα πξσ παοξσριάζξσμ καςαδεικμϋξσμ ϊςι ξι ρσμςακςικέπ δξμέπ μεςατέοξμςαι ρςξ αουικϊ ρςάδιξ ςηπ Γ3 πιξ εϋκξλα απϊ ςη Γ2 πάοα απϊ ςη Γ1. α απξςελέρμαςα ςηπ έοεσμαπ ςχμ Bardel & Falk απξδεικμϋξσμ ϊςι ξ «παοάγξμςαπ ςηπ Γ2» είμαι πιξ ιρυσοϊπ απϊ ςξμ παοάγξμςα ςηπ ςσπξλξγικήπ εγγϋςηςαπ με ςημ μηςοική γλόρρα καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3. Δεδξμέμξσ ϊςι η ςσπξλξγική εγγϋςηςα μεςανϋ ςχμ Γ1 και Γ3 δεμ ήςαμ αοκεςή για μα σπάονει μεςατξοά απϊ ςημ Γ1. Ιαςαλήγξσμ ρσμεπόπ ρςξ ρσμπέοαρμα ϊςι καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 η Γ2 δοα χπ τίλςοξ πξσ κάμει ςη Γ1 μη ποξρβάριμη.

Οειοαμαςικέπ προζεγγίζεις για ηην καηάκηηζη ηης Γ3 3. ξ Λξμςέλξ Αθοξιρςικήπ Δμίρυσρηπ ρςη Γλχρρική Ιαςάκςηρη 41 Ξι Flynn, Foley & Vinnitskaya (2004) μελέςηραμ ςιπ αματξοικέπ ποξςάρειπ και επιυείοηραμ μα διεοεσμήρξσμ ςξ οϊλξ πξσ παίζει η Γ1 ρςημ καςάκςηρη ςχμ πεοαιςέοχ γλχρρόμ και ρςξ καςά πξρϊ ασςϊπ είμαι ποξμξμιξϋυξπ ρε ρυέρη με ςξ οϊλξ ςχμ σπξλξίπχμ γλχρρόμ Γ2, Γ3 κλπ. Ξι ρσγγοατείπ ποξςείμξσμ ςξ «Μομτέλο Αθροιστικής Εμίσχυσης στη Γλωσσική Κατάκτηση» (Cumulative- Enhancement Model for Language Acquisition), ρϋμτχμα με ςξ ξπξίξ ξϋςε η Γ1 ξϋςε και κάπξια άλλη γλόρρα παίζει κσοίαουξ οϊλξ καςά ςημ καςάκςηρη μιαπ επϊμεμηπ γλόρραπ.

Πειραμαηικές προζεγγίζεις για ηην καηάκηηζη ηης Γ3 3. ξ Λξμςέλξ Αθοξιρςικήπ Δμίρυσρηπ ρςη Γλχρρική Ιαςάκςηρη ξ πείοαμα 42 Υοηριμξπξίηραμ δεδξμέμα απϊ 4 ξμάδεπ ρσμμεςευϊμςχμ (παιδιόμ και εμηλίκχμ): Γ1 Γ2 Γ3 Ξμάδα A Ιαζακική Πχρική Αγγλική Ξμάδα B Θρπαμική Αγγλική Ξμάδα Γ Θαπχμική Αγγλική Ξμάδα Δ Αγγλική α ρςξιυεία πξσ παοξσριάζξσμ δείυμξσμ νεκάθαοα ϊςι εάμ σπάουει ποξηγξϋμεμη αμάπςσνη ςξσ ρσμπληοχμαςικξϋ δείκςη ρε ξπξιαδήπξςε ποξηγξϋμεμη γλόρρα και ϊυι απξκλειρςικά ρςη μηςοική, ςϊςε μπξοεί μα επηοεαρςεί θεςικά η καςάκςηρή ςξσ και καςά ςημ καςάκςηρη μιαπ μέαπ γλόρραπ

α απξςελέρμαςα πξσ παοξσριάζξσμ ρσμηγξοξϋμ ρςξ ϊςι η μηςοική γλόρρα δεμ παίζει ποξμξμιξϋυξ οϊλξ ρςημ καςάκςηρη ςχμ πεοαιςέοχ γλχρρόμ. Σπξρςηοίζξσμ επίρηπ ϊςι σπάουξσμ μϊμξ αμεπαίρθηςεπ διατξοέπ μεςανϋ εμηλίκχμ και παιδιόμ. α απξςελέρμαςα ςηπ έοεσμάπ ςξσπ σπξρςηοίζξσμ ςξ «Λξμςέλξ Αθοξιρςικήπ Δμίρυσρηπ ρςη Γλχρρική Ιαςάκςηρη», πξσ ξι ίδιξι έυξσμ ποξςείμει. Οειοαμαςικέπ ποξρεγγίρειπ για ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3 3. ξ Λξμςέλξ Αθοξιρςικήπ Δμίρυσρηπ ρςη Γλχρρική Ιαςάκςηρη Ρσμπεοάρμαςα 43 Ιάθε γλόρρα πξσ έυει καςακςηθεί είμαι ςξ ίδιξ ρημαμςική και ίρχπ και ςξ ίδιξ διαθέριμη για μα παίνει κάπξιξ οϊλξ καςά ςημ καςάκςηρη μιαπ πεοαιςέοχ γλόρραπ (διαγλχρρική μεςατξοά).

Έοεσμεπ με αμςικείμεμξ ςημ Καςάκςηρη ςηπ Γ3 44 Γ1 Γ2 Γ3 Αμςικείμεμξ μελέςηπ Lozano (2003) Θρπαμική Θρπαμική Ληδεμικά σπξκείμεμα Flynn et al. (2004) García Mayo et al. (2005) Leung (2005, 2006a, 2006b) Leung (2005, 2006a, 2006b) White et al. (2004) Ιξζακική Πχρική Αγγλική Οεοιξοιρςικέπ αματξοικέπ ποξςάρειπ Βαρκική Θρπαμική Αγγλική Ηέρη ςξσ is και ςξσ he Ιαμςξμέζικη Αγγλική Γαλλική Λξοτξρϋμςανη Ιαμςξμέζικη Αγγλική Θρπαμική Λξοτξλξγία ςξσ οήμαςξπ Θρπαμική Γέμξπ και αοιθμϊπ

Η καςάκςηρη ςηπ Γεομαμικήπ ωπ Γ3 45 Ζ Γεομαμική γλόρρα ρςιπ πεοιρρϊςεοεπ υόοεπ διδάρκεςαι χπ δεϋςεοη νέμη γλόρρα μεςά ςημ Αγγλική, γεγξμϊπ πξσ ιρυϋει και ρςημ Δλλάδα (ποβ. και Kretzenbacher 2009). Οαοϊλα ασςά, ξι πεοιρρϊςεοεπ έχπ ςόοα μελέςεπ ρυεςικά με ςημ καςάκςηρη ςηπ Γεομαμικήπ χπ νέμηπ ςημ ενέςαζαμ ξσριαρςικά χπ δεϋςεοη και αγμξξϋραμ ςξ γεγξμϊπ ϊςι έυει ποξηγηθεί η καςάκςηρη ςηπ Αγγλικήπ (ποβ. και Λιυαλξπξϋλξσ, 2004). Ασςϊ είυε χπ απξςέλερμα μα μη λαμβάμξμςαι σπϊφη πξλϋ ρημαμςικά δεδξμέμα, με πιθαμή ρσμέπεια ςημ εναγχγή λαμθαρμέμχμ ρσμπεοαρμάςχμ αματξοικά με ςημ ποξέλεσρη ςηπ γλχρρικήπ μεςατξοάπ ρςη διαγλόρρα ςχμ ρπξσδαρςόμ ςηπ Γ3.

Παοξύρα Έοεσμα 46 Ζ σπϊ ενέλινη έοεσμα μελεςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γεομαμικήπ Γ3 απϊ άςξμα με Γ1 ςημ Δλλημική και Γ2 ςημ Αγγλική. Δπιυειοείςαι μα διεοεσμηθεί ςι ρσμβαίμει ρςημ πεοίπςχρη πξσ ξ ξμιληςήπ μιαπ ΓKY καςακςά μια ΓMKY, εμό έυει ήδη ποξηγηθεί η καςάκςηρη μιαπ ακϊμα ΓΛΙΣ. Σπάουει μεςατξοά ςχμ ρσμςακςικόμ δξμόμ ρςη διαγλόρρα ςχμ ρπξσδαρςόμ ςηπ Γ3 και αμ μαι: απϊ πξια γλόρρα ςη Γ1 ή ςη Γ2; Οξια είμαι η ενέλινη ρε κάθε ρςάδιξ καςάκςηρηπ; ι πεοιθόοια διδακςικήπ παοέμβαρηπ σπάουξσμ;

Παοξύρα Έοεσμα 47 Ρημαμςικϊ ζήςημα παοαμέμει λξιπϊμ η διεοεϋμηρη ςηπ πηγήπ και ςξσ οϊλξσ ςηπ γλχρρικήπ μεςατξοάπ καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3. Ζ ξπξία, ϊπχπ έγιμε καςαμξηςϊ, δεμ ποέπει μα αμαζηςηθεί μϊμξ ρςη Γ1. Διδικά αμ ϊπχπ ρςημ πεοίπςχρη πξσ ενεςάζεςαι εδό η Γ2 και η Γ3 έυξσμ ςημ ίδια ςιμή ρςημ Οαοάμεςοξ πξσ ενεςάζεςαι, εμό η Γ1 διατξοεςική.

Η καςάκςηρη ςηπ Γεομαμικήπ ωπ Γ3 48 Ρσμεπόπ, η μελέςη ςηπ καςάκςηρηπ ςηπ Γεομαμικήπ χπ Γ3 και ϊυι απλόπ χπ νέμηπ γλόρραπ έουεςαι μα καλϋφει ρϋγυοξμεπ αμάγκεπ, ϊυι μϊμξ γλχρρξλξγικέπ, αλλά και διδακςικέπ και παιδαγχγικέπ, ατξϋ μελεςά έμα ταιμϊμεμξ πξσ απξςελεί μια ποαγμαςικϊςηςα ςξσ επίρημξσ εκπαιδεσςικξϋ ρσρςήμαςξπ ςηπ Δλλάδαπ, αλλά και πξλλόμ άλλχμ υχοόμ (Λιυαλξπξϋλξσ 2011).

Ποξξπςικέπ και μελλξμςικέπ καςεσθύμρειπ 49 Ζ έοεσμα πάμχ ρςξμ ςξμέα ςηπ καςάκςηρηπ ςηπ Γ3 είμαι ςϊρξ καιμξϋογιξ πεδίξ πξσ μϊμξ μα εναπλχθεί και μα εμβαθϋμει μπξοεί. Σπάουξσμ πξλλά ζηςήμαςα πξσ υοήζξσμ πεοαιςέοχ μελέςηπ και διεοεϋμηρηπ και για ςξ λϊγξ ασςϊ, καλϊ θα ήςαμ μα δξθεί ατξομή για πεοιρρϊςεοξ διάλξγξ και αμςαλλαγή ακαδημαψκόμ απϊφεχμ ρυεςικά με ςξ θέμα (Leung 2009).

Ποξξπςικέπ και μελλξμςικέπ καςεσθύμρειπ 50 Δεμ είμαι ακϊμη νεκάθαοξπ ξ οϊλξπ ςηπ γλχρρικήπ μεςατξοάπ ρςη ρσμςακςική απεικϊμιρη και ρςξ ρυημαςιρμϊ ςηπ γοαμμαςικήπ ςηπ Διαγλόρραπ καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3. Δίμαι απαοαίςηςη πεοαιςέοχ μελέςη ρςξμ ςξμέα ςηπ αλληλεπίδοαρηπ Κενικξϋ-Ρϋμςανηπ ρςη Γ2 και ρςη Γ3. Υοειάζεςαι πεοαιςέοχ μελέςη ςξσ πξλϋπλξκξσ μηυαμιρμξϋ μεςανϋ αμάπςσνηπ, αμαπαοάρςαρηπ και επενεογαρίαπ καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ3. έλξπ, είμαι απαοαίςηςξ μα ενεςαρςεί ςξ διεπίπεδξ ρϋμςανηπ πεοικειμέμξσ ρςξ πλαίριξ ςηπ γλχρρξλξγικήπ θεχοίαπ, ποξκειμέμξσ μα τχςιρςξϋμ ςα υαοακςηοιρςικά ςχμ γοαμμαςικόμ ρσρςημάςχμ ςχμ ξμιληςόμ με πξλϋ σφηλϊ επίπεδξ ρςη γλόρρα ρςϊυξ, μιαπ και ξι δσρκξλίεπ πξσ παοαμέμξσμ ρε ασςϊ ςξ επίπεδξ, ςξπξθεςξϋμςαι ρε ασςήμ ςημ πεοιξυή.

σμβξλή ρςη Γλωρρξλξγική Θεωοία 51 Αμ παοαδευϊμαρςε ϊςι η θεχοία πεοί καςάκςηρηπ ςηπ Γ2 μπξοεί μα ρσμβάλει ρςημ ενέλινη ςηπ γλχρρξλξγικήπ θεχοίαπ, ςϊςε ποξταμόπ η καςάκςηρη ςηπ Γ3 και η πξλσγλχρρία μπξοξϋμ μα ρσμβάλξσμ ρε ακϊμη μεγαλϋςεοξ βαθμϊ. Όπχπ δείυμξσμ ςα δεδξμέμα η καςάκςηρη ςηπ Γ3 μπξοεί: μα απξςελέρει πλξϋρια πηγή πληοξτξοιόμ για ςη γλχρρξλξγική θεχοία μα απξκαλϋφει μια διατξοεςική μξοτή ςχμ καμϊμχμ ξικξμξμίαπ ςηπ γλόρραπ και μα μαπ βξηθήρει μα καςαλάβξσμε καλϋςεοα ςη λειςξσογία ςξσ γλχρρικξϋ ρσρςήμαςξπ.

σμβξλή ρςη Γλωρρξλξγική Θεωοία 52 Ζ ρπξσδή λιγϊςεοξ μελεςημέμχμ τσρικόμ γλχρρόμ μπξοεί μα μαπ βξηθήρει ρςημ πεοαιςέοχ μελέςη ςξσ ρσρςήμαςξπ και ςξσ μηυαμιρμξϋ καςάκςηρηπ ςηπ γλόρραπ. Δηλαδή μπξοξϋμε μα ρσμευίζξσμε μα ελέγυξσμε εάμ ξι Αουέπ και ξι Οαοάμεςοξι ςηπ Ιαθξλικήπ Γοαμμαςικήπ είμαι ακϊμη εμεογέπ με παοϊμξιξ ςοϊπξ πξσ ήςαμ καςά ςημ καςάκςηρη ςηπ Γ1 ή/και ςηπ Γ2, ϊςαμ καμείπ ρσμευίζει μα μαθαίμει «μ» γλόρρεπ ρε «μ» υοϊμξ. (Leung 2007)

Ρςξ μεγαλϋςεοξ μέοξπ ςηπ αμθοόπιμηπ ιρςξοίαπ και ρςα πεοιρρϊςεοα μέοη ςξσ κϊρμξσ ςα παιδιά μεγαλόμξσμ μιλόμςαπ μια πξικιλία γλχρρόμ. (Chomsky in Mukherji et al. 2000:19)

Δμδεικςική Βιβλιξγοατία 54 Bardel, C. & Falk, Y. (2007) The role of the second language in third language acquisition: the case of Germanic syntax. Second Language Research 23 (4), 459-484. Chomsky, N. 1981. Lectures on Government and Binding: The Pisa Lectures. Holland: Foris Publications, Reprint. 7th Edition. Berlin and New York: Mouton de Gruyter, 1993. Rizzi, L. 1982. Issues in Italian Syntax. Dordrecht: Foris Publications Rizzi, L. 1986. Null Objects in Italian and the Theory of pro. Linguistic Inquiry 17, 501-557. Rizzi, L. 1994. Early null subjects and root null subjects. In Hoekstra and Schwartz (eds.), Language acquisition studies in generative grammar (Language Acquisition and Language Disorders 8), Amsterdam: John Benjamins. 151 76. Rizzi, L. 1997. A parametric approach to comparative syntax: properties of the pronominal system. In L. Haegeman (ed.) The New Comparative Syntax. London: Longman. Rizzi, L. 2000. Remarks on Early Null Subjects, in Friedeman & Rizzi, eds. (2000). The Acquisition of Syntax, Longman. Rizzi, L. and Shlonsky, U. 2007. Strategies of Subject Extraction. In Sauerland, and Gärtner (Eds.) Interfaces + Recursion = Language Berlin & New York: Mouton de Gruyter, 115-160. Flynn S., Foley C. & Vinnitskaya I. (2004) The cumulative-enhancement model for language acquisition: comparing adults and children s patterns of development in first, second and third language acquisition of relative clauses. The International Journal of Multilingualism 1 (1), 3-16. Håkansson, G., Pienemann, M. & Sayheli, S. (2002) Transfer and typological proximity in the context of second language processing. Second Language Research 18, 250-273. Haegeman, L. 1990. Non overt subjects in diary contexts. In Mascaro & Nespor, (eds), Grammar in Progress, Foris. Haegeman, L., and Ihsane, T. 2001. Adult null subjects in the non-pro-drop languages: two diary dialects. Language Acquisition 9(4), 329 46. Hawkins 2001. Second Language Syntax. Massachusetts: Blackwell

Δμδεικςική Βιβλιξγοατία 55 Huang, C.-T. 1984. On the distribution and reference of null pronouns. Linguistic Inquiry 15: 531-571. Jaeggli, O. and Safir, K. (eds.) 1989. The Null Subject Parameter. Dordrech: Kluwer. Klein, E. 1995. «Second vs. third language acquisition: Is there a difference?». Language Learning 45 (3), 419-465. Leung, Y.-k. I. 2007. «L3 acquisition: why is it interesting to generative linguistics». Second Language Research 23 (1), 95-114. Leung, Y.-k. I. 2009. «Third Language Acquisition and Universal Grammar». Bristol, Multilingual Matters. Liceras J.M. 1988. Syntax and stylistics: more on the pro-drop parameter. In J. Pankhurst, M. Sharwood-Smith and P. van Buren (eds). Learnability and Second Languages. Dordrecht: Foris, 71-93. Liceras, J 1989. On some properties of the pro-drop parameter: looking for missing subjects in non-native Spanish. In S. Gass and J. Schachter (eds), Linguistic Perspectives on Second Language Acquisition. Cambridge: Cambridge University Press. Liceras J.M., Díaz, L. 1999. Topic-drop versus pro-drop: null subjects and pronominal subjects in the Spanish L2 of Chinese, English, French, German, Japanese and Korean speakers. Second Language Research, 15:1 40 Liceras, J. Diaz. L. and Maxwell, D. 1999. Null arguments in non-native grammars: the Spanish L2 of Chinese, English, French, German, Japanese and Korean speakers. In E. Klein and G. Martohardjono (eds.) The development of second language grammars: A generative approach. Amsterdam: John Benjamins, 109-145. Λιυαλξπξϋλξσ, Ρ. 2004. «Ιαςάκςηρη Νέμηπ Γλόρραπ: Λια πειοαμαςική ποξρέγγιρη ρυεςικά με ςημ καςάκςηρη ςηπ ρειοάπ ςχμ ϊοχμ ςηπ ποϊςαρηπ απϊ εμήλικξσπ/επ Έλλημεπ και Δλλημίδεπ πξσ μαθαίμξσμ ςη γεομαμική χπ νέμη γλόρρα». Μελέτες για τημ Ελλημική Γλώσσα Πρακτικά της 24 ης Ετήσιας υμάμτησης του Σομέα Γλωσσολογίας, Σμήματος Υιλολογίας, Υιλοσοφικής χολής, Α.Π.Θ., 9-11 Μαΐου 2003, Ηερραλξμίκη, 494-505. Λιυαλξπξϋλξσ, Ρ. 2011. «Θεωρητικές και Πειραματικές Προσεγγίσεις στημ Κατάκτηση Σρίτης Γλώσσας». Λελέςεπ για ςημ Δλλημική Γλόρρα Οοακςικά ςηπ 31 ηπ Δςήριαπ Ρσμάμςηρηπ ςξσ ξμέα Γλχρρξλξγίαπ ςξσ μήμαςξπ Τιλξλξγίαπ ςηπ Τιλξρξτικήπ Ρυξλήπ ςξσ Α.Ο.Η., 16-18 Αποιλίξσ 2010, Ηερραλξμίκη, ρρ. 615-625.

απ εσυαοιρςώ πξλύ για ςημ ποξρξυή ραπ! Vielen Dank für Ihre Aufmerksamkeit! stamatia.michalopoulou@gmail.com