ΤΕΝΙΣ-ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Αργύρης Θεοδοσίου ιάλεξη Β
ΟΙ ΧΟΡ ΕΣ Η εξέλιξη στην κατασκευή των ρακετών συχνά μας κάνει να παραβλέπουμε τη συνεισφορά των χορδών στην απόδοση. Υπό φυσιολογικές συνθήκες η μπάλα δεν αγγίζει καν το πλαίσιο της ρακέτας ηεπαφήμετημπάλαγίνεταιεξ ολοκλήρου με τις χορδές.
Τα κύρια χαρακτηριστικά των χορδών που επηρεάζουν την απόδοση είναι: Τα υλικά & ο τρόποςκατασκευής Η τάση Το πάχος
Υλικά & τρόπος κατασκευής Μέχρι την δεκαετία του 60 οι χορδές κατασκευάζονταν μόνο από έντερά ζώων μετά από ειδική χημική επεξεργασία (Natural gut). Οι σύγχρονες χορδές κατασκευάζονται ως επί το πλείστον από ίνες συνθετικών υλικών. Οι συνθετικές και πιο διαδεδομένες πλέον χορδές, αποτελούνται από δυο τμήματα: τον πυρήνα και το περίβλημα. Ο πυρήνας καθορίζει την πλειοψηφία των χαρακτηριστικών της χορδής πόσο επιμηκύνεται και πόσο γρήγορα επανέρχεται στο αρχικό της μήκος. Το περίβλημα συγκρατεί τις ίνες του πυρήνα τις προφυλάσσει από την τριβή και παρέχει την υφή της επιφανείας των χορδών της ρακέτας.
Ο πυρήνας μπορεί να είναι μονόκλωνος ή πολύκλωνος
Οι χορδές με πολύκλωνους πυρήνες είναι πιο ελαστικές σε σχέση με τις χορδές με μονόκλωνους πυρήνες του ιδίου υλικού. Το γεγονός αυτό προσδίδει δύναμη στη μπάλα αλλά μειώνει τον έλεγχο της. Οι χορδές αυτούτουτύπουέχουνμιαπολύαπαλή αίσθηση και συχνά προτιμώνται από παίκτες που πάσχουν από επικονδυλίτιδα (tennis elbow). Οι μονόκλωνες χορδές είναι πιο ανθεκτικές και προσφέρουν καλύτερο έλεγχο της μπάλας.
Οι ίνες που συγκροτούν το περίβλημα μπορεί να είναι τυλιγμένες ή πλεγμένες γύρω από τον πυρήνα. Οι χορδές με πλεγμένες ίνες περιβλήματος έχουν καλύτερη αίσθηση, καλύτερο πιάσιμο τηςμπάλαςκαιείναιπιοανθεκτικές. Από την άλλη μεριά οι χορδές με τυλιγμένες ίνες περιβλήματος πλέκονται πιο εύκολα.
Συγκριτικός πίνακας των χαρακτηριστικών των τύπων συνθετικών χορδών Μονόκλωνος συμπαγής πυρήνας με μονό περίβλημα Ο πιο δημοφιλής τρόπος κατασκευής νάιλον χορδών. Οι περισσότερες χορδές που χαρακτηρίζονται ως συνθετικό έντερο (synthetic gut) είναι κατασκευασμένες με αυτό τον τρόπο. Τα κύρια πλεονεκτήματα της είναι η διατήρηση της τάσης και η ελαστική αίσθηση. Μονόκλωνος συμπαγής πυρήνας με πολλαπλό περίβλημα Προσφέρει επιπλέον αντοχή και απορρόφηση των κραδασμών
Πολύκλωνες (χωρίς περίβλημα) έσμη από λεπτές συνθετικές ίνες στριμμένες μεταξύ τους όπως οι χορδές από φυσικό έντερο. Οι χορδές αυτού του τύπου έχουν πολύ καλή αίσθηση και απορρόφηση των κραδασμών συνίσταται για παίκτες με προβλήματα τραυματισμών στο χέρι που δεν αντέχουν το κόστος των χορδών από φυσικό έντερο. Με την χρήση οι χορδές αυτές φθείρονται (τρίβονται) όπως το φυσικό έντερο. Σε γενικές γραμμές οι χορδές αυτού του τύπου θεωρούνται μαλακές εύκαμπτες χορδές. Πολύκλωνες με μονό ή πολλαπλό περίβλημα Προσφέρουν τα ανάλογα πλεονεκτήματα των πολύκλωνων χωρίς περίβλημα με επιπλέον αντοχή.
Πλεγμένες Σχεδιασμένες για να προσφέρουν αυξημένο spin εξαιτίας μιας ή δυο επιπλέον συνθετικών ινών που είναι τυλιγμένες γύρω από το περίβλημα της χορδής ή συμπεριλαμβάνοντας μια πιο χοντρή ίνα στις ίνες του εξωτερικού περιβλήματος. Σύνθετες Συνδυασμός διαφορετικών υλικών με στόχο να αναδειχθούν τα πλεονεκτήματα του κάθε υλικού. Προσφέρουν τα ανάλογα πλεονεκτήματα των πολύκλωνων χωρίς περίβλημα, με επιπλέον αντοχή. Μονόκλωνες πολυεστερικές Χορδές μειωμένης αντοχής που χάνουν αρκετή από την αρχική τάση πλεξίματος. Συνιστώνται για παίκτες που θέλουν έλεγχο της μπάλας και δεν σπάνε συχνά τις χορδές τους.
Τέλος, μια διαφορετική μορφή χορδών είναι οι υβριδικές χορδές στις οποίες οι κάθετεςκύριες χορδές είναι διαφορετικού τύπου από τις οριζόντιες-αντίθετες χορδές. Οπιοάκαμπτος-χοντρός τύπος χορδής τοποθετείται ως κάθετη χορδή ενώ ο πιο ελαστικός-λεπτός τύπος χορδής τοποθετείται ως οριζόντια χορδή.
Η Τάση των χορδών Η τάση αφορά το πόσο τεντωμένες είναι οι χορδές μιας ρακέτας και μετριέται σε kgr, pds, ή lbr. Είναι γενικώς αποδεκτό ότι χαμηλή τάση προσδίδει δύναμη στη μπάλα ενώ η υψηλή έλεγχο της μπάλας.
Ηκύριααιτίααπώλειας ενέργειας κατά την επαφή ρακέτας μπάλας είναι η μπάλα, η οποία εξαιτίας της παραμόρφωσης της διατηρεί μόνο το 50% της ενέργειας πριν την επαφή, ενώ οι χορδές φαίνεται να είναι περισσότερο αποδοτικές διατηρώντας το 95% της ενέργειας πριν την επαφή.
Όταν η μπάλα έρχεται σε επαφή με την ρακέτα, και η μπάλα και η ρακέτα παραμορφώνονται. Εάν η παραμόρφωση των χορδών είναι μεγαλύτερη τότε περισσότερη ενέργεια θα αποθηκευτεί στις χορδές και περισσότερη θα είναι η ενέργεια που θα επιστραφεί. Με την μείωση της τάσης των χορδών επιστρέφεται περισσότερη ενέργεια επειδή οι χορδές παραμορφώνονται περισσότερο και η μπάλα λιγότερο.
Ο λόγοι για τον οποίους η μεγαλύτερη τάση χορδών προσφέρει καλύτερο έλεγχο της μπάλας δεν έχουν τεκμηριωθεί πλήρως. 1.Η υψηλή τάση αποτρέπει τη μετακίνηση των χορδών προσφέροντας έτσι μια περισσότερο προβλέψιμη επιφάνεια αναπήδησης. 2. Η επαφή ρακέτας-μπάλας είναι μεγαλύτερης διάρκειας όταν η τάση είναι χαμηλή. Στα χτυπήματα εκτός κέντρου της ρακέτας η ροπή αδρανείας είναι μεγαλύτερη προκαλώντας στρέψη της ρακέτας αυξάνοντας την πιθανότητα λάθους στην γωνία αναπήδησης της μπάλας. 3.Η μειωμένη ταχύτητα αναπήδησης, λόγω της υψηλής τάσης των χορδών, ελαχιστοποιεί τα λάθος αποτελέσματα των προβλημάτων ελέγχου της μπάλας.
Πλέξιμο τέντωμα των χορδών Οι χορδές της ρακέτας τεντώνονται κάθε μια ξεχωριστά με ειδικά μηχανήματα. Πρώτα πλέκονται οι κάθετες χορδές και έπειτα οι οριζόντιες Οι οριζόντιες χορδές έχουν 1-2 kgr (1 ldr) λιγότερη τάση από τις κάθετες
Το πάχος των χορδών Όσο υψηλότερο είναι το νούμερο που αναφέρεται στο πάχος μιας χορδής τόσο πιο λεπτήείναιηχορδή. * L: υποδιαίρεση που σημαίνει το μισό ανάμεσα από δυο νούμερα US Europe Millimeters 14 11 1.50-1.65 15 9.5 1.41-1.49 15L* 9 1.33-1.41 16 8.5 1.26-1.34 16L* 8 1.22-1.30 17 7.5 1.16-1.24 18 7 1.06-1.16 19 4 0.90-1.06 20 3.5 0.80-0.90
Οι λεπτές χορδές προσφέρουν καλύτερη αίσθηση και περισσότερη δύναμη και spin από τις χοντρές χορδές του ιδίου υλικού. Από την άλλη μεριά οι πιο χοντρές χορδές μπορεί να υστερούν στα παραπάνω αλλά είναι περισσότερο ανθεκτικές και συνεπώς πιο οικονομικές. ****** Τα αντικραδασμικά ******* που τοποθετούνται από αρκετούς παίκτες στις χορδές της ρακέτας απορροφούν τους κραδασμούς του πλέγματος και όχι τους κραδασμούς του πλαισίου της ρακέτας που θεωρούνται υπεύθυνοι για τις κακώσεις στο χέρι.
Όταν οι χορδές σπάνε συχνά Οι σπασμένες χορδές είναι κομμάτι της ζωής ενός παίκτη. Χρησιμοποίηση ενός πιο χοντρού τύπου χορδής του ιδίου υλικού Χρησιμοποίηση προστατευτικών χορδής στην περιοχή τριβής Χρησιμοποίηση χορδής μεγαλύτερης διάρκειας Πειραματισμός με διαφορετικά υλικά Χρησιμοποίηση ρακέτας με πιο πυκνό πλέξιμο
ΗΜΠΑΛΑ Η θεμελιώδης δομή της μπάλας του τένις δεν έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια. υο λαστιχένια ημισφαίρια που έχουν εσωτερική πίεση 0-15 psi συνθέτουν μια λαστιχένια σφαίρα (πυρήνας) που είναι επικαλυμμένη από δυο υφασμάτινα κομμάτια κατασκευασμένα από μαλλί και νάιλον.
Σύμφωνα με τους κανονισμούς του τένις οι μπάλες πρέπει να πληρούν τέσσερεις προϋποθέσεις (μάζα, μέγεθος, εσωτερική πίεση, αναπήδηση) για να είναι εγκεκριμένες για αγώνες, κάποιες από τις οποίες δεν έχουν αλλάξει εδώ και χρόνια. Η μπάλα όταν αφεθεί από ύψος 254 cm πρέπει να αναπηδήσει σε ύψος 134.5 147.3 cm (τεστ από το 1925). Εν αντιθέσει ο κανονισμός για την εσωτερική πίεση της μπάλας έχει αλλάξει. Οι μπάλες πλέον είναι πιο σκληρές δηλαδή πιο ανθεκτικές κατά την κρούση με την ρακέτα.
Τύποι μπάλας Τύπος ΙΙ: κλασική μπάλα Τύπος Ι: Είναι πανομοιότυπη με την μπάλα τύπου ΙΙ εκτός από το γεγονός ότι είναι πιο σκληρή δηλαδή πιο ανθεκτική κατά την κρούση. Συνιστάται για αργές επιφάνειες όπως το χώμα. Τύπος ΙΙΙ: Είναι 6-8% μεγαλύτερη από μπάλα τύπου ΙΙ αλλά κατά τα υπόλοιπα πανομοιότυπη. Έχει μεγαλύτερη αντίσταση στον αέρα με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της κατά την πτήση. Συνίσταται για γρήγορες επιφάνειες όπως το χόρτο αρχάριους. *Μπάλες μεγάλου υψομέτρου: αναπηδούν λιγότερο από τις μπάλες τύπου ΙΙ, κάτι το οποίο επιτυγχάνεται με την μείωση της εσωτερικής πίεσης. (ύψος αναπήδησης σε επίπεδο θαλάσσης: 121.9-134.6 cm)
Συμβουλές για τη συντήρηση του εξοπλισμού Αποφύγετε να αποθηκεύετε τις ρακέτες σε πολύ ζεστά ή πολύ κρύα μέρη Χρησιμοποιήστε τα καλύμματα της ρακέτας όταν δεν την χρησιμοποιείτε Αποφύγετε το στρίψιμο της ρακέτας για την επιλογή γηπέδου Σκουπίστε και καθαρίστε τις χορδές εάν παίξατε σε υγρό γήπεδο ή αν παίξατε σε πολύ υγρές καιρικές συνθήκες Αλλάξτε την επικάλυψη της λαβής ή τον αντιιδρωτικό ιμάντα μόλις φθαρεί ή γίνει πολύ γλιστερή Ελέγξτε τη ρακέτα πριν το πλέξιμο για πιθανό σπάσιμο ή στράβωμα Αν μια χορδή σπάσει κόψτε όλες τις χορδές για να αφαιρέσετε την τάση από το πλαίσιο
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ Βιβλιογραφία Miller, S. (2006) Modern tennis rackets, balls, and surfaces. Br J Sports Med, 40, 401-405. 405. Νάτσης, Π., Θεοδοσίου, Α., & Ζουρμπάνος, Ν.. (2008) Αντισφαίριση. Βήματα για την επιτυχία. Θεσσαλονίκη, εκδόσεις Χριστοδουλίδη. Brody H. (2000). An overview of racket technology. In: Haake S, Coe A, eds. Tennis science and technology. London, International Tennis Federation. Stroede, C., Noble, L., & Warket, H. S. (1999). The effect of tennis racket string vibration damperson racket handle vibrations and discomfort following impacts. Journal of sports sciences, 17, 379-385. 385. Li, F. -X., Fewtrell, D., & Jenkins, M. (2004). String vibration dampers do not reduce racket frame vibration transfer to the forearm. Journal of sports sciences, 22, 1041-1052. 1052.