«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Ποιο είναι το αγαπημένο σου μάθημα;» Μία κλασσική ερώτηση για κάθε παιδί οποιασδήποτε βαθμίδας της εκπαίδευσης. Ακόμα και εμείς οι ίδιοι θυμόμαστε τον εαυτό μας στη παιδική ηλικία να καλείται πολλές φορές να απαντήσει σε αυτήν την ερώτηση. Οι απαντήσεις ποικίλες, όσα και τα μαθήματα. Μια άλλη κλασσική φράση που ακούγεται πολύ συχνά σε συζητήσεις σχετικές με την εκπαίδευση είναι: «τα παιδιά τρελαίνονται για τη Γυμναστική». Με αφορμή τα παραπάνω θελήσαμε να δούμε τι ισχύει στο δικό μας σχολείο για το μάθημα της Γυμναστικής ή πιο σωστά, για το μάθημα της Φυσικής Αγωγής(ΦΑ). Έτσι λοιπόν σχεδιάσαμε μία έρευνα πεδίου με επίκεντρο το μάθημα της ΦΑ στο σχολείο μας. Σκοπός της έρευνας αυτής ήταν να καταγράψουμε τις απόψεις και τις σκέψεις των παιδιών του σχολείου μας για το μάθημα. Ειδικότερα οι στόχοι μας ήταν: να δούμε πόσο αρέσει το μάθημα στους μαθητές μας βάζοντάς τους να επιλέξουν ποιο τους αρέσει από το σύνολο των μαθημάτων τους, να δούμε αν τους ικανοποιεί ο τρόπος με τον οποίο διδάσκεται στο σχολείο μας, το πόσο συμμετέχουν και τι πιστεύουν ότι κερδίζουν από αυτό. Επίσης στόχος μας ήταν να έχουμε ένα είδος κριτικής, της δικής μας προσπάθειας και διδασκαλίας από τους άμεσα συνεργαζόμενους μαζί μας, που είναι τα παιδιά. Θέλαμε να δώσουμε στα παιδιά τη δυνατότητα να πουν αυτό που αισθάνονται και πιστεύουν πραγματικά, να τους δώσουμε το βήμα και τη χαρά να εκφραστούν ελεύθερα, εξασφαλίζοντας την ανωνυμία τους. Ένας τελευταίος στόχος μας ήταν να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα και να αναπροσαρμόσουμε ή να διατηρήσουμε τον τρόπο διδασκαλίας μας αφού πρώτα μελετήσουμε και αναλύσουμε τις απαντήσεις των μαθητών μας. Η έρευνα διεξήχθη στο σχολείο μας και το δείγμα ήταν οι 78 μαθητές, από το σύνολο των 85 των τάξεων Δ - Ε - ΣΤ που βρίσκονταν στο σχολείο την ημέρα διεξαγωγής της. Η ηλικία ήταν το κριτήριο της επιλογής αυτών των τάξεων για καλύτερη συνεργασία και πιο αξιόπιστα αποτελέσματα. Χρησιμοποιήθηκε το ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο για τη συλλογή των δεδομένων. Οι ερωτήσεις ήταν κλειστού τύπου, λίγες, απλές και εύκολες στη διατύπωση. Το ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε ηλεκτρονικά στο εργαστήριο ΤΠΕ του σχολείου. Οι μαθητές προσέρχονταν στο εργαστήριο κατά τμήμα και αφού γινόταν μια σύντομη ενημέρωση και παρουσίαση της έρευνας από τους εκπαιδευτικούς ΦΑ και ΤΠΕ του σχολείου συμπλήρωναν το ερωτηματολόγιο. Αποτελέσματα Από τα παιδιά που απάντησαν τα 49 (63%) ήταν αγόρια και τα 29 (37%) ήταν κορίτσια. Στην ερώτηση «ποιο είναι το πιο αγαπημένο σου μάθημα στο σχολείο;
Απάντησε χωρίς να λάβεις υπ όψιν σου το εάν συμπαθείς ή όχι τον εκπαιδευτικό και το εάν ο εκπ/κος ΦΑ είναι καλός ή κακός για εσένα.» απάντησαν Μαθηματικά 10 13% Θρησκευτικά 0 0% Φυσικά 7 9% Γλώσσα 1 1% Μελέτη Περιβάλλοντος 0 0% Αισθητική Αγωγή 2 3% Αγγλικά 0 0% Γεωγραφία 0 0% Μουσική 2 3% Φυσική Αγωγή 27 35% Κοιν. Πολ. Αγωγή 1 1% Σχολική Ζωή 0 0% ΤΠΕ 8 10% Θεατρική Αγωγή 7 9% Ιστορία 4 5% Καλλιτεχνικά 8 10% Άλλο 1 1% Στην ερώτηση σχετικά με το τι νιώθουν αμέσως πριν ξεκινήσει το μάθημα της ΦΑ, απάντησαν. Ανυπομονώ να ξεκινήσει το μάθημα 70 90% Εάν είχα την επιλογή δε θα ήθελα να συμμετάσχω 1 1% Αρχίζω να βαριέμαι και να πλήττω 3 4% Με πιάνει κάποιος ανεξήγητος, ξαφνικός πόνος κάπου... 0 0% Με αφήνει αδιάφορο 4 5% Άλλο 0 0%
Μία άλλη ερώτηση ήταν: «Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η Φυσική Αγωγή στο σχολείο με ευχαριστεί, με κάνει να νιώθω όμορφα και θέλω να συμμετέχω.» Ναι 77 99% Όχι 1 1% Η επόμενη ερώτηση προσδιορίζει το τι πιστεύουν τα παιδιά ότι κερδίζουν από τη συμμετοχή τους στο μάθημα της ΦΑ. Η συμμετοχή μου στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής με έμαθε να σκέφτομαι και να συγκεντρώνομαι καλύτερα. Η συμμετοχή μου στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής μου δίνει χαρά και ευτυχία Η συμμετοχή μου στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής με έμαθε να προσπαθώ και να παλεύω για την επιτυχία 19 24% 15 19% 11 14%
Η συμμετοχή μου στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής με έκανε να πιστεύω 10 13% στον εαυτό μου περισσότερο. Η συμμετοχή μου στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής με έμαθε να λειτουργώ 0 0% καλύτερα σε καταστάσεις πίεσης Η συμμετοχή μου στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής με έμαθε να χάνω και να 21 27% κερδίζω Η συμμετοχή μου στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής με... 2 3% Και στην ερώτηση δηλώστε ότι σας αντιπροσωπεύει με μία από τις επόμενες προτάσεις «Πιστεύω ότι το μάθημα της ΦΑ στο σχολείο είναι:» είπαν. χαμένος χρόνος και δεν κερδίζω κάτι από αυτό το μάθημα 1 1% ιδιαίτερα σημαντικό μάθημα και βελτιώνει την υγεία μου, τη προσωπικότητα μου και το χαρακτήρα μου ένα μάθημα όπως τα άλλα και ούτε με ενθουσιάζει, αλλά ούτε με αφήνει και αδιάφορο 40 51% 5 6% ένα μάθημα που δεν θα συμμετείχα εάν είχα τη δυνατότητα να επιλέξω 2 3% ένα μάθημα που θα ήθελα να γίνεται περισσότερες φορές την εβδομάδα 30 38% Συζήτηση Ένα μεγάλο ποσοστό των μαθητών 35% δηλώνει ότι η ΦΑ είναι το αγαπημένο τους μάθημα ανάμεσα σε όλα τα μαθήματα του σχολείου και τη κατατάσσει ως τη πρώτη επιλογή των παιδιών. Το 90% των μαθητών «ανυπομονεί να ξεκινήσει το μάθημα» και μόνο ένα 5% έχει αρνητική σκέψη για το μάθημα(1% δε θα ήθελε να συμμετέχει, 4% βαριέται και πλήττει), ενώ ένα 5% των παιδιών τα αφήνει αδιάφορα. Αυτές οι απαντήσεις δηλώνουν ξεκάθαρα πως ένα πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό των παιδιών
έχει θετική άποψη απέναντι στο μάθημα και προκαλεί το ενδιαφέρον τους. το βλέπουν σαν ένα μάθημα που Είναι ευχάριστο το γεγονός ότι το συντριπτικό ποσοστό 99% των μαθητών δηλώνει ότι τρόπος με τον οποίο γίνεται η ΦΑ στο σχολείο τους ευχαριστεί, τους κάνει να νιώθουν όμορφα και θέλουν να συμμετέχουν. Είναι επίσης ευχάριστο και πολύ σημαντικό το γεγονός να έχουμε τη δυνατότητα να ακούσουμε την θέση, την άποψη τη γνώμη των παιδιών, των άμεσα συνεργαζόμενων, του υποκειμένου, του αποδέκτη της διδασκαλίας να δούμε ακόμα και τα συναισθήματα που τους προκαλεί η δράση μας ως «δασκάλων». Με αυτό το τρόπο έχουμε μια μορφή ανατροφοδότησης στο τρόπο διδασκαλίας μας γενικότερα και με ανάλυση και μελέτη μπορούμε να προβούμε σε αλλαγή, διόρθωση, βελτίωση, αναθεώρηση, συνέχιση του τρόπου, των μεθόδων, των μέσων, ακόμα και των στόχων της διδασκαλίας του μαθήματος μας. Είναι ίσως η καλύτερη επιβράβευση των προσπαθειών μας αυτή η δήλωση των παιδιών. Μιλώντας για τα οφέλη από το μάθημα της ΦΑ, πέρα από αυτά που έχουν να κάνουν με την υγεία και την σωματική απόδοση βγήκαν στην επιφάνεια καταπληκτικές διαπιστώσεις. Τα ποσοστά σε δηλώσεις όπως ότι η συμμετοχή μου στο μάθημα της ΦΑ: με έμαθε να σκέφτομαι και να συγκεντρώνομαι καλύτερα(24%), μου δίνει χαρά και ευτυχία(19%), με έμαθε να προσπαθώ και να παλεύω για την επιτυχία(14%), με έκανε να πιστεύω στον εαυτό μου περισσότερο(13%), με έμαθε να χάνω και να κερδίζω(27%) και μόνο ένα (3%) να δηλώνει «κάτι άλλο» είναι καταπληκτικά και δείχνουν το μέγεθος της επίδρασης που μπορεί να έχει η ΦΑ, ο αθλητισμός γενικότερα στη διάπλαση της προσωπικότητας και του χαρακτήρα των παιδιών. Σε σχετική ερώτηση το 1% των παιδιών δήλωσε ότι η συμμετοχή του στο μάθημα είναι χαμένος χρόνος και δε κερδίζει κάτι από αυτό, tο 3% δήλωσε ότι δε θα συμμετείχε αν είχε τη δυνατότητα να επιλέξει. Δηλαδή ένα 4% φαίνεται να απορρίπτει το μάθημα σαν επιλογή χωρίς όφελος. Ένα άλλο 6% δεν ενθουσιάζεται αλλά ούτε μένει και αδιάφορο με το μάθημα και το θεωρεί σαν ένα μάθημα όπως τα άλλα. Ενώ ένα 51% θεωρεί ότι είναι ένα μάθημα ιδιαίτερα σημαντικό που βελτιώνει την υγεία, τη προσωπικότητα και το χαρακτήρα. Το υπόλοιπο 38% δηλώνει ότι είναι ένα μάθημα που θα ήθελε να γίνεται περισσότερες φορές την εβδομάδα. Έχουμε λοιπόν ένα 51+38=89% που βλέπει το μάθημα θετικά και με διάθεση να συμμετέχει. Ένα άλλο πολύ σημαντικό γεγονός που αναδύεται από αυτό το ερώτημα είναι το αίτημα των παιδιών για περισσότερες ώρες ΦΑ στο αναλυτικό πρόγραμμα μαθημάτων. Η βιολογική και συναισθηματική ανάγκη των μαθητών αντανακλάται αβίαστα σε ένα ερώτημα που οι επιλογές των απαντήσεων ποικίλουν και έχουν και μεγάλο εύρος. Έτσι λοιπόν το 38% επιλέγει να δηλώσει ότι χρειαζόμαστε επιπλέον ώρες (από τις 2 του προγράμματος) ΦΑ στο σχολείο μας γεγονός αξιοσημείωτο. Συμπερασματικά πρέπει να ειπωθεί ότι χρειάζεται διερεύνηση και μελέτη των παραγόντων της διδασκαλίας που δημιουργούν αρνητική εντύπωση, στο όποιο ποσοστό των μαθητών, με στόχο τη βελτίωση και αλλαγή στάσης προς τη ΦΑ μια και
το όφελος που μπορεί να επιφέρει στη προσωπικότητα των μαθητών είναι μεγάλο. Τέλος η αίσθηση που μας μένει από τις απαντήσεις των μαθητών είναι ότι συνηγορούν στο ότι η φράση «τα παιδιά τρελαίνονται για τη ΦΑ» έχει βάση και μάλλον αληθεύει.