233 Ζ ΑΛΗΔΗΑ ΜΔ ΣΟ ΔΡΓΑΛΔΗΟ ΣΖ ΒΗΝΣΕΟΣΡΑΣΑ ΣΖ ΘΑΛΑΗΑ ΠΔΡΗΟΥΖ ΣΖ ΔΠΑΡΥΗΑ ΚΑΛΤΜΝΟΤ Αργύρη Α.*, Κοσλιάς M., Καλλιανιώτης A. Εζληθό Ίδξπκα Αγξνηηθήο Έξεπλαο, Θλζηηηνύην Αιηεπηηθήο Έξεπλαο, Νέα Πέξακνο, Καβάια, 64007 Πεξίιεςε Σηελ πεξηνρή ηεο Καιύκλνπ, ηεο Λέξνπ θαη ηεο Πάηκνπ δξαζηεξηνπνηνύληαη 18 αιηεπηηθά ζθάθε κε βηληδόηξαηα. Η ζπιινγή δεδνκέλσλ δηήξθεζε από Οθηώβξην ηνπ 2008 έσο θαη Μάξηην ηνπ 2009. Σην ζύλνιν ηεο αιηεπηηθήο πεξηόδνπ Οθησβξίνπ - Μαξηίνπ, ην αιίεπκα πνπ ππεξηεξεί είλαη ε καξίδα (Spicara smaris), κε πνζνζηό 37%. Αθνινπζεί ε γόπα (Boops boops), κε πνζνζηό 32,9% θαη ε ζαξδέια (Sardina pilhardus) κε πνζνζηό 23,8%. Σηαηηζηηθή αλάιπζε έδεημε όηη ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε ζηελ παξαγσγή αλά κνλάδα αιηεπηηθήο πξνζπάζεηαο (ΠΑΜΑΠ) κεηαμύ ησλ κελώλ. Ο Οθηώβξηνο είλαη ν πην παξαγσγηθόο κήλαο γηα ην εξγαιείν απηό. Λέμεηο θιεηδηά: βηληδόηραηα, καρίδα, εθθορηώζεης, παράθηηα δώλε. *Σπγγξαθέαο επηθνηλσλίαο: Αξγύξε Άλλα (argyri@inale.gr). THE FISHERY WITH THE TOOL OF BEACH-SEINE IN THE MARINE REGION OF PROVINCE KALYMNOS Argiri A.*, Koulias M., Kallianiotis A. National Agricultural Research Foundation, Fisheries Research Institute, Nea Peramos, Kavala, 64007, Greece Abstract Beach-seine is a fishing gear of small scale commercial fishing fleet still in use in Greece.In the region of Kalymnos, Leros and Patmos there are 18 beach-seines. The main fishing grounds and the total catch of two vessels were recorded for the period October 2008-March 2009. Picarel (Spicara smaris), bogue (Boops boops) and sardine (Sardina pilchardus) contributed to the 37% and 32,9% in the total catches respectively. Statistical analysis showed that CPUE (kg/vessel/per day) differed significantly between months. The most productive month was October. Keywords: Beach-seine, fry, unloadings, coastal area. *Corresponding author: Argiri Anna (argyri@inale.gr). 1. Δηζαγσγή Η βηληδόηξαηα είλαη έλα ζπξόκελν εξγαιείν, ρξεζηκνπνηνύκελν από επαγγεικαηηθά ζθάθε ηεο παξάθηηαο αιηείαο. Τν κηθξό άλνηγκα καηηνύ ζην ζάθν ηεο (8 mm από θόκπν ζε θόκπν) θαη ν ηξόπνο ιεηηνπξγίαο ηεο, γεληθόηεξα, ζεσξείηαη όηη έρεη αξλεηηθή επίδξαζε ζηα βελζνπειαγηθά ηρζπαπνζέκαηα κε ηελ εμαιίεπζε λεξώλ αηόκσλ πνπ ζπγθεληξώλνληαη ζηα παξάθηηα λεξά. Ο ρξόλνο αιηείαο έρεη πεξηνξηζηεί ζηαδηαθά ηα ηειεπηαία ρξόληα. Η παξνύζα εξγαζία απνηειεί κέξνο ηνπ εξεπλεηηθνύ πξνγξάκκαηνο «Δηαρείξηζε αιηεπηηθώλ πεδίσλ ζηελ Επαξρία Καιύκλνπ», ην νπνίν ρξεκαηνδνηήζεθε από ηελ πξώελ Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Δσδεθαλήζνπ θαη ηε ζπλεξγαζία ηεο Oκνζπνλδία; Αγξνηηθώλ-Αιηεπηηθώλ Σπιιόγσλ ησλ Παξακεζόξησλ Νεζηώλ ηεο Πεξηθέξεηαο Ννηίνπ Αηγαίνπ.
234 2. Τιηθά θαη κέζνδνη Η ζπιινγή δεδνκέλσλ μεθίλεζε ηνλ Οθηώβξην ηνπ 2008 θαη ζπλερίζηεθε έσο θαη ηνλ Μάξηην ηνπ 2009, ζηελ πεξίνδν δειαδή πνπ δξαζηεξηνπνηείηαη απηό ην αιηεπηηθό εξγαιείν. Κάζε κήλα γηλόηαλ ζπιινγή δεδνκέλσλ ζην ηόπν εθθόξησζεο ησλ δύν ζθαθώλ ηεο Καιύκλνπ θαη πεξηειάκβαλε ηελ πνζνηηθή ζύλζεζε ηνπ εθθνξησκέλνπ αιηεύκαηνο αλά εκέξα αιηείαο θαη αλά εκπνξεύζηκν είδνο, ηελ πεξηνρή, ην βάζνο θαη ηηο ώξεο αιηείαο. Σπλνιηθά έγηλαλ 87 δεηγκαηνιεςίεο. Καηά ηνπο κήλεο Οθηώβξην, Θαλνπάξην θαη Μάξηην έγηλαλ 15 δεηγκαηνιεςίεο ελώ ηνλ Ννέκβξην, Δεθέκβξην θαη Φεβξνπάξην έγηλαλ 14 δεηγκαηνιεςίεο. Από ηα ζηνηρεία απηά ππνινγίζηεθαλ νη κεληαίεο απνδόζεηο ησλ εηδώλ ζε αξηζκό θαη θηιά θαη θαηαγξάθεθαλ ηα αιηεπηηθά πεδία πνπ επηζθέπηνληαη επνρηαθά νη ηξάηεο. 3. Απνηειέζκαηα Σηελ πεξηνρή ηεο Καιύκλνπ, ηεο Λέξνπ θαη ηεο Πάηκνπ δξαζηεξηνπνηνύληαη 18 αιηεπηηθά ζθάθε κε βηληδόηξαηα. Τα θπξηόηεξα αιηεπηηθά πεδία ησλ βηληδνηξαηώλ βξίζθνληαη θπξίσο ζηηο πεξηνρέο αλαηνιηθά ηεο Λέξνπ, ζηηο αθηέο ηεο Καιύκλνπ, ηεο Ψεξίκνπ, θαζώο θαη ζηηο λεζίδεο Νεξά, θαη Πιάηε (Εηθ. 1). Τν κέζν βάζνο ησλ παξαπάλσ πεξηνρώλ είλαη 25-30 κέηξα. Δηθόλα 1: Χάξηεο κε ηα θπξηόηεξα αιηεπηηθά πεδία βηληδόηξαηαο. Τα είδε πνπ θπξηαξρνύλ ζην αιίεπκα ησλ βηληδνηξαηώλ είλαη έμη. Η καξίδα (Spicara smaris), ε γόπα (Boops boops), ε ζαξδέια (Sardina pilhardus), ην θαιακάξη (Loligo vulgaris), ην κπαξκπνύλη (Mullus surmuletus) θαη ε ραξαθίδα (Diplodus vulgaris). Σηνλ Πίλαθα 1 παξνπζηάδνληαη ε ζπλνιηθή παξαγσγή ζε θηιά θαη επί ηνηο εθαηό, αλά κήλα θαη αλά είδνο αιηεύκαηνο. Τνλ Οθηώβξην, ε καξίδα ήηαλ ην θύξην αιίεπκα κε πνζνζηό 47,4%, ην Ννέκβξην ε ζαξδέια κε πνζνζηό 34,6% θαη ην κήλα Δεθέκβξην ε γόπα κε πνζνζηό 38,8%. Tνλ Θαλνπάξην ε γόπα, θαηεμνρήλ ρεηκεξηλό είδνο, θπξηαξρεί ζην ζπλνιηθό αιίεπκα αθνύ αληηπξνζσπεύεηαη κε πνζνζηό 44,1%. Τν Φεβξνπάξην θαη ην Μάξηην ε καξίδα είλαη ην πην άθζνλν αιίεπκα ζηε βηληδόηξαηα κε πνζνζηό 39,2% θαη 42,6% αληίζηνηρα. Σην ζύλνιν ηεο αιηεπηηθήο πεξηόδνπ, ην αιίεπκα πνπ ππεξηεξεί είλαη ε καξίδα κε πνζνζηό 37%. Αθνινπζεί ε γόπα κε πνζνζηό 32,9% θαη ε ζαξδέια κε πνζνζηό 23,8%. Αθνινπζνύλ ηξία είδε κε πνιύ κηθξόηεξε ζπλεηζθνξά ζην ζύλνιν θαη απηά είλαη: ην θαιακάξη κε πνζνζηό 4,2%, αξθεηά κηθξόηεξε πνζόηεηα ζε ζρέζε κε ηα ηξία
235 πξώηα είδε, ελώ αθνινπζνύλ ε ραξαθίδα θαη ην κπαξκπνύλη, κε κηθξά αληίζηνηρα πνζνζηά 1,8% θαη 0,3%. Τν πνζνζηό ηνπ θαιακαξηνύ είλαη απμεκέλν επεηδή αιηεύεηαη ζε κεγάιεο πνζόηεηεο ην Ννέκβξην (Σρ.2). Πίλαθαο 1. Μεληαία παξαγσγή ζε θηιά θαη επί ηνηο εθαηό, αλά κήλα θαη αλά είδνο. Οθηώβξηνο % Ννέκβξηνο % Γεθέκβξηνο % Μαξίδα 1146,0 47,4 340,0 22,0 807,0 34,9 Γόπα 592,0 24,5 275,0 17,8 899,0 38,8 αξδέια 520,0 21,5 535,0 34,6 532,0 23,0 Καιακάξη 110,0 4,5 209,0 13,5 48,5 2,1 Υαξαθίδα 38,7 1,6 163,5 10,6 25,0 1,1 Μπαξκπνύλη 13,1 0,5 21,8 1,4 4,1 0,2 ύλνιν 2419,8 100,0 1544,3 100,0 2315,6 100,0 Ηαλνπάξηνο % Φεβξνπάξηνο % Μάξηηνο % Μαξίδα 785,0 32,6 805,0 39,2 737,0 42,6 Γόπα 1063,0 44,1 690,0 33,6 580,0 33,5 αξδέια 522,0 21,7 507,0 24,7 348,0 20,1 Καιακάξη 41,0 1,7 49,5 2,4 66,5 3,8 ύλνιν 2411,0 100,0 2051,5 100,0 1731,5 100,0 Καλαμάρι 4,2 Χαρακίδα 1,8 Μπαρμπούνι 0,3 % Σύνθεση Αλιεύματος στο Σύνολο Μαρίδα 37,0 Σαρδέλα 23,8 Γόπα 32,9 ρήκα 2. Επί ηνηο εθαηό ζύλζεζε αιηεύκαηνο, ζην ζύλνιν αιηεπηηθή πεξηόδνπ. Η ζηαηηζηηθή αλάιπζε Kruskal-Wallis ANOVA ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ αλάιπζε ηεο παξαγσγήο αλά κνλάδα αιηεπηηθήο πξνζπάζεηαο (ΠΑΜΑΠ) γηα ην ζύλνιν ησλ εθθνξηώζεσλ ηνπ εξγαιείνπ. Από ηελ παξαπάλσ αλάιπζε, πξνέθπςε όηη ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά κεηαμύ ησλ κελώλ, p<0,05 (p=0,0009). Η πςειόηεξε ηηκή θαηαγξάθεθε ηνλ Οθηώβξην θαη ε ρακειόηεξε ηνλ επόκελν κήλα, ην Ννέκβξην (Σρ. 3). Οη κήλεο πνπ δηαθέξνπλ κεηαμύ ηνπο πεξηζζόηεξν θαη ηνπο απνδίδεηαη ε παξαηεξνύκελε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά, είλαη ν Οθηώβξηνο ζε ζρέζε κε ην Ννέκβξην θαη ην Μάξηην. Δηαθέξνπλ δειαδή ν κήλαο κε ηελ πςειόηεξε παξαγσγή (Οθηώβξηνο) από εθείλνπο πνπ παξνπζηάδνπλ ηηο ρακειόηεξεο ηηκέο παξαγσγήο. 4. πδήηεζε Ο πην παξαγσγηθόο κήλαο γηα ην εξγαιείν ηεο βηληδόηξαηαο είλαη ν Οθηώβξηνο. Τν ίδην ζπκπέξαζκα πξνθύπηεη θαη από κειέηεο πνπ έγηλαλ ζηελ πεξηνρή ηνπ Σαξσληθνύ θόιπνπ, ησλ Κπθιάδσλ θαη ηνπ Θνλίνπ(Αξκέλε-Αγηνβιαζίηνπ & Αξγπξνθαζηξίηεο 1996) θαζώο θαη ηνπ Θξαθηθνύ(Λεπθαδίηνπ & Αδακίδνπ 1996).
236 700 600 ΠΑΜΑΠ Κιλά/σκάυος/ημέρα 500 400 300 200 100 0 Οκτώβριος Δεκέμβριος Φεβροσάριος Νοέμβριος Ιαν οσάριος Μάρτιος Μήν ας Median 25%-75% Non-Outlier Range Outliers Extremes ρήκα 3. Παξαγσγή αλά κνλάδα αιηεπηηθήο πξνζπάζεηαο (ΠΑΜΑΠ) όισλ ησλ αιηεπκάησλ ησλ ζθαθώλ κε βηληδόηξαηα αλά κήλα. Πίλαθαο 2. Ζεπγάξηα κελώλ θαη πόζν απηά ζπκβάιινπλ ζηελ παξαηεξνύκελε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά ηεο παξαγσγήο αλά κνλάδα αιηεπηηθή πξνζπάζεηα (ΠΑΜΑΠ) γηα ην ζύλνιν ησλ εθθνξηώζεσλ. Οθηώβξηνο Ννέκβξηνο Δεθέκβξηνο Θαλνπάξηνο Φεβξνπάξηνο Οθηώβξηνο Ννέκβξηνο 0,005211 Γεθέκβξηνο 1,000000 0,123955 Ηαλνπάξηνο 0,345155 1,000000 1,000000 Φεβξνπάξηνο 1,000000 0,717313 1,000000 1,000000 Μάξηηνο 0,004983 1,000000 0,126012 1,000000 0,746340 Η δηαθνξνπνίεζε ηεο παξαγσγήο ην Ννέκβξην, κηθξόηεξε παξαγσγή ησλ δύν βαζηθώλ εηδώλ (καξίδα, γόπα) θαη απμεκέλε παξαγσγή θαιακαξηνύ θαη ραξαθίδαο, έρεη ζρέζε κε ηε δηαθνξνπνίεζε ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ ςαξά. Η κεγαιύηεξε δηαζεζηκόηεηα θαιακαξηνύ, είδνπο πνπ έρεη κεγάιε δήηεζε θαη επηηπγράλεη κεγαιύηεξε ηηκή, πείζνπλ ηνλ ςαξά λα αιιάμεη αιηεπηηθά πεδία ή ελδερόκελα θαη ζηξαηεγηθή θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αιηείαο. Επηπιένλ ε ζαξδέια ζα κπνξνύζε λα ραξαθηεξηζηεί επηδησθόκελν αιίεπκα θαηά ηνπο ρεηκεξηλνύο κήλεο, πνπ δελ ςαξεύνπλ ηα γξηγξί θαη ε ηηκή ηεο είλαη ςειόηεξε ζηελ αγνξά.. Η κνλαδηθόηεηα ηνπ ππό θαηάξγεζε αιηεπηηθνύ εξγαιείνπ απνδεηθλύεηαη από ηελ ζύλζεζε ηεο παξαγσγήο θαη από ην πνζνζηό πνπ θαηέρεη ε καξίδα, ζρεδόλ ζε νιόθιεξε ηεn αιηεπηηθή πεξίνδν ηνπ εξγαιείνπ. Απηό αλ ζπλδπαζηεί κε ηελ πεξηνξηζκέλε παξνπζίαζε ηεο καξίδαο ζην αιίεπκα ηεο κεραλόηξαηαο, δείρλεη όηη ε βηληδόηξαηα είλαη ην κόλν αιηεπηηθό εξγαιείν πνπ κπνξεί λα αιηεύζεη απηό ην ζεκαληηθό γηα ηελ λόηην Μεζόγεην είδνο, ην νπνίν καδί κε ηελ γόπα, θπξηαξρεί ζηελ παξάθηηα δώλε θαη ζε βάζε κέρξη 30 κέηξα, πνπ είλαη θαη ε θύξηα δώλε αιηείαο ηεο βηληδόηξαηαο. Εληνύηηο ζύκθσλα κε ηνλ Ε.Κ. 1967/2006, ε βηληδόηξαηα πξέπεη λα απνκαθξπλζεί από ηελ αθηή θαη λα αιηεύεη ζε βάζε κεγαιύηεξα ησλ 50κ. δηαηάμεηο πνπ ζα νδεγήζνπλ αλαγθαζηηθά ζηελ θαηάξγεζή ηεο.
237 Βηβιηνγξαθία Αξκέλε-Αγηνβιαζίηνπ Ο., Αξγπξνθαζηξίηεο Α. (1997) Μειέηε ηεο αιηεπηηθήο πξνζπάζεηο ηνπ αιηεπηηθνύ εξγαιείνπ «ηξάηα». Πξαθηηθά 5 νπ Παλειιήληνπ Σπκπόζηνπ Ωθεαλνγξαθίαο & Αιηείαο, 1997- ΤΟΜΟΣ ΘΘ. Λεπθαδίηνπ Ε., Αδακίδνπ Α. (1997) Η αιηεία ηεο βηληδόηξαηαο ζην Θξαθηθό Πέιαγνο. Πξνθαηαξθηηθά απνηειέζκαηα. Πξαθηηθά 5 νπ Παλειιήληνπ Σπκπόζηνπ Ωθεαλνγξαθίαο & Αιηείαο, 1997- ΤΟΜΟΣ ΘΘ.