Παρουσίαση ευρημάτων επιδημιολογικής επιτήρησης και διερεύνησης επιδημιών Πρόγραμμα εκπαίδευσης στην επιδημιολογική επιτήρηση και διερεύνηση επιδημιών ΕΣΔΥ ΚΕΕΛΠΝΟ, 27 Περιεχόμενα Γενικά Γραφήματα στην περιγραφική επιδημιολογία Χρόνος Τόπος Άτομο Κλινικά χαρακτηριστικά Γραφήματα στην αναλυτική επιδημιολογία Σύγκριση Σχεδιασμός γραφημάτων Ντάνης Κώστας Γενικά Χρήση πινάκων-γραφημάτων? Ανάλυση στοιχείων Οργάνωση δεδομένων Σύνοψη δεδομένων Διερεύνηση διαχρονικών τάσεων συσχετίσεων λάθη Παρουσίαση Κείμενο Poster Οθόνη Κείμενο Απεριόριστος χρόνος Επανάληψη Λεπτομέρειες Λευκό, γκρι και μαύρο Χαρτί ή οθόνη Οθόνη Χρόνος < 1 λεπτό Όχι Επανάληψη Λιγότερες λεπτομέρειες Οποιοδήποτε χρώμα Πίνακες, γραφήματα, χάρτες Αυτοτελή-Να μην χρειάζονται άλλη εξήγηση Απλά! Τίτλος (τι, ποιος, που, πότε) Να εξηγείτε συντομεύσεις και σύμβολα Να αναφέρετε τις πηγές
Τύποι μεταβλητών Ποσοτικές Ασυνεχείς Ακέραιοι αριθμοί, π.χ. αριθμός παιδιών, αριθμός κρουσμάτων... Συνεχείς ύψος, αρτηριακή πίεση, ηλικία, ημερομηνία Τύποι μεταβλητών Ποιοτικές (κατηγορικές) Διχοτομικές Άνδρας/γυναίκα, ασθενής/μη-ασθενής,. Διατάξιμες Κοινωνική τάξη, στάδιο καρκίνου,... Μη-διατάξιμες θρησκεία, εθνικότητα, χρώμα ματιών,... Χρόνος Επιδημική καμπύλη 1 Ασθενείς με σαλμονέλλα (ν=65) ανά ημερομηνία και ώρα έναρξης συμπτωμάτων. Νοσοκομείο A, Πόλη Χ, Αύγουστος 26 15 Αριθμός κρουσμάτων 14 13 1 ασθενής (κρούσμα) 12 1 νοσηλευτής- κρούσμα 11 9 8 7 6 5 4 3 2 1-6- 12-18- - 6-12- 18- - 6-12- 18- - 6-12- 18-27 Αυγ 28-Αυγ 29-Αυγ 3-Αυγ Ημερομηνία και ώρα έναρξης συμπτωμάτων Επιδημική καμπύλη 2 Ιστόγραμμα Επιφάνεια ανάλογη του αριθμού κρουσμάτων Δεν αφήνουμε χώρο ανάμεσα στις στήλες Άξονας-χ = χρόνος Αρχίζει πριν την επιδημία, συνεχίζει μετά Κλίμακα χρόνου < 1/4 της περιόδου επώασης Άξονας-ψ = αριθμός κρουσμάτων Συνήθως ένα τετράγωνο = ένα κρούσμα Σχεδιάζεται εύκολα στο Excel
Γραμμικό γράφημα σε αριθμητική κλίμακα 1 Γράφημα 2. Επίπτωση γονόρροιας και σύφιλης Τόπος Χ, 1975-1999 Ασθενείς ανά, 4 3 2 Γονόρροια Σύφιλη 1975 1978 1981 1984 1987 199 1993 1996 1999 Πηγή: ΚΕΕΛΠΝΟ Έτος Γραμμικό γράφημα σε αριθμητική κλίμακα 2 Για χρόνο-σειρές Δείχνει πραγματικές αλλαγές μεγέθους Άξονας-χ = χρόνος Άξονας-ψ = πηλίκο (ή αριθμός) ασθενών Αρχίζει από το Γραμμικό γράφημα σε ημι-λογαριθμική κλίμακα 1 Γράφημα 3. Επίπτωση γονόρροιας και σύφιλης. Τόπος Χ, 1975-1999 Ασθενείς ανά, Γονόρροια Σύφιλη 1,1 1975 1978 1981 1984 1987 199 1993 1996 1999 Έτος
Γραμμικό γράφημα σε ημι-λογαριθμική κλίμακα 2 Για χρόνο-σειρές όταν ενδιαφέρει ρυθμός αλλαγής Άξονας-ψ= αριθμός κρουσμάτων, ημιλογαριθμικά Ευθεία κλίση = σταθερός ρυθμός αλλαγής Απότομη κλίση = ταχεία αλλαγή Παράλληλες γραμμές = ίσος ρυθμός αλλαγής Αρχίζει από το μικρότερο κύκλο, π.χ..1-1 or 1- Άξονας-χ= χρόνος Στα γραφήματα... Τόπος Τίτλος για άξονες, κλίμακες και λεζάντες Λεζάντες ή κλειδιά εάν >1 μεταβλητή Κατάλληλη κλίμακα Μονάδεςμέτρησηςστοντίτλο Όχι πολλές γραμμές, όχι νούμερα Όχι τρισδιάστατα Χάρτης σημείων (spot map) Χάρτης επίπτωσης περιοχής (area map) 8 Γράφημα 1. Κρούσματα μηνιγγίτιδας ανά τόπο διαμονής,τόπος Χ,1998 8 9 5 6 4 3 7 2 1 1 τελεία = 1 κρούσμα 9 5 6 4 3 7 2 1 Γράφημα 3. Επίπτωση (ανά,) μηνιγγίτιδας ανά τόπο διαμονής, Tόπος Χ,1998.
3.5 Επίπτωση του AIDS ανά, πληθυσμού, ΗΠΑ, Μάιος 199-Απρίλιος 1991 11.5.2 24.4 18.1 3. 2.2 2.4 4.4 6.8 15.5 12.5 7.7.9 4.9 1.1 3.7 6.7 43.2 2.4 3.6.1 6. 9.9 4.8 2.6 5.7 11.7 5. 11.1 6.7 8.6 7.2 7.4 9.1.3 19.3 7.2 2.2 16.2 33.2-5.9 6-11.9 12-19.9 2+ Maine 4.6 NH 4.6 VT 3.6 Mass 15. Conn 14.9 NJ 31.3 Del 12.9 MD 21.2 DC 117.2 Legend (rate per,) Παράδειγμα Bad example κακής for oral επικοινωνίας: communication : Mείγμα mixture of κειμένου analog and καιdigital σχηματικής information πληροφορίας, + ακατάλληλος innapropriate color συνδυασμός palette χρωμάτων Επίπτωση του AIDS ανά. πληθυσμού, ΗΠΑ, Μάιος 199- Απρίλιος 1991 Επίπτωση ανά, πληθυσμό.-5.9 6.-11.9 12.-19.9 >2. Καλύτερο Better presentation παράδειγμα for oral παρουσίασης: communication: analog Ψηφιακή display και+ ποσοτική παρουσίαση quantitative light/dark palette με διαβάθμιση έντασης χρώματος Πίνακας μίας μεταβλητής Πίνακας 4. Κρούσματα μηνιγγίτιδας ανά τόπο διαμονής,τόπος Χ,1998 Περιοχή Κρούσματα n % 1 2 5 2 1 3 3 2 5 4 2 5 5 8 22 6 7 19 7 27 8 2 5 9 2 5 1 3 Σύνολο 37 Άτομο Πίνακας δύο μεταβλητών Πίνακας 1. Κρούσματα σαλμονέλλωσης από S.Typhimurium ανά ηλικιακή ομάδα και φύλο, Τόπος Χ, Ελλάδα, 1999 Ηλικιακή ομάδα Φύλο Σύνολο (έτη) Άρρεν Θήλυ - 9 7 5 12-19 5 5 2-29 5 5 3-39 1 4 5 4-49 2 3 5 5-59 3 3 6-69 2 1 3 7-2 4 6 Σύνολο 24 3 54 Ομαδοποιημένο ραβδόγραμμα (grouped bar chart) Γράφημα 1. Κρούσματα σαλμονέλλωσης από S.Typhimurium ανά ηλικιακή ομάδα και φύλο, Tόπος Χ, Ελλάδα, 1999 8 Αριθμός κρουσμάτων 6 4 2 Άνδρες Γυναίκες -9-19 2-29 3-39 4-49 5-59 6-69 7 - Ηλικιακή ομάδα
Ραβδόγραμμα συσσωρευμένων συχνοτήτων (stacked bar chart) Γράφημα 1. Κρούσματα σαλμονέλλωσης από S.Typhimurium ανά ηλικιακή ομάδα και φύλο, Tόπος Χ, Ελλάδα,1999 Ηλικιακή ομάδα 7-6 - 69 5-59 4-49 3-39 2-29 - 19 Άνδρες Γυναίκες Αναλογικό ραβδόγραμμα (component bar chart) Γράφημα 1. Κρούσματα σαλμονέλλωσης από S.Typhimurium ανά ηλικιακή ομάδα και φύλο,tόπος Χ, Ελλάδα,1999 Ποσοστιαία κατανομή ανά ηλικία % 8 % 6 % 4 % 2 % Άνδρες Γυναίκες - 9 2 4 6 8 12 14 Αριθμός κρουσμάτων % -9-19 2-29 3-39 4-49 5-59 6-69 7 - Ηλικιακή ομάδα Ραβδόγραμμα Σειρά (Φυσική, αύξουσα ή φθίνουσα) Κάθετα ή οριζόντια Ίδιο πλάτος στηλών Μήκος = συχνότητα Διάστημα μεταξύ στηλών διαφορετικών ομάδων, αλλά όχι ανάμεσα σε στήλες ίδιας ομάδας Πίνακες είναι συχνά καλύτεροι Πίτα (Pie chart) Γράφημα 1. Κρούσματα σαλμονέλλωσης από S.Typhimurium ανά ηλικιακή ομάδα και φύλο, Τόπος Χ, Ελλάδα,1999 6 % 9 % 6 % 9 % 11 % 19 % 21 % 19 % - 9-19 2-29 3-39 4-49 5-59 6-69 7 - Πίτα Κλινικά Χαρακτηριστικά Γωνία = συχνότητα ΜΟΝΟ για 1 μεταβλητή Δύσκοληησύγκριση 2 μεταβλητών. Χρειάζονται 2 πίτες
Πίνακας Σύγκριση Πίνακας 5. Συμπτώματα των κρουσμάτων σαλμονέλλωσης Τόπος Χ, Ελλάδα,1999 Συμπτώματα Κρούσματα n % Διάρροια 54 Πυρετός 35 65 Πονοκέφαλος 12 22 Αρθραλγίες 4 7 Μυαλγίες 4 7 Τετράπτυχος πίνακας (2x2) Τετράπτυχος πίνακας (2x2) για μελέτη σειρών Aσθενείς Μη ασθενείς Εκτεθειμένοι α β Πίνακας 5. Συσχέτιση κατανάλωσης ψαριού και γαστρεντερίτιδας Ταβέρνα Α, Τόπος Χ, 28 Οκτωβρίου 24 Μη εκτεθειμένοι γ δ Ασθενείς Μη ασθενείς Σύνολο Κατανάλωσαν ψάρι 42 16 58 Δεν κατανάλωσαν ψάρι 5 59 64 Σχετικός Κίνδυνος: 9.3 (95% διάστημα αξιοπιστίας 3.9-22) Τετράπτυχος πίνακας (2x2) για μελέτη ασθενών-μαρτύρων Πίνακας για μελέτη ασθενώνμαρτύρων Πίνακας 5. Συσχέτιση διαφόρων εκθέσεων και γαστρεντερίτιδας σε μελέτη Πίνακας 5. Συσχέτιση κατανάλωσης ψαριού και γαστρεντερίτιδας Ταβέρνα Α, Τόπος Χ, 28 Οκτωβρίου 24 Ασθενείς Μάρτυρες Σύνολο Κατανάλωσαν ψάρι 34 2 54 Δεν κατανάλωσαν ψάρι 8 62 7 Σύνολο 42 82 124 Odds ratio: 13 (95% διάστημα αξιοπιστίας 5.3-33) ασθενών-μαρτύρων, Τόπος Χ, 25 Έκθεση Ασθενείς Μάρτυρες Odds 95% διάστ. ratio αξιοπιστίας Έφαγαν σε πιτσαρία 9/37 12/7 1.8.62-5. Έφαγαν σε φαστ φουντ /36 9/74 3.2.97-11 Έφαγαν σε πλοίο 23/37 42/74 1.2.56-2.7 Έφαγαν φρούτα με τη φλούδα 19/37 54/74.27. -.78 Στενή επαφή με κρούσμα 7/35 2/72 13 1.5-1 Έπιναν >4 ποτήρια νερό/ημέρα 21/37 33/74 1.7.73-3.9 Προμηθευόταν νερό από πηγάδι 27/37 33/74 4. 1.3-7.3
Σχεδιασμός Κάθεσταγόναμελάνιπρέπειναέχειέναλόγο ύπαρξης Σχεδιάζοντας γραφήματα Δείξτε το μήνυμα των δεδομένων Πώςναδιαλέξετεχρώματακαι συνδυασμούς 2 colors χρώματα : Απλά και λιτά Όσο λιγότερο πολύπλοκα, τόσο το καλύτερο Χωρίς περιττά στοιχεία Αποφύγετε τεχνάσματα Όχι τρισδιάστατα Κατάλληλοι χρωματικοί συνδυασμοί Βοηθείστε τα δεδομένα σας να μιλήσουν! 3 colors χρώματα : orή Αριθμός ασθενών Ασθενείς με μηνιγγίτιδα στον Τόπο Χ ανά ορο-ομάδα,22 9 8 7 6 5 4 3 2 B C Y W Άγνωστο Ορο-ομάδα Αριθμός ασθενών 9 8 7 6 5 4 3 2 Ασθενείς με μηνιγγίτιδα στον Τόπο Χ ανά ορο-ομάδα,22 B C Y W Άγνωστο Ορο-ομάδα
Αριθμός ασθενών 9 8 7 6 5 4 3 2 Ασθενείς με μηνιγγίτιδα στον Τόπο Χ ανά ορο-ομάδα,22 B C Y W Άγνωστη Ορο-ομάδα Αριθμός ασθενών 8 6 4 2 Ασθενείς με μηνιγγίτιδα στον Τόπο Χ ανά ορο-ομάδα, 22 B C Y W Άγνωστη Ορο-ομάδα Μέθοδοι Παρουσίασης Λίστα σημείων Χρησιμοποιείστε λέξεις κλειδιά < 12 σειρές κειμένου < 5 λέξεις ανά σειρά Ολοκλήρωση κειμένου σε κάθε σειρά Μέθοδοι Παρουσίασης Η διαφάνεια karaoke Διεξήχθη προοπτική μελέτη σειρών (retrospective cohort study), με τη συμμετοχή όλων των επισκεπτών του πάρκου Ως κρούσμα ορίστηκε όποιος εκ των συμμετεχόντων εμφάνισε βλατιδώδες ή βλατιδο-φυσσαλιδώδες εξάνθημα, 12 ή περισσότερες ώρες μετά την έκθεση σε θαλασσινό νερό Όλα τα κρούσματα προέρχονταν από την Τρίπολη, εκτός από ένα που είχε έρθει από το Ναύπλιο Μέθοδοι Παρουσίασης Μελέτη προοπτική μελέτη σειρών όλοι οι συμμετέχοντες Ορισμός Κρούσματος εξάνθημα (βλατιδώδες ή βλατιδοφυσσαλιδώδες) >12 ώρες μετά την έκθεση
Περίληψη Χρήση Γραφημάτων Διερεύνηση+Παρουσίαση Παρουσίαση Χαρτί ή Οθόνη Περιγραφή Χρόνος - γράφημα γραμμών ή επιδημικές καμπύλες Τόπος - χάρτες ή πίνακες Άτομο - πίνακες ή ραβδόγραμμα Κλινικά - πίνακες Ανάλυση Σύγκριση -2x2 πίνακες, άλλοι πίνακες Σχεδιασμός Όσο πιο απλά, τόσο πιο καλά!