ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ & ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Ε Εξαµήνου σπουδών: ΜΚ 1011 «Αγωγή Υπαίθρου» 3η ιάλεξη: «Σχεδιασµός προγραµµάτων και παιγνιδιών Αγωγής Υπαίθρου» Ι ΑΣΚΩΝ: ρ. Κουθούρης Χαρίλαος, Λέκτορας στην ιοίκηση ραστηριοτήτων Αναψυχής Σε αυτή την θεµατική ενότητα οι φοιτητές πληροφορούνται για: Οι θεωρίες που στηρίζεται η δόµηση των προγραµµάτων αγωγής Υπαίθρου Στρατηγικές κοινωνικού σχεδιασµού Κοινωνική ανάπτυξη Κοινωνική δράση Η διαδικασία των φάσεων του σχεδιασµού. Προετοιµασία του πλάνου ενέργειας (Action Plan) Συστήµατα σχεδιασµού και η σχέση τους µε την οργάνωση των προγραµµάτων Γιατί χρειάζεται ο σχεδιασµός προγραµµάτων; Ο σχεδιασµός προγραµµάτων αγωγής υπαίθρου βοηθά τους «προγραµµατιστές», ώστε οι ενέργειές τους να συναντούν και να ικανοποιούν τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των δυνητικών συµµετεχόντων, ακόµη να δίνουν λύσεις σε προβλήµατα στην κοινότητα, να αξιοποιούν µε σοφία όλες τις διαθέσιµες πηγές (ανθρώπινο δυναµικό, εγκαταστάσεις κλπ) Σχεδιασµός προγραµµάτων Οπρογραµµατιστής στοχεύει: Στον καθορισµό των οµάδων στόχων πιθανών συµµετεχόντων που θα ικανοποιήσει Στην αναγνώριση των αναγκών και ενδιαφερόντων αυτών των συµµετεχόντων Σχεδιασµός προγραµµάτων Στον ορισµό της φιλοσοφίας και στόχων των προγραµµάτων σύµφωνα του φορέα υλοποίησης Στην µετατροπή των στόχων σε συγκεκριµένα προγράµµατα Στην διαχείριση των διαθέσιµων πόρων για την σωστή υλοποίηση των προγραµµάτων. Βασικές θεωρίες προγραµµάτων αναψυχής Edginton & Hanson s theories (1976) Trickle down theory (προετοιµασία σ όλα κ ότι τραβήξει) Γίνονται όλα και υλοποιούνται σε κάποιους οπωσδήποτε Ότι ζητούν οι πολίτες (πλεονεκτήµατα µειονεκτήµατα) Ανάπτυξη γηγενών προγραµµάτων 1
Βασικές θεωρίες προγραµµάτων αναψυχής Danford s & Shirley s Approaches (1964) Παραδοσιακή (ότι κάναµε) Επίκαιρες ανάγκες (µόδα, τάσεις) Ανταπόκριση στις επιθυµίες (ανάγκες πελατών) Απολυταρχική (θα κάνουµε αυτό) Βασικές στρατηγικές σχεδιασµού (Εdginton) Κοινωνικός Σχεδιασµός Social Planning Strategy Κοινοτική ανάπτυξη Community Development Strategy Κοινωνικό Μάρκετινγκ Social Marketing Strategy Κοινωνική δράση Social Action Strategy ιαδικασία των φάσεων σχεδιασµού Στάδιο πρώτο Αντίληψη του περιβάλλοντος και των συνθηκών Συγκέντρωση το δυνατό περισσότερων πληροφοριών Αντίληψη της φιλοσοφίας του οργανισµού που διοργανώνει τα προγράµµατα Καθορισµός των µακροπρόθεσµων και άµεσων στόχων Κωδικοποίηση φιλοσοφίας και στόχων σε «σηµεία κλειδιά» Στάδιο δεύτερο Εκτίµηση των συνηθειών και των ιδιαιτεροτήτων των δυνητικά συµµετεχόντων ηµογραφικά χαρακτηριστικά Καταγραφή των διαθέσιµων ελεύθερων ωρών των οµάδων συµµετεχόντων κατά την διάρκεια του εικοσιτετραώρου Καταγραφή και υπολογισµός των «στάσεων» και «νοοτροπίας» των υποψηφίων Προσδιορισµός των αναγκών και επιθυµιών καθώς και των παραδοσιακών δραστηριοτήτων που ασχολούνται οι κάτοικοι της περιοχής Στάδιο δεύτερο Εκτίµηση των συνηθειών και των ιδιαιτεροτήτων των δυνητικά συµµετεχόντων Ερωτηµατολόγια Συνεντεύξεις Συναντήσεις µε φορείς Γραπτές αναφορές Κατ ιδίαν συζητήσεις µε τους «opinion leaders» Στάδιο τρίτο Καθορισµός αντικειµενικών στόχων και κατάρτιση στρατηγικής Παράδειγµα ενός απλού πλάνου επίτευξης στόχου: Στόχος Αύξηση κατά 5% της συµµετοχής των µαθητών / τριών δηµοτικών σχολείων στα προγράµµατα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης δηµοτικών οργανισµών Στρατηγική 1. Τοποθετήστε σε πολυσύχναστα σηµεία ανακοινώσεις 2. Αναθέστε σε συγκεκριµένα πρόσωπα να προωθούν «δια προφορικού λόγου» το ανωτέρω πρόγραµµα 3. Προχωρήστε σε διαφήµιση σε τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθµούς 4. ιαµορφώστε τιµές ευεργετικές για τους καινούργιους πελάτες, αλλά και για την διατήρηση των ήδη υπαρχόντων. 2
Στάδιο τέταρτο Προετοιµασία του Action Plan (Σχέδιο δράσης) Περιεχόµενα - what Χρονοδιαγράµµατα - when Υπάρχουσα κατάσταση Εξοπλισµός και προµηθευτές Οικονοµικά what with Προσωπικό -who Μάρκετινγκ to whom Στάδιο πέµπτο Εφαρµογή του σχεδίου Εφαρµογή σηµαίνει µετατροπή του σχεδίου σε πράξη Comprehensive plan.ενσωµάτωση του σχεδιασµού του προγράµµατος σε ρυθµούς ροής του ευρύτερου περιβάλλοντος οργανισµού Master plan. Το πλάνο αυτό τυπικά προσδιορίζει τις προτεραιότητες του προγράµµατος και των διευκολύνσεων για µία περίοδο 5 χρόνων. Budget.Είναι ένα δηµοσιονοµικό οικονοµικό πλάνο για διάρκεια ενός µε δύο χρόνια. Work program. Αυτό το πλάνο συντονίζει ανειληµµένες κατασκευαστικές υποχρεώσεις υλοποίησης µε το budget, σε συγκεκριµένη χρονική περίοδο Στάδιο έκτο Αξιολόγηση του σχεδίου και αποτελέσµατα Το µέγεθος της απαιτούµενης σκέψης, ενέργειας, προσπάθειας συντονισµού που καταβάλλει ο «προγραµµατιστής» δραστηριοτήτων αναψυχής κατά την διάρκεια του σχεδιασµού τους, οπωσδήποτε διακόπτεται από απρόβλεπτους παράγοντες εµποδίων. Η συνεχής διαπραγµάτευση και αντιµετώπιση των εµποδίων στην πορεία, επιφέρει συνειδητά ή αυτόµατα τον «προγραµµατιστή» στο έκτο στάδιο, αυτό της «αξιολόγησης», δηλαδή της αντιµετώπισης της ωµής πραγµατικότητας Συστήµατα Σχεδιασµού Program Evaluation & Review Technique (PERT) The critical path method (CPM) The flowchart method (FCM) Πρακτικές Εφαρµογές Παράγοντες που λαµβάνουν µέρος στον σχεδιασµό των προγραµµάτων ενός αθλητικού κέντρου Τύπος οργανισµού Ο ήµος «Περιστερώνα» διαθέτει αθλητικό τµήµα µε την µορφή δηµοτικού αθλητικού οργανισµού Πελατειακό δυναµικό Οι µόνιµοι κάτοικοι του ήµου είναι 24.000, ενώ είναι διαπιστωµένο ότι 1000 άτοµα συµµετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες κάθε εξάµηνο Προϋπολογισµός Ο προϋπολογισµός ανέρχεται στα 150.000 Ευρώ, εκ των οποίων 30% χορηγίες και 20% ίδια συνεισφορά των συµµετεχόντων. Πρακτικές Εφαρµογές Παράγοντες που λαµβάνουν µέρος στον σχεδιασµό των προγραµµάτων ενός αθλητικού κέντρου Εγκαταστάσεις Περιλαµβάνουν ένα κλειστό πλήρες αθλητικό κέντρο (πισίνα, 2 γήπεδα τένις, 2 αίθουσες χορού αερόµπικ, αίθουσα βαρών, παιδότοπο, αναψυκτήριο, σάουνα. 2 ανοικτά γήπεδα µπάσκετ, 1 ποδοσφαίρου, πάρκινγκ. Εξοπλισµός Σάουνα, Όργανα γυµναστικής βάρη κλπ Προσωπικό Μόνιµοι εργαζόµενοι 12, µερικής απασχόλησης 18 άτοµα, διαιτητές, δάσκαλοι αεροβικής, κολύµβησης, τένις, αθλοπαιδιών, ιατρικό προσωπικό υνατότητες προώθησης Μάρκετινγκ Ένθετο σε εβδοµαδιαία εφηµερίδα του δήµου, χρήση των στάσεων αστικών λεωφορείων, τοπικό ράδιο. 3
Θέµατα προς εφαρµογή Μελέτη της δεύτερης φάσης του σχεδιασµού. Εκτίµηση των καταλληλότερων µεθόδων καταγραφής των αναγκών και ενδιαφερόντων των πολιτών για συµµετοχή σε προγράµµατα αγωγής υπαίθρου, σ ένα κέντρο της επιλογής σας Θέµατα προς εφαρµογή Τι ακριβώς επιδιώκουµε στην διαδικασία του Σχεδιασµού στον αθλητισµό αναψυχής: αγωγή υπαίθρου ; Νοµίζετε ότι ένα αθλητικό γεγονός ή δραστηριότητα µπορεί να σχεδιασθεί πλήρως πριν την φάση υλοποίησής του; Περιγράψτε την διαφορά µεταξύ των αντικειµενικών στόχων του οργανισµού και των στρατηγικών σχεδιασµού. Σχετική Βιβλιογραφία Edginton R. C. Hudson D. S., Edginton R. S. (1998) Leisure Programming Concepts, Trends and Professional Practice. Chapter 2. Brown and Benchmark Publishing. ISBN 0-697- 12199-2. Richard F. Mull et all (1997).Recreation Sport Management. Chapter 8. Third Edition, Human Kinetics, USA. Ποια είναι η σχέση µεταξύ υλοποίησης και αξιολόγησης; Αναφερθείτε στις στρατηγικές σχεδιασµού στα προγράµµατα αγωγής υπαίθρου Ποια στρατηγική θεωρείτε καταλληλότερη για τον σχεδιασµό προγραµµάτων αγωγής υπαίθρου σε µία κοινότητα; Ποια είναι τα συστήµατα σχεδιασµού; Αντικειµενικός στόχος: Ως µάνατζερ του τοπικού δηµοτικού γυµναστηρίου βάλατε στόχο την αύξηση σε ποσοστό 25% του αριθµού των µαθητών που συµµετέχουν σε περιβαλλοντικά προγράµµατα Α) Αναφέρετε τα απαραίτητα στοιχεία που έχετε σήµερα στην διάθεση σας, Β) Κατασκευάστε το ανάλογο Action Plan Επιλέξτε ένα πρόγραµµα περιεχοµένου αγωγής υπαίθρου µε το οποίο έχετε µεγαλύτερη εξοικείωση. Α) Περιγράψτε τι διαδικασίες που θα ακολουθήσετε κατά τον σχεδιασµό αυτού του προγράµµατος, σύµφωνα µε τα στάδια που αναφέρονται στην θεωρία. Β) Καταρτίστε το action plan 4
Επίλογος Ηδιαδικασία του σχεδιασµού προγραµµάτων και τελικά παιγνιωδών δραστηριοτήτων, πρέπει να έχει τις βάσεις του στην θεωρία του µάνατζµεντ και συγκεκριµένα στον στάδιο του planning. Η εφαρµογή των αρχών αυτών στο περιβάλλον εργασίας και στο συγκεκριµένο αντικείµενο της Αγωγής Υπαίθρου, αποτελεί στόχο της παρούσης διάλεξης. Παραδείγµατα από την ευρύτερη αγορά της αναψυχής, βοηθούν προς την κατεύθυνση αυτή. 5