ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Ενότητα 13: Πρόςλθψθ τθσ διδαςκαλίασ τθσ ΚΔ από τουσ Πατζρεσ Αικατερίνθ Τςαλαμποφνθ
Άδειεσ Χρήςησ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 2
Χρηματοδότηςη Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθν αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Πρόςληψη τησ διδαςκαλίασ τησ ΚΔ από τουσ Πατζρεσ
ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ Μάθημα 13: Πρόσληψη της διδασκαλίας της ΚΔ από τους Πατέρες
Εισαγωγικά Βαςικό αρχό η ςυνϋχεια Παλαιϊσ και Καινόσ Διαθόκησ. Η χριςτολογικό ερμηνεύα τησ Παλαιϊσ Διαθόκησ. Ο Ιηςούσ ωσ το ερμηνευτικό κλειδύ τησ Γραφόσ (αυτοαλόθεια). Αξιοπούηςη τησ διδαςκαλύασ τησ Καινόσ Διαθόκησ ςτισ δογματικϋσ ςυζητόςεισ και ςτο ποιμαντικό ϋργο. 6
Ο σαρκωμένος Λόγος κι ο λόγος της Γραφής Κατανόηςη τησ ιςτορύασ ςε δύο επύπεδα: Η παρουςύα του Λόγου μϋςα ςτην ιςτορύα και πριν την ςϊρκωςό του. Η ενςϊρκωςη του Λόγου ςε μια ςυγκεκριμϋνη ιςτορικό ςτιγμό. Αναλογύα μεταξύ του ςαρκωμϋνου Λόγου και του γεγραμμϋνου λόγου τησ Γραφόσ: Η Γραφό εύναι η ςυνϋπεια τησ ςϊρκωςησ του Λόγου. Η Γραφό αποτελεύται από δύο ςτοιχεύα: το γρϊμμα και το πνεύμα, ςώμα και πνεύμα. 7
Η τετραπλή πατερική ερμηνεία Ιωϊννησ Καςςιανόσ, conlationes 14,8 (SC 54,189-190): Ιςτορικό : η αποκϊλυψη του Θεού λαμβϊνει χώρα μϋςα ςτην ιςτορύα. Αλληγορικό / τυπολογικό : το βαθύτερο θεολογικό νόημα των γεγονότων. Τροπολογικό : οι προεκτϊςεισ ςτην ζωό των μελών τησ Εκκληςύασ. Αναγωγικό : αναφορϊ ςτην πνευματικό πραγματικότητα του μϋλλοντοσ αιώνοσ και εςχατολογικό προοπτικό. Σε κϊθε όμωσ περύπτωςη η πατερικό πρόςληψη τησ Αγύασ Γραφόσ παραμϋνει χριςτοκεντρικό. 8
Αξιοποίηση της Καινής Διαθήκης στις δογματικές συζητήσεις Η Καινό Διαθόκη ωσ απόδειξη των θϋςεων τησ Εκκληςύασ. Αξιοπούηςη ςυλλογών χωρύων (κυρύωσ από την Παλαιϊ Διαθόκη). Δογματικό ερμηνεύα = ςυζότηςη επιμϋρουσ χωρύων για την θεμελύωςη τησ διδαςκαλύασ τησ Εκκληςύασ και για την αντιμετώπιςη αντύςτοιχων επιχειρημϊτων από την ϊλλη πλευρϊ. Αφετηρύα εδώ τα δογματικϊ ζητόματα κι η βεβαιότητα τησ πύςτησ - η Καινό Διαθόκη ςημεύο αναφορϊσ κι αποδεικτικό ςτοιχεύο. 9
Εξηγητικά έργα Ακολουθούνται γενικϊ οι τεχνικϋσ των αρχαύων θύραθεν υπομνημϊτων. Ωςτόςο μεγαλύτερη ϋμφαςη δύνεται ςτο περιεχόμενο κι όχι ςτη μορφό και την ϋκφραςη του κειμϋνου. Βαςικϊ ερμηνευτικϊ κριτόρια: Γνώςη των βιβλικών γλωςςών. Το κριτόριο τησ αγϊπησ. Συνϊφεια, αφορμό, ςκοπόσ του κειμϋνου. Η αυτοερμηνεύα τησ Γραφόσ. Η ενότητα τησ Γραφόσ. 10
Σο εκκλησιολογικό πλαίσιο Η αποςτολικότητα ωσ η προώπόθεςη τησ αυθεντικόσ ερμηνεύασ. Η Αγύα Γραφό ωσ ϋκφραςη τησ εμπειρύασ τησ Εκκληςύασ. Η αυθεντικό ερμηνεύα αποτϋλεςμα τησ παρουςύασ του Αγύου Πνεύματοσ. Η ςημαςύα του κανόνα τησ πύςτεωσ ςτην ερμηνεύα. 11
Η ερμηνευτική διαδικασία 12
Πατερική ερμηνεία και σύγχρονη μελέτη της Θεολογίας της ΚΔ Διαφορετικϊ ερμηνευτικϊ εργαλεύα και προώποθϋςεισ. Ανϊδειξη διαφορετικών πτυχών - διαφορετικϊ ερωτόματα. Το μϊθημα τησ Πατερικόσ ερμηνεύασ: η ανϊγκη ςύνθεςησ. Εκκληςιολογικό και ακαδημαώκό πλαύςιο τησ μελϋτησ τησ Θεολογύασ τησ ΚΔ. 13
Σημείωμα Αναφοράσ Copyright Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ, Τςαλαμποφνθ Αικατερίνθ. «Πρόςλθψθ τθσ διδαςκαλίασ τθσ ΚΔ από τουσ Πατζρεσ». Ζκδοςθ: 1.0. Θεςςαλονίκθ 2015. Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: http://eclass.auth.gr/courses/ocrs340/. 14
Σημείωμα Αδειοδότηςησ Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομι *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ 15
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Τζλοσ ενότητασ Επεξεργαςία: Φίλιπποσ Γερμάνθσ Θεςςαλονίκθ, Εαρινό Εξάμθνο 2014-2015
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Σημειϊματα
Διατήρηςη Σημειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το Σθμείωμα Αναφοράσ το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ. 18