Εκπαιδευτική παρέμβαση στα παιδιά

Εκπαιδευτική παρέμβαση στα παιδιά

Γιατί χρειάζεται εκπαίδευση σε θέματα υγείας;

Θ Α Ν Α Τ Ο Ι Α Π Ο Κ Α Ρ Κ Ι Ν Ο Υ Σ Σ Ε 1 0 0,0 0 0 Π Λ Η Θ Υ Σ Μ Ο Π Ο Υ Α Π Ο Τ Ε Λ Ο Υ Ν Τ Α Π Ρ Ω Τ Α Α Ι Τ Ι Α Θ Α Ν Α Τ Ο Υ Γ Ι Α Α Ν Δ Ρ Ε Σ Κ Α Ι Γ Υ Ν Α Ι Κ Ε Σ Τ Ο 1 9 9 4 Σ Τ Η Ν Ε Λ Λ Α Δ Α Α Ν Δ Ρ Ε Σ Α Ν Α Π Ν Ε Υ Σ Τ Ι Κ Ο Υ 8 6 Π Ρ Ο Σ Τ Α Τ Ο Υ 2 0 Σ Τ Ο Μ Α Χ Ο Υ 1 4 Π Α Χ Ε Ο Σ Ε Ν Τ Ε Ρ Ο Υ 1 3 Ο Υ Ρ Ο Δ Ο Χ Ο Υ Κ Υ Σ Τ Ε Ο Σ 1 3 Ο Ρ Θ Ο Σ Ι Γ Μ Ο Ε Ι Δ Ο Υ Σ & Π Ρ Ω Κ Τ Ο Υ 2 Μ Α Σ Τ Ο Υ 2 9 Α Ν Α Π Ν Ε Υ Σ Τ Ι Κ Ο Υ 1 4 Π Α Χ Ε Ο Σ Ε Ν Τ Ε Ρ Ο Υ 1 2 Σ Τ Ο Μ Α Χ Ο Υ 9 Ο Υ Ρ Ο Δ Ο Χ Ο Υ Κ Υ Σ Τ Ε Ο Σ 3 Γ Υ Ν Α Ι Κ Ε Σ Ο Ρ Θ Ο Σ Ι Γ Μ Ο Ε Ι Δ Ο Υ Σ & Π Ρ Ω Κ Τ Ο Υ 2

ΘΑΝΑΤΟΙ ΑΠΟ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥΣ ΣΕ 100,000 ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΑΝΔΡΕΣ ΧΩΡΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 315 ΙΤΑΛΙΑ 210 309 ΓΑΛΛΙΑ 189 288 ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΝΙΑ 255 270 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 251 267 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 207 261 ΙΣΠΑΝΙΑ 153 257 ΕΛΛΑΔΑ 157 249 ΣΟΥΗΔΙΑ 223 244 ΑΥΣΤΡΙΑ 231 234 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 155 231 ΒΟΡΕΙΑ ΙΡΛΑΝΔΙΑ 207 207 ΦΙΛΛΑΝΔΙΑ 179

Περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι υπεύθυνοι σε ποσοστό 70-90% για όλους σχεδόν τους καρκίνους του ανθρώπου ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Αφλατοξίνες (μουχλιασμένα τρόφιμα) Ετεροκυκλικές αμίνες (κρέας μαγειρευμένο σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες) Πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (κρέας μαγειρευμένο στα κάρβουνα) Νιτρώδη Καρκίνος Οισοφάγου Καρκίνος Πνεύμονα Καρκίνος Στομάχου Καρκίνος Παχέος Εντέρου Καρκίνος Μαστού Καρκίνος Προστάτου Κάπνισμα και οινοπνευματώδη Κάπνισμα, λίγα φρούτα και λαχανικά, λίγο ελαιόλαδο Πολύ λίγα λαχανικά και φρούτα, αυξημένο αλάτι και νιτρώδη Λίγα λαχανικά και φρούτα, λίγες διαιτητικές ίνες, πολύ κόκκινο κρέας, έλλειψη σωματικής άσκησης Έλλειψη θηλασμού, πολύ κόκκινο κρέας, πολύ λίπος και πολύ κορεσμένο λίπος Πολύ κόκκινο κρέας, πολύ ολικό και κορεσμένο λίπος, ανεπάρκεια λυκοπένιου, σεληνίου και άλλων αντιοξειδωτικών

Θνησιμότητα από Ισχαιμική Καρδιοπάθεια (όλες οι ηλικίες ανά 100.000) ΕΕ των 25 ΕΕ των 15 Ελλάδα Πηγή: WHO/Europe, European HFA Database, Ιανουάριος 2006 PorGrow EU funded research project

Θνησιμότητα από κακοήθη νεοπλάσματα σε όλες τις ηλικίες (σε 100.000 πληθυσμό) EU members 25 EU members 15 Greece Source: WHO/Europe, European HFA Database, January 2006 PorGrow EU funded research project

ΗΠΑ 30,6 Ποσοστά ενήλικου πληθυσμού με ΔΜΣ πάνω από 30 kg/m 2 (2003 ή αργότερα) Μεξικό Εν. Βασίλειο Σλ οβακία Ελλάδα Αυστραλ ία Νέα Ζηλανδία Ουγ γαρία Λουξεμβούργ ο 24,2 23 22,4 21,9 21,7 20,9 18,8 18,4 Τσεχία Καναδάς Ισπανία Ιρλ ανδία Γερμανία Φιλανδία Πορτογαλ ία Ισλανδία Τουρκία Βέλγιο Πολ ωνία Ολ λανδία Σουηδία Δανία Γαλλία Αυστρία Ιταλ ία Νορβηγ ία Ελ βετία Κορέα Ιαπωνία 3,2 3,2 14,8 14,3 13,1 13 12,9 12,8 12,8 12,4 12 11,7 11,4 10 9,7 9,5 9,4 9,1 8,5 8,3 7,7 0 5 10 15 20 25 30 35 Πηγή: ΟΟΣΑ, 2005 % εν ήλικου πληθυσμού

Υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά της Κρήτης ηλικίας 9 με 17 ετών το 1982 και 2002 Υπέρβαρα Παχύσαρκα Υπέρβαρα & παχύσαρκα 1982 16,5 4,2 20,7 % 2002 27 13 40 Eur J Clin Nutrition, 2004 Νομός Δράμας: 1500 παιδιά δημοτικού Υπέρβαρα Παχύσαρκα Υπέρβαρα & παχύσαρκα Διατροφή και Διαιτολογία, 2005 2004 % 24 19 43

Μέσες τιμές βάρους και ύψους 221 ΑΝΔΡΩΝ της επιδημιολογικής μελέτης Μεσσαράς λιποβαρής φυσιολογικός αυξ. βάρος παχυσαρκία 1960 μεγάλου βαθμού παχυσαρκία 1960: μετρήσεις ανδρών της Κρήτης ηλικίας 40-60 ετών (μελέτη «Επτά Χωρών»)

Περίμετρος μέσης (cm) 50 η ΕΘ της περιμέτρου μέσης παιδιών και εφήβων από διάφορες μελέτες 100 95 90 85 80 75 70 65 60 Αγόρια Ιταλία Αυστραλία Κρήτη ΗΠΑ Κύπρος Ολλανδία Καναδάς Μ. Βρετανία 55 50 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Ηλικία (χρόνια) Παιδιατρική, 2007

Μέσες τιμές περιμέτρου μέσης ανδρών & γυναικών ηλικίας 18 έως 75 ετών της επιδημιολογικής μελέτης Μεσσαράς Άνδρες φυσιολογική παχυσαρκία 90 cm 102 cm Γυναίκες φυσιολογική παχυσαρκία 80 cm 88 cm Υπεβλήθη στο περιοδικό PHN, 2007

Waist Circunference (cm) 95 90 85 80 75 70 65 60 55 50 45 91 cm 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 95 90 75 50 25 10 5 Age (years)

Παράγοντες Μεταβολικού Συνδρόμου σε 2390 ενήλικες της Κρήτης Α Ν Δ Ρ Ε Σ Γ Υ Ν Α Ι Κ Ε Σ Π α ρ ά γ ο ν τ ε ς % % 0 1 7 % 3 6 % 1 3 3 % 3 7 % 2 2 3 % 1 6 % 3 2 7 % 1 1 % Περ. Μέσης: άνδρες>102 cm, γυναίκες>88 cm Τριγλυκερίδια: 150 mg/dl HDL-C: άνδρες <40 mg/dl, γυναίκες <50 mg/dl Αρτηριακή πίεση 130/85 mm Hg Σάκχαρο 100 mg/dl Μεταπτυχιακή εργασία. Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2005

Σχέση παραγόντων Μεταβολικού Συνδρόμου 1209 παιδιών και εφήβων της Κρήτης ηλικίας 3-18 ετών, με το Δείκτη Υγιεινής Διατροφής, την καρδιοαναπνευστική αντοχή, το ΔΜΣ και τον αθηρωματικό δείκτη Παράγοντες Μεταβολικού Συνδρόμου 0 1 2 3 Μέση Τιμή P- value Δείκτης Υγιεινής Διατροφής (Healthy Eating Index) 59,9 58,1 57,0 58,0 0,081 Δείκτης Καρδιοαναπνευστικής αντοχής (Shuttle run test) 3,5 3,3 2,9 2,7 0,015 Δείκτης Μάζας Σώματος (kg/m 2 ) 19,4 20,6 23,7 26,0 <0,001 Αθηρωματικός δείκτης TC/HDL 3,17 3,28 3,79 4,48 <0,001 J Public Health, 2008

Ποσοστά φοιτητών Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης με αυξημένο βάρος και παχυσαρκία Φοιτητές Φοιτήτριες ΔΜΣ 25 kg/m 2 39 23 ΔΜΣ 30 kg/m 2 5 3 Περίμετρος μέσης* 33 22 % p-value <0.001 ΜΣ <0.001 *Άνδρες >90 cm, γυναίκες >80 cm BMC Public Health 2003; 3:3

Ποσοστά φοιτητών Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης με αυξημένη αρτηριακή πίεση, σάκχαρο και λιπίδια ορού αίματος Φοιτητές Φοιτήτριες % p-value ΑΠ 140/90 mm Hg 13 7 <0.001 Σάκχαρο 100 mg/dl 8 4 0,029 Ολ. Χοληστερόλη 200 mg/dl 26 24 ΜΣ LDL-C 130 mg/dl 31 25 ΜΣ HDL-C < 40 mg/dl 31 11 <0.001 Ολ. Χοληστερόλη / HDL-C 4 44 20 <0.001 BMC Public Health 2003; 3:3

Ποσοστά καπνιστών και κατανάλωση τσιγάρων από φοιτητές Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης Φοιτητές Φοιτήτριες N % N % Καπνιστές 150 33 108 28 Ημερήσια Κατανάλωση τσιγάρων <10 10-20 55 72 37 48 38 54 35 50 >20 23 15 16 15 EJPH 2002; 13:278-282

Δοσοεξαρτώμενη επίδραση του καπνίσματος στις λιποπρωτεΐνες ορού αίματος σε 235 φοιτητές Iατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης Ημερήσια Κατανάλωση τσιγάρων 1-9 n=94 10-20 n=107 Μέση Τιμή >20 n=34 p-value Ολική Χοληστερόλη (mg/dl) Τριγλυκερίδια (mg/dl) HDL-C (mg/dl) LDL-C (mg/dl) Ολική Χοληστερόλη /HDL-C 174 80 47 111 3.9 179 82 50 112 3.8 196 96 45 133 4.7 0.006 0.008 0.006 EJPH 2002; 13:278-282

Πως πρέπει να γίνεται η εκπαίδευση;

Εκπαιδευτική Παρέμβαση σε θέματα Υγείας και Διατροφής ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ενεργός συμμετοχή σε δραστηριότητες εντός και εκτός σχολείου ΓΟΝΕΙΣ ΠΑΙΔΙΑ

για τους μαθητές της 1ης Δημοτικού ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜ ΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Τμήμα Ιατρικής Τομέας Κοινωνικής Ιατρικής Κλινική Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Ιατρικής Τομέας Κοινωνικής Ιατρικής Κλινική Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2006

για τους μαθητές της 2ας Δημοτικού Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Ιατρικής Τομέας Κοινωνικής Ιατρικής Κλινική Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2006

για τους μαθητές της 3ης Δημοτικού Π ανεπιστήμιο Κ ρήτης Τμήμα Ιατρικής Τομέας Κ οινωνικής Ιατρικής Κ λινική Π ροληπτικής Ιατρικής και Διατροφ ής Η ΡΑΚ Λ ΕΙΟ 2006

ΚΟΡΕΣΜΕΝΟ ΛΙΠΟΣ Άσκηση με συμμετοχή των γονιών Το κορεσμένο λίπος στην καθημερινή σου διατροφή θα πρέπει να είναι λιγότερο από 30 g. Σχεδίασε τα γεύματά σου επιλέγοντας τρόφιμα από όλες τις κατηγορίες προσπαθώντας να παίρνεις λιγότερο από 30 g κορεσμένο λίπος την ημέρα. Να προτιμάς τα θαλασσινά και τα πουλερικά αντί του κόκκινου κρέατος. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ (περιεχόμενο σε κορεσμένο λίπος) ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ Γάλα (5.8 g λίπος σε ένα ποτήρι 245 ml) Άπαχο γάλα (2.4 g λίπος σε ένα ποτήρι 245 ml) 1 ποτήρι γάλα: 2.4 g Τυρί φέτα (5.4 g λίπος σε g 100 φέτα) ΨΑΡΙ Σαρδέλες (0.5 g λίπος σε 100 g σαρδέλες) 150 g σαρδέλες: 0.7 g Γαρίδες (0.2 g λίπος σε 100 g γαρίδες) ΚΡΕΑΣ Αρνί (9 g λίπος σε 100 g αρνί) Λουκάνικα (13 g λίπος σε 100 g λουκάνικα) Μουσακάς (4.5 g λίπος σε 100 g μουσακά) ΓΛΥΚΑ Σοκολάτα γάλακτος (14 g λίπος σε 100 g σοκολάτα) Mars (10 g λίπος σε 100 g Mars) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 100 g σοκολάτα: 14 g Η ΔΙΚΗ ΣΟΥ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΥΝΟΛΟ Κορεσμένο Λίπος: 17.1 g g Στα γεύματά σου το κορεσμένο λίπος είναι λιγότερο από 30 g την ημέρα Στα γεύματά σου το κορεσμένο λίπος είναι λιγότερο από 30 g την ημέρα

Δ ΙΑ ΙΤ Η Τ ΙΚ Ε Σ ΙΝ Ε Σ Άσκηση με συμμετοχή των γονιών Ο ι δ ια ιτ η τ ικ ές ίν ες είν α ι π ο λ ύ σ η μ α ν τ ικ ές γ ια τ η ν κ α θ η μ ερ ιν ή μ α ς δ ια τ ρ ο φ ή κ α θ ώ ς π ρ ο ά γ ο υ ν τ η ν υ γ ιή π έ ψ η κ α ι π ρ ο λ α μ β ά ν ο υ ν τ α χ ρ ό ν ια ν ο σ ή μ α τ α. Ο ι ενή λ ικ ες π ρ έπ ει ν α π ρ ο σ λ α μ β ά ν ο υ ν π ά ν ω α π ό 2 5 g δ ια ιτ η τ ικ ώ ν ιν ώ ν τ η ν η μ έρ α ενώ σ τ α π α ιδ ιά η π ρ ό σ λ η ψ η π ρ έπ ει ν α κ υ μ α ίν ετ α ι α π ό η λ ικ ία π α ιδ ιο ύ + 5 g έω ς η λ ικ ία π α ιδ ιο ύ + 1 0 g. Σ χ εδ ία σ ε τα γ εύ μ α τ ά σ ο υ επ ιλ έγ ο ν τ α ς τ ρ ό φ ιμ α α π ό ό λ ες τ ις ο μ ά δ ες τ ρ ο φ ίμ ω ν έτ σ ι ώ σ τ ε ν α π ρ ο σ λ α μ β ά ν εις τ η σ ω σ τ ή π ο σ ό τ η τ α δ ια ιτ η τ ικ ώ ν ιν ώ ν. Ο Μ Α Δ Ε Σ Τ Ρ Ο Φ ΙΜ Ω Ν ( Π ερ ιεχ ό μ ενο σ ε δ ια ιτ η τ ικ ές ίν ες ) Φ Ρ Ο Υ Τ Α Ξ ερ ά σ ύ κ α (1 2.4 g δ ια ιτ. ιν ώ ν σ ε 5 σ ύ κ α 1 0 0 g ) Μ ή λ ο (6 g δ ια ιτ. ιν ώ ν σ ε 1 μ ή λ ο 1 9 0 g ) Λ Α Χ Α Ν ΙΚ Α Σ π α ν ά κ ι (9.7 g δ ια ιτ. ιν ώ ν σ ε 2 5 0 g ) Κ α ρ ό τ ο (1.3 g δ ια ιτ. ιν ώ ν σ ε 1 κ α ρ ό τ ο 5 0 g ) Δ Η Μ Η Τ Ρ ΙΑ Κ Α Μ α ύ ρ ο ψ ω μ ί (2,4 g δ ια ιτ. ιν ώ ν σ ε 1 φ έτ α 4 0 g ) Δ η μ η τ ρ ια κ ά μ ε π ίτ ο υ ρ ο (2 5.9 g δ ια ιτ. ιν ώ ν σ ε 1 5 0 g ) Ο Σ Π Ρ ΙΑ Φ α σ ό λ ια (2 4 g δ ια ιτ. ιν ώ ν σ ε 3 5 0 g ) Φ α κ ές (1 7 g δ ια ιτ. ιν ώ ν σ ε 3 5 0 g ) Κ Ρ Ε Α Σ Α ρ ν ί (0 g δ ια ιτ. ιν ώ ν σ ε 1 0 0 g ) Κ ο τ ό π ο υ λ ο (0 g δ ια ιτ. ιν ώ ν σ ε 1 0 0 g ) Π Α Ρ Α Δ Ε ΙΓ Μ Α 1 μ ή λ ο : 6 g 1 κ α ρ ό τ ο : 1.3 g 5 0 g δ η μ η τ ρ ια κ ά : 8.6 g 1 0 0 g φ α σ ό λ ια : 6.9 g Η Δ Ι Α Τ Ρ Ο Φ Η Σ Ο Υ Σ Υ Ν Ο Λ Ο Δ ια ιτ η τ ικ έ ς ίν ε ς :_ 2 2.8 g g Ε π α ρ κ ή ς π ο σ ό τ η τ α δ ια ιτ η τ ικ ώ ν ιν ώ ν τ η ν η μ έ ρ α Α ν ε π α ρ κ ή ς π ο σ ό τ η τ α δ ια ιτ η τ ικ ώ ν ιν ώ ν τ η ν η μ έ ρ α

Παραδοσιακή ελληνική διατροφή Χρωμάτισε τα τρόφιμα που χαρακτηρίζουν την παραδοσιακή ελληνική διατροφή. Χρωμάτισε τα τρόφιμα που πρέπει να επιλέγεις τις ημέρες νηστείας της εκκλησίας ελιές πίτσα αγκινάρα φασολάδα τούρτα παγωτό μαύρο ψωμί τούρτα σαλάτα λουκάνικο σουβλάκι φακές ελαιόλαδο αναψυκτικό τύπου κόλας χυμός από φρέσκο πορτοκάλι πορτοκάλι παγωτό hamburger ψάρια σαλιγκάρια τηγανίτες ή ξεροτήγανα μπρόκολα μπανάνα φακές ή φασολάδα άσπρο ψωμί μαύρο ψωμί hamburger

Εκτιμήστε τη διατροφή σας ΤΕΛΕΙΑ ΜΗ ΙΚΑΝΟ- ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΦΤΩΧΗ ΠΟΛΥ ΦΤΩΧΗ

Αξιολόγηση Εκπαιδευτικής Παρέμβασης

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 1 η 2 η 3 η Έναρξη Εξέταση Εξέταση Εξέταση 1992-93 1994-95 1997-98 2001-02 Ομάδα Παρέμβασης Μαθητές πρώτης τάξης 4171 Τέλος παρέμβασης Αριθμός μαθητών 602 288 457 331 Σχολεία 24 12 24 37 Ομάδα Ελέγχου Μαθητές πρώτης τάξης 1510 Αριθμός μαθητών 444 183 374 303 Σχολεία 16 9 16 26

Σωματομετρικές μετρήσεις Παιδιών Της Κρήτης Κατά Τις Αξιολογήσεις 1995,1998 και 2002 Σε Σχέση με την Αρχική Εξέταση.του 1992 Μέση Διαφορά 50 40 30 20 10 0 Βάρος (kg) Παρέμβαση (N=167) Έλεγχος (N=120) Έλεγχος Παρέμβαση p<0.01 1995 1998 2002 Έτος επαναξιολόγησης Μέση διαφορά 0,04 0,03 0,03 0,02 0,02 0,01 0,01 0,00-0,01-0,01-0,02 Μέση διαφορά 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Δείκτης Μάζας Σώματος (kg/m2) Δείκτης περιμέτρου μέσης / λεκάνης 1995 1998 2002 Έτος επαναξιολόγησης 1995 1998 2002Έλεγχος Έτος επαναξιολόγησης p <0.001 Παρέμβαση Έλεγχος Παρέμβαση p<0.001

Επίπεδα Λιποπρωτεϊνών Παιδιών Της Κρήτης Κατά Τις Αξιολογήσεις 1995,1998 και 2002 Σε Σχέση με την Αρχική Εξέταση του 1992 Μέση διαφορά 15,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0-15,0-20,0-25,0 Ολική Χοληστερόλη (mg/dl) Παρέμβαση (N=145) Έλεγχος (N=105) p<0.001 1995 1998 2002 Έλεγχος Επαναξιολόγηση (έτος εξέτασης) Παρέμβαση Μέση διαφορά 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0-15,0-20,0 LDL χοληστερόλη (mg/dl) p<0.001 1995 1998 Έλεγχος 2002 Παρέμβαση Επαναξιολόγηση (έτος εξέτασης) Μέση διαφορά 0,60 0,40 0,20 0,00-0,20 Αθηρωματικός δείκτης Ολική χοληστερόλη /HDL 1995 1998 2002 Επαναξιολόγηση (έτος εξέτασης) p<0.001 Έλεγχος Παρέμβαση

Μέση διαφορά από την αρχική εξέταση (1992) λεπτά/εβδομάδα 400 300 200 100 ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 Παλίνδρομο Τρέξιμο Αντοχής Παρέμβαση (N=81) Έλεγχος (N=88) 1995 1998 2002 Έτος επαναξιολόγησης Μέτρια-Έντονη δραστηριότητα (MVPA) p<0.05 p<0.05 Παρέμβαση Έλεγχος p<0.001 (BJN 2002;88:315-324 & Prev. Med.1999;28:149-159) Παρέμβαση Έλεγχος 0 1992 1995 1998

Αρτηριακή πίεση αίματος παιδιών της Κρήτης που συμμετείχαν σε πρόγραμμα εκπαιδευτικής παρέμβασης από το 1992 έως το 1998 (ηλικίας 6 έως 12 ετών) Μέση διαφορά από την έναρξη (1992) 135 130 125 120 115 110 105 100 95 Διαστολική Α ρτηριακή Πίεση (mm Hg) Ομάδα Παρέμβασης (N=285) Ομάδα Ελέγ χου (N=255) 1992 2002 Έτη εξέτασης ΟΕ ΟΠ 80 Διαστολική Αρτηριακή Πίεση (mm Hg) Μέση διαφορά από την έναρξη (1992) 75 70 65 60 ΟΕ ΟΠ p <0.05 * 55 1992 2002 Έτη εξέτασης Παιδιατρική, 2003

ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑ Τέσσερα έτη μετά το τέλος της 6- ετούς παρέμβασης - Παρέμβαση 2002 7% - Έλεγχος 13% * p<0,05 Παιδιατρική, 2003

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το Πρόγραμμα Εκπαιδευτικής Παρέμβασης: Βελτιώνει Τη Λιπιδαιμική Εικόνα Των Παιδιών Ελαττώνει Τον Κίνδυνο Εμφάνισης Παχυσαρκίας Των Παιδιών Βελτιώνει Την Αερόβια Ικανότητά Τους