ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΕΑΝΙΔΩΝ ΑΘΛΗΤΡΙΩΝ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ

ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΕΑΝΙΔΩΝ ΑΘΛΗΤΡΙΩΝ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ INJURIES OF WOMEN AND JUNIOR FEMALE ATHLETES OF THE NATIONAL BASKETBALL TEAM Σ.Δ. Παπαδοπούλου, Γ. Λυκεσάς, Γ. Καστάνη, Σ.Κ. Παπαδοπούλου, Α. Φαχαντίδου Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού Εργαστήριο Υγιεινής & Διατροφής Αθλουμένων S.D. Papadopoulou, G. Likesas, G. Kastani, S.K Papadopoulou, A. Fachandtidou Department of Physical Education and Sport Sciences Aristotle University of Thessaloniki Laboratory of Sport Hygiene and Nutrition Περίληψη Οι αυξημένες αγωνιστικές απαιτήσεις στο υ ψηλό επίπεδο καλαθοσφαίρισης έχουν ως α ποτέλεσμα την αύξηση των κακώσεων στις ε πίλεκτες αθλήτριες. Σκοπός της έρευνας ή ταν η καταγραφή και ανάλυση της συνηθέστερης μυοσκελετικής κάκωσης που υφίστανται οι αθλήτριες καλαθοσφαίρισης υψηλού επιπέδου. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 29 αθλήτριες της εθνικής ομάδας καλαθοσφαίρισης, εκ των οποίων οι 17 ήταν γυναίκες και οι 12 νεάνιδες. Οι αθλήτριες προέρχονταν από 16 διαφορετικούς συλλόγους της A l, Α2 και Βãεθνικής κατηγορίας. Η μέση ηλικία του συνόλου των αθλητριών ήταν 21.2 ± 3.5 έτη και η μέση προπονητική ηλικία 10.1 ± 3.1 έτη. Η συλλογή των δεδομένων έ γινε με τη χρήση ειδικού ερωτηματολογίου. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι επίλεκτες αθλήτριες καλαθοσφαίρισης εμφάνισαν το μεγαλύτερο ποσοστό τραυματισμών στην ποδοκνημική άρθρωση (86%). Το ποσοστό αυτό ήταν ιδιαίτερα υψηλό σε σχέση με τα υπό- A bstract High competitive demands at the top basketball level result in the increasing number of injuries in select female athletes. The aim of the study was to record and analyse the most common musculoskeletal injuries experienced by elite female basketball players. The sample of the study involved 29 female basketball players of the National Team, 17 women and 12 girls. The athletes came from 16 different sports unions of Al, A2 and Bã National Division. Mean age of athletes was 21.2 ± 3.5 years old and mean training age 10.1 ± 3.1 years old. Data were collected with the help of a special questionnaire. According to the results, the highest rate of injuries in select basketball female players occurs in the ankle joint (86%). This percentage was particularly high in comparison with other rates regarding digits (41%), lumbar spine (38%), knee joint (34%) etc. Training burdening and lack of self-concentration were the main causes of Αλληλογραφία Σοφία Δ. Παπαδοπούλου, PhD Λεωφόρος Νίκης 23, Τ.Κ. 54623 Θεσσαλονίκη, Τηλ.: 2310275888, 6944506771, e-mail: sophpapa@phed.auth.gr Correspondence Sophia Papadopoulou, PhD 23 Leoforos Nikis str., Thessaloniki 54623, Greece Tel: 2310275888, 6944506771, e-mail: sophpapa@phed.auth.gr ΓΥΝΑΙΚΑ KAΙ ΑΘΛΗΣΗ, Τόμος III, Τεύχος 1, 2004 Σελ. 21-29

22 ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΣΗ, III, 1-2004 λοιπά αποτελέσματα που αφορούσαν τα δάκτυλα (41%), την οσφυϊκή μοίρα (38%), την άρθρωση του γονάτου (34%) κ.ά. Η προπονητική επιβάρυνση και η έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης ήταν οι κυριότερες αιτίες τραυματισμού στην ποδοκνημική. Ο προπονητικός σχεδιασμός στην καλαθοσφαίριση θα πρέπει να έχει ως στόχο την προφύλαξη των αθλητριών από σοβαρές κακώσεις. Η εμφάνιση και υποτροπή μιας κάκωσης στερεί από τις αθλήτριες τη δυνατότητα γρήγορης αποκατάστασης και επανόδου στους αγωνιστικούς χώρους και κατά συνέπεια εμποδίζει τη μεγιστοποίηση της απόδοσής τους στο υψηλό επίπεδο καλαθοσφαίρισης. Λέξεις-κλειδιά: κακώσεις, ποδοκνημική άρθρωση, επίλεκτες αθλήτριες, καλαθοσφαίριση. injury in the ankle joint. Training planning in basketball should always aim at the protection of female players from severe injuries. The cause and relapse of an injury deprives athletes of the potential to have a quick rehabilitation and return back to the competitive area and, as a consequence, it prohibits the optimization of their performance,at the high basketball level. Key-words: injuries, ankle joint, select female athletes, basketball. Εισαγωγή Η καλαθοσφαίριση ανήκει στα α θλήματα που εμπεριέχουν έντονη σωματική επαφή, με αποτέλεσμα συχνά οι αθλητές να εμφανίζουν μυοσκελετικές κακώσεις, λόγω των συγκρούσεων και πτώσεων που προκαλούνται, τόσο κατά την προπόνηση όσο και κατά τον αγώνα. Τα απότομα σταματήματα, οι ξαφνικές αλλαγές στην κατεύθυνση της κίνησης, οι διάφορες εκτινάξεις, οι βίαιες συγκρούσεις είναι χαρακτηριστικά που αυξάνονται αναλογικά όσο αυξάνεται ο α νταγωνισμός, ιδιαίτερα κάτω από το καλάθι, και προβάλλουν ολοένα και περισσότερες απαιτήσεις από το μυοσκελετικό σύστημα των αθλητών καλαθοσφαίρισης (Yde & Nielsen, 1990). Επιπλέον, προδιαθεσικός παράγοντας για τις διάφορες συνδεσμικές, αλλά και άλλου είδους κακώσεις, αποτελεί το είδος του αθλήματος, το οποίο έχει ως κύρια χαρακτηριστικά του την ταχύτητα, τις απότομες στροφές, τις πλάγιες μετακινήσεις, τα ο ριζόντια και κάθετα άλματα. Ακόμη, λόγω των ποικίλων και πολλαπλών συνδυαστικών ασκήσεων και των υψηλών, ποσοτικά και ποιοτικά, επιβαρύνσεων κατά την προπόνηση, οι αθλητές απαιτείται να διαθέτουν καλό νευρομυϊκό σύστημα και μεγάλη αντοχή (Baskirof, 1990). Οι κακώσεις της ποδοκνημικής άρθρωσης (π.α.) είναι από τις συνηθέστερες που υφίστανται οι αθλητές καλαθοσφαίρισης, τόσο κατά τη διάρκεια του α γώνα όσο και της προπόνησης (Κόσσερης, Δημητρίου & Αστραπέλλος, 2004). Αυτές χωρίζονται σε κακώσεις από υ- περχρησία, όπως τενοντίτιδες, οστεοχονδρίτιδες και σε τραυματικές κακώσεις, ό πως η ρήξη των συνδέσμων της ποδοκνημικής, του αχιλλείου τένοντα και τα κατάγματα των σφυρών, του αστραγάλου και της πτέρνας (Αμπατζίδης, 1998). Ακόμη, οι τρεις σύνδεσμοι του έξω σφυρού, ο δελτοειδής σύνδεσμος του έσω σφυρού, οι περονοκνημιαίοι και ο μεσόστεος υμένας παρέχουν σταθερότητα στην ποδοκνημική άρθρωση και διευκο

Κακώσεις γυναικών και νεανίδων αθλητριών της Εθνικής Ομάδας Καλαθοσφαίρισης 23 λύνουν το περπάτημα. Οι σύνδεσμοι ό μως αυτοί και κυρίως οι του έξω σφυρού τραυματίζονται πιο συχνά από τους άλλους συνδέσμους, λόγω της ανατομικής και λειτουργικής κατασκευής αυτής της άρθρωσης. Ο κυριότερος μηχανισμός των κακώσεων της ποδοκνημικής θεωρείται ο βίαιος υπτιασμός ή πρηνισμός του άκρου ποδός, με ταυτόχρονη έξω στροφή της κνήμης (Ευαγγέλου, Ζαμπούρη-Ευαγγέλου, Bierbaum & Bum Walter, 1984). To 65,3% των κακώσεων στους καλαθοσφαιριστές έχει παρατηρηθεί στα κάτω άκρα, γεγονός που πιθανόν να ο φείλεται στο ότι η επιβάρυνση που δέχονται τα κάτω άκρα, στο συγκεκριμένο ά θλημα, είναι πολύ μεγαλύτερη, συγκριτικά με αυτήν των άνω (Pfeifer, Gast & Pferringer, 1992). Ακόμη, σύμφωνα με τους Lin και Jason (1994), η ποδοκνημική αποτελεί τη συχνότερα τραυματιζόμενη άρθρωση τόσο στους αθλητές όσο και σας αθλήτριες, καταλαμβάνοντας το 38-45% των συνολικών κακώσεων. Οι ίδιοι ερευνητές αναφέρουν ότι το 1/6 των κακώσεων όλων των αθλημάτων οφείλεται στο διάστρεμμα της ποδοκνημικής. Η ποδοκνημική, και συγκεκριμένα ο αστράγαλος, γίνεται αντικείμενο συχνών στατικών και δυναμικών πιέσεων, που οφείλονται, κατά κύριο λόγο, στη μεγάλη ένταση κατά τη διάρκεια της στάσης και της κίνησης. Η συχνότητα εμφάνισης αθλητικής κάκωσης στην π.α. παρουσίασε αύξηση από 10-90%, κυρίως στις αθλήτριες καλαθοσφαίρισης (Birrer, 1988). Αξίζει να αναφερθεί ότι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για το διάστρεμμα της π.α. στα διάφορα αθλήματα είναι και το ιστορικό ε νός προηγούμενου διαστρέμματος. Για παράδειγμα, αν μία αθλήτρια υπέστη δύο και άνω φορές διάστρεμμα της ποδοκνημικής, η άρθρωσή της γίνεται επιρρεπής και σε επόμενες υποτροπές (Thacker, Stroup, Branche, Gilchrist, Goodman & Weitman, 1997). Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να καταγράψει τις μυοσκελετικές κακώσεις που υφίστανται οι αθλήτριες της εθνικής ομάδας καλαθοσφαίρισης, για να εντοπίσει και να αναλύσει τη συνηθέστερη που εμφάνισαν οι αθλήτριες καλαθοσφαίρισης. Τα αποτελέσματα της έρευνας πιθανόν να φανούν χρήσιμα στους προπονητές, για την καλύτερη και αρτιότερη οργάνωση των προπονήσεών τους, ώστε να παρέχεται μεγαλύτερη ασφάλεια και προφύλαξη από κακώσεις. Μεθοδολογία Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 29 α θλήτριες, μέλη της εθνικής ομάδας καλαθοσφαίρισης γυναικών και νεανίδων (17 γυναίκες και 12 νεάνιδες). Οι αθλήτριες προέρχονταν από 10 διαφορετικές ομάδες της Α1 εθνικής κατηγορίας και από 6 ομάδες άλλων εθνικών κατηγοριών. Η μέση ηλικία του συνόλου των αθλητριών ήταν 21.2 ± 3.5 έτη (23.8 ± 2.2 και 17.6 ± 0.5 έτη για τις γυναίκες και τις νεάνιδες αντίστοιχα). Η μέση προπονητική ηλικία των αθλητριών ήταν 10.1 ± 3.1 έτη (11.6 ± 2.5 έτη είχαν οι γυναίκες και 8.0 ± 2.7 έτη οι νεάνιδες). Η συνολική προπονητική τους επιβάρυνση κυμαινόταν από 10.2 ± 1.2 μήνες ανά έτος, 6.1 ± 0.9 ημέρες α νά εβδομάδα και 2.2 ± 0.6 ώρες ανά ημέρα. Αναλυτικότερα, οι γυναίκες προπονούνταν 10.6 ± 0.5 μήνες ανά έτος, 6.3 ± 0.5 ημέρες ανά εβδομάδα και 2.4 ± 0.6 ώρες ανά ημέρα, ενώ οι νεάνιδες 9.7 ± 1.7 μήνες ανά έτος, 5.7 ± 1.3 ημέρες ανά εβδομάδα και 2.0 ± 0.3 ώρες ανά ημέρα. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησι

24 ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΣΗ, III, 1-2004 μοποιήθηκε ειδικό ερωτηματολόγιο, υπό μορφή προσωπικής συνέντευξης, το οποίο σχεδιάστηκε, βάσει της βιβλιογραφίας, με έμφαση στις περιοχές όπου τραυματίζονταν συχνότερα οι αθλήτριες της καλαθοσφαίρισης (Καμπίτσης, 1990, Williams, 1990, Καμπίτσης & Χαραχούσου-Καμπίτση, 1999). Οι περιοχές του σώματος που ερευνήθηκαν ήταν οι παρακάτω 18: ποδοκνημική, κοιλιακοί, ραχιαίοι, βραχίονας, πήχης, κάτω γνάθος, κνήμη, μηρός, οσφυϊκή μοίρα, ώμος, καρπός, γόνατο, ισχίο, θώρακας, αγκώνας, δάκτυλα, αλλού. Για τη στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο SPSS ν. 10.0, όπου έγινε περιγραφική ανάλυση των δεδομένων. Επίσης, χρησιμοποιήθηκε το τεστ ανεξαρτησίας χ2 για να βρεθεί η ύπαρξη ανεξαρτησίας ή εξάρτησης μεταξύ των γυναικών - νεανίδων και των α νεξάρτητων μεταβλητών. Η εφαρμογή του δεν ήταν όμως δυνατή, επειδή στα προκύπτοντα κελιά συνάφειας αντιστοιχούσαν θεωρητικά μεγέθη μικρότερα από 5, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 20% του συνόλου των κελιών (Τσάντας, Μωυσιάδης, Μπαγιάτης & Χατζηπαντελής, 1999). Αποτελέσματα Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, διαπιστώθηκε ότι, από τα 18 είδη κακώσεων, η π.α. κατείχε την πρώτη θέση με ποσοστό 86%, ενώ ακολουθούσαν τα δάκτυλα με ποσοστό 41%, η οσφυϊκή μοίρα με 38% και το γόνατο με 34%. Τα υ πόλοιπα είδη κακώσεων εμφάνισαν πολύ μικρότερα ποσοστά. Αξίζει να αναφερθεί ότι, από τις 29 αθλήτριες, οι 14 είχαν υποστεί κάκωση στην π.α. (10 γυναίκες και 4 νεάνιδες), με συχνότητα εμφάνισης κατά μέσο όρο 5.4 φορές (Πίνακας 1). Το σύνολο των αθλητριών που υπέστησαν κακώσεις θεώρησαν ως πιο σοβα- Πίνακας 1: Συχνότητα εμφάνισης κακώσεων στην ποδοκνημική, στα δάκτυλα, στην οσφυϊκή μοίρα και στο γόνατο Π ε ρ ιο χ έ ς κ α κ ώ σ ε ω ν Π ο σ ο σ τ ό ε μ φ ά ν ι σ η ς Μ.Ο. ε μ φ ά ν ι σ η ς Φ ο ρ έ ς ε μ φ ά ν ι σ η ς M in - M a x Π οδοκνημική 8 6 % 5,4 + 3,1 1-1 0 Δ ά κ τυ λ α 4 1 % 1, 9 ± 1,7 1-6 Ο σ φ υ ϊκ ή μο ίρ α 3 8 % 1,0 ± 0,0 1-1 Γόνα το 3 4 % 1,1 ± 0,3 1-2 ρές, κατά σειρά αξιολόγησης, τον τραυματισμό στην π.α., στην οσφυϊκή μοίρα, στο γόνατο, σε άλλο σημείο και στον αγκώνα (Γράφημα 1). Επιπλέον, από τις δέκα γυναίκες οι πέντε υπέστησαν κάκωση στην π.α. από 8-10 φορές, ενώ οι υπόλοιπες πέντε από 1-5 φορές, εν αντιθέσει με τις τέσσερις νεάνιδες εκ των οποίων δύο υπέστησαν κάκωση της π.α. 2 φορές, μία υπέστη 5 φορές και η άλλη μία 8 φορές. Σχετικά με τις συνθήκες πρόκλησης της κάκωσης, το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών απέδωσε τον τραυματισμό τους, κατά κύριο λόγο, στη σύγκρουση αλλά και σε άλλους παράγοντες και δευτερευόντως στην πτώση, την έλλειψη ι σορροπίας και την κακή εκτέλεση τεχνικών δεξιοτήτων. Αντίθετα, οι νεάνιδες α πέδωσαν τον τραυματισμό τους κυρίως στην πτώση και δευτερευόντως στη σύγκρουση και την κακή τεχνική εκτέλεση (Γράφημα 2). Επίσης, η εξέταση από ειδικούς για τη διαπίστωση της σοβαρότητας της κάκωσης χαρακτηρίστηκε κατά 80% και 100%, από τις γυναίκες και τις νεάνιδες αντίστοιχα, λεπτομερής και επαρκής. Ακόμη, το 100% των γυναικών και το 75% των νεανίδων ακολούθησαν συνδυασμό φαρμακευτικής και θεραπευτικής αγωγής, αλλά το 63% και 52% του συνόλου των τραύμα-

Κακώσεις γυναικών και νεανίδων αθλητριών της Εθνικής Ομάδας Καλαθοσφαίρισης 25 11% 52% Π οδοκνημική Μ έση Γό ν α το Α γ κ ώ ν α ς Α λ λ ο ύ Γράφημα 1. Ποσοστιαία αξιολόγηση της πιο σοβαρής κάκωσης που υπέστησαν οι αθλήτριες. Πτώση Σύγκρουση Χάσιμο ισορροπίας Κακή εκτέλεση Παραβίαση κανονισμών Αλλο 0% 10% 20% 30% 40% 50% Γράφημα 2. Συνθήκες πρόκλησης της κάκωσης στην ποδοκνημική άρθρωση. τισμένων αθλητριών στην π.α. συμμετείχε στις προπονήσεις και τους αγώνες, πριν την πλήρη αποκατάσταση της κάκωσης. Σχετικά με τον χώρο στον οποίο τραυματίζονταν περισσότερο οι αθλήτριες (προπόνηση ή αγώνα), το 90% των γυναικών και το 75% των νεανίδων δήλωσε ότι τραυματιζόταν στον αγώνα. Ενδιαφέρον εμφάνισαν τα αποτελέσματα που αφορούσαν τις αιτίες τραυματισμού, καθώς ως κύρια αιτία από πλευράς γυναικών θεωρήθηκε η μεγάλη επιβάρυνση (60%) και η κακή εκτέλεση τεχνικής δεξιότητας (30%), ενώ ακολουθούσαν η έλλειψη ατομικού προστατευτικού εξοπλισμού (νάρθηκας, επιστραγαλίδα κ.ά.) σε συνδυασμό με το δάπεδο και το αθλητικό παπούτσι. Οι νεάνιδες απέδωσαν τους τραυματισμούς τους στην έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης (50%), στη μεγάλη επιβάρυνση (25%) και στην έλλειψη ατομικού εξοπλισμού (25%), (Γράφημα 3). Ακόμη, οι γυναίκες αθλήτριες κατά 80% και οι νεάνιδες κατά 50% έδειξαν ότι εμπιστεύονται τους ειδικούς και δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην ιατρική υ ποστήριξη για την αποκατάσταση της κάκωσης. Τέλος, όσον αφορά την υποστήριξη από πλευράς ιατρικού εξοπλισμού στους χώρους προπόνησης και αγώνα, το

26 ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΣΗ, III, 1-2004 Μεγάλη επιβάρυνση Τεχνική δεξιότητα Αυτοσυγκέντρωση Εξοπλισμός Αθλητικό παπούτσι Δάπεδο Θερμοκρασία - Φωτισμός Αλλο 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Γράφημα 3. Αίτια τραυματισμού στην ποδοκνημική άρθρωση. 100% των νεανίδων και 90% των γυναικών δήλωσαν την πλήρη υποστήριξη. Συζήτηση Οι αθλήτριες της καλαθοσφαίρισης παρουσίασαν σε μεγάλο ποσοστό κάκωση στην π.α. και μικρότερο σε άλλες περιοχές του σώματος. Η ερευνά μας συμφωνεί με την μελέτη που έδειξε ότι η ποδοκνημική είναι η συχνότερα τραυματιζόμενη άρθρωση στις αθλήτριες, όπου οι συνδεσμικές κακώσεις (διάστρεμμα), οι ρήξεις τενόντων και τα συχνά κατάγματα εμποδίζουν τη γρήγορη επάνοδό τους στους αγωνιστικούς χώρους (Lin & Jason, 1994). Οι κακώσεις στα δάκτυλα αποτέλεσαν το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό τραυματισμού του δείγματός μας, γεγονός που ενδεχομένως μπορεί να αποδοθεί στο ότι το βάρος της μπάλας (600-650g) και πολλές φορές η κακή τεχνική ε κτέλεση είναι πιθανές αιτίες τραυματισμού στα δάκτυλα (Rieger, Grunert & Brug, 1990). Εξίσου σοβαρές είναι και οι κακώσεις στην οσφυϊκή μοίρα και το γόνατο, διότι οι περιοχές αυτές αποτελούν και τους στηρικτικούς μηχανισμούς του σώματος (Κόλλιας, 1997). Τα παραπάνω ευρήματα της μελέτης μας έρχονται, εν μέρει, σε αντίθεση με τη βιβλιογραφική ανασκόπηση των Κόσσερη, Δημητρίου και Αστραπέλλου (2004), όπου οι αθλητές καλαθοσφαίρισης εμφανίζουν το μεγαλύτερο ποσοστό κακώσεων στην ποδοκνημική (35%), στην άκρα χείρα (18%), στα γόνατα (15%), στο πρόσωπο (8%), στα δάκτυλα του ποδιού (5%), στον καρπό και τον αγκώνα (3%), καθώς και στον ώμο (2%). Αυτό πιθανόν να οφείλεται στο ότι η μελέτη αυτή αφορά και τα δύο φύλα και όχι αποκλειστικά το υψηλό επίπεδο. Η κάκωση της π.α. που αξιολογήθηκε εκ μέρους των αθλητριών ως ο σοβαρότερος τραυματισμός που υπέστησαν, ενδεχομένως μπορεί να αποδοθεί στο γεγονός ότι η επιβάρυνση που δέχονται στην προπόνηση και τον αγώνα είναι ιδιαίτερα αυξημένη λόγω των συχνών και έ

Κακώσεις γυναικών και νεανίδων αθλητριών της Εθνικής Ομάδας Καλαθοσφαίρισης 27 ντονων επαφών με τον αντίπαλο, των α πότομων στροφών, των αλμάτων, των μετακινήσεων, όπως και των εναλλαγών της ταχύτητας (Andren-Sandberg, 1994). Ό σον αφορά τις συνθήκες πρόκλησης του τραυματισμού στις αθλήτριες της εθνικής ομάδας, κυρίαρχες είναι η σύγκρουση και η πτώση, για τις γυναίκες και νεάνιδες αντίστοιχα. Το 27,5% των πτώσεων είναι αποτέλεσμα σύγκρουσης, γεγονός που πιστοποιεί ότι στα ομαδικά αθλήματα όπου υπάρχει επαφή με τον α ντίπαλο, οι αθλητές οδηγούνται σε μια πιο επιθετική συμπεριφορά και στη μη αυστηρή τήρηση των κανονισμών του α θλήματος, με αποτέλεσμα τη σύγκρουση και την πτώση (Yde & Nielsen, 1990; Σιδηρόπουλος, 1998). Ακόμη, ένας μεγάλος αριθμός των αθλητριών της έρευνάς μας με κάκωση στην π.α. παρουσίασε υποτροπή, γεγονός που μπορεί να την καταστήσει χρόνια (Αμπατζίδης, 1998). Παρατηρήθηκε λοιπόν ότι οι αθλήτριες της μελέτης μας συμμετείχαν στην προπόνηση και τον αγώνα πριν την πλήρη αποθεραπεία τους, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα πως οι αυξημένες απαιτήσεις του αθλήματος, καθώς και ο φόβος των αθλητών και προπονητών ότι θα ατονήσουν οι δυνατότητές τους, τις ωθούν να συμμετάσχουν πριν αποθεραπευτούν πλήρως (Baskirof, 1990, Νάτσης, 2002). Επομένως, ενώ η ά μεση αντιμετώπιση των τραυματισμών εκ μέρους των αθλητριών καλαθοσφαίρισης γινόταν με σοβαρότητα, μέσα από μια λεπτομερή και επαρκή εξέταση σε συνάρτηση με εφαρμογή φαρμακευτικής και θεραπευτικής αγωγής, εντούτοις δεν ολοκλήρωναν την αγωγή και θεραπεία τους μέχρι την πλήρη αποκατάσταση της κάκωσης, όπως ενδείκνυται από τους ειδικούς (Στεργιούλας, 1992). Επίσης, στη μελέτη μας παρατηρήθηκε ότι οι περισσότερες γυναίκες και νεάνιδες τραυματίζονται στον αγώνα, α ποτέλεσμα που δεν συμφωνεί με τη μελέτη του Baskirof (1990), όπου οι συχνότεροι τραυματισμοί προκαλούνται κατά τη διάρκεια των προπονήσεων. Αυτό ενδεχομένως μπορούμε να το αποδώσουμε στο ότι οι επιβαρύνσεις τόσο στην προπόνηση όσο και στον αγώνα είναι ιδιαίτερα υψηλές και προκαλούν εξίσου σοβαρούς τραυματισμούς (Pfeifer, Gast & Pferringer, 1992). Στη συγκεκριμένη έρευνα βρέθηκε ακόμη ότι η μεγάλη επιβάρυνση για τις γυναίκες και η έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης για τις νεάνιδες ήταν οι κυριότερες αιτίες τραυματισμού. Σύμφωνα με τον Baskirof (1990), τα τραύματα που προέρχονται από την απότομη αύξηση των επιβαρύνσεων και της πολυπλοκότητας των ασκήσεων, αποτελούν το 52% όλων των κακώσεων. Συχνά οι υψηλές επιβαρύνσεις έχουν ως αποτέλεσμα τη μειωμένη αυτοσυγκέντρωση, η οποία με τη σειρά της προκαλεί έντονη χαλάρωση ή ταραχή, που μπορεί εύκολα να οδηγήσει τους αθλητές σε σοβαρούς τραυματισμούς. Επιπροσθέτως, η αύξηση του χρόνου και όγκου προπόνησης συμβάλλει κατά πολύ στην αντίστοιχη αύξηση των αθλητικών κακώσεων, ιδιαίτερα στους αθλητές υψηλών επιδόσεων (Νάτσης, 2002). Τέλος, η εμπιστοσύνη που έδειξαν οι αθλήτριες στην ιατρική υποστήριξη καθώς και στην υποστήριξη από πλευράς επαρκούς ιατρικού εξοπλισμού στους χώρους ε ξάσκησης και αγώνα φανερώνει τη σωστή αντιμετώπιση στα θέματα σωματικής ακεραιότητας και υγείας, γεγονός βέβαια που δεν ισχύει για τις στάσεις και αντιλήψεις που έχουν σχετικά με τον επαρκή χρόνο α ποκατάστασης (Dieter & Gebel, 1992).

28 ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΣΗ, III, 1-2004 Συμπεράσματα Από τις 29 συνολικά αθλήτριες της εθνικής ομάδας καλαθοσφαίρισης, το 86% παρουσίασε κάκωση στην π.α., την οποία αξιολόγησαν και ως τον πιο σοβαρό τραυματισμό τους. Τραυματίζονται κυρίως κατά τη διάρκεια του αγώνα και θεωρούν ως κυριότερες συνθήκες πρόκλησης της κάκωσης τις πτώσεις και συγκρούσεις. Στη μεγάλη προπονητική επιβάρυνση και στην έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης αποδίδουν τις κυριότερες αιτίες τραυματισμού τους. Η ιατρική εξέταση αλλά και η αγωγή που τις παρέχεται είναι ικανοποιητική, αλλά ένα μεγάλο ποσοστό των αθλητριών συμμετέχουν στην προπόνηση και τον αγώνα, πριν την πλήρη αποθεραπεία, με συνέπεια τραυματισμός να καταλήγει χρόνιος. Ακόμη, οι α θλήτριες δείχνουν εμπιστοσύνη στον ιατρικό κλάδο και υποστηρίζονται σε μεγάλο βαθμό από τον ιατρικό εξοπλισμό. Η σοβαρή αντιμετώπιση των κακώσεων της π.α. αποτελεί πραγματική αναγκαιότητα και όχι περιττή πολυτέλεια. Ως εκ τούτου, κρίνεται απαραίτητη η πρόληψη και προφύλαξη των αθλητριών της ε θνικής ομάδας καλαθοσφαίρισης, ώστε να μπορούν να αποδίδουν ανεμπόδιστα το μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Αμπατζίδης, Γ. (1998). Αθλητικές κακώσεις. Εκδόσεις University Studio Press. Θεσσαλονίκη. Andren-Sandberg, A. (1994). Injuries in team handball. In Renstrom P.A.F.H. (Ed) Clinical practice o f sports injury prevention and care. Oxford: Blackwell Scientific Publications. Baskirof, B. (1990). Αθλητιατρική τραυματολογία. Εκδόσεις Salto. Θεσσαλονίκη. Birrer, R.B. (1988). Ankle injuries and the family physician. The Journal of the American Board of Family Practice. 1, 274-281. Diieter, E. & Gebel, R. (1992). Προπόνηση α ποκατάστασης μετά από αθλητικές κακώσεις. Εκδόσεις Salto. Θεσσαλονίκη. Ευαγγέλου, I., Ζαμπούρη-Ευαγγέλου, Α., Bierbaum, A. & Bum Walter, Η. (1984). Διάγνωση - θεραπεία και αποτελέσματα σε 2.150 περιπτώσεις κάκωσης των συνδέσμων της Π.Α. Γαληνός, Τόμος 26 ς, σελ.1473-1484. Καμπίτσης, X. (1990). Αθλητικές μετρήσεις. Εκδόσεις Salto. Θεσσαλονίκη. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Καμπίτσης, X. & Χαραχούσου-Καμπίτση Υ. (1999). Τεχνικές έρευνας στις αθλητικές ε πιστήμες. Εκδόσεις Salto. Θεσσαλονίκη. Κόλλιας, Η.Α. (1997). Βιοκινητική της αθλητικής κίνησης. Εκδόσεις Salto. Θεσσαλονίκη. Κόσσερης, Η., Δημητρίου, Ε. & Αστραπέλλος, Κ. (2004). Είδη τραυματισμών στην καλαθοσφαίριση και συχνότητα εμφάνισής τους. Πρακτικά 12 Συνεδρίου Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού. Κομοτηνή. Lin, S.H. & Jason, W J. (1994). Lateral ankle sprains and instability problems. Clinics in Sports Medicine. 13, 793-809. Νάτσης, K. (2002). Μυοσκελετικές κακώσεις σε αθλητές παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Πρακτικά 12ου Βαλκανικού Αθλητιατρικού Συνεδρίου, 6ου Διεθνούς Συνεδρίου Αθλητιατρικής Εταιρείας Ελλάδος και 3ου Ελλαδοκυπριακού Συνεδρίου. Θεσσαλονίκη. Pfeifer, J.P., Gast, W. & Pferringer, W. (1992). Traumatology and athletic injuries in basketball. Traumatologische Sportmedizin. 6, 91-100. Rieger, H., Grü nert, J. & Brug, E. (1990). Τραυματισμοί των δακτύλων. Εκδόσεις Salto. Θεσσαλονίκη.

Κακώσεις γυναικών και νεανίδων αθλητριών της Εθνικής Ομάδας Καλαθοσφαίρισης 29 Σιδηρόπουλος, Ν. (1998). Τραυματισμοί κατά την άθληση. Εκδόσεις Mendor. Αθήνα. Στεργιούλας, Α. (1992). Τραυματισμοί στα σπορ. Εκδόσεις Συμμετρία. Αθήνα. Thacker, S.B., Stroup, D.F., Branche, C.M., Gilchrist, J., Goodman, R.A. & Weitman, E.A. (1997). The preventions of ankle sprains in sports. Clinics in Sports Medicine. 16, 593-612. Τσάντας, Ν., Μωυσιάδης, X., Μπαγιάτης, Ν. & Χατζηπαντελής, Θ. (1999). Ανάλυση δεδομένων με τη βοήθεια στατιστικών πακέτων. Εκδόσεις Ζήτη. Θεσσαλονίκη. Yde, J. & Nielsen, A. (1990). Sports injuries in adolescents ball games: soccer, handball and basketball. British Journal Sports Medicine, 24, 51-54. Williams, J.A. (1990). A colour Atlas of injury in sports. 2nd ed. Wolfe Medical Publication Ltd, Holland.