ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Ειςαγωγή ςτη διδακτική των γλωςςών Ενότητα 1: Οι όροι διδαςκαλία και μάκθςθ Υψθλάντθσ Γεϊργιοσ, αναπλθρωτισ κακθγθτισ
Άδειεσ Χρήςησ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 2
Χρηματοδότηςη Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Ρανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Ρρογράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Οι όροι διδαςκαλία και μάθηςη
Περιεχόμενα ενότητασ 1/2 1. Τα κζματα. 2. Τρόποσ ανάπτυξθσ. 3. Χρθςιμότθτα και χρθςτικότθτα. 4. Διδαςκαλία: Οριςμόσ. 5. Μάκθςθ: Οριςμοί. 6. Ο μεςαιωνικόσ δάςκαλοσ. 7. Ραιδαγωγόσ (Σωκρατικόσ Δάςκαλοσ). 8. Διδαςκαλία vs Μάκθςθ. 9. Μάκθςθ. 5
Περιεχόμενα ενότητασ 2/2 10. Η διαδικαςία τθσ μάκθςθσ: Τα ςτάδια. 11.Χαρακτθριςτικά τθσ μάκθςθσ. 12. Ζτςι λοιπόν... 13.Τα ςτάδια τθσ μάκθςθσ. 14. Θζματα προσ διαλογιςμό. 15. Oscar Wilde. 16. Αλζξθσ Κωςτάλασ. 6
1. Τα θζματα Ανάλυςθ δομισ μακιματοσ. Τρόποσ ανάπτυξθσ μακιματοσ και αξιολόγθςθ. Ειςαγωγι ςτθ διδαςκαλία και μάκθςθ: οι ζννοιεσ «διδαςκαλία» και «μάκθςθ». Μζκοδοι Συνεργαςίασ. Ερευνθτικι διαδικαςία. Συγγραφι εργαςίασ (Δομι, Κεφάλαια, Στυλ, κλπ). 7
2. Τρόποσ ανάπτυξησ Οι ζννοιεσ: διδαςκαλία και μάκθςθ. Αναςκόπθςθ κεωριϊν διδαςκαλίασ ξζνων γλωςςϊν. Αποκωδικοποίθςθ Βιβλίων Διδαςκαλίασ Ξζνων Γλωςςϊν. Ανατροφοδότθςθ (feedback). Στυλ μάκθςθσ. Στρατθγικζσ μάκθςθσ. Στρατθγικζσ επικοινωνίασ. Διδαςκαλία ςτρατθγικϊν μάκθςθσ και επικοινωνίασ ςτουσ μακθτζσ. 8
3. Χρηςιμότητα και χρηςτικότητα Ανάπτυξθ Επίγνωςθσ. Διεφρυνςθ δρόμων. Εξζλιξθ ςχετικοφ λεξιλογίου (CoP). Ρρόκλθςθ διδακτικϊν ςτερεότυπων και διατιρθςθ ενεργθτικότθτασ του δαςκάλου. Ενθμζρωςθ ςε νζεσ τεχνικζσ με ςτόχο τθν καλφτερθ αντιμετϊπιςθ των προβλθμάτων. Αποκωδικοποίθςθ βιβλίων και λογιςμικοφ. Επιλογι μεκόδου ι αλλαγι μεκόδου ςε ςχζςθ με τα αποτελζςματα και τθ ςτάςθ attitude των μακθτϊν ςε αυτι. Εκλεκτικι μζκοδο και όχι επιλεκτικι. 9
4. Διδαςκαλία: Οριςμόσ Showing or helping someone to learn how to do something, giving instructions, guiding in the study of something, providing with knowledge, causing to know or understand 10
5. Μάθηςη: Οριςμοί acquiring or getting of knowledge of a subject or a skill by study, experience, or instruction ΕΝΣΟΠΙΣΕ ΣΙ ΔΙΑΦΟΡΕ Learning is a relatively permanent change in a behavioral tendency and is the result of reinforced practice 11
6. Ο μεςαιωνικόσ δάςκαλοσ 1/2 University objectives are to seek the truth and to pass it down to generations of learners or students The Rector, Jagiellonian University, Krakow, Poland August 2005 12
6. Ο μεςαιωνικόσ δάςκαλοσ 2/2 13
7. Παιδαγωγόσ (Σωκρατικόσ Δάςκαλοσ) Υποςτιριξθ Οδθγίεσ Ενίςχυςθ Βοικεια και Συμβουλι ςτο πώσ να μακαίνουν Αυτονομία Μακθτι Εικόνα 1 14
8. Διδαςκαλία vs Μάθηςη 1/4 Δάςκαλουσ Μακθτζσ Δάςκαλοι Διδάςκουν Μακθτζσ Μακαίνουν Μζκοδοσ / Ραράδοςθ Ρροϊόν Δάςκαλοι κατζχουν τθν γνϊςθ και δεν μακαίνουν Μακθτζσ μακαίνουν μόνον από τουσ δαςκάλουσ και όχι από άλλουσ μακθτζσ ι μόνοι 15
8. Διδαςκαλία vs Μάθηςη 2/4 Κοινι Ρορεία Οι δάςκαλοι προςφζρουν υποςτιριξθ ςτθ μακθςιακι διαδικαςία Μάκθςθ ωσ διαδικαςία Αυτόνομθ Μάκθςθ, Συνεργατικι, Η/Υ 16
8. Διδαςκαλία vs Μάθηςη 3/4 Δάςκαλοι παραδίδουν το προϊόν Μακθτζσ μακαίνουν ι παραλαμβάνουν και αποκθκεφουν το προϊόν Δάςκαλοι χρθςιμοποιοφν μεκόδουσ διδαςκαλίασ Μακθτζσ αναπτφςςουν ςτρατθγικζσ μάκθςθσ Δάςκαλοι ζχουν τθν εξουςία και δθμιουργοφν ι εφαρμόηουν τουσ κανόνεσ Επιλογι υλικοφ, μεκόδων, αξιολόγθςθ Οι μακθτζσ δεν ζχουν εξουςία και ακολουκοφν τουσ κανόνεσ Τιμωρία για μθ μάκθςθ 17
8. Διδαςκαλία vs Μάθηςη 4/4 Το αποτζλεςμα επθρεάηει τισ μεκόδουσ Αρμονία Σε ςυμφωνία Αξιολόγθςθ τθσ διαδικαςίασ 18
9. Μάθηςη 1/2 INPUT OUTPUT 19
9. Μάθηςη 2/2 ΜΑΘΗΙΑΚΟ ΣΙΛ ςνεπείρ, ζηαθεπέρ πποηιμήζειρ ζε κάποιο άηομο Εικόνα 2 ΓΝΩΣΙΚΟ ΣΙΛ Χαπακηηπιζηικά διανοηηικήρ λειηοςπγίαρ. INPUT OUTPUT ΦΙΛΣΡΟ ΑΠΟΘΗΚΕΤΗ ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΗ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΗ ΑΝΑΚΛΗΗ 20
10. Η διαδικαςία τησ μάθηςησ: Τα ςτάδια Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΣΑΝΟΗΗ Φ Ι Λ Σ Ρ Ο ΑΠΟΘΗΚΕΤΗ ΑΝΑΚΛΗΗ ΠΡΑΚΣΙΚΗ ΥΡΗΗ? 21
11. Χαρακτηριςτικά τησ μάθηςησ Μάκθςθ είναι θ απόκτθςθ γνϊςεων και δεξιοτιτων. Μάκθςθ είναι θ διατιρθςθ πλθροφοριϊν ι δεξιοτιτων. Η διατιρθςθ υπονοεί ςυςτιματα αποκικευςθσ, μνιμθ, γνωςτικι οργάνωςθ. Η μάκθςθ ςυνεπάγεται ενεργι, ςυνειδθτοποιθμζνθ επίςταςθ τθσ προςοχισ και περαιτζρω ενεργειϊν ςε γεγονότα ζξω και μζςα ςτον οργανιςμό. Η μάκθςθ είναι ςχετικά μόνιμθ αλλά μπορεί και όχι (διαρκι ενίςχυςθ). Η μάκθςθ πρζπει να περιζχει κάποια μορφι πρακτικισ χριςθσ, ίςωσ όχι μόνον πρακτικι για ενίςχυςθ. Η μάκθςθ είναι αλλαγι ςτθ ςυμπεριφορά. 22
12. Ζτςι λοιπόν ΑΡΟ ΤΗΝ ΜΙΑ ΜΕΙΑ Η διδαςκαλία δεν ςυνεπάγεται τθν μάκθςθ ΑΠΟ ΣΗΝ ΑΛΛΗ Η διδαζκαλία δεν μποπεί να οπιζθεί ή ακόμη και να έσει λόγο ύπαπξηρ σωπίρ ηη μάθηζη. Αν και καηανοούμε όηι μποπεί να ςπάπξει μάθηζη και σωπίρ διδαζκαλία. 23
13. Τα ςτάδια τησ μάθηςησ K K P K SUPPORTIVE FEEDBACK CORRECTIVE FEEDBACK 24
14. Θζματα προσ διαλογιςμό 1/2 Ανάπτυξθ μεκόδων διδαςκαλίασ χωρίσ παράλλθλθ ζρευνα ςτουσ τρόπουσ μάκθςθσ ΤΕΛΟΣ Η μζκοδοσ που επιλζγουμε για να διδάξουμε αντικατοπτρίηει τισ γνϊςεισ μασ ι τισ επιλογζσ μασ για τθν εκπαίδευςθ, το ςτυλ διδαςκαλίασ μασ, τθν προςζγγιςθ, τθ μζκοδο, και τισ τεχνικζσ διδαςκαλίασ. 25
14. Θζματα προσ διαλογιςμό 2/2 ΑΚΟΜΗ Θα πρζπει να διδάξουμε ςε αρμονία με τισ ςτρατθγικζσ μάκθςθσ των μακθτϊν. Θα πρζπει να γνωρίηουμε τισ ςτρατθγικζσ που χρθςιμοποιοφν οι μακθτζσ. Θα πρζπει να δομιςουμε το υλικό μασ ανάλογα. Θα πρζπει να επιλζξουμε ανάλογθ μζκοδο διδαςκαλίασ. ΕΤΣΙ ΩΣΤΕ Οι μακθτζσ να μποροφν να αντιλθφκοφν και να κατανοιςουν ευκολότερα. Η μάκθςθ ωσ διαδικαςία κα πρζπει να ζχει κάποια ςτάδια εάν κεωριςουμε ότι θ μάκθςθ αφορά απομνθμόνευςθ και πρακτικι χριςθ. Στάδια. Αντίλθψθ, Κατανόθςθ, Ρρακτικι Εφαρμογι, Απομνθμόνευςθ. Ανάλογα βζβαια με τθν αντιμετϊπιςθ τθσ μάκθςθσ ςε ςχζςθ με τθν μεκοδολογία διδαςκαλίασ μπορεί θ απομνθμόνευςθ να ζρχεται πρϊτθ χωρίσ καν τθν αντίλθψθ αλλά και ςτο constructivism μπορεί θ μάκθςθ να επιτυγχάνεται μζςω τθσ πρακτικισ εφαρμογισ. 26
15. Oscar Wilde «Η εκπαίδευςθ είναι ζνα αξιοκαφμαςτο πράγμα, αλλά κα πρζπει να κυμόμαςτε κάπου κάπου ότι τίποτα από αυτά που αξίηει να γνωρίηει κανείσ δεν μπορεί να τα διδαχκεί» (Οscar Wilde). 27
16. Αλζξησ Κωςτάλασ «...Βλζπετε δεν ζχουμε ζλλειψθ δαςκάλων αλλά μακθτϊν. Ρολλοί νομίηουν ότι τα ξζρουν όλα, αλλά δεν ζχουν ιδζα για τίποτε. Ράντα υπάρχει κάτι που μποροφν να μασ δείξουν οι άλλοι. Πμωσ, και ο πιο διάςθμοσ δάςκαλοσ δεν μπορεί να ςε υποχρεϊςει να μάκεισ». Αλζξθσ Κωςτάλασ Σε ςυνζντευξι του ςτο Close Up του Ιανουαρίου 2005 Νο 93 ςτον Γιάννθ Γκροςδάνθ 28
Σημείωμα Χρήςησ Ζργων Τρίτων (1/2) Το Ζργο αυτό κάνει χριςθ των ακόλουκων ζργων: Εικόνα 1: copyright, The Socratic Scientist, http://cte-blog.uwaterloo.ca/?p=2113 Εικόνα 2: copyright, http://www.hygeia.gr/page.aspx?p_id=119
Σημείωμα Αναφοράσ Copyright Αριςτοτζλειο Ρανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ, Υψθλάντθσ Γεϊργιοσ. «. Οι όροι διδαςκαλία και μάκθςθ». Ζκδοςθ: 1.0. Θεςςαλονίκθ 2014. Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: http://eclass.auth.gr/courses/ocrs306/
Σημείωμα Αδειοδότηςησ Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά - Ραρόμοια Διανομι *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Τζλοσ ενότητασ Επεξεργαςία: ουμανλι Ελζνθ Θεςςαλονίκθ, Εαρινό εξάμθνο 2014-2015
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Σημειώματα
Διατήρηςη Σημειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το Σθμείωμα Αναφοράσ το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ.