Προδιαγραφές γεωμετρικής τεκμηρίωσης Οργάνωση εργασιών

Σχολή Αγρονόµων Τοπογράφων Μηχανικών ΕΜΠ Προδιαγραφές γεωμετρικής τεκμηρίωσης Οργάνωση εργασιών Σεβαστή Ταπεινάκη Αποτυπώσεις Μνηµείων Υπεύθυνος Διδάσκων: Γεωργόπουλος Ανδρέας

Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης CreaEve Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.

είναι Γεωμετρική Τεκμηρίωση Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η συστηματική καταγραφή και απεικόνιση: της υπάρχουσας κατάστασης, της μορφής, του σχήματος και του αντικείμενου του μεγέθους στο χώρο των τριών διαστάσεων, σε δεδομένη χρονική στιγμή 3

πώς & γιατί Τι είναι σημαντικό για τη συγκεκριμένη μελέτη; Ποιος είναι ο σκοπός και ποια η χρήση των παραγώγων; Ποιοι θα είναι οι χρήστες; Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου αντικειμένου; Ποιο είναι το απαιτούμενο επίπεδο λεπτομέρειας στα τελικά παράγωγα; 4

πώς & γιατί Η προδιαγραφόμενη ακρίβεια Το είδος των απαιτούμενων παραγώγων Η φύση του ίδιου του μνημείου και του περιβάλλοντα χώρου Η αναγκαία πληροφορία και λεπτομέρεια Η ανάγκη ειδικών επεξεργασιών και υπολογισμών Ο διαθέσιμος εξοπλισμός και η εμπειρία Οι χρονικοί αλλά και οικονομικοί περιορισμοί 5

πώς Γεωμετρική Τεκμηρίωση Πολιτιστικής Κληρονομιάς Υψηλής Ακρίβειας Πλήρως Ελεγχόμενη Αποτύπωση σε μεγάλη κλίμακα συνδυασμός μεθόδων: Τοπομετρικών + Τοπογραφικών + Φωτογραμμετρικών + Επίγειας Σάρωσης 6

προϊόντα Διανυσματικά σχέδια Ορθοφωτογραφίες Τρισδιάστατα μοντέλα αντικειμένου Φωτορεαλιστικές Αναπαραστάσεις Πληροφοριακά Συστήματα Αναπτύγματα 7

απαιτήσεις και προϋποθέσεις Διεπιστημονικότητα Μεγάλη ακρίβεια Διάρκεια έργου Διάφορες και πολλαπλές μέθοδοι o Δυσκολίες στη διοίκηση και επίβλεψη του έργου Πολλά και ανομοιογενή δεδομένα o Δυσκολίες στη σωστή διαχείριση των δεδομένων 8 Δυσκολίες στις εργασίες υπαίθρου

απαιτήσεις και προϋποθέσεις Επικοινωνία μεταξύ αυτών που εκτελούν τη γεωμετρική τεκμηρίωση, των διαχειριστών, των επιβλεπόντων και των τελικών χρηστών Ποιότητα των αποτελεσμάτων Διάδοση των αποτελεσμάτων και της αποκτηθείσας γνώσης και εμπειρίας, προς όφελος των μελλοντικών μελετών Ø Προτυποποίηση διαδικασιών και παραγώγων Ø Προτυποποίηση μελετών 9

προδιαγραφές και πρότυπα Υπουργείο Πολιτισμού Ελλάδος (1995) Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (1992) RecorDIM (ICOMOS, GCI & CIPA, 2002-2007) National Park Service USA English Heritage Πρέπει να: Ø Βασίζονται σε Διεθνείς Χάρτες και Συμβάσεις Ø Είναι προδιαγραφές αποτελέσματος και όχι μεθόδου εργασίας Ø Είναι σαφείς, πλήρεις, ευέλικτες, προσαρμόσιμες στις ειδικές ανάγκες κάθε αντικειμένου 10 Ø Εξασφαλίζουν τη χρήση σύγχρονου εξοπλισμού και τεχνολογίας

προδιαγραφές και πρότυπα Διοικητικοί κανόνες σύμφωνα με τους οποίους θα πραγματοποιηθεί η ανάθεση, η επίβλεψη, η παράδοση και η παραλαβή του έργου. Τεχνικοί κανόνες, που διευκρινίζουν σαφώς το αποτέλεσμα της μελέτης, ως προς την ακρίβεια, το είδος και την παρουσίαση. Κανόνες πραγματοποίησης ποιοτικού ελέγχου σε κάθε φάση. (ακρίβεια, πιστότητα, πληρότητα) 11

παράδειγμα ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ «Αντικείμενο του έργου είναι η πλήρης και ακριβής γεωμετρική τεκμηρίωση τμημάτων του Παρθενώνα και των Προπυλαίων και του ναού της Αθηνάς Νίκης. Η γεωμετρική τεκμηρίωση θα περιλαμβάνει: Στον Παρθενώνα Α. την φωτογραμμετρική αποτύπωση των λίθων του θριγκού στη ΒΔ και στην ΝΔ γωνία σε κάτοψη και Β. την παραγωγή ακριβούς ψηφιακού ορθοφωτομωσαϊκού (true orthophoto) της κάτοψης της βόρειας πλευράς και της όψης του θριγκού της βόρειας πλευράς του μνημείου, με χρήση δεδομένων που θα δοθούν από την Υπηρεσία. Στα Προπύλαια Α. την φωτογραμμετρική αποτύπωση όλων των λίθων της νότιας πτέρυγας του μνημείου σε όψεις και σε κάτοψη και Β. την φωτογραμμετρική αποτύπωση της κάτοψης του μνημείου Στο ναό Αθηνάς Νίκης την φωτογραμμετρική αποτύπωση της κάτοψης του μνημείου»

παράδειγμα ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ «Στον Παρθενώνα θα γίνει Α. φωτογραμμετρική αποτύπωση σε κάτοψη των στρώσεων των λίθων του θριγκού στη ΒΔ και στην ΝΔ γωνία, περιοχές που βρίσκονται σε ύψος 13m περίπου από το δάπεδο του μνημείου. Η πρόσβαση στις προς αποτύπωση περιοχές θα εξασφαλίζεται μέσω των ικριωμάτων εργασίας, τα οποία εξυπηρετούν και τις αναστηλωτικές εργασίες του προσωπικού της ΥΣΜΑ. Οι μετρήσεις θα γίνονται αμέσως μετά από την ολοκλήρωση των εργασιών αποσυναρμολόγησης ή επανατοποθέτησης σε κάθε οριζόντια στρώση ΒΔ γωνίας 5 στρώσεις μετά την επανατοποθέτηση 1. στρώση κιονοκράνων 2. στρώση επιστυλίων 3. στρώση τριγλύφων διαζωμάτων 4. στρώση οριζοντίων γείσων 5. στρώση ορθοστάτη τυμπάνου λιθοπλίνθων κλίμακα αποτύπωσης 1:20 κλίμακα αποτύπωσης 1:10 ΝΔ γωνίας 2 στρώσεις πριν την καθαίρεση 7. στρώση τριγλύφων διαζωμάτων 8. στρώση επιστυλίων και 5 στρώσεις μετά την επανατοποθέτηση 9. στρώση κιονοκράνων 10. στρώση επιστυλίων 11. στρώση τριγλύφων διαζωμάτων 12. στρώση οριζοντίων γείσων 13. στρώση καταέτιων γείσων τυμπάνου μετά την επανατοποθέτηση 6. τελική κάτοψη ΒΔ γωνίας 14. τελική κάτοψη ΝΔ γωνίας»

παράδειγμα «Αναλυτικότερα ο ανάδοχος καλείται να αξιοποιήσει και να πυκνώσει το πολυγωνομετρικό δίκτυο, που χρησιμοποιήθηκε στην αποτύπωση της δυτικής πλευράς του Παρθενώνα από την Υπηρεσία, ως βάση εξαρτήσεως όλων των αποτυπώσεων που προβλέπονται. Τα σημεία του πολυγωνομετρικού δικτύου θα είναι μόνιμης σήμανσης. Στην περίπτωση κατά την οποία δεν είναι δυνατή η τοποθέτηση μόνιμων στόχων επί των αρχαίων μαρμάρων, μπορούν να επιλεγούν χαρακτηριστικά σημεία των μαρμάρων. Ο αριθμός των σημείων αυτών θα καθοριστεί μετά από συνεννόηση και έγκριση από την αναθέτουσα αρχή. Οι γωνίες θα μετρηθούν με γεωδαιτικούς σταθμούς γεωμετρικής ακρίβειας 2 και ακρίβειας μέτρησης αποστάσεων 2mm+3ppm κατ ελάχιστον. Ειδικότερα ως προς την απαιτούμενη ακρίβεια των οδεύσεων θα πρέπει να ληφθεί υπ όψιν η μέγιστη Λεπτομερή κλίμακα της αποτύπωσης, περιγραφή η οποία θα είναι 1:10 και συνεπώς και η απαιτούμενη αναφορά: εσωτερική ακρίβεια του δικτύου πρέπει να είναι καλύτερη Ø των πολυγωνομετρικό 0.2cm. δίκτυο Τα φωτοσταθερά σημεία και τα σημεία ελέγχου (check points), που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να είναι προσημασμένα και ο αριθμός και η θέση τους να είναι τέτοια ώστε Ø να Σήμανση εξασφαλίζεται η απαιτούμενη σημείων ακρίβεια. Τα φωτοσταθερά να επισημαίνονται σε μεγενθυμένες φωτογραφίες. Το τελικό ορθοφωτομωσαϊκό θα πρέπει είναι έγχρωμο ενώ η χωρική του ανάλυση θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε το μέγεθος της εικονοψηφίδας (pixel) να μην Ø υπερβαίνει Όργανα τα 100μm (microns) στη ζητούμενη κλίμακα. Επομένως η ψηφίδα στο έδαφος (groundel) θα είναι Ø το πολύ Κλίμακα/ες 1mm για την κλίμακα 1:10 και το πολύ 2mm για την κλίμακα 1:20. Οι ψηφιακές μηχανές λήψης που θα χρησιμοποιηθούν από τον ανάδοχο θα πρέπει τουλάχιστον να διαθέτουν αισθητήρα πλήρους καρέ 24x36mm (full 35 mm frame - 24x36mm), Ø ενώ Τελική ο εσωτερικός προσανατολισμός παρουσίαση τους πρέπει να είναι προϊόντων γνωστός ( ή να προσδιοριστεί κατά την φωτογραμμετρική συνόρθωση) και τα στοιχεία του θα παραδοθούν. Οι αποστάσεις λήψης των Ø φωτογραφιών Προγραμματισμός σε συνάρτηση με την χρησιμοποιούμενη φωτογραφική λήψεων μηχανή θα πρέπει να δίνουν φωτογραφία ικανοποιητικής κλίμακας. Οι φωτογραφικές κλίμακες των εικόνων θα πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να ορίζουν ένα μέσο μέγεθος εικονοψηφίδας στο έδαφος περί τα 0.6mm Ø για την Στερεοζεύγη 1:10 και 1.3mm για την 1:20 (1/3 του ανεκτού σφάλματος για την ζητούμενη κλίμακα και 1.5 φορά μικρότερο του αντίστοιχου του τελικού ορθοφωτομωσαϊκού). Ø Συνορθώσεις-Επιλύσεις Το σύνολο της προς αποτύπωση περιοχής θα καλυφθεί από στερεοζεύγη με κατάλληλη επικάλυψη, τα οποία θα πρέπει να προσφέρονται για μελλοντική στερεοφωτογραμμετρική Ø Παραδοτέα χρήση. Οι θέσεις, ο αριθμός και τα χαρακτηριστικά των λήψεων θα πρέπει να επιτρέπουν την άνετη απόδοση του αντικειμένου. Οι θέσεις λήψεως θα πρέπει να επιλεγούν κατά τρόπο, ώστε να μην υπάρχουν καθόλου περιοχές με απόκρυψη. Οι λήψεις θα πρέπει να γίνουν σε χρονικές Ø στιγμές με βέλτιστες συνθήκες φωτισμού για να δημιουργούνται οι κατάλληλες σκιές, ώστε να αναδεικνύεται η πλαστικότητα των επιφανειών (χωρίς όμως αυτό να είναι σε βάρος της αναγνωσιμότητας και της ευκρίνειας). Οι φωτογραμμετρικές συνορθώσεις θα πρέπει να εξασφαλίζουν την ενιαία ακρίβεια του τελικού προϊόντος, η οποία θα πιστοποιείται και από το μέσο τετραγωνικό σφάλμα (κατά Χ, Υ, Ζ) των κατάλληλα κατανεμημένων σημείων ελέγχου (check points). (η μέση τετραγωνική απόκλιση στα φωτοσταθερά και στα σημεία έλεγχου πρέπει να είναι το 1/2 του ανεκτού σφάλματος για τη ζητούμενη κλίμακα, που κατά τεκμήριο ορίζεται στα 0.2-0.3mm στο σχέδιο). Θα πρέπει να παραδοθούν από τον ανάδοχο τα στοιχεία του εξωτερικού προσανατολισμού (Χο, Ψο, Ζο) και ο άξονας λήψεως της κάθε φωτογραφίας, όπως θα προκύψει από τον φωτοτριγωνισμό.» 14

παράδειγμα ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ «1. Τεύχος μετρήσεων υπαίθρου πολυγωνομετρικού δικτύου. 2. Τεύχος υπολογισμού πολυγωνομετρικού δικτύου. 3. Τεύχος σκαριφημάτων φωτοσταθερών. 4. Τεύχος επίλυσης φωτοτριγωνισμών. 5. Ψηφιακά αρχεία των φωτογραφικών λήψεων σε μορφή tiff. 6. Ψηφιακά αρχεία στα οποία θα περιέχονται τα στοιχεία του εξωτερικού προσανατολισμού (Χο, Ψο, Ζο) και ο άξονας λήψεως της κάθε φωτογραφίας, όπως προέκυψε από τον φωτοτριγωνισμό. 7. Ψηφιακό αρχείο που θα περιέχει τα στοιχεία του εσωτερικού προσανατολισμού των ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών που θα χρησιμοποιηθούν. 8. Τα ψηφιακά αρχεία, σε μορφή.dwg, του ψηφιακού μοντέλου αναγλύφου που θα περιλαμβάνει όλα τα διανυσματικά στοιχεία. 9. Τεύχος Τεχνικής έκθεσης, αναλυτικής περιγραφής του τρόπου εργασίας (συστήματα, λογισμικό, μέθοδοι) που θα τεκμηριώνει την επάρκεια και ακρίβεια της μελέτης. 10. Τα ψηφιακά αρχεία και οι αντίστοιχες εκτυπώσεις των τελικών ορθοφωτομωσαϊκών»

η διαδικασία Αρχιτεκτονικά & Κατασκευαστικά Στοιχεία Ιδιότητες Μνημείου: Μέγεθος - Περιοχή Θέση Περιβάλλον χώρος Οικοδομικά υλικά Πολυπλοκότητα Ανάγλυφο Αναγνώριση Επιτόπια Επίσκεψη Διεπιστημονική Ομάδα Καθορισμός παραδοτέων Προσαρμογή γενικών κατευθυντήριων γραμμών σε ειδικές για το συγκεκριμένο μνημείο Επιλογή κλίμακας Καθορισμός επιπέδου λεπτομέρειας Ιστορική & Αρχαιολογική Τεκμηρίωση Ανάγκες χρηστών ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ Επιλογή Μεθοδολογίας και Εξοπλισμού 16

η διαδικασία Διαθέσιμος Εξοπλισμός ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ Τοπομετρική Τοπογραφική Φωτογραμμετρική Επίγεια Σάρωση Συνδυασμός ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΧΡΗΣΤΩΝ ΣΗΜΑΣΙΑ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΜΗΝΕΙΟΥ Κόστος Χρόνος ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ Γρήγορη & Απλοποιημένη Γενική Λεπτομερειακή 17

η διαδικασία ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΕΔΙΟΥ Μετρήσεις για παρακολούθηση παραμορφώσεων και μικρομετακινήσεων Ίδρυση, μέτρηση και προσαρμογή του δικτύου πολυγωνικών στάσεων και σημείων ελέγχου Γεωδαιτικές μετρήσεις σημείων τομών και λεπτομερειών Π * Μετρητικές και * Σαρώσεις με * Τεκμηριωτικές λήψεις laser Π Π Π ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Υπολογισμοί Επιλύσεις Προσανατολισμοί εικόνων Συνένωση νεφών σημείων ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ Αναγωγές Ορθοφωτογραφίες - Φωτομωσαϊκά Απόδοση γραμμών τομής Δημιουργία 3D επιφανειών Στερεοσκοπικές αποδόσεις Μονοεικονικές αποδόσεις ΤΕ Γραμμικά Σχέδια Συστήματα πληροφοριών Εικονιστικά παράγωγα Π Π Π Αναπτύγματα Π 3D απεικονίσεις Π * Ανάλογα με τα καθορισμένα παραδοτέα Π Ειδικές Προδιαγραφές ΤΕ ΤΕΛ

Γεωμετρική Τεκμηρίωση Πολιτιστικής Κληρονομιάς οργάνωση Αναγνώριση Συλλογή στοιχείων για Προγραμματισμό εργασιών Η συλλογή των στοιχείων αντικειμένου γίνεται πριν από κάθε άλλη εργασία γιατί είναι στοιχεία απαραίτητα στον προγραμματισμό εργασιών. Διαγράμματα με περιγράμματα κατόψεων, ανόψεων, όψεων και τομών Σχεδίαση λεπτομερειών που απαιτούν ειδική αντιμετώπιση Λήψη ερασιτεχνικών φωτογραφιών Παρατήρηση θέσης ήλιου Προσβασιμότητα Επικινδυνότητα Επιτρεπόμενες ώρες επίσκεψης 19 Στοιχεία Μελέτης Τίτλος Μελέτης, Αναθέτουσα Αρχή, Ημερομηνία Ανάθεσης, Ημερομηνία Παράδοσης, Επιστημονικός Υπεύθυνος, Ομάδα Μελέτης, Ομάδα Επίβλεψης, Επίσημα Έγγραφα, Παρατηρήσεις Στοιχεία Αντικειμένου προς αποτύπωση Επίσημη Ονομασία, Λαϊκή Ονομασία, Είδος, Νομός, Τόπος, Διεύθυνση, Οδοιπορικό, Γεωγραφική Θέση, Αρχιτεκτονικός Ρυθμός, Τύπος Αρχιτεκτονικής Σχεδίασης και Κατασκευής, Κατασκευαστικές Τεχνικές, Υλικά Δομής, Κατάσταση του μνημείου, Φέρων οργανισμός, Έκταση, Μέγεθος, Πολυπλοκότητα, Υψόμετρο, Προσανατολισμός, Ανάγλυφο, Μορφή του εδάφους, Βλάστηση, Κλίμα, Περιβάλλων Χώρος, Εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης, Συνθήκες προσπέλασης Ιστορικές Πληροφορίες Αντικειμένου Εποχή, Χρονολόγηση: Βέβαιη και Αβέβαιη, Ιδιοκτησιακό καθεστώς, Σημερινή Κατάσταση, Χρήσεις στο παρόν, Χρήσεις στο παρελθόν, Προηγούμενες Επεμβάσεις, Επίσημα Έγγραφα, Βιβλιογραφικές Αναφορές, Παρατηρήσεις

οργάνωση Ανάλυση Αντικειμένου Καταγραφή και περιγραφή των επιμέρους χώρων και των αντικείμενων που ανήκουν στο προς αποτύπωση αντικείμενο τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του. Πρέπει να διευκρινίζεται το είδος της αποτύπωσης που θα εφαρμοστεί σε κάθε ένα από αυτά. Αρχιτεκτονικά μέρη (Εσωτερικοί χώροι και Εξωτερικοί χώροι) Περιγραφή των χώρων Διάταξη των χώρων Είδος Αποτύπωσης Μεμονωμένα αντικείμενα Περιγραφή των μεμονωμένων αντικειμένων Θέση μεμονωμένων αντικειμένων Είδος Αποτύπωσης 20

οργάνωση Καθορισμός Επιπέδων Αναφοράς στα οποία γίνεται η προβολή των προς αποτύπωση αντικειμένων για τη παραγωγή των διανυσματικών σχεδίων Κάθε επίπεδο πρέπει να διατρέξει όλο το αντικείμενο και να μεταφερθεί από το εξωτερικό στο εσωτερικό και από χώρο σε χώρο και επιπλέον, για τα οριζόντια επίπεδα, από όροφο σε όροφο. Ο αριθμός των επιπέδων καθορίζεται από τις απαιτήσεις και τις ανάγκες της αποτύπωσης. υπολογίζεται η Γωνία Διεύθυνσης τους (Αζιμούθιο). επιλέγονται επίπεδα αναφοράς που «κόβουν» όλα τα ανοίγματα. Κάθε επίπεδο αναφοράς χαρακτηρίζεται από το Είδος και τον Προσανατολισμό Όψη (1) Κατακόρυφη Τοµή (2) Εγκάρσια (1) Κατά Μήκος (2) Οριζόντια Τοµή (3) Άνοψη (1) Κάτοψη (2) Διάγραμμα ιχνών Επιπέδων Αναφοράς δείχνει τα ίχνη τους και τον προσανατολισμό τους. Το διάγραμμα ιχνών θα πρέπει να περιλαμβάνεται στην πινακίδα κάθε διαγράμματος

οργάνωση Είδη - Ορισμοί σημείων - Τριγωνομετρικά - Υψομετρικά - Φωτοσταθερά - Λεπτομερειών - Πολυγωνικά - Τοπογραφικά - Τοποσταθερά - Τομής Προσημασμένα ή Φυσικά Χαρακτηριστικά σημεία Σήμανση σημείων - Είδος σήμανσης Υλικό- Σχήμα Το είδος της σήμανσης εξαρτάται από την επιφάνεια εφαρμογής, το υλικό και τη χρήση, το είδος του μνημείου και τον αναγκαίο χρόνο διατήρησης των σημείων. Κανόνες ασφάλειας Προσοχή και σεβασμό προς το αντικείμενο, λαμβάνοντας υπόψη το χαρακτήρα του χώρου και εξασφαλίζοντας διακριτικότητα, καλαίσθητο αποτέλεσμα και αρμονία με το περιβάλλον. Να τηρείται η αρχή της αναστρεψιμότητας Η θέση και ο τρόπος σήμανσης θα ελέγχονται και θα εγκρίνονται από τους επιβλέποντες. Πρέπει να καθορίζεται αν η απομάκρυνση των υλοποιημένων σημείων πρέπει να γίνει από το μελετητή μετά το πέρας των εργασιών και την παράδοση της μελέτης. 22

Γεωμετρική Τεκμηρίωση Πολιτιστικής Κληρονομιάς οργάνωση Κωδικοποίηση Ονοματολογία Στοιχείων Αυτοσχέδια Υπαίθρου Επίπεδα Προβολής Σημείων Τριγωνομετρικά Πολυγωνικά Φωτοσταθερά Τοποσταθερά (Λεπτομερειών, Τομής) Φωτογραφιών Αρχείων Πρωτογενείς Παραγόμενες Μετρήσεων Επεξεργασίας Παραγόμενα Διανυσματικά Σχέδια Εικονιστικά παράγωγα Τρισδιάστατες απεικονίσεις Σε κάθε περίπτωση στην τεχνική έκθεση θα πρέπει να αναφέρεται ο τρόπος κωδικοποίησης και να υπάρχει πίνακας επεξηγήσεων.

οργάνωση Κωδικοποίηση Σημείων Παράδειγμα: 7 ή 8 ψηφία εκ των οποίων (1 2345 678) 1 ο : το είδος του σημείου, για παράδειγμα 1=πολυγωνομετρική στάση, 2=φωτοσταθερό, 3=τοποσταθερο, 4=σημείο τομής κλπ. 2 ο, 3 ο, 4 ο, 5 ο : σε ποιο επίπεδο αναφοράς ανήκει. Αυτά τα 4 ψηφία μπορούν να γίνουν ένα εάν σε κάθε επίπεδο αναφοράς δοθεί ένα μοναδικό ψηφίο. 6ο, 7ο & 8ο : τον αύξοντα αριθμό του σημείου Το πλήθος των ψηφίων αυξομειώνεται ανάλογα με τις ανάγκες της κωδικοποίησης. ΣΥΜΒΟΥΛΗ: Η χρήση γραμμάτων στους κωδικούς καθορίζεται από το αν τα λογισμικά που θα χρησιμοποιηθούν το δέχονται. 24

Γεωμετρική Τεκμηρίωση Πολιτιστικής Κληρονομιάς οργάνωση Κωδικοποίηση Επιπέδων Προβολής 1: Είδος προβολής 1: Είδος Προβολής όψη 2 1 οριζόντια όψη τομή 3 κατακόρυφη τομή 2: Τύπος προβολής 2 0 οριζόντια όψη τομή 2: Τύπος Προβολής 3 Οριζόντια 0 όψη κατακόρυφη τομή τομή Οριζόντια τομή 1 κάτοψη άνοψη Κατακόρυφη 2 άνοψη τομή 4: 1 καταμήκος Κατακόρυφη Προσανατολισμός τομή 2 εγκάρσια 3: Αύξων S=South 3: αύξων αριθμός 1 αριθμός καταμήκος N=North 4: προσανατολισμός 2 εγκάρσια E=East S=South N=North W=West E=East W=West U=vertically Upwards U=vertically Upwards D=vertically Downwards Downwards N 321S 311W 1 2 3 4 Object 211D 101E

οργάνωση Σύνταξη Αυτοσχέδιων Υπαίθρου o o o Διάγραμμα χωρίς κλίμακα σχεδιασμένο με το χέρι διατηρώντας όσο το δυνατόν την αναλογία των αντικειμένων. αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των εργασιών υπαίθρου είναι απαραίτητο σε όλες τις εργασίες γραφείου προγραμματισμό εργασιών (ίδρυση δικτύων, μετρήσεις, φωτογραμμετρικές λήψεις κ.λ.π.), στην επεξεργασία των δεδομένων που συλλέγονται, στην απόδοση των διαγραμμάτων και στις φωτογραμμετρικές εργασίες. ü ευανάγνωστο, κατατοπιστικά και απόλυτα κατανοητό γιατί ενδέχεται να χρησιμοποιηθεί ακόμα και από άτομα που δεν έχουν επισκεφθεί το μνημείο ü Ο βαθμός λεπτομέρειας και το είδος της πληροφορίας που θα απεικονιστεί, εξαρτώνται από την κλίμακα και την χρήση του προς σύνταξη διαγράμματος. ü σημειώνονται οι θέσεις και ο αύξων αριθμός όλων των σημείων που υλοποιούνται και μετριούνται, όλες οι τοπομετρικές μετρήσεις καθώς και τα οι θέσεις των σημείων λήψεων. Ø Κωδικοποιούνται ανάλογα ώστε να υπάρχει άμεση αναφορά σε αυτά. Ø Δημιουργείται κατάλογος περιεχομένων για όλα τα Αυτοσχέδια Υπαίθρου Ø Παραδίδονται σε Ειδικό Τεύχος Αυτοσχέδιών Υπαίθρου.

οργάνωση Σύνταξη Αυτοσχέδιων Υπαίθρου Αυτοσχέδια Δικτύων Γενική κάτοψη του αντικειμένου και του περιβάλλοντα χώρου σημειώνονται οι θέσεις των τριγωνομετρικών και πολυγωνομετρικών σημείων και τα σημεία από όπου μετριούνται οι εξασφαλίσεις των σημείων των δικτύων. Τα σημεία συμβολίζονται ανάλογα με το είδος τους. περιλαμβάνει απαραίτητα την διεύθυνση του Βορρά Αυτοσχέδια Εξασφαλίσεων Σχεδιάζεται ένα γενικό σκαρίφημα του σημείου του δικτύου και των σημείων που χρησιμοποιούνται στην εξασφάλιση, με την απαραίτητη λεπτομέρεια και περιγραφή. Το αυτοσχέδιο εξασφαλίσεων περιλαμβάνει απαραίτητα την διεύθυνση του Βορρά καθώς και την θέση και τον κωδικό του σημείου στο οποίο αναφέρεται. Αυτοσχέδια κατόψεων, τομών και όψεων Ειδικά για τα αυτοσχέδια κατόψεων, όψεων και τομών απαιτείται αυστηρή αναλογία σχεδίασης των λεπτομερειών. Σημειώνονται όλα τα σημεία που υλοποιούνται και μετρούνται Η γραμμή τομής πρέπει να διαφοροποιείται από τις γραμμές προβολής. Αυτοσχέδια Φωτοσταθερών σημείων Οι θέσεις των φωτοσταθερών σημείων τεχνητά ή φυσικά σημειώνονται επάνω στο γενικό αυτοσχέδιο του αντικειμένου. Ειδικά για τα φυσικά φωτοσταθερά συντάσσονται επιπλέον αυτοσχέδια λεπτομερειών με την απαραίτητη περιγραφή. Ως γενικό αυτοσχέδιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια φωτογραφία του αντικειμένου, οπότε τα αυτοσχέδια λεπτομερειών σχεδιάζονται όπου είναι απαραίτητο.

οργάνωση Προγραμματισμός Φωτογραμμετρικών Λήψεων Σωστός, ολοκληρωμένος, περιεκτικός, λεπτομερειακός και οικονομικός Μέγεθος Αντικειμένου. Περιβάλλων χώρος. Απόσταση μνημείου από άλλα αντικείμενα. Διαγράμματα ή σκίτσα κάτοψης, όψεων και τομών, όπου θα απεικονίζεται το περίγραμμα, οι βασικές αλλαγές επιπέδων και οι λεπτομέρειες που απαιτούν ειδική φωτογράφηση. Μπορούν να αντικατασταθούν με ερασιτεχνικές λήψεις. Διαθέσιμες φωτογραφικές μηχανές. Διαθέσιμα παρελκόμενα φωτογραφικών μηχανών. Θέσεις ήλιου (φυσικού φωτισμού). την επεξεργασία των φωτογραφιών και τον διατιθέμενο εξοπλισμό απόδοσης, ώστε να εξασφαλίζεται η απαραίτητη συμβατότητα, κυρίως όσον αναφορά στα μεγέθη των αρνητικών και τις διαστάσεις των εικονοφορέων. Σύνταξη Καταλόγου και Διαγραμμάτων Λήψεων απαραίτητα σε κάθε περίπτωση εφαρμογής φωτογραμμετρικών μεθόδων αλλά και σε κάθε απλή φωτογραφική τεκμηρίωση. Συμπλήρωση στο πεδίο την στιγμή της φωτογράφησης, για την εξασφάλιση της σωστής καταγραφής των στοιχείων. Διάγραμμα λήψεων σε οριζοντιογραφικό σκαρίφημα του μνημείου όπου σημειώνονται οι οριζοντιογραφικές θέσεις των λήψεων, η αρίθμησή τους, οι βάσεις (Β) των ζευγαριών και οι κλίσεις (ω) του άξονα λήψης και προαιρετικά το εύρος της κάθε λήψης ή ορισμένων από αυτές. Κατάλογος λήψεων πίνακας που περιέχει όλα τα τεχνικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν κάθε λήψη

οργάνωση Εργασίες Πεδίου Ίδρυση - Μέτρηση - Επίλυση Δικτύων Σημείων Επίγειες Σαρώσεις Φωτογραμμετρικές λήψεις Έλεγχος των Μετρήσεων Έλεγχος ακρίβειας σφαλμάτων Έλεγχος πληρότητας Πριν από την αποχώρηση του συνεργείου εργασιών υπαίθρου από τον χώρο του αντικειμένου πρέπει να εξασφαλιστεί η πληρότητα, η πιστότητα και η ακρίβεια των μετρήσεων, των αυτοσχέδιων υπαίθρου, των λήψεων και όλων των υπόλοιπων στοιχείων που συλλέχθηκαν. Ο έλεγχος πρέπει να γίνει αφού ραπορταριστούν τα σημεία μετά την επίλυση των δικτύων. Συμπληρωματικές Μετρήσεις ειδικά στις περιπτώσεις που το αντικείμενο μελέτης βρίσκεται μακριά από το τόπο των εργασιών γραφείου Προτείνεται η εκτύπωση σε κατάλληλη κλίμακα των υπαρχόντων μετρήσεων, για να χρησιμοποιηθεί ως αυτοσχέδιο υπαίθρου των συμπληρωματικών μετρήσεων Τοπομετρικές Μετρήσεις Μεταλλική μετροταινία και Υψομετρητής μετρούνται διαστάσεις χαρακτηριστικών στοιχείων υποβοήθηση της σύνταξης των διαγραμμάτων και έλεγχο των μετρημένων σημείων. πρέπει να γίνονται με μεγάλη προσοχή και να σημειώνονται σε κατάλληλα αυτοσχέδια υπαίθρου.

οργάνωση ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ Οργάνωση Αρχείων εύκολη η αναζήτηση, ανάκτηση και χρήση. Πρέπει να εξασφαλίζεται η ακεραιότητα και να μειώνεται η πιθανότητα απώλειάς τους. Σάρωση όλων των αρχείων έντυπης μορφής. Ø Οργάνωση των ψηφιακών αρχείων σε βάση δεδομένων!!!!!! Αποθήκευση Δεδομένων και Παράγωγων Εξασφάλιση μακροχρόνιας διατήρησης χρήσης και διαλειτουργικότητας Στροφές Συστημάτων για κάθε Επίπεδο Αναφοράς Για την σωστή προβολή όλων των στοιχείων στα αντίστοιχα επίπεδα αναφοράς θα πρέπει να στραφούν οι συντεταγμένες των σημείων από το γεωδαιτικό σύστημα κάθε φορά με το κατάλληλο αζιμούθιο στο σύστημα του κάθε επιπέδου. Η διαδικασία στροφής καθώς και όλα τα αζιμούθια που θα χρησιμοποιηθούν θα καταγράφονται στο αντίστοιχο Τεύχος υπολογισμών. Φωτογραμμετρικές Διαδικασίες Επεξεργασία Νεφών σημείων

οργάνωση Προετοιμασία και τελική παρουσίαση Εξασφάλιση διαλειτουργικότητας παραγώγων ΠΡΟΤΥΠΑ Μορφή Αποδόσεων - Έντυπη - Ψηφιακή σε δύο διαστάσεις - Ψηφιακή σε τρεις διαστάσεις Είδος και Περιεχόμενο παραγώγων Απεικονιζόμενα Επίπεδα σε Βάθος 31 Θεματικές αποδόσεις Υλικά Κατασκευής Χρονολογικές Φάσεις και Προσθήκες Παθολογία του μνημείου Φθορές Δομικές βλάβες

οργάνωση Προετοιμασία και τελική παρουσίαση Λεπτομερειακά Σχεδίαση Ενδεικτικά σε κάποια τμήματα του μνημείου με λεπτομέρεια Συμβολισμοί - Σύμβολα Συμβολικά Σημειακά Γραμμικά Επιφανειακά Αλφαριθμητικοί χαρακτήρες - Πάχη, τύποι γραμμών - Διαγραμμίσεις - Σχόλια και υποσημειώσεις - Παραπομπές σε σχέδια λεπτομέρειας Ø Πρότυπα σύμβολα και συμβολισμοί Ø Κανόνες γενίκευσης 32

χαρτογράφηση μεγάλης κλίμακας 33 Απόσπασμα από το Διάγραμμα της Δυτικής Όψης του Κάστρου Καλαμάτας

Διάγραμμα της Δυτικής Όψης του Κάστρου Καλαμάτας χαρτογράφηση μεγάλης κλίμακας

χαρτογράφηση μεγάλης κλίμακας

36 Γεωμετρική Τεκμηρίωση Πολιτιστικής Κληρονομιάς Μορφή και Περιεχόμενα πινακίδας

37 Γεωμετρική Τεκμηρίωση Πολιτιστικής Κληρονομιάς Μορφή και Περιεχόμενα πινακίδας

38 Γεωμετρική Τεκμηρίωση Πολιτιστικής Κληρονομιάς Επεξεργασία νεφών σημείων

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα» του ΕΜΠ έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.