Οικονο&ικό Πανε+ιστή&ιο Αθηνών Τ3ή3α Οικονο3ικής Ε8ιστή3ης Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης Ιούνιος 2014 Ενδεικτικά Θέ&ατα Προετοι&ασίας για τις Εξετάσεις στο &άθη&α ιεθνής Οικονο&ική Θέ&α 1 Θεωρείστε ότι η 8αγκόσ3ια οικονο3ία η ο8οία α8οτελείται α8ό δύο εθνικές οικονο3ίες (χώρες). Κάθε 3ία α8ό τις δύο οικονο3ίες 38ορεί να 8αράγει δύο αγαθά, χρησι3ο8οιώντας δύο συντελεστές 8αραγωγής, κεφάλαιο και εργασία, οι ο8οίοι 3ετακινούνται ελεύθερα 3εταξύ των δύο κλάδων. Η τεχνολογία της 8αραγωγής σε κάθε κλάδο 8εριγράφεται α8ό 3ία νεοκλασσική συνάρτηση 8αραγωγής 3ε φθίνον οριακό 8ροϊόν για τον κάθε συντελεστή 8αραγωγής και σταθερές α8οδόσεις κλί3ακας. Οι οικονο3ίες διαφέρουν 3όνο ως 8ρος τις διαθέσι3ες 8οσότητες των συντελεστών 8αραγωγής. Η 8αραγωγή γίνεται α8ό ανταγωνιστικές ε8ιχειρήσεις και οι α3οιβές (8ρόσοδοι) των δύο συντελεστών 8αραγωγής καθώς και οι τι3ές των δύο αγαθών 8ροσδιορίζονται σε ανταγωνιστικές αγορές. Οι 8ροτι3ήσεις των καταναλωτών στις δύο οικονο3ίες είναι ταυτόση3ες και ο3οθετικές, και 8εριγράφονται α8ό τον ίδιο χάρτη αδιαφορίας και στις δύο οικονο3ίες. 1. Να συναχθούν οι κα38ύλες 3ετασχη3ατισ3ού για τις δύο οικονο3ίες, υ8οθέτοντας ότι ο κλάδος των υφασ3άτων είναι εντάσεως εργασίας και ο κλάδος των τροφί3ων είναι εντάσεως κεφαλαίου, καθώς και ότι η αναλογία του συνολικού εργατικού δυνα3ικού σε σχέση 3ε το συνολικό κεφάλαιο είναι υψηλότερη στην οικονο3ία 1 α8ό την αντίστοιχη αναλογία στη οικονο3ία 2. 2. Να συναχθεί η ισορρο8ία χωρίς ε38όριο στις δύο οικονο3ίες (αυτάρκεια) και να συγκριθούν οι σχετικές τι3ές των αγαθών και οι σχετικές α3οιβές των 8αραγωγικών συντελεστών 8ου θα ε8ικρατήσουν στην κάθε οικονο3ία σε συνθήκες αυτάρκειας. 3. Με την υ8όθεση ότι το ε38όριο 3εταξύ των δύο οικονο3ιών α8ελευθερώνεται 8λήρως, 8οιες θα είναι οι ε8ιδράσεις της α8ελευθέρωσης στη σχετική 8αραγωγή, τη σχετική κατανάλωση, τις σχετικές τι3ές των αγαθών και τις α3οιβές των 8αραγωγικών συντελεστών; Ποια α8ό τις δύο οικονο3ίες θα εξάγει υφάσ3ατα και 8οια θα εξάγει τρόφι3α και γιατί; Ποιες θα είναι οι ε8ι8τώσεις της α8ελευθέρωσης του διεθνούς ε38ορίου στην ευη3ερία των καταναλωτών; 4. Με βάση την 8αρα8άνω ανάλυση 8οιοι θα 8ερί3ενε κανείς ότι θα θιγούν α8ό την α8ελευθέρωση του ε38ορίου στη οικονο3ία 1, και 8οιοι στη οικονο3ία 2, και γιατί; 5. Πως θα τρο8ο8οιούνταν τα συ38εράσ3ατά σας αν υ8ήρχαν διαφορές όχι 3όνο στις σχετικές 8οσότητες αλλά και στις σχετικές 8αραγωγικότητες των συντελεστών 8αραγωγής 3εταξύ των δύο οικονο3ιών.
Για το Θέ+α 1 σχετικές είναι ε=ίσης και οι Άσκήσεις 3 και 4, καθώς και το =αράρτη+α για το Πρότυ=ο Ανταγωνιστικό Υ=όδειγ+α του ιεθνούς Ε+=ορίου, το ο=οίο βοηθά και στην ε=ίλυση των Ασκήσεων 1, 3 και 4. Βλ. internecon.wordpress.com στην κατηγορία Ασκήσεις. Θέ&α 2 Θεωρείστε ότι η 8αγκόσ3ια οικονο3ία 8εριγράφεται α8ό το 8ρότυ8ο ανταγωνιστικό υ8όδειγ3α του διεθνούς ε38ορίου, 3ε δύο εθνικές οικονο3ίες (χώρες), δύο αγαθά και δύο συντελεστές 8αραγωγής. 1. Αναλύστε τον 8ροσδιορισ3ό των διεθνών όρων ε38ορίου και τις ε8ι8τώσεις 3εταβολών στους όρους ε38ορίου στην ευη3ερία των καταναλωτών κάθε οικονο3ίας. 2. Ποιες θα είναι οι ε8ι8τώσεις 3ιας εξαγωγικά 8ροσανατολισ3ένης στρατηγικής οικονο3ικής 3εγέθυνσης σε σχέση 3ε 3ία στρατηγική οικονο3ικής 3εγέθυνσης η ο8οία είναι 8ροσανατολισ3ένη στην υ8οκατάσταση των εισαγωγών; Να αναλυθούν οι ε8ι8τώσεις αυτών των εναλλακτικών στρατηγικών τόσο στη οικονο3ία 8ου τις υιοθετεί όσο και στον υ8όλοι8ο κόσ3ο. Πως αντιλα3βάνεστε την έννοια της εξαθλιωτικής ανά8τυξης ; 3. Ποιες θα είναι η ε8ι8τώσεις της υιοθέτησης ενός εισαγωγικού δασ3ού α8ό τη 3ία α8ό τις δύο οικονο3ίες; Να αναλυθούν οι ε8ι8τώσεις αυτές και για τις δύο οικονο3ίες, 3ε έ3φαση στην α8οτελεσ3ατικότητα της κατανο3ής των 8όρων, στη διανο3ή του εισοδή3ατος, στη ευη3ερία των καταναλωτών κάθε οικονο3ίας και στον όγκο του διεθνούς ε38ορίου. Να υ8οτεθεί ότι η οικονο3ία 8ου υιοθετεί τους εισαγωγικούς δασ3ούς είναι 3εγάλη, και οι δασ3οί ε8ηρεάζουν τους όρους ε38ορίου της. Τι θα συ3βεί εάν και η άλλη οικονο3ία αντιδράσει και υιοθετήσει και αυτή ισοδύνα3ους εισαγωγικούς δασ3ούς; 4. Ποιες είναι οι ε8ι8τώσεις της υιοθέτησης εξαγωγικών ε8ιδοτήσεων α8ό τη 3ία α8ό τις δύο οικονο3ίες; Να αναλυθούν οι ε8ι8τώσεις αυτές και για τις δύο οικονο3ίες, 3ε έ3φαση στην α8οτελεσ3ατικότητα της κατανο3ής των 8όρων, στη διανο3ή του εισοδή3ατος και στον όγκο του διεθνούς ε38ορίου. Να υ8οτεθεί ότι η οικονο3ία 8ου υιοθετεί τους εισαγωγικούς δασ3ούς είναι 3εγάλη, και οι δασ3οί ε8ηρεάζουν τους όρους ε38ορίου της. Γιατί 3ία οικονο3ία να υιοθετήσει εξαγωγικές ε8ιδοτήσεις; Για το Θέ+α 2 σχετικό είναι ε=ίσης το =αράρτη+α για το Πρότυ=ο Ανταγωνιστικό Υ=όδειγ+α του ιεθνούς Ε+=ορίου. Βλ. internecon.wordpress.com στην κατηγορία Ασκήσεις. Θέ&α 3 Συζητήστε τα υ8έρ και τα κατά της ελεύθερης 3ετανάστευσης α8ό την ο8τική 1. της 8αγκόσ3ιας οικονο3ίας, 2. των ανειδίκευτων εργατών σε χώρες 8ροέλευσης 3εταναστών, 3. των ανειδίκευτων εργατών σε χώρες υ8οδοχής 3εταναστών, και 4. των κατόχων εξειδικευ3ένων συντελεστών ό8ως εξειδικευ3ένης εργασίας και κεφαλαίου στις χώρες 8ροέλευσης και στις χώρες υ8οδοχής 3εταναστών. Χρησι3ο8οιείστε ένα α8λό υ8όδειγ3α 3ετανάστευσης στο ο8οίο η κινητήριος δύνα3η P2
της 3ετανάστευσης είναι οι διαφορές στην 8αραγωγικότητα και τους 8ραγ3ατικούς 3ισθούς. 5. Σε 8οιο βαθ3ό 38ορεί 3ία τέτοια ανάλυση να εξηγήσει τις αιτίες και τις ε8ι8τώσεις των 3εγάλων 3εταναστευτικών ροών του 19ου αιώνα, αλλά και τη 3ετέ8ειτα ε38ειρία; Για το Θέ+α 3 σχετική είναι ε=ίσης και η Άσκηση 7. Βλ. internecon.wordpress.com στην κατηγορία Ασκήσεις. Θέ&α 4 Το 3ισθολογικό κόστος στην Κίνα αυξάνεται 3ε υψηλούς ρυθ3ούς. Παρόλα αυτά, λόγω των εξωτερικών οικονο3ιών 8ου έχουν δη3ιουργηθεί στα 8αράλια της Κίνας, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο στο εγγύς 3έλλον σε χώρες χα3ηλότερου 3ισθολογικού κόστους να υ8οκαταστήσουν την Κίνα ως το εργαστήριο του κόσ3ου. 1. Σχολιάστε τον 8αρα8άνω ισχυρισ3ό, 3ε αναφορά σε ένα ανταγωνιστικό υ8όδειγ3α 3ε εξωτερικές οικονο3ίες για βιο3ηχανικά 8ροϊόντα. 2. Ποιοι είναι οι 8αράγοντες 8ου κατά τη γνώ3η σας έχουν δη3ιουργήσει εξωτερικές οικονο3ίες στα 8αράλια της Κίνας; 3. Ποια είναι η ση3ασία του 8λεονεκτή3ατος 8ου έχει καθιερώσει η Κίνα σε σχέση 3ε άλλες χώρες 8ου έχουν 3ικρή ή ανύ8αρκτη βιο3ηχανική 8αραγωγή; 4. Πως θα 38ορούσε 3ία χώρα χα3ηλότερου 3ισθολογικού κόστους να αντι3ετω8ίσει το καθιερω3ένο 8λεονέκτη3α της Κίνας και να διασφαλίσει τις συνθήκες ανά8τυξης του δικού της βιο3ηχανικού κλάδου; Για το Θέ+α 4 σχετική είναι ε=ίσης και η Άσκηση 5. Βλ. internecon.wordpress.com στην κατηγορία Ασκήσεις. Θέ&α 5 Αναλύστε την ισορρο8ία σε ένα κλάδο ο ο8οίος χαρακτηρίζεται α8ό εσωτερικές οικονο3ίες κλί3ακας και συνθήκες 3ονο8ωλιακού ανταγωνισ3ού. 1. Υ8οθέτοντας δύο οικονο3ίες οι ο8οίες έχουν τις ίδιες συνθήκες κόστους και ζήτησης και 8αράγουν ο3οειδή 8ροϊόντα, δείξτε 8ως η α8ελευθέρωση του διεθνούς ε38ορίου βελτιώνει την κοινωνική ευη3ερία. Ποιοι είναι οι 8αράγοντες 8ου οδηγούν σε αυτό το α8οτέλεσ3α; 2. Εξηγείστε 8ως τα υ8οδείγ3ατα αυτά εξηγούν το ενδοκλαδικό ε38όριο, κάτι 8ου δεν είναι σε θέση να κάνουν υ8οδείγ3ατα τέλειου ανταγωνισ3ού 8ου βασίζονται στη θεωρία του συγκριτικού 8λεονεκτή3ατος ή σε διαφορές στη διαθεσι3ότητα των συντελεστών 8αραγωγής. 3. Υ8οθέτοντας ότι 8ριν την α8ελευθέρωση του ε38ορίου, η 3ία οικονο3ία χαρακτηρίζεται α8ό 3ικρότερο 3έγεθος της αγοράς α8ό την άλλη, 8οια οικονο3ία ωφελείται 8ερισσότερο α8ό την α8ελευθέρωση του ε38ορίου και γιατί; 4. Υ8οθέτοντας ότι οι δύο οικονο3ίες χαρακτηρίζονται α8ό διαφορές στο οριακό κόστος 8αραγωγής, 8οιες θα είναι οι ε8ιδράσεις της α8ελευθέρωσης του διεθνούς ε38ορίου στην οικονο3ία 3ε το υψηλότερο οριακό κόστος και γιατί; 5. Όταν το οριακό κόστος των εξαγωγών είναι θετικό, και το οριακό κόστος 8αραγωγής διαφέρει 3εταξύ ε8ιχειρήσεων, γιατί είναι 8ιθανότερο να κάνουν P3
εξαγωγές οι ε8ιχειρήσεις 8ου χαρακτηρίζονται α8ό σχετικά χα3ηλό οριακό κόστος 8αραγωγής; Γιατί στην 8ερί8τωση αυτή 3ία εξαγωγική ε8ιχείρηση χρεώνει χα3ηλότερες τι3ές στη χώρα 8αραγωγής σε σχέση 3ε τη χώρα εξαγωγής, και 8αρόλα αυτά έχει χα3ηλότερο 8εριθώριο κέρδους στη χώρα εξαγωγής; Για το Θέ+α 5 σχετική είναι ε=ίσης και η Άσκηση 6. Βλ. internecon.wordpress.com στην κατηγορία Ασκήσεις. Θέ&α 6 Να αναλυθεί η λειτουργία της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ευρω8αϊκής Ένωσης, ως ενός συστή3ατος στήριξης των τι3ών και εξαγωγικών ε8ιδοτήσεων. Ποιοι ωφελούνται και 8οιοι θίγονται α8ό την Κοινή Αγροτική Πολιτική; Πως θα 38ορούσε να συνδυαστεί η 8ροστασία των εισοδη3άτων των Ευρω8αίων αγροτών 3ε την α8ουσία στρεβλώσεων στην Ευρω8αϊκή και την 8αγκόσ3ια οικονο3ία; Θέ&α 7 Η διαχρονική 8ροσέγγιση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών 8ροβλέ8ει ότι η συ33ετοχή στην 8αγκόσ3ια οικονο3ία ε8ιτρέ8ει σε 3ία οικονο3ία να ε8ιτυγχάνει υψηλότερο ε8ί8εδο ευη3ερίας σε σύγκριση 3ε την αυτάρκεια, 3έσω διευρυ3ένων δυνατότητων ε8ιλογής α8οτα3ιεύσεων και ε8ενδύσεων σε σχέση 3ε την αυτάρκεια. 1. Α8οδείξτε αυτό τον ισχυρισ3ό σε ένα υ8όδειγ3α δύο 8εριόδων, στο ο8οίο το εισόδη3α του αντι8ροσω8ευτικού καταναλωτή σε κάθε 8ερίοδο είναι εξωγενές, και το εισόδη3α της δεύτερης 8εριόδου είναι 8ολύ 3εγαλύτερο α8ό το εισόδη3α της 8ρώτης 8εριόδου. 2. Πως 8ροσδιορίζεται το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών στο υ8όδειγ3α αυτό, και 8οια είναι η σχέση 3εταξύ του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της 8ρώτης και της δεύτερης 8εριόδου; 3. Ποιες είναι οι βασικές 8ροβλέψεις της διαχρονικής 8ροσέγγισης για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σε ένα υ8όδειγ3α αντι8ροσω8ευτικού καταναλωτού 3ε ά8ειρο χρονικό ορίζοντα, και 8ως εξηγούνται οι 8ροβλέψεις αυτές; Για το Θέ+α 7 σχετικές είναι ε=ίσης και οι Ασκήσεις 8 και 9. Βλ. internecon.wordpress.com στην κατηγορία Ασκήσεις. Θέ&α 8 Υ8οθέτου3ε 3ία οικονο3ία στην ο8οία η βραχυχρόνια 3ακροοικονο3ική ισορρο8ία 8εριγράφεται α8ό το κεϋνσιανό υ8όδειγ3α του 8ροσδιορισ3ού του ΑΕΠ, του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και της συναλλαγ3ατικής ισοτι3ίας. Το εγχώριο ε8ί8εδο τι3ών θεωρείται δεδο3ένο. 1. Με την υ8όθεση κυ3αινο3ένων συναλλαγ3ατικών ισοτι3ιών, να 8εριγραφεί ο 8ροσδιορισ3ός του ΑΕΠ και της συναλλαγ3ατικής ισοτι3ίας α8ό τις συνθήκες ισορρο8ίας της διεθνούς αγοράς συναλλάγ3ατος (ισχύει η ακάλυ8τη ισοδυνα3ία P4
των ε8ιτοκίων), της εγχώριας αγοράς χρή3ατος και της εγχώριας αγοράς αγαθών και υ8ηρεσιών. 2. Να αναλυθούν οι ε8ι8τώσεις στο εγχώριο ΑΕΠ και τη συναλλαγ3ατική ισοτι3ία, 8ρώτον 3ίας 8ροσωρινής εξωγενούς αύξησης της ζήτησης χρή3ατος (για δεδο3ένο ΑΕΠ και ε8ιτόκια), και, δεύτερον, 3ίας 8ροσωρινής 3είωσης του διεθνούς ΑΕΠ. Ποιες θα είναι οι ε8ι8τώσεις στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, 3ε την υ8όθεση ότι ισχύει η συνθήκη Marshall Lerner και ότι στην αρχική κατάσταση ε8ικρατούσε εξωτερική ισορρο8ία; 3. Να αναλυθούν οι ε8ι8τώσεις 3ιας 8ροσωρινής και 3ίας 3όνι3ης αύξησης της 8ροσφοράς χρή3ατος, καθώς και οι ε8ι8τώσεις 3ίας 8ροσωρινής και 3ίας 3όνι3ης δη3οσιονο3ικής ε8έκτασης στο ΑΕΠ, τη συναλλαγ3ατική ισοτι3ία και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Θα 38ορούσε η νο3ισ3ατική και η δη3οσιονο3ική 8ολιτική να εξουδετερώσει τις ε8ι8τώσεις των 8ροσωρινών διαταραχών του 8ροηγου3ένου ερωτή3ατος, και 8ως; 4. Να αναλυθούν τα ερωτή3ατα 2 και 3 3ε την υ8όθεση των σταθερών συναλλαγ3ατικών ισοτι3ιών. Υ8οθέστε ότι η κεντρική τρά8εζα διατηρεί σταθερή την ισοτι3ία 3έσω 8αρε3βάσεων στην αγορά συναλλάγ3ατος. Ποιες θα είναι οι ε8ι8τώσεις α8ό 3ία εφά8αξ υ8οτί3ηση της συναλλαγ3ατικής ισοτι3ίας; Πως 38ορεί να δη3ιουργηθεί συναλλαγ3ατική κρίση σε ένα καθεστώς σταθερών ισοτι3ιών; 5. Πως θα ορίζατε την εξωτερική ισορρο8ία 3ιας οικονο3ίας, και 8ως 38ορεί να σας διευκολύνει σε αυτό τον ορισ3ό η διαχρονική 8ροσέγγιση στο ισοζύγιο 8ληρω3ών; Ποιες 38ορεί να είναι οι ε8ι8τώσεις α8ό 3ία 8αρατετα3ένη α8όκλιση 3ιας χώρας α8ό την έννοια της εξωτερικής ισορρο8ίας. Θέ&α 9 Αναλύστε το 3ακροχρόνιο 8ροσδιορισ3ό των ονο3αστικών συναλλαγ3ατικών ισοτι3ιών, χρησι3ο8οιώντας ένα υ8όδειγ3α 8ου συνδυάζει την ισοδυνα3ία των αγοραστικών δυνά3εων και τη νο3ισ3ατική 8ροσέγγιση. 1. Ποιες είναι οι ε8ι8τώσεις στη 3ακροχρόνια συναλλαγ3ατική ισοτι3ία και το σχετικό ε8ί8εδο τι3ών 3ια χώρας 3ίας σχετικής αύξησης της εγχώριας 8ροσφοράς χρή3ατος και γιατί; Ποιες είναι οι ε8ι8τώσεις 3ιας αύξησης του σχετικού 8ραγ3ατικού ΑΕΠ και γιατί; Ποιες είναι οι ε8ι8τώσεις 3ίας αύξησης των εγχώριων ονο3αστικών ε8ιτοκίων και γιατί; Ποια είναι η 3ακροχρόνια σχέση 3εταξύ διαφορών 8ληθωρισ3ού και διαφορών ονο3αστικών ε8ιτοκίων; 2. Πως διαφορο8οιείται η α8άντηση σας αν δεν ισχύει η ισοδυνα3ία των αγοραστικών δυνά3εων, και η 8ραγ3ατική συναλλαγ3ατική ισοτι3ία 8ροσδιορίζεται α8ό την σχετική 8αγκόσ3ια 8ροσφορά και ζήτηση; Αναλύστε ένα τέτοιο υ8όδειγ3α 8ροσδιορισ3ού της 8ραγ3ατικής ισοτι3ίας. Τι ε8ι8τώσεις θα έχει στην 8ραγ3ατική συναλλαγ3ατική ισοτι3ία 3ιας χώρας 3ία 3εταστροφή της σχετικής 8αγκόσ3ιας ζήτησης υ8έρ των 8ροϊόντων της; Τι ε8ι8τώσεις θα έχει στην 8ραγ3ατική συναλλαγ3ατική ισοτι3ία 3ία αύξηση της σχετικής 8ροσφοράς των 8ροϊόντων της; P5
Ποια είναι η σχέση 3εταξύ διαφορών των 8ραγ3ατικών ε8ιτοκίων και 3εταβολών στις 8ραγ3ατικές συναλλαγ3ατικές ισοτι3ίες. Για το Θέ+α 9 σχετική είναι ε=ίσης και η Άσκηση 10. Βλ. internecon.wordpress.com στην κατηγορία Ασκήσεις. Θέ&α 10 Η ε38ειρία α8ό τη λειτουργία του διεθνούς κανόνα χρυσού και του συστή3ατος σταθερών ισοτι3ιών του Bretton Woods, καθώς α8ό τη λειτουργία του Ευρω8αϊκού Νο3ισ3ατικού Συστή3ατος και της Ζώνης του Ευρώ συνηγορεί υ8έρ των συστη3άτων κυ3αινο3ένων ισοτι3ιών. Να αναλυθεί η ά8οψη αυτή, 3ε αναφορά στην ε38ειρία των συγκεκρι3ένων συστη3άτων, στα υ8έρ και τα κατά των συστη3άτων σταθερών και κυ3αινο3ένων ισοτι3ιών, α8ό βραχυχρόνια και 3ακροχρόνια ά8οψη, και τη θεωρία των βέλτιστων νο3ισ3ατικών 8εριοχών. P6