ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Παχυσαρκία σημαίνει υπέρμετρη αύξηση του σωματικού λίπους σε ποσοστό τέτοιο, ώστε να δυσχεραί- νει την υγεία του ανθρώπου. Η παιδική & εφηβική παχυσαρκία συνήθως διατηρείται και στην ενήλικη ζωή και συνδέεται με πολλά προβλήματα υγείας.
ΠΩΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ Ο ΒΑΘΜΟΣ ΤΗΣ Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, προσδιορίζεται με το Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), που αποτελεί το πηλίκο που προκύπτει αν διαιρέσουμε το βάρος (σε κιλά) με το τετράγωνο του ύψους (σε μέτρα).
ΠΩΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ Ο ΒΑΘΜΟΣ ΤΗΣ ΔΜΣ<18,5 kg/ m 2 ΕΛΛΕΙΠΟΒΑΡΕΣ ΑΤΟΜΟ 18,5<ΔΜΣ< 24,9 kg/m 2 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΑΤΟΜΟ 25<ΔΜΣ<29,9 kg/m 2 ΔΜΣ 30 kg/m 2 ΔΜΣ>40 kg/m 2 ΥΠΕΡΒΑΡΟ ΑΤΟΜΟ ΠΑΧΥΣΑΡΚΟ ΑΤΟΜΟ ΝΟΣΟΓΟΝΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΟ ΑΤΟΜΟ
ΠΑΙΔΙΚΗ & ΕΦΗΒΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ 25% των παιδιών και εφήβων είναι τουλάχιστον υπέρβαροι ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ Στις ηλικίες 6-11 ετών το ποσοστό εμφάνισης παχυσαρκίας αυξήθηκε κατά 54% Στις ηλικίες 12-17 ετών αυξήθηκε κατά 40% ΕΛΛΑΔΑ Τα Ελληνόπουλα κατέχουν τη δεύτερη θέση παγκοσμίως στην παχυσαρκία (μετά τις ΗΠΑ) Εκτιμάται ότι 2-3 στα 10 Ελληνόπουλα είναι παχύσαρκα. Σήμερα το ποσοστό των παχύσαρκων παιδιών φθάνει το 10%, ενώ το 18% θεωρούνται υπέρβαρα.
ΤΑ ΑΙΤΙΑ Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας Διατροφική συμπεριφορά Υπερβολική κατανάλωση θερμίδων Κληρονομικότητα Ασθένειες Εσφαλμένα πρότυπα και λανθασμένα διαφημιστικά μηνύματα από τα ΜΜΕ Άγχος
Υψηλά επίπεδα Υπέρταση Χρόνια παραμονή υπερβολικού λίπους στο σώμα των παιδιών και εφήβων Ψυχολογικές διαταραχές Π.χ χαμηλή αυτοεκτίμηση,άγχος ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΥΓΕΙΑ
ΠΩΣ ΟΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΥΓΕΙΑ ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ Η ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΥΠΕΡΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΓΙΑΤΙ;
ΔΙΟΤΙ Η ΠΑΙΔΙΚΗ &ΕΦΗΒΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΑΜΕΣΑ ΜΕ «ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ» ΣΥΝΙΣΤΑΤΑΙ ΑΠΟ: Υπέρταση,Ανοχή στη γλυκόζη (προστάδιο του διαβήτη τύπου,υπερλιπιδαιμία ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΡΩΙΜΗ ΗΒΗ ΚΑΙ ΕΜΜΗΝΟΑΡΧΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΗΒΗΣ ΓΥΝΑΙΚΟΜΑΣΤΙΑ ΣΤΑ ΑΓΟΡΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΑΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΣΤΗΝ ΕΝΗΛΙΚΗ ΖΩΗ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙ Γονείς υπέρβαροι ή παχύσαρκοι Εθνικότητα Κοινωνικοοικονομικό επίπεδο Βάρος γέννησης Διαβήτης κυήσεως Θηλασμός
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΝ Αυξημένη κατανάλωση αναψυκτικών με ζάχαρη και χυμών εμπορίου Περιορισμένη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών Εύκολη πρόσβαση σε ποικιλία φτηνών, πλούσιων σε θερμίδες σνακ και φαγητών ταχυφαγίων, εντός και εκτός του σχολικού περιβάλλοντος μέσω καντίνων, περιπτέρων κ.λπ.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΝ Μείωση κατανάλωσης σπιτικού φαγητού και αύξηση στην κατανάλωση έτοιμου φαγητού από ταχυφαγία Αύξηση της ποσότητας που αντιστοιχεί στη μερίδα στα εστιατόρια και στις συσκευασμένες τροφές Κατανάλωση τροφών μπροστά στην τηλεόραση
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΝ Επίμονα επαναλαμβανόμενα παιδικά ξεσπάσματα την ώρα του φαγητού Έλλειψη φυσικής δραστηριότητας
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΓΙΑ ΕΓΚΑΙΡΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ Μεγαλόσωμα μωρά ή με αυξημένο ρυθμό ανάπτυξης στη βρεφική ηλικία Πρώιμη ανάκαμψη της παχυσαρκίας (early adiposity rebound) Μεγαλύτερη από 2 εκατοστιαίες θέσεις μετατόπιση στις καμπύλες ανάπτυξης πριν την ηλικία των 4 χρόνων.
ΠΩΣ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΟΥΜΕ Υποστήριξη Αποδοχή Ενθάρρυνση Από το οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον Διατήρηση του βάρους Απώλεια βάρους,σε πάνω των 7 ετών παχύσαρκα παιδιά,που δεν πρέπει να υπερβαίνει το μισό κιλό το μήνα
ΠΩΣ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΟΥΜΕ Αύξηση της διάθεσης (availability) των λαχανικών και φρούτων στο σπίτι Μείωση/αποφυγή των αναψυκτικών/χυμών εμπορίου Παρότρυνση για κατανάλωση νερού και υγρών χωρίς θερμίδες για ενυδάτωση Εστίαση στην ποιότητα των υδατανθράκων Κατανάλωση των απαραίτητων για την ηλικία μερίδων γαλακτοκομικών από προϊόντα χωρίς πρόσθετη ζάχαρη π.χ. άσπρο γάλα, γιαούρτι, τυρί Ενθάρρυνση στο να παίρνουν τα παιδιά δεκατιανό από το σπίτι Μείωση του φαγητού από ταχυφαγία σε 1 φορά το μήνα Μείωση του έτοιμου φαγητού σε 1 φορά την εβδομάδα Προσπάθεια να τρώει όλη η οικογένεια μαζί κάποιο γεύμα όσο πιο συχνά γίνεται, τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα Ενημέρωση των οικογενειών για κατάλληλες ποσότητες ανά ηλικία Οι γονείς να δίνουν το καλό παράδειγμα υγιεινής διατροφής
ΠΩΣ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΟΥΜΕ Περιορισμός των γευμάτων ή σνακ μπροστά από την τηλεόραση Υπενθύμιση των γονέων να ηρεμούν το παιδί-έφηβο με τρόπους που να μη σχετίζονται με το φαγητό Να γίνεται εκτίμηση του πόσο έτοιμοι είναι οι γονείς να κάνουν κάποιες αλλαγές για το παιδί τους (parental stage of change) πριν γίνουν οι διαιτολογικές συστάσεις Προσπάθεια να τρώει όλη η οικογένεια μαζί κάποιο γεύμα όσο πιο συχνά γίνεται, τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα Ενημέρωση των οικογενειών για κατάλληλες ποσότητες ανά ηλικία Οι γονείς να δίνουν το καλό παράδειγμα υγιεινής διατροφής
ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Υπάρχουν δύο φάρμακα τα οποία έχουν έγκριση από τον Εθνικό Φορέα Φαρμάκων (FDA) 1. Η ορλιστάτη, που δρα ως αναστολέας παγκρεατικών λιπασών με αποτέλεσμα τη δυσαπορρόφηση λίπους από το έντερο, και της απορρόφησης των λιποδιαλυτών βιταμινών και του β- καροτενίου 2. Η σιβουτραμίνη, που δρα ως αναστολέας της επαναπρόσληψης νευρομεταβιβαστών, η οποία έχει ως αποτέλεσμα να ενισχύει το αίσθημα του κορεσμού με το να αναστέλλει την επαναπρόσληψη της σεροτονίνης
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ Μπορεί να συζητηθεί MONO όταν όλες οι άλλες μέθοδοι έχουν αποτύχει, όταν τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν φτάσει το ενήλικο ύψος τους και όταν υπάρχουν σοβαρές, επικίνδυνες για την υγεία επιπλοκές της παχυσαρκίας. Η απόφαση πρέπει να ληφθεί μετά από εκτίμηση από εξειδικευμένη ιατρική ομάδα που ασχολείται με τη χειρουργική αυτή παρέμβαση.
ΕΠΟΜΕΝΩΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ Να πραγματοποιείται συχνή εξέταση για πιθανότητα υπερβολικού βάρους ή παχυσαρκίας Εκτίμηση της ετοιμότητας του παιδιού και των γονέων να αλλάξουν συμπεριφορά Βοήθεια με κατάλληλες συμβουλές Παραπομπή σε διαιτολόγο και όπου χρειάζεται σε ψυχολόγο, για την αλλαγή συμπεριφοράς του παιδιού και της οικογένειας