چكيده آگاهي و نگرش زنان 40-45 ساله اصفهان نسبت به پديده ياي سگي 4 3 2 1 1 انسيه نوروزي نيره كثيري دولتآبادي احمدعلي اسلامي اكبر حسنزاده سهيلا داوري مقدمه: ياي سگي يكي از مراحل انتقال طبيعي رشد است كه در زندگي هر زني با افزايش سن روي ميدهد. زنان در طي دوران ياي سگي تغييرات جسمي ذهني اجتماعي و رواني خاصي را تجربه ميكنند. آشنايي با اين تغييرات و درك دلايل آن به زنان كمك ميكند تا با آمادگي بيشتري خود را با اين تغييرات تطبيق دهند. آموزش بهداشت يكي از مهمترين راههاي توانمندسازي زنان است. اولين گام در هر آموزشي شناخت تجزيه و تحليل آگاهي و نگرش افراد مطالعه است. هدف اين مطالعه بررسي آگاهي و نگرش زنان نسبت به پديده ياي سگي بود. روشها: اين مطالعه به صورت مقطعي بر روي 400 زن 40-45 ساله غير ياي سه و سالم تحت پوشش مراكز بهداشتي درماني شهري انجام شد. نمونهها بر اساس نمونهگيري طبقهاي انتخاب و پس از كسب رضايت وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوري دادهها پرسشنامهاي مشتمل بر سه بخش اطلاعات جمعيتشناختي سو الاتي جهت سنجش آگاهي و سو الات بررسي نگرش بود. اطلاعات گردآوري شده با استفاده از نرمافزار آماري SPSS و به وسيله آزمونهاي همبستگي Pearson همبستگي ANOVA Spearman و Independent t-test تجزيه و تحليل شد. يافتهها: ميانگين نمره آگاهي افراد تحت مطالعه ± 10/76 63/57 و ميانگين نمره نگرش آنها ± 12/73 61/21 بود. در اين مطالعه ميزان آگاهي 0/8 نمونهها ضعيف 68 متوسط و 38/5 خوب به دست آمد. در ضمن 81/5 زنان نسبت به پديده ياي سگي نگرش مثبت داشتند. آزمون همبستگي Pearson نشان داد كه ميان آگاهي و نگرش زنان تحت مطالعه ارتباط معنيداري وجود ندارد. آزمون همبستگي Spearman نشان داد كه آگاهي و نگرش با وضعيت اقتصادي و سطح تحصيلات رابطه معنيداري دارد. نتيجهگيري: فراهم نمودن دسترسي بيشتر به اطلاعات و برقراري حمايت گامهايي ضروري براي ارتقاي سلامت زنان در طي سالهاي ياي سگي ميباشد. واژههاي كليدي: ياي سگي آگاهي نگرش. نوع مقاله: تحقيقي دريافت مقاله: 90/3/5 پذيرش مقاله: 90/5/19 مقدمه امروزه نظامهاي سلامت مهمترين برنامههاي خود را مبتني بر سلامت خانواده ترسيم مينمايند. زنان محور سلامت خانواده محسوب ميگردند كه علاوه بر مديريت سلامت اعضاي خانواده الگوي اصلي آموزش و ترويج شيوه سالم زندگي به نسل بعدي نيز ميباشند. زنان در همه گروههاي سني جمعيت بيشتري را به خود اختصاص ميدهند. عمر متوسط و اميد به زندگي آنان نيز بيشتر از مردان ميباشد اما بار معلوليت و ناتواني آنان بالاتر است و با مسايل ويژهاي ناشي از شرايط طبيعي و فيزيولوژيك خود روبرو هستند. يكي 1. دانشجوي كارشناسي ارشد كميته تحقيقات دانشجويي گروه آموزش بهداشت و ارتقاي سلامت دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي اصفهان اصفهان ايران. 2. دكتري آموزش بهداشت گروه آموزش بهداشت و ارتقاي سلامت دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي اصفهان اصفهان ايران. (نويسنده مسو ول) Email: eslamiaa@gmail.com 3. كارشناس ارشد مركز تحقيقات امنيت غذايي گروه آمار و اپيدميولوژي دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي اصفهان اصفهان ايران. 4. كارشناس مسو ول واحد سلامت ميانسالان و سالمندان معاونت بهداشتي اصفهان ايران. 460
انسيه نوروزي و همكاران از اين مسايل دوره گذار ياي سگي يا سالهاي پاياني دوره باروري است (1). ياي سگي يكي از مراحل طبيعي و مهم زندگي زنان محسوب ميشود كه مشخصه اصلي آن پايان باروري و قطع قاعدگي است (2 1). سن متوسط شروع ياي سگي 51 سال ) زا 47 تا 53 سال) است اما در مطالعات ايران ميانگين سني ياي سگي پايينتر و 47/8 سال ميباشد. با توجه به اميد به زندگي در ايران زنان حدود يك سوم عمر خود را در اين دوره ميگذرانند (1). در سال 467 1990 ميليون زن در سن 50 سالگي يا بيشتر بودند كه 40 آنها در كشورهاي صنعتي و 60 آنها در كشورهاي در حال توسعه زندگي ميكردند. تا سال 2030 اين تعداد به يك ميليارد و دويست ميليون نفر خواهد رسيد كه باوجود اين افزايش كلي نسبت زنان ياي سه در كشورهاي صنعتي به 24 كاهش خواهد يافت. اين نسبت در كشورهاي در حال توسعه به 76 خواهد رسيد (3). در كشور ايران نيز طبق بررسي سلامت و بيماري در سال 1385 توسط مركز آمار ايران 5854763 زن 65 40 ساله وجود داشت (4). زنان در طي دوره ياي سگي تغييرات جسماني و رواني خاصي را تجربه ميكنند. همچنين زنان در اين دوران با مشكلات متعددي از قبيل مسايل ادراري- تناسلي (Urogenital) رواني- اجتماعي (Psychosocia) قلبي- عروقي (Cardiovascular) عصبشناختي (Neurological) و... مواجه ميشوند (1). اين مشكلات نه تنها باعث ايجاد ديسترس و ناتواني فراواني براي فرد ميشود بلكه فشار زيادي را نيز بر منابع اندك سيستم مراقبت بهداشتي كشورها اعمال ميكند (5). آشنايي با اين تغييرات و درك دلايل آن از ضروريات زندگي هر زني است. اين امر به آنان كمك مينمايد تا با آگاهي كافي و نگرش مثبت وارد اين مرحله از زندگي خود شوند (1). مطالعات صورت گرفته در ايران در زمينه بررسي ميزان آگاهي و نگرش زنان نسبت به پديده ياي سگي حاكي از آگاهي ناكافي و نگرش منفي نسبت به اين پديده در ميان زنان ايراني است (6-8). Palank معتقد است كه دانش يك شرط اساسي براي استفاده از خدمات بهداشتي است و نگرش يك اصل سازمان دهنده مو ثر در اجراي يك عمل ميباشد. نگرش به دليل تا ثيري كه در فرد ايجاد ميكند ميتواند موجب شروع يك رفتار بهداشتي شود. او بيان نموده است كه براي ايجاد تغيير مداوم در رفتار ايجاد آگاهي و نگرش مثبت امري مفيد و منطقي است (9). يكي از راههاي تحقق اين امر مهم از طريق آموزش بهداشت ميباشد. در واقع آموزش يكي از مهمترين راههاي توانمندسازي زنان است. اولين گام در هر آموزشي شناخت تجزيه و تحليل آگاهيها نگرشها و رفتارهاي افراد مورد مطالعه است تا بتوان بر اساس آن گامهاي بعدي را در جهت طراحي و اجراي برنامههاي آموزشي برداشت (7). متا سفانه تاكنون در كشور ايران سياستها و برنامههاي ارتقاي سلامت زنان اختصاص به موضوعات خاصي مانند دوران بارداري و تنظيم خانواده محدود شده است و به ساير نيازهاي سلامت زنان از جمله مشكلات دوره گذار ياي سگي توجه كافي نشده است (1). همچنين مطالعات اندكي در زمينه بررسي ميزان آگاهي و نگرش زنان در خصوص پديده ياي سگي در ايران انجام شده است. از اين رو اين پژوهش با هدف سنجش ميزان آگاهي و نگرش زنان 40-45 ساله تحت پوشش مراكز بهداشتي - درماني شهر اصفهان در خصوص پديده ياي سگي انجام گرديد تا بتوان بر اساس نتايج حاصل از آن برنامههاي مناسب آموزشي را در جهت بهبود كيفيت زندگي و ارتقاي سلامت زنان در دوره ياي سگي طراحي نمود. روشها مطالعه حاضر يك مطالعه توصيفي- تحليلي از نوع مقطعي بود كه بر روي زنان 40-45 ساله غير ياي سه و سالم تحت پوشش مراكز بهداشتي- درماني شهر اصفهان انجام شد. حجم نمونه مورد نياز با استفاده از رابطه 2 2 2 (d = 0/1 s P = 0/05) n z s / d و با توجه به مطالعات مشابه 384 نفر برآورد شد. براي دقت بيشتر تعداد 400 نفر وارد مطالعه شدند. نمونهگيري به صورت تصادفي 3 طبقهاي و متناسب با جمعيت انجام شد. از آن جايي كه 40 461
آگاهي و نگرش زنان 40-45 ساله اصفهان... خانوارهاي اصفهان تحت پوشش مركز بهداشت شماره يك (با 20 مركز بهداشتي- درماني) و 60 آنها تحت پوشش مركز بهداشت شماره دو (با 22 مركز بهداشتي- درماني) هستند به طور تصادفي 4 مركز از مركز بهداشت شماره يك و 6 مركز از مركز بهداشت شماره دو انتخاب شد. پس از انجام هماهنگيهاي لازم با مراكز فوق ليست كليه زنان 40-45 ساله تحت پوشش اين مراكز از طريق دفتر تنظيم خانواده استخراج و افراد مورد نظر انتخاب شدند. پس از تماس تلفني با آنها و آگاهسازي ايشان نسبت به اهداف طرح در زمان مناسب نسبت به تكميل پرسشنامه به صورت مصاحبهاي اقدام شد. در اين پژوهش ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامهاي محقق ساخته بود كه در 3 بخش تنظيم گرديد. بخش اول شامل 10 سو ال اطلاعات فردي در زمينه سن ميزان تحصيلات شغل وضعيت تا هل تعداد فرزندان وضعيت محل سكونت ارزيابي شخصي از وضعيت اقتصادي وضعيت بيمه و وضعيت اطلاعات در زمينه ياي سگي و نيز منبع كسب اين اطلاعات بود. سو الات سنجش آگاهي شامل 26 سو ال بود كه در سه حيطه آگاهي از علايم ياي سگي آگاهي از عوارض ناشي از كمبود استروژن در درازمدت و نيز برخي راههاي كنترل عوارض ياي سگي طراحي شد. پاسخ به اين سو الات به صورت صحيح و غلط طراحي شد كه به هر پاسخ صحيح امتياز يك و به هر پاسخ غلط امتياز صفر تعلق گرفت. بر اين اساس آگاهي افراد به سه طبقه آگاهي ضعيف (با نمره 0-33) متوسط (با نمره 33-66 ) و خوب (با نمره 66-100) طبقهبندي شد. بخش سوم شامل 11 سو ال سنجش نگرش بود كه به صورت مقياس ليكرت 4 گزينهاي (كاملا موافقم موافقم مخالفم كاملا مخالفم) طراحي شد. بدين ترتيب كه بالاترين امتياز براي نگرش مثبت 3 و كمترين امتياز براي نگرش منفي صفر در نظر گرفته شد. بر همين اساس افراد مطالعه در 2 گروه داراي نگرش منفي (با امتياز زير 50) و داراي نگرش مثبت (با امتياز 50 و بالاتر) قرار گرفتند. براي تعيين روايي محتواي ابزار گردآوري دادهها از روش دلفي استفاده شد 8 تن از متخصصان رشتههاي بهداشت باروري پزشكي اجتماعي و آموزش بهداشت پرسشنامه مورد نظر را بررسي نمودند. براي تعيين پايايي آن نيز يك مطالعه پايلوت در بين 30 نفر از زنان گروه هدف مطالعه صورت گرفت. در نهايت پايايي اين پرسشنامه با استفاده از آزمون (α = 0/71) Cronbach's alpha مورد تا ييد قرار گرفت. پس از جمعآوري دادهها اطلاعات با استفاده از نرمافزار SPSS وارد كامپيوتر شد و با استفاده از آزمونهاي Spearman همبستگي ANOVA Independent t-test و همبستگي Pearson مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافتهها اين مطالعه بر روي 400 زن 45 40 ساله مراجعهكننده به مراكز بهداشتي- درماني شهر اصفهان انجام گرديد. بيشترين افراد اين مطالعه (24/8 ) زنان 45 ساله بودند. از نظر ميزان تحصيلات 69 آنها زير ديپلم و 31 آنها ديپلم و بالاتر بودند. 83/5 زنان مورد مطالعه خانهدار بودند. بيشترين زنان تحت مطالعه (92 ) متا هل بودند. اكثريت افراد مطالعه (64/8 ) وضعيت اقتصادي خود را متوسط ارزيابي نمودند. در زمينه ياي سگي 73/2 افراد قبلا اطلاعاتي را كسب كردند كه بيشترين منبع كسب اطلاعات در اين زمينه دوستان و آشنايان (37 ) بودند. لازم به ذكر است كه برخي افراد از دو منبع و يا بيشتر اطلاع كسب كردند. ميانگين و انحراف معيار نمره آگاهي و نگرش در جدول 1 آورده شده است. در رابطه با وضعيت آگاهي افراد مورد مطالعه نتايج نشان داد كه اكثريت افراد (60/8 ) آگاهي متوسط 38/5 آگاهي خوب و تنها 0/8 آگاهي ضعيف داشتند. در اين جا بايستي خاطر نشان كرد كه آگاهي افراد مورد پژوهش در زمينه برخي علايم واضح ياي سگي همچون گرگرفتگي و يا اختلال در خونريزي قاعدگي بالا بود. به عنوان نمونه بيش از 85 زنان ميدانستند كه اختلال در خونريزي ياي سگي يكي از علايم اصلي ياي سگي ميباشد و يا بيش از 90 آنها از 462
انسيه نوروزي و همكاران گرگرفتگي به عنوان يكي از علايم واضح ياي سگي نام بردند. از سويي ديگر آگاهي راجع به ساير علايم ياي سگي همچون خشكي واژن و نزديكي دردناك تكرر و سوزش ادرار پايين بود (جدول 2). يافتهها در خصوص چگونگي نگرش افراد تحت مطالعه نسبت به پديده ياي سگي نشان داد كه نگرش 81/5 آنها مثبت و تنها 18/5 آنها نگرش منفي نسبت به اين پديده داشتند. به عنوان نمونه بيش از 70 زنان با اين جمله موافق بودند كه زندگي زن در دوران ياي سگي در مقايسه با قبل از آن لذت بخشتر است. همچنين بيش از 67 آنها ياي سگي را دوران راحتي از مشكلات قاعدگي و پيشگيري از بارداري ميدانستند (جدول 3). آزمون همبستگي جدول 1: ميانگين نمره آگاهي و نگرش در افراد مورد پژوهش در مورد ياي سگي نمره ماكزيمم مينيمم ميانگين انحراف معيار 10/79 63/57 96/15 26/92 آگاهي 12/73 61/21 96/97 30/30 نگرش جدول 2: توزيع فراواني مطلق و نسبي نمره سو الات آگاهي در افراد مورد پژوهش سو ال در زمان ياي سگي قاعدگي به طور ناگهاني قطع ميشود. زنان معمولا در 48 تا 55 سالگي ياي سه ميشوند. زمينه ارثي بر زمان بروز ياي سگي تا ثير دارد. ياي سگي در زنان به دليل افزايش هورمونهاي جنسي ايجاد ميشود. افراد لاغر زودتر ياي سه ميشوند. قبل از وقوع ياي سگي اكثر زنان اختلال در خونريزي قاعدگي را تجربه ميكنند. اغلب زنان در دوره ياي سگي گرگرفتگي را تجربه ميكنند. ياي سگي در زنان باعث كاهش عفونتهاي تناسلي ميشود. ياي سگي در زنان باعث افزايش وزن و چاقي شكمي ميشود. علايم و نشانههاي ياي سگي تا حدودي قابل پيشگيري و درمان است. ياي سگي باعث كاهش بروز بيماري قلبي- عروقي در زنان ميشود. ياي سگي باعث افزايش بروز پوكي استخوان در زنان ميشود. ياي سگي باعث خشكي و چروك پوست در زنان ميشود. ياي سگي عاملي براي ايجاد انواع سرطان در زنان است. ميل جنسي در زنان ياي سه تغيير ميكند. مصرف سيگار بر زمان بروز ياي سگي مو ثر است. مصرف سيگار بر شدت علايم و عوارض ياي سگي تا ثير ندارد. ياي سگي باعث افزايش موهاي زايد صورت در زنان ميشود. ياي سگي باعث خشكي واژن و نزديكي دردناك ميشود. ياي سگي باعث تكرر و سوزش ادرار ميشود. مصرف سيگار و الكل عاملي براي افزايش خطر ابتلا به پوكي استخوان در زنان ياي سه است. فعاليت بدني منظم در جلوگيري از بروز پوكي استخوان در زنان ياي سه مو ثر است. ياي سگي بر قدرت تمركز و حافظه زنان تا ثير ندارد. دفعات و شدت گرگرفتگي در زنان ياي سه به مرور زمان افزايش مييابد. ميزان بروز احساس اضطراب و افسردگي در زنان ياي سه افزايش مييابد. در طي يكسال پس از قطع كامل قاعدگي پيشگيري از بارداري لازم ميباشد. تعداد 298 309 313 243 82 360 343 251 285 252 284 327 251 283 202 163 304 200 210 182 261 348 227 129 310 194 74/5 77/3 87/3 60/8 20/5 90 85/5 62/8 71/3 63 71 81/8 62/8 70/8 50/5 40/8 76 50 52/5 45/5 65/3 87 56/8 32/3 77/5 48/5 463
آگاهي و نگرش زنان 40-45 ساله اصفهان... معنيداري بيشتر از زنان خانهدار است (0/001 < P). در اين جدول ميانگين نمره آگاهي و نگرش نيز با توجه به كسب اطلاعات قبلي در زمينه ياي سگي آورده شده است. بحث مطالعه حاضر با هدف بررسي ميزان آگاهي و نوع نگرش زنان 40-45 ساله تحت پوشش مراكز بهداشتي- درماني اصفهان نسبت به پديده ياي سگي انجام گرديد. نتايج اين مطالعه حاكي از آگاهي متوسط زنان نسبت به علايم عوارض و برخي رها هاي كنترل عوارض ياي سگي است كه با نتايج اكثر مطالعات مشابه صورت گرفته در ايران همخواني دارد (10 6). 7 اما Pearson نشان داد كه بين نمره آگاهي و نمره نگرش رابطه معنيدار آماري وجود ندارد 0/592) = P.(r = 0/27 همچنين اين آزمون نشان داد كه بين نمره آگاهي و نگرش افراد تحت مطالعه با سن و تعداد فرزند آنها رابطه معنيدار آماري وجود ندارد. در اين مطالعه بين نمره آگاهي و نگرش افراد با متغيرهاي سطح تحصيلات و وضعيت اقتصادي ارتباط معنيداري وجود دارد (0/001 < P). به عبارتي در زنان با سطح تحصيلات بالاتر و نيز زناني كه وضعيت اقتصادي خود را مطلوب گزارش كردند ميزان آگاهي بالاتر و نگرش آنان نيز نسبت به اين پديده مثبتتر است. همان طور كه در جدول 4 آورده شده است ميانگين نمره آگاهي در زنان شاغل به طور كاملا مخالفم تعداد 8/5 34 سو ال ياي سگي دوران تنهايي زن است. جدول 3: توزيع فراواني مطلق و نسبي نمره سو الات نگرش در افراد مورد پژوهش كاملا موافقم تعداد 178 44/5 تعداد 140 موافقم 35 تعداد 48 مخالفم 12 4/3 17 28/8 115 42/8 171 24/3 97 ياي سگي دوران راحتي از مشكلات قاعدگي و پيشگيري از بارداري است. 7/5 30 24 96 51/3 205 17/3 69 ياي سگي زن باعث كاهش ميل جنسي همسر او ميشود. 7 28 22/5 90 42/2 169 28/3 113 با آموزش و مراقبتهاي لازم هر زن ميتواند در دوران ياي سگي مراقب خود باشد. 2/5 10 43/8 175 50/5 202 3/3 13 در دوران ياي سگي علاقه و توجه زن به همسرش كم ميشود. 9 36 19/5 78 40/8 163 30/8 ياي سگي آغاز دوران از كارافتادگي زنان است. 123 8/3 33 28/5 114 37 148 26/3 105 در مقايسه با قبل از ياي سگي زندگي زن در دوران ياي سگي لذت بخشتر است. 23/5 94 6 24 28/5 114 42 168 ياي سگي باعث كاهش جذابيت ظاهري زن ميشود. 9/5 38 16/3 65 37 148 37/3 149 ياي سگي يك پديده عادي و طبيعي زندگي زنان است. 3 12 42/6 170 48/8 195 5/8 23 ياي سگي سرآغاز زندگي ديگر و بلوغ دوم زنان ميباشد. 464
انسيه نوروزي و همكاران متغير شغل جدول 4: ميانگين نمره آگاهي و نگرش در افراد مورد پژوهش در مورد ياي سگي بر حسب شغل و كسب اطلاعات خانهدار شاغل تعداد نفر 334 ميانگين 62/71 آگاهي انحراف معيار 10/42 سطح معنيداري < 0/001 ميانگين 60/71 نگرش انحراف معيار 63/72 سطح معنيداري < 0/08 11/46 63/72 11/63 67/94 66 0/303 12/66 12/91 61/60 60/12 < 0/001 10/31 11/23 64/93 59/84 293 107 كسب اطلاعات در مورد ياي سگي بله خير مطالعاتي كه در تهران و ايلام انجام شد نشان داد كه آگاهي زنان در اين زمينه ضعيف است (11 5). البته آگاهي زنان در اين مطالعه نسبت به ساير مطالعات مشابه صورت گرفته در ايران اندكي بالاتر به دست آمد. نتايج مطالعات صورت گرفته در ساير كشورهاي در حال توسعه تا حدودي با نتايج پژوهش حاضر همخواني دارد. اكثر اين مطالعات نيز حاكي از آگاهي ناكافي زنان در زمينه مسايل ياي سگي است (12-15). از سويي ديگر در كشورهاي توسعهيافته نتايج مطالعات به گونه ديگري است. در مطالعه Sharps و همكاران در آمريكا (16) سطح آگاهي بيشتر افراد (80 ) در مورد ياي سگي خوب گزارش شد. در تحقيق Koster در دانمارك (17) نيز آگاهي بيش از نيمي از افراد مورد پژوهش در زمينه ياي سگي خوب بود. البته Donati و همكاران در مطالعهاي در ايتاليا نشان دادند كه بيش از نيمي از نمونهها هيچ گونه اطلاعاتي در زمينه ياي سگي نداشتند (18). مطالعه حاضر نشان داد كه 81/5 از افراد تحت پژوهش نگرش مثبت به پديده ياي سگي داشتند. اين نتايج با نتايج مطالعات صورت گرفته در ايران همخواني ندارد (8 6). نتايج بررسي نگرش زنان نسبت به پديده ياي سگي در كشورهاي مختلف دنيا بيشتر حاكي از نگرش مثبت افراد مورد مطالعه ميباشد. در اين زمينه Avis و McKinlay در مطالعهاي در آمريكا نشان دادند كه نگرش بيشتر زنان مورد مطالعه در مورد ياي سگي و قطع عادت ماهيانه احساس فراغت بود و زنان تصور ميكردند كه فردي مثبت و باتجربه هستند (19). همچنين مطالعهاي كه بر روي زنان هندي انجام شد نشان داد كه اين زنان از ياي سگي به عنوان يك پاداش و احساس آزادي نام ميبرند (20). مطالعات مشابه كه توسط Leon و همكاران در اكوادور (14) و Donati و همكاران در ايتاليا (18) انجام شد نشان داد كه بيش از 90 نمونهها ياي سگي را يك حادثه مثبت تلقي ميكردند و نسبت به آن نگرش مثبت داشتند. در پژوهش حاضر بين آگاهي و نگرش افراد مورد مطالعه ارتباط معنيداري يافت نشد كه با نتايج مطالعه بختياري و همكاران (21) و افتخاري توكلي و ولايي (8) مغايرت دارد. مطالعه حاضر نشان داد كه بين سطح آگاهي و نگرش زنان با مشخصات زمينهاي آنان (سطح تحصيلات شغل و رضايت از وضعيت اقتصادي) ارتباط معنيداري وجود دارد. زنان با تحصيلات بالاتر شاغل و داراي رضايت از وضعيت اقتصادي داراي آگاهي بالاتر و نگرش مثبتتري هستند. نتايج مطالعات حسنزاده و همكاران (7) گرمزنژاد و جوكار (10) منصوريان و همكاران (22) افتخاري توكلي و ولايي (8) و شفيعي و همكاران (23) با نتايج مطالعه حاضر در اين زمينه همخواني دارند. البته نتايج مطالعه حسنپور ازغدي و عباسي (6) با نتايج اين مطالعه همخواني ندارد. مطالعه Garcia Padilla و همكاران در اندونزي (15) Gur و همكاران در تركيه (24) Donati و همكاران در ايتاليا (18) و Avis و McKinlay در آمريكا (19) همگي بيانگر وجود ارتباط بين سطح آگاهي و سطح تحصيلات افراد مورد مطالعه هستند. اين يافته را ميتوان اين گونه توجيه نمود كه ميزان تحصيلات بر نحوه مراقبت از خود تا ثير ميگذارد. در نتيجه افراد باسواد از مراقبتهاي بهداشتي- درماني بيشتري استفاده مجله تحقيقات نظام سلامت /سال هفتم/ شماره چهارم/ آذر و دي 465 1390
آگاهي و نگرش زنان 40-45 ساله اصفهان... ميكنند. در ضمن دسترسي بيشتري به منابع اطلاعاتي داشته در نتيجه از آگاهي بالاتري نيز برخوردار هستند. در اين مطالعه اكثريت زنان قبلا در زمينه ياي سگي اطلاعات كسب كردند كه بيشترين منبع كسب اطلاعات آنها به ترتيب دوستان و آشنايان مادر و خواهر وسايل ارتباط جمعي و در انتها پزشك و ماما بود. همان گونه كه مشاهده ميشود متا سفانه اولويت اول كسب اطلاعات در زنان منابع غير علمي و غير متخصص ميباشد و نقش پرسنل بهداشتي- درماني در اين زمينه كمرنگ ميباشد. نتايج ساير مطالعات صورت گرفته در ايران با نتايج مطالعه حاضر در اين زمينه همخواني دارد (11 6). 10 به عنوان نمونه در مطالعه حسنپور ازغدي و عباسي (6) نيز 60 افراد اطلاعات خود را از منابع غير علمي كسب كردند. تنها 34 افراد اطلاعاتي را از پزشك دريافت كردند كه اين اطلاعات نيز محدود به دو عارضه گرگرفتگي و خونريزي شديد بود. نتايج مطالعات در ساير كشورهاي در حال توسعه با نتايج اين مطالعه همخواني دارد (25 14). آمارهاي كشورهاي توسعه يافته در زمينه منبع كسب اطلاعات به گونه ديگري است. در اين كشورها بيشترين منابع كسب اطلاعات پزشكان و رسانههاي خبري بودند (18 17). امروزه در ساير كشورهاي دنيا به خصوص كشورهاي توسعه يافته به نقش كليدي رسانههاي جمعي انجمنهاي آموزش بهداشت و كاركنان بهداشتي - درماني در اطلاعرساني در زمينه مسايل گوناگون همچون مسايل ياي سگي تا كيد ميشود. در حالي كه در كشورهاي در حال توسعه هنوز نقش آموزش و اطلاعرساني عمومي در جهت توانمندسازي افراد جامعه كمرنگ ميباشد. در كشور ايران زنان پس از پايان دوره باروري در سيستم بهداشتي درماني جايگاه خاصي نداشتند. در عمل در اين دوران هيچ گونه مراقبتي را دريافت نميكردند در حالي كه تلاش در جهت ارتقاي سطح آگاهي زنان به منظور مراقبت از خود ميتواند به بهبود كيفيت زندگي آنها در دوران ياي سگي كمك نمايد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه زنان گروه هدف مطالعه با وجود اين كه از نگرش مثبتي نسبت به پديده ياي سگي برخوردار هستند اما آگاهي كافي در اين زمينه ندارند. طراحي و اجراي يك برنامه آموزشي مناسب با كمترين هزينه ميتواند نقش مو ثر و ارزندهاي در ارتقاي سطح آگاهي زنان ايفاء نمايد. تشكر و قدرداني از معاونت پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان معاونت بهداشتي و كليه افرادي كه در اين طرح شركت كردند و ما را در اجراي آن ياري رساندند تشكر و قدرداني ميشود. References 1. Pesteei KH, Allame M, Amir Khany M, Esmaeel Motlagh M. Clinical guide and executive health program team to provide menopausal services to women 60-45 years. Tehran: Pooneh Publication; 2008. p. 10-7, 89-91. [In Persian]. 2. Abernethy K, Tiran D. The menopause and HRT. 2 nd ed. Philadelphia: Elsevier Health Sciences; 2002. p. 65-67. 3. WHO. Research on the Menopause Progress in Human Reproduction Research [Online]. 1990; Available from: URL: journalseek.net/cgi-bin/journalseek/. 4. Statistical Center of Iran. Statistical Yearbook Country, 2008. Tehran: Statistical Center of Iran, Office of International Affairs and Public Relations; 2008. [In Persian]. 5. Golyan Tehrani SH, Mir Mohammad Ali M, Mahmoudi M, Khaledian Z. Study of quality of life and its patterns in different stages of menopause for women in Tehran. Journal of Nursing and Midwifery, Tehran University 2002; 8(16): 33-41. 6. Hasan Pour Azghadi B, Abbasi Z. Effect of education on middle-aged women's knowledge and attitude towards menopause in Mashhad. Birjand University of Medical Sciences 2006; 13(2): 48-54. 7. Hassan Zadeh GR, Yekkezare S, Vaziri S, Soroorirad B, Darki L. Knowledge of women about menopause in Qazvin. The Journal of Qazvin University of Medical Sciences 2003; 7(8): 21-5. 8. Eftekhari Tavakoli SH, Valai N. Knowledge and insight to menopause in 40-45 years old females referring to hospitals of Shahid Beheshti University of Medical Sciences in 1998. Feyz 1999; 3(10): 57-63. 9. Palank CL. Determinants of health primitives' behavior. The Nursing Clinics of North America 1998; 26(4): 815-33. 466
انسيه نوروزي و همكاران 10. Garmaznegad S, Jokar A. Knowledge and Experiences of Women (40-60years) about Menopause in Yasouj City. Dena 2006; 1(1): 31-40. 11. Shohani M, Hagi Amiri P. The survey of physical and mental problems of menopause women referred to Ilam health care centers. Iranian Journal of Nursing Research 2007; 2(4-5): 57-65. 12. Bertero C. What do women think about menopause? A qualitative study of women's expectations, apprehensions and knowledge about the climacteric period. Int Nurs Rev 2003; 50(2): 109-18. 13. Tsao LI, Chang WY, Hung LL, Chang SH, Chou PC. Perimenopausal knowledge of mid-life women in northern Taiwan. J Clin Nurs 2004; 13(5): 627-35. 14. Leon P, Chedraui P, Hidalgo L, Ortiz F. Perceptions and attitudes toward the menopause among middle aged women from Guayaquil, Ecuador. Maturitas 2007; 57(3): 233-8. 15. Garcia Padilla FM, Lopez S, V, Toronjo Gomez AM, Toscano MT, Contreras MA. Evaluation of knowledge about climacteric in Andalusian women. Aten Primaria 2000; 26(7): 476-81. 16. Sharps PW, Phillips J, Oguntimalide L, Saling J, Yun S. Knowledge, attitudes, perceptions and practices of African-American women toward menopausal health. J Natl Black Nurses Assoc 2003; 14(2): 9-15. 17. Koster A. Change-of-life anticipations, attitudes, and experiences among middle-aged Danish women. Health Care Women Int 1991; 12(1): 1-13. 18. Donati S, Cotichini R, Mosconi P, Satolli R, Colombo C, Liberati A, et al. Menopause: knowledge, attitude and practice among Italian women. Maturitas 2009; 63(3): 246-52. 19. Avis NE, McKinlay SM. A longitudinal analysis of women's attitudes toward the menopause: results from the Massachusetts Women's Health Study. Maturitas 1991; 13(1): 65-79. 20. Punyahotra S, Dennerstein L, Lehert P. Menopausal experiences of Thai women. Part 1: Symptoms and their correlates. Maturitas 1997; 26(1): 1-7. 21. Bakhtiari A, Faramarzi M, Pasha H. A KAP study in health system employees for symptoms and prevention of menopausal adverse effects. Journal of Babol University of Medical Sciences 2000; 2(Suppl 1): 31-8. 22. Mansourian M, Behnam Pour N, Kargar M, Rahim Zadeh H. The Effects of Education on Liason Health- Worker's Knowledge about Menopause, in 2006. Journal of Gorgan Bouyeh Faculty of Nursing & Midwifery 2007; 4(1): 27-30. 23. Shafiei F, Asar Davalloei R, Ameri A, Fesharaki M, Ebadi Fard Azar F. Effect of training on level of knowledge and attitude of female health workers on menopause and its related problems. Journal Of Guilan University Of Medical Sciences 2005; 14(56): 67-73. 24. Gur A, Sarac AJ, Nas K, Cevik R. The relationship between educational level and bone mineral density in postmenopausal women. BMC Fam Pract 2004; 5: 18. 25. Pan HA, Wu MH, Hsu CC, Yao BL, Huang KE. The perception of menopause among women in Taiwan. Maturitas 2002; 41(4): 269-74. 467
آگاهي و نگرش زنان 40-45 ساله اصفهان... Knowledge and Attitude of 40-45 Year Old Women Toward Menopause Ensieh Noroozi 1, Nayereh Kasiri Dolatabadi 1, Ahmad Ali Eslami 2, Akbar Hassanzadeh 3, Soheila Davari 4 Abstract Background: Menopause is a normal developmental transition happening as a result of aging in all women. During menopause, women may experience certain physical, mental, social and psychological changes. Getting familiar with these changes and understanding their reasons would help women be better prepared to adapt themselves with the changes. Health education is one of the most important ways to empower women. Since the first step in any training is recognition and analysis of subject's knowledge and attitude, the purpose of this study was to assess the knowledge and attitude towards menopause among premenopausal women. Methods: This cross-sectional study was conducted among 400 healthy, non-menopausal women aged 40-45 years attending urban primary health care centers. Subjects were selected based on stratified sampling. Written informed consents were obtained from all participants. Data was collected by a three-part questionnaire including demographic characteristics, questions to assess knowledge, and attitude questions. The collected data were analyzed by Pearson correlation, independent t-test, Spearman correlation and analysis of variance (ANOVA) in SPSS. Findings: The results of this research showed the average scores of knowledge and attitude to be 63.57 ± 10.79 and 61.21 ± 12.73, respectively. In this study, 8% of the subjects had poor, 68% moderate and 38.5% good knowledge. Furthermore, 81.5% of women had positive attitude and 18.5% had negative attitudes towards menopause. Pearson correlation showed an insignificant relationship between knowledge and attitude. Spearman correlation showed knowledge and attitude to be significantly related with economic status and level of education (P < 0.001). Conclusion: Providing greater access to information and supporting women are essential steps in improving women's health during menopausal years. Key words: Menopause, Knowledge, Attitude. 1- MSc Student, Student Research Committee, Department of Health Education and Promotion, School of Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran. 2- PhD, Department of Health Education and Promotion, School of Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran. (Corresponding Author) Email: eslamiaa@gmail.com 3- MSc, Food Security Research Center, Department of Biostatistics and Epidemiology, School of Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran. 4- BSc, Elderly Health Expert, Isfahan University of Medical Sciences, Vice Chancellor for Health, Isfahan, Iran. 468