Θέμα: Η εξάπλωση του σχολείου - Η γένεση του κοινωνικού ανθρώπου. Επιβλέπων Καθηγητής: Ε. Μαυρικάκης Ομάδα Έ Χαριτάκη Χαρά Ξενάκη Μαρία Παπαδημητράκη Αρετή Πετράκη Κατερίνα Πιτσικάκη Σοφία
Ο ρόλος και ο σκοπός του σχολείου Tο σχολείο αποτελεί την κυριότερη λειτουργία του πνευματικού οργανισμού της ανθρωπότητας. Ένας από τους σκοπούς του σχολείου είναι η μεταλαμπάδευση του πολιτισμού στις ψυχές των νέων. Στο σχολείο εμπιστεύεται η πολιτεία την ψυχή και τη σκέψη των γενεών που διαδέχονται η μία την άλλη.
Θεωρίες Durkheim & Weber τις Κατά τον Durkheim και τον Weber τα σχολεία και τα εκπαιδευτικά συστήματα αποτελούν θεσμούς που εξασφαλίζουν βασικές προϋποθέσεις για τα κοινωνικά συστήματα. Οι σύγχρονες κοινωνίες (με τον καταμερισμό εργασίας και τις εξειδικευμένες γνώσεις) δεν είναι δυνατόν να επιβιώσουν χωρίς τη μαζική εκπαίδευση των πολιτών.
Κατά τον Durkheim η κοινωνική ισορροπία επέρχεται με ηθική συναίνεση που επιτυγχάνεται μέσω του σχολείου που είναι ως υποσύστημα σε συνάρτηση και αλληλεπίδραση με την κοινωνία και έχει συναινετικό και ενοποιητικό ρόλο. Κατά τον την επιστημολογία του Μαξ Βέμπερ στηρίζεται στην αξιολογική ουδετερότητα και στον φορμαλισμό και βασίζεται σε ιδεοτύπους και γενικεύσεις.
Θεωρία του Max Weber Για τον Max Weber τα είδη εξουσίας είναι τρία : 1. η παραδοσιακή κυριαρχία (στηρίζει τη νομιμότητα της στην παράδοσης- οικογένεια- υπάρχει συνέχεια της ηγεσίας από γενεά σε γενεά) 2. η χαρισματική κυριαρχία (εξουσία-χαρισματικός ηγέτης στηρίζει την εξουσία του στη δύναμη της πειθούς των μαζώνδεν υπάρχει συνέχεια της ηγεσίας) 3. η κυριαρχία του νόμου* (σεβασμός στους θεσμούς και όχι στα πρόσωπα, παράγεται ένα είδος γραφειο-κρατικής εξουσίας & καταμερισμού αρμοδιοτήτων)
Σχολείο και κοινωνία Από το είδος της εξουσίας (παραδοσιακή, χαρισματική, ορθολογική) καθορίζεται και ο προορισμός του σχολείου που επικεντρώνεται στη νομιμοποίηση του καθεστώτος. Οι σύγχρονες γραφειοκρατικές κοινωνίες (Max Weber) : «Κοινωνίες εξορθολογισμού» με αυξανόμενη σημασία στην επιστήμη και στην τεχνολογία, οπότε ο ρόλος του σχολείου είναι η υψηλή κατάρτιση εξειδικευμένου δυναμικού και η αναπαραγωγή εξορθολογιστικού πνεύματος και μορφών συμπεριφοράς. Στις σύγχρονες κοινωνίες μια μικρή ομάδα αναδεικνύεται αναγκαστικά ως κυρίαρχη και αυτό το προνόμιο δε μεταβιβάζεται κληρονομικά αλλά κάποια άτομα αναδεικνύονται αξιοκρατικά με βάση τις επιδόσεις τους στις εξετάσεις του σχολείου.
Η επιλεκτική λειτουργία και η κοινωνική τοποθέτηση του εκπαιδευτικού συστήματος με βάση τις εξετάσεις και τους τίτλους σπουδών που απονέμει είναι στρωματικά διαφοροποιημένη. Επομένως, ευνοούνται τα στρώματα του πληθυσμού που είχαν την εύνοια των παραδοσιακών εξουσιαστικών μοντέλων και εδώ ακριβώς διατυπώνεται το αίτημα για «ισότητα ευκαιριών στην εκπαίδευση».
Με βάση τα παραπάνω επιβεβαιώνονται οι μαρξιστικές θέσεις για τον ταξικό χαρακτήρα και συμμορφωτικό ρόλο της εκπαίδευσης προς την άρχουσα τάξη. Οι Μαρξιστές δεν δέχονται πως το κράτος επιδιώκει το κοινό καλό και γενικό συμφέρον αλλά το συμφέρον της άρχουσας τάξης από την οποία προέρχεται και εκφράζει. Επομένως, το κράτος οργανώνει και ασκεί την εξουσία με απώτερο σκοπό να διατηρήσει τον έλεγχο της παραγωγής στα χέρια της κυρίαρχης τάξης και γι αυτό οργανώνει και χρησιμοποιεί την εκπαίδευση προς αυτή την κατεύθυνση.
Συμπερασματικά, υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στο σχολείο, στο κράτος και στην κοινωνία. Σε κάθε κοινωνία (παραδοσιακή, σύγχρονη) προσιδιάζει μια συγκεκριμένη μορφή εξουσίας (παραδοσιακή, χαρισματική, ορθολογική) που καθορίζει και κατευθύνει αναλόγως τον ρόλο του σχολείου. Για την αποκάλυψη αυτής της σχέσης πρέπει να: ανιχνεύσουμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες τα σχολεία δημιουργήθηκαν, επεκτάθηκαν και εξαπλώθηκαν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα αναλύσουμε τις συνθήκες διαβίωσης και παραγωγής στις σύγχρονες κοινωνίες σε αντιδιαστολή με τις προηγούμενες παραδοσιακές κοινωνίες.
Η γένεση του σχολείου Οι παραδοσιακές κοινωνίες ήταν στατικές και οι εξελίξεις που γνώριζαν ήταν από μηδαμινές έως ανύπαρκτες Η δομή της εξουσίας τους ήταν κατά κανόνα πατριαρχική(pater Familias)
Οι οικογένειες λειτουργούσαν ως μονάδες παραγωγής και κατανάλωσης. (κλειστό οικονομικό σύστημα) Οι ρόλοι ήταν καθορισμένοι από την θέση του ατόμου στην ομάδα και χαρακτηρίζονταν από αυστηρά προδιαγεγραμμένες προσδοκίες και στερεότυπα.
Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΟΙΒΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΑΞΙΩΝ ΡΟΛΩΝ, ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ
Η ΜΥΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΤΟΥΣ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΩΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Η ΜΟΡΦΩΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΝΟ ΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΩΝ
Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑΣ Η ανάπτυξη του εθνικού κράτους Η μετάβαση από τη Φεουδαρχία στο Καπιταλιστικό σύστημα οδήγησε στην ανάπτυξη ενός ενοποιητικού μηχανισμού. Ο ενοποιητικός αυτός μηχανισμός ήταν το Εθνικό Κράτος, που σκοπό είχε να ενώσει τις πολιτισμικές διαφορές που προέκυψαν λόγω της εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης.
Λόγοι μετάθεσης αρμοδιοτήτων από την οικογένεια στο κράτος Διαχωρισμός του τόπου κατοικίας από τον τόπο εργασίας. Τα παιδιά από μονάδες παραγωγής, έγιναν μονάδες κατανάλωσης. Οι μητέρες μπήκαν στην αγορά εργασίας. Ανάγκη για εξειδικευμένες γνώσεις που να καλύπτουν την παραγωγική διαδικασία και την κατανομή εργασίας.
Αιτίες δημιουργίας του κοινωνικού σχολείου. Ορθολογικότητα Καταμερισμός εργασίας Ιδεολογικοί λόγοι
Μορφή εκπαίδευσης Η εκπαίδευση έπαψε να είναι πλέον προνόμιο των λίγων. Αποτέλεσε δικαίωμα του πολίτη και υποχρέωση της Πολιτείας. Η Πολιτεία διεκδίκησε το εκπαιδευτικό σύστημα από την Εκκλησία. Υπό αυτές τις συνθήκες η εκπαίδευση γενικεύτηκε και τα εκπαιδευτικά συστήματα αποτέλεσαν αυτονόητο υποσύστημα του όλου κοινωνικού συστήματος.
Βιβλιογραφία Ι. Ε. Πυργιωτάκης,Αθήνα 2000, Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη,, Ελληνικά Γράμματα, θ έκδοση, σ. 164-173. Durkheim Ε., 1926, De la division du travail social, Paris, Librairie Felix Alcan. Αρόν Ρ., 1984, Η εξέλιξη της κοινωνιολογικής σκέψης, Αθήνα, Γνώση, τόμ. 1, τόμ. 2. Castells Μ., 1972, La question urbaine, Paris, Maspero.
Σας ευχαριστούμε για την προσοχής σας!!!!!!!