Παρουςίαςη του βιβλίου του διεθνολόγου Σωτήρη Ντάλη «Η Ευρωπαϊκή Ένωςη και η πολυμερήσ διαχείριςη τησ παγκοςμιοποίηςησ» 23 Μαρτίου 2015 Αγαπθτοί φίλοι και φίλεσ, Συγκεντρωκικαμε ςιμερα εδϊ με τθν ευκαιρία τθσ παρουςίαςθσ του ζργου του αγαπθτοφ μασ φίλου και γνωςτοφ διεκνολόγου Σωτιρθ Ντάλθ «Η Ευρωπαϊκι Ζνωςθ και θ πολυμερισ διαχείριςθ τθσ παγκοςμιοποίθςθσ». Κατ αρχιν κα ικελα να ςυγχαρϊ τον ΟΠΕΚ για τθν πρωτοβουλία που πιρε να οργανϊςει αυτι τθν εκδιλωςθ γιατί το κζμα τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ και τθσ αντιμετϊπιςθσ τθσ παγκοςμιοποίθςθσ δικαιολογθμζνα μασ απαςχολεί όλουσ πολφ. Επίςθσ, όμωσ, γιατί ς αυτι τθν εκδιλωςθ τιμοφμε ζνα καλό φίλο τθσ Κφπρου ο οποίοσ ζχει προςφζρει πολλά με διάφορουσ τρόπουσ και ιδίωσ ωσ διευκυντισ του εκδοτικοφ οίκου Παπαηιςθ και τθσ τετραμθνιαίασ πολιτικισ και οικονομικισ επικεϊρθςθσ «Διεκνισ και Ευρωπαϊκι Πολιτικι». Αυτι θ επικεϊρθςθ ζχει ςυμβάλει και ςυνεχίηει να το κάνει τόςο ςτθν κατανόθςθ των προβλθμάτων που αντιμετωπίηει θ ελλθνικι και θ παγκόςμια οικονομία ςιμερα όςο και ςτθν παρουςίαςθ και ςυηιτθςθ των προβλθμάτων που αντιμετωπίηει θ Κφπροσ και κα ςυνεχίςει να αντιμετωπίηει ζωσ ότου φτάςει θ ευλογθμζνθ μζρα τθσ επανζνωςθσ του νθςιοφ. Ο Σωτιρθσ επζλεξε ωσ ειςαγωγι ςτο βιβλίο του το απόφκεγμα του γνωςτοφ Ιάπωνα διανοθτι και ςυγγραφζα Isamu Noguchi που λζει: «Περιπλανιζμαι ςε ζνα κόςμο που μικραίνει με ταχείσ ρυκμοφσ». Νομίηω ότι είναι δφςκολο να βρει ζνασ καλφτερο οριςμό τθσ παγκοςμιοποίθςθσ απ αυτόν. Και εγϊ κα πρόςκετα ότι «περιπλανιζμαι ςε ζνα κόςμο που αλλάηει με ταχείσ ρυκμοφσ» ζχοντασ υπόψθ μου κυρίωσ τθν τεχνολογικι επανάςταςθ. 1
Το βιβλίο του Σωτιρθ Ντάλθ δίνει ιδιαίτερθ ςθμαςία ςτα κζματα τθσ παγκοςμιοποίθςθσ αλλά όχι μόνο. Τθν παρουςίαςθ όμωσ του βιβλίου κα τθν κάνει ο αγαπθτόσ Παναγιϊτθσ Θαναςάσ, Αναπλθρωτισ Κακθγθτισ Φιλοςοφίασ ςτθ Θεςςαλονίκθ. Εγϊ κα ικελα να εκμεταλλευτϊ τθν ευκαιρία που μασ δίνεται με τθν παρουςίαςθ αυτοφ του βιβλίου για να αναφερκϊ ςε μερικά από τα κζματα που γνωρίηω ότι όλουσ μασ απαςχολοφν ιδιαιτζρωσ. Εγϊ κα ικελα να τονίςω ότι χρωςτοφμε πολλά ςτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ και κα πρζπει να είμαςτε ιδιαίτερα ευτυχείσ γιατί κατορκϊςαμε να γίνουμε μζλοσ τθσ. Το μεγαλφτερο τθσ επίτευγμα είναι ότι θ Ευρϊπθ από Ήπειροσ των δφο Παγκοςμίων Πολζμων τον 20 ο αιϊνα και αμζτρθτων άλλων ταραχϊν και ςυγκροφςεων τουσ προθγοφμενουσ αιϊνεσ είναι επιτζλουσ θ Ήπειροσ τθσ ειρινθσ. Πζραν αυτοφ όμωσ κατορκϊκθκε: να γίνει ςεβαςτι θ δθμοκρατία και οι δθμοκρατικοί κεςμοί, να γίνεται προςπάκεια για πλιρθ εφαρμογι των ανκρωπίνων δικαιωμάτων, να προςτατεφεται επιτζλουσ το περιβάλλον και να βοθκοφμε τουσ πολίτεσ να ςυνειδθτοποιιςουν τθ ςθμαςία του περιβάλλοντοσ, θ επιχοριγθςθ και ενκάρρυνςθ τθσ ζρευνασ, θ διαςφάλιςθ τθσ ελεφκερθσ επικοινωνίασ μεταξφ των πολιτϊν των χωρϊν μελϊν τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ και θ ενίςχυςθ των κεςμϊν αυτϊν με προγράμματα, όπωσ π.χ. το Erasmus, κλπ. Όλα αυτά είναι επιτεφγματα για τα οποία είμαςτε περιφανοι αλλά τα κεωροφμε δεδομζνα και επικεντρωνόμαςτε ςτα προβλιματα. Ποια είναι αυτά τα προβλιματα τόςο γενικά ςτθν Ευρϊπθ αλλά και ειδικά ςτθν μικρι μασ Κφπρο; Προςωπικά κεωρϊ ότι πζραν απ ότι διαβάηουμε ςτον τφπο και ακοφμε κάκε μζρα για τθν κρίςθ των κεςμϊν, τα ςκάνδαλα, τθ γραφειοκρατία, τθν κακυςτζρθςθ ςτθν επίλυςθ προβλθμάτων, κλπ., εκείνο που προζχει και που είναι ςτθ βάςθ όλων είναι θ ςταςιμότθτα τθν οποία ο κάκε ζνασ από εμάσ μπορεί να διαπιςτϊςει και κυρίωσ θ ζλλειψθ προοπτικισ. Αυτό ςυνδζεται με το γεγονόσ ότι θ Κφπροσ ζχει χάςει τθν αξιοπιςτία τθσ. Εάν εξαιρζςουμε τθν τεράςτια επιτυχία τθσ Τράπεηασ Κφπρου να προςελκφςει ζνα διςεκατομμφριο ευρϊ για να διαςφαλιςκεί θ Τράπεηα, δεν βλζπουμε ενδιαφζρον από επενδυτζσ. Όπωσ διλωςε και ο 2
Αρχιεπίςκοποσ προχκζσ, τα ζργα που ανακοίνωςε και προγραμμάτιηε δεν μποροφν να προχωριςουν λόγω του ότι δεν βρίςκονται ξζνοι επενδυτζσ. Η ζλλειψθ αξιοπιςτίασ ζγκειται ςτο ότι, για χάριν του λαϊκιςμοφ και τθν πρόςκαιρθ επιδίωξθ προςωπικϊν και άλλων ςτόχων, υποςκάπτουμε το κφροσ τθσ χϊρασ. Κλαςικό παράδειγμα γι αυτό είναι οι ςυνεχείσ αναβολζσ ςτθν ζγκριςθ του νόμου για τισ εκποιιςεισ ίςωσ διότι πολλοί πιςτεφουν ότι δεν κινδυνεφουμε προσ το παρόν να μείνουμε χωρίσ λεφτά και ζτςι μποροφμε να αναβάλλουμε τθ λιψθ αποφάςεων. Θα μποροφςε ίςωσ να με κατθγοριςει κάποιοσ ότι υπερβάλλω όταν λζγω ότι υπάρχει αβεβαιότθτα για το μζλλον. Θα ικελα όμωσ να με πείςει ζνασ γιατί πρζπει να είμαι αιςιόδοξοσ υπό τισ ςθμερινζσ ςυνκικεσ. Η οικονομία φζτοσ ςτθν καλφτερθ περίπτωςθ κα μείνει ςτάςιμθ αλλά μάλλον κα παρουςιάςει μείωςθ τόςο ςτον τομζα των υπθρεςιϊν όςο και ςτον τουριςμό για λόγουσ που μπορεί εμείσ να μθν ζχουμε άμεςθ ευκφνθ αλλά δεν παφουν παρά να μασ επθρεάηουν. Οι ελπίδεσ που πολλοί μπορεί να είχαν όςον αφορά τον γριγορο πλουτιςμό ωσ αποτζλεςμα των κοιταςμάτων φυςικοφ αερίου φαίνεται να μειϊνονται μζρα με τθ μζρα. Η ανεργία, παρ όλο που μπορεί να είναι πιο χαμθλι παρά ςε μερικζσ άλλεσ χϊρεσ τθσ Ευρϊπθσ εντοφτοισ είναι ψθλι για τα δεδομζνα τθσ Κφπρου και παραμζνει ςτακερά γφρο ςτο 16% με 17%. Το χειρότερο απ όλα δε, είναι ότι δεν φαίνεται να υπάρχουν ςυγκεκριμζνεσ προοπτικζσ για μείωςθ τθσ που κα επιτευχκεί μόνο αν αναηωογονθκεί ο οικοδομικόσ τομζασ και υπάρξουν νζεσ μεγάλεσ επενδφςεισ ςε ζργα ανάπτυξθσ. Σχεδόν όλοι επιτίκενται ςτθ λιτότθτα, κανζνασ όμωσ δεν ζχει εξθγιςει τι ςθμαίνει λιτότθτα και πωσ μπορεί να ταυτίηεται θ προςπάκεια για μείωςθ του δθμοςιονομικοφ ελλείμματοσ με τθν τραγωδία των ανζργων μασ και τθν αβεβαιότθτα που απαςχολεί τουσ υπόλοιπουσ εργαηόμενουσ. 3
Αγαπθτοί φίλοι και φίλεσ, Όλα όςα είπα μπορεί να προκαλοφν κατάκλιψθ και ανθςυχία και πολλοί από εςάσ μπορεί να πουν «μα κφριε Βαςιλείου εςφ που ιςουν πάντα αιςιόδοξοσ γιατί μιλάσ με αυτό τον τρόπο;» Η απάντθςθ μου είναι πολφ απλι. Ήμουν, είμαι και κα παραμείνω αιςιόδοξοσ αλλά θ αιςιοδοξία πρζπει να ςτθρίηεται πάνω ςτθ ρεαλιςτικι διαπίςτωςθ των προβλθμάτων για να μπορζςουμε να τα αντιμετωπίςουμε. Μερικά από αυτά είναι: Το πρόβλθμα των κεςμϊν Ο ατζλειωτοσ λαϊκιςμόσ Σκάνδαλα, το ζνα μετά το άλλο Ζλλειψθ διαφάνειασ Αδιαφορία για τθν ζλλειψθ τεχνολογιϊν ανάπτυξθσ Πολλζσ ανακοινϊςεισ και λίγα ζργα ενϊ κα ζπρεπε να ιταν το αντίκετο. Πάνω απ όλα, όμωσ, θ ζλλειψθ προγράμματοσ, θ ανοχι του ςτάτουσ κβο, θ ανθςυχία για το μζλλον μζςα ςε ζνα κόςμο που όλα αλλάηουν τόςο γριγορα γφρω μασ. Πολλά από τα πιο πάνω κα μποροφςαμε να τα καταπολεμιςουμε και να διορκϊςουμε αλλά δεν είναι αρκετά για να δϊςουν ελπίδα και ςιγουριά για το μζλλον. Προςωπικά πιςτεφω ότι μία και μόνθ προοπτικι υπάρχει ςιμερα. Να επικεντρϊςουμε όλεσ μασ τισ προςπάκειεσ για να προωκιςουμε επιτζλουσ τθν επανζνωςθ του νθςιοφ. Αυτό φυςικά προχποκζτει ότι θ λφςθ κα είναι μια πραγματικά διηωνικι, δικοινοτικι ομοςπονδία, πράγμα που κα απαιτιςει μεν πολλοφσ ςυμβιβαςμοφσ αλλά κα αλλάξει τισ προοπτικζσ από τθ μια μζρα ςτθν άλλθ. Θα μου πείτε «μα πωσ μποροφμε να πετφχουμε τθν επανζνωςθ του νθςιοφ εάν ςυνεχίηεται θ τουρκικι αδιαλλαξία;» Η απάντθςθ ζχει δοκεί από καιρό από τουσ Άγγλουσ με τθ γνωςτι παροιμία «the proof of the pudding is in eating it». Οφείλουμε να πζςουμε με τα μοφτρα ςτθ διαδικαςία των διαπραγματεφςεων, να προβάλουμε ρεαλιςτικζσ και αντικειμενικζσ κζςεισ και να 4
καταγγζλλουμε τθν τουρκικι αδιαλλαξία εκεί και όπου παρουςιάηεται. Με αυτό τον τρόπο μποροφμε να κερδίςουμε ξανά τθ διεκνι εμπιςτοςφνθ και να αξιοποιιςουμε τισ δυνατότθτεσ που πιςτεφω ότι ςιμερα υπάρχουν για να προωκιςουμε λφςθ. Συνειδθτά δεν αναφζρουμε οφτε ςτο πωσ κα αντιμετωπίςουμε τα προβλιματα και τι κα πρζπει να κάνουμε ςυγκεκριμζνα ςε κάκε κζμα. Δεν είναι αυτόσ ο ςτόχοσ τθσ ςθμερινισ παρουςίαςθσ. Εφόςον κατορκϊςουμε να ςυνειδθτοποιιςουμε τα προβλιματα και τισ δυςκολίεσ τότε κα βροφμε και τισ λφςεισ. 5