1 Επιζηημονική Αναζκόπηζη Θεπαπεςηικέρ δια σειπόρ ηεσνικέρ ζε απσόμενη οζηεοαπθπίηιδα ιζσίος Κορακάκης Γημήηριος 1 πσριδόποσλος Ιωακείμ 2 Λσρίηζης Μάρκος-Βαλζάμης 3 1 Φςζικοθεπαπεςηήρ, Dip OMT, Επγαζηηπιακόρ Σςνεπγάηηρ Α.Τ.Ε.Ι.Θ. 2 Φςζικοθεπαπεςηήρ, Dip OMT, Επγαζηηπιακόρ Σςνεπγάηηρ Α.Τ.Ε.Ι.Θ. 3 Φςζικοθεπαπεςηήρ Α.Σ.Δ.Ι.Θ.,.Δ.Τ.Π., Σκήκα Φπζηθνζεξαπείαο Α.Π.Θ., Γ.Μ.Π.., Σκήκα Φπζηθήο Αγσγήο θαη Αζιεηηζκνχ Θεζζαινλίθεο Σηοισεία Επικοινωνίαρ: Όνομα: Κνξαθάθεο Α. Γεκήηξηνο Γιεύθσνζη: Αιεμ. βψινπ 35, Σ.Κ. 546 21, Θεζζαινλίθε Σηλέθωνο: 2310 241229
2 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Η νζηεναξζξίηηδα (ΟΑ) ηνπ ηζρίνπ απνηειεί κία απφ ηηο ζπρλφηεξεο εληνπίζεηο εθθπιηζηηθψλ αξζξνπαζεηψλ ησλ θάησ άθξσλ θαη ηελ πην θνηλή αξζξηηηθή αζζέλεηα ηνπ ηζρίνπ. Η ζεξαπεπηηθή δηα ρεηξφο πξνζέγγηζε ζηελ πξψηκε νζηεναξζξίηηδα ηζρίνπ πεξηιακβάλεη ηηο ηερληθέο καιαθψλ κνξίσλ, ηηο ηερληθέο αξζξηθήο θηλεηνπνίεζεο θαη ηε λεπξνκπτθή επαλεθπαίδεπζε. Ο ζηφρνο ηεο ζεξαπεπηηθήο πξνζέγγηζεο είλαη ε επίηεπμεεπαλαθνξά ελφο ιεηηνπξγηθνχ θη νξζνχ θηλεηηθνχ πξνηχπνπ, αθνχ θάζε άξζξσζε κε κε νκαιφ θηλεηηθφ πξφηππν νδεγείηαη καζεκαηηθά ζηνλ εθθπιηζκφ θαη ηελ θαηαζηξνθή. Η αληηκεηψπηζε ηεο πξψηκεο νζηεναξζξίηηδαο ηνπ ηζρίνπ κε ηηο ζεξαπεπηηθέο δηα ρεηξφο ηερληθέο κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί ηφζν απφ θαηάιιειν αζθεζηνιφγην, φζν θαη απφ νπνηνδήπνηε άιιν κέζν ηεο ζπληεξεηηθήο ζεξαπείαο- ειεθηξνζεξαπεία, ζεξκνζεξαπεία ή θξπνζεξαπεία, θ.ι.π. Λέξειρ κλειδιά: hip, manipulative techniques, manual therapy, osteoarthritis, physical therapy, physiotherapy.
3 ΔΙΑΓΧΓΗ: Η νζηεναξζξίηηδα (ΟΑ) ηνπ ηζρίνπ απνηειεί καδί κε εθείλε ηνπ γφλαηνο κία απφ ηηο ζπρλφηεξεο εληνπίζεηο εθθπιηζηηθψλ αξζξνπαζεηψλ ησλ θάησ άθξσλ θαη ηελ πην θνηλή αξζξηηηθή αζζέλεηα ηνπ ηζρίνπ. Η θχξηα δηαηαξαρή ζην πξψηκν ζηάδην ηεο νζηεναξζξίηηδαο ηνπ ηζρίνπ αθνξά ηε ιεηηνπξγία ηεο άξζξσζεο, ρσξίο απαξαίηεηα λα ζπλππάξρνπλ ηα ηππηθά αθηηλνινγηθά επξήκαηα (ζηέλσζε κεζάξζξηνπ δηαζηήκαηνο, ζθιήξπλζε αξζξηθψλ επηθαλεηψλ, θχζηεηο ππνρφλδξηνπ νζηνχ θαη νζηεφθπηα)- είλαη πηζαλφ δειαδή λα δηαθαίλεηαη αθέξαηε ε αξζξηθή δνκή. Σα βαζηθά αληηθεηκεληθά επξήκαηα ζηα πξψηα ζηάδηα ηεο νζηεναξζξίηηδαο ηνπ ηζρίνπ πεξηιακβάλνπλ: πεξηνξηζκφ ηεο θηλεηηθφηεηαο, θπξίσο εμαηηίαο πξνζβνιήο ηνπ αξζξηθνχ ζπιάθνπ (ζπιαθηθφ πξφηππν). αιιαγέο ζηα θπζηνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά δχλακεο θαη ειαζηηθφηεηαο ησλ κπψλ ηεο πεξηνρήο. πφλν ζηε βνπβσληθή ρψξα, αξρηθά κφλν κεηά απφ θφπσζε. πηζαλή δπζθακςία κεηά απφ αλάπαπζε- ν πφλνο θαηά ηελ αλάπαπζε (rest pain) εγθαζίζηαηαη αξγφηεξα. ηε θπζηθνζεξαπεπηηθή αμηνιφγεζε απαληψληαη: 1. Δπξήκαηα ζηελ αξζξηθή ιεηηνπξγία α. Θπιαθηθφ πξφηππν πεξηνξηζκνχ γηα ην ηζρίν: Πεξηνξηζκφο έζσ ζηξνθήο, έθηαζεο, απαγσγήο, έμσ ζηξνθήο. ηελ πξψηκε νζηεναξζξίηηδα ηζρίνπ ζα βξνχκε αιιαγέο ζηελ έζσ ζηξνθή (κεησκέλε) θαη πηζαλφλ ζηελ έθηαζε. β. Πεξηνξηζκέλν joint-play: Δηδηθά ζηελ έζσ ζηξνθή, ζηελ θαηεχζπλζε πνπ νξίδεηαη απφ ην λφκν θπξηνχ-θνίινπ.
4 γ. Σειηθφ αίζζεκα αληίζηαζεο (end-feel): Ληγφηεξν ειαζηηθφ απφ ην θπζηνινγηθφ ζηελ έζσ ζηξνθή θη ίζσο ζηελ έθηαζε. 2. Δπξήκαηα ζην κπτθφ ηζηφ (εηθφλα 1) α. Βξάρπλζε-ππεξηνλία ζηηο παξαθάησ κπτθέο νκάδεο: πξνζαγσγνχο, ιαγνλνςντηε, νξζφ κεξηαίν, ηείλνληα ηελ πιαηεία πεξηηνλία, απηνεηδή, θαη πηζαλφλ ζηνπο ηζρηνθλεκηαίνπο. β. Αδπλακία-αλαραίηηζε ζηηο παξαθάησ κπτθέο νκάδεο: κεγάιν γινπηηαίν, κέζν γινπηηαίν, κηθξφ γινπηηαίν, θνηιηαθνχο, θαη ζηξνθείο κπο ηνπ ηζρίνπ. γ. εκεία ππξνηφδεζεο πφλνπ (trigger points): πηζαλή χπαξμή ηνπο θαη ζηηο δχν παξαπάλσ κπτθέο νκάδεο. ηελ πεξίπησζε ηεο νζηεναξζξίηηδαο ηνπ ηζρίνπ, εηδηθά ζηα αξρηθά ζηάδηα, είλαη ζεκαληηθφ λα γίλεη ε δηαθνξηθή δηάγλσζε απφ ηε ξεπκαηνεηδή αξζξίηηδα, ηε θπκαηηψδε αξζξίηηδα, ηελ νζθπντζρηαιγία, ηηο ξήμεηο ηνπ επηρείιηνπ ρφλδξνπ ηεο θνηχιεο (θνηπιηαίνπ δαθηπιίνπ), θαζψο θη απφ ηα ζχλδξνκα κπτθνχ ζπαζκνχ ηεο πεξηνρήο ηνπ ηζρίνπ (hip contracture syndromes). ΚΤΡΙΟ ΜΔΡΟ: Η ζεξαπεπηηθή δηα ρεηξφο πξνζέγγηζε ζηελ πξψηκε νζηεναξζξίηηδα ηζρίνπ πεξηιακβάλεη ηηο ηερληθέο καιαθψλ κνξίσλ, ηηο ηερληθέο αξζξηθήο θηλεηνπνίεζεο θαη ηε λεπξνκπτθή επαλεθπαίδεπζε. Απφ ηελ θιηληθή εθηίκεζε ζα απνθαζηζηεί αλ ζα γίλεη ζεξαπεπηηθή παξέκβαζε θαη ζε άιιεο πεξηνρέο πνπ πηζαλφλ λα επεξεάδνπλ ηελ άξζξσζε ηνπ ηζρίνπ. Η νζηεναξζξίηηδα ηνπ ηζρίνπ, φπσο θαη απηέο άιισλ αξζξψζεσλ, είλαη ζπάληα πξσηνπαζήο (ηδηνπαζήο αγλψζηνπ αηηηνινγίαο), ελψ ζηε κεγαιχηεξε αλαινγία ηεο είλαη δεπηεξνπαζήο,
5 απνηέιεζκα δειαδή δηαηαξαρήο ζηελ αξκνληθή ζρέζε κεηαμχ θεθαιήο ηνπ κεξηαίνπ θαη θνηχιεο. Σα δηάθνξα αίηηα ηεο δεπηεξνπαζνχο νζηεναξζξίηηδαο (γηα παξάδεηγκα, ε αλνκνηφκνξθε θφξηηζε, ε αιινίσζε ηνπ αξζξηθνχ ρφλδξνπ, ε βιάβε ππνρφλδξηνπ νζηνχ) πνιχ ζπρλά ζπλδπάδνληαη κε αιιαγέο ζε άιιεο πεξηνρέο. 1. Σερληθέο καιαθψλ κνξίσλ α. Σερληθέο κάιαμεο: Πξνηείλεηαη ιεηηνπξγηθή κάιαμε πξνζαγσγψλ κε ην ηζρίν ζε ζέζε αλάπαπζεο (εηθφλα 2) θαη κε ην ηζρίν ζε ζέζε κεγαιχηεξεο θάκςεο θαη απαγσγήο (εηθφλα 3). β. Σερληθέο κπτθψλ δηαηάζεσλ: Γηα ηηο κπτθέο δηαηάζεηο ρξεζηκνπνηνχκε ηελ ηερληθή «θξάηα-ραιάξσζε» κε ηζνκεηξηθή ζχζπαζε είθνζη (20) δεπηεξνιέπησλ, ραιάξσζε πέληε (5) δεπηεξνιέπησλ θαη δηάηαζε ηξηάληα (30) δεπηεξνιέπησλ. ηηο επαλαιήςεηο κπνξεί λα εθαξκνζηεί θαη ζχζπαζε ησλ αληαγσληζηψλ κπψλ. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δηάηαζεο δελ πξέπεη λα πξνθαιείηαη πφλνο ζηελ άξζξσζε ηνπ ηζρίνπ, δηφηη πηζαλφλ λα ελδεηθλχεη ζπκπίεζε. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ φια ηα απαξαίηεηα κέηξα γηα ηελ απνθπγή άζθεζεο έληνλσλ δπλάκεσλ ζε γεηηνληθέο αξζξψζεηο. Οη ηερληθέο ησλ δηαηάζεσλ εθαξκφδνληαη πξνθαλψο ζηηο βξαρπκέλεο κπτθέο νκάδεο, φπσο ν ιαγνλνςντηεο (εηθφλα 4), ν νξζφο κεξηαίνο (εηθφλα 5), νη πξνζαγσγνί (εηθφλα 6 & 7), ν απηνεηδήο (εηθφλα 8), ή ν ηείλσλ ηελ πιαηεία πεξηηνλία (εηθφλα 9). Η επίδξαζε ησλ παζεηηθψλ δηαηάζεσλ ζηελ πεξίπησζε νζηεναξζξίηηδαο ηνπ ηζρίνπ ππήξμε αληηθείκελν έξεπλαο κε εξγαζηεξηαθά δεδνκέλα κπτθψλ ηλψλ θαη ζπζηαηηθψλ ηνπο πνπ απνδεηθλχνπλ θαη πνηνηηθά ηελ πνζνηηθή αχμεζε ηνπ εχξνπο ηεο απαγσγήοεθαξκνγή δηαηάζεσλ έγηλε ζηνπο πξνζαγσγνχο (Leivseth et al, 1989).
6 γ. Δθκάζεζε απηνδηαηάζεσλ: Δίλαη απαξαίηεηε ε εθπαίδεπζε αιιά θαη ε ζσζηή εθαξκνγή ησλ απηνδηαηάζεσλ γηα ηελ αζθάιεηα ηνπ αζζελή θαη ηελ επίηεπμε ηνπ πξνζδνθψκελνπ απνηειέζκαηνο. Μπτθέο νκάδεο πνπ ν ίδηνο ν αζζελήο κπνξεί λα δηαηείλεη είλαη ν ιαγνλνςντηεο (εηθφλα 10), νη πξνζαγσγνί (εηθφλα 11) θαη ν ηείλσλ ηελ πιαηεία πεξηηνλία (εηθφλα 12). Ο ρξφλνο δηάξθεηαο ηεο απηνδηάηαζεο δε ζα πξέπεη λα ππεξβαίλεη ηα ηξηάληα (30) δεπηεξφιεπηα θαη πξνζνρή ρξεηάδεηαη ζηελ επαλαθνξά ηνπ ζθέινπο απφ ηε ζέζε δηάηαζεο. 2. Σερληθέο αξζξηθήο θηλεηνπνίεζεο Οη ηερληθέο απηέο ζαλ θχξην ζηφρν έρνπλ ηελ αχμεζε ηεο θηλεηηθφηεηαο ηεο άξζξσζεο. Πξέπεη λα πξνζαξκφδνληαη ζην επαθξηβέο θιηληθφ πξφηππν, εθαξκφδνληαο ηηο βηνκεραληθέο αξρέο ηεο άξζξσζεο. Πξηλ ηελ εθηέιεζε ησλ ηερληθψλ απαηηείηαη ε θαιή ζηαζεξνπνίεζε ησλ γεηηνληθψλ αξζξψζεσλ θαη θπξίσο ηεο νζθπτθήο κνίξαο ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο ψζηε θαη εληνπηζκέλε δξάζε λα επηηχρνπκε ζηελ άξζξσζε ηνπ ηζρίνπ, θαη αζθάιεηα ζηηο ππφινηπεο αξζξψζεηο. α. Δπαλαιακβαλφκελε δηαθνπηφκελε έιμε νπξαίαο αμνληθήο θαηεχζπλζεο κηθξνχ ρξφλνπ ηξηψλ (3) δεπηεξνιέπησλ θαη πξψηνπ έσο δεχηεξνπ βαζκνχ, απφ ζέζε αλάπαπζεο, κε ζθνπφ ηελ ειάηησζε ηνπ πφλνπ θαη ηελ αχμεζε ηεο θπθινθνξίαο ζηελ άξζξσζε (εηθφλα 13). β. Σερληθή κεηα-ηζνκεηξηθήο ραιάξσζεο (PIR) κε ζηφρν ηε ραιάξσζε ησλ πεξηαξζξηθψλ ζηνηρείσλ θαη ηελ αχμεζε ηεο θηλεηηθφηεηαο ηεο άξζξσζεο (εηθφλα 14). γ. πλερήο έιμε νπξαίαο αμνληθήο θαηεχζπλζεο κεγάινπ ρξφλνπ πεξηζζφηεξνπ ησλ πελήληα (50) δεπηεξνιέπησλ θαη ηξίηνπ βαζκνχ, απφ ζέζε πεξηνξηζκνχ ηεο έθηαζεο, γηα αχμεζε ηεο θίλεζεο θαη ηεο έθηαζεο (εηθφλα 15).
7 δ. Κνηιηαθή νιίζζεζε κεγάινπ ρξφλνπ πεξηζζνηέξνπ ησλ πελήληα (50) δεπηεξνιέπησλ θαη ηξίηνπ βαζκνχ, απφ ζέζε πεξηνξηζκνχ ηεο έθηαζεο, γηα βειηίσζε ηεο θίλεζεο ηεο έθηαζεο (εηθφλα 16). ε. Οπξαία νιίζζεζε κεγάινπ ρξφλνπ πεξηζζφηεξνπ ησλ πελήληα (50) δεπηεξνιέπησλ θαη ηξίηνπ βαζκνχ, απφ ζέζε πεξηνξηζκνχ ηεο έζσ ζηξνθήο, γηα βειηίσζή ηεο (εηθφλα 17). Η νιίζζεζε πξαγκαηνπνηείηαη απφ ζέζε θάκςεο ελελήληα (90) κνηξψλ γηαηί ζε απηή ηε ζέζε νη ζχλδεζκνη ηνπ ηζρίνπ επηηξέπνπλ ηε κεγαιχηεξε ζηξνθή. 3. Νεπξνκπτθή επαλεθπαίδεπζε Η άξζξσζε ηνπ ηζρίνπ ζπρλά ζπγθξίλεηαη κε ηελ άξζξσζε ηνπ ψκνπ, γηαηί είλαη θαη απηή κηα ηξηαμνληθή άξζξσζε ηθαλή λα ιεηηνπξγεί ζε ηξία επίπεδα. Αλ θαη είλαη θαηαζθεπαζκέλε γηα θφξηηζε ζε αληίζεζε κε απηή ηνπ ψκνπ πνπ εμππεξεηεί θπξίσο ηελ θηλεηηθφηεηα, παξακέλεη δπλακηθά αζηαζήο θαη σο εθ ηνχηνπ επεξεάδεηαη ζεκαληηθά απφ ηελ θαηάζηαζε ηνπ κπτθνχ ζπζηήκαηνο. Οη ζχγρξνλεο απφςεηο ζηελ απνθαηάζηαζε ηνπ ηζρίνπ ζπγθιίλνπλ ζην φηη ε θεληξηθνπνίεζε ηεο θεθαιήο ηνπ κεξηαίνπ θαηά ηε δηάξθεηα ιεηηνπξγηθψλ ή αζιεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ είλαη αλαγθαία γηα ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηεο άξζξσζεο. Άιισζηε ε δηαηαξαρή ηεο αξκνληθήο ζρέζεο κεηαμχ θεθαιήο θαη θνηχιεο είλαη ε γελεζηνπξγφο αηηία ηεο δεπηεξνπαζνχο νζηεναξζξίηηδαο ζην ηζρίν. Έηζη εμεγείηαη γηαηί ηνχηε εκθαλίδεηαη ζηε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ζηηο γπλαίθεο παξά ζηνπο άλδξεο, θαζψο ην ζπρλφηεξν αίηην ηεο πξναλαθεξζείζαο δηαηαξαρήο είλαη ε ζπγγελήο δπζπιαζία ηνπ ηζρίνπ πνπ αθνξά θπξίσο ζηα θνξίηζηα παξά ζηα αγφξηα. εκαληηθφηαηνη κπο γηα ηνλ έιεγρν ηεο ζέζεο ηεο θεθαιήο ηνπ κεξηαίνπ ζηελ θνηχιε είλαη νη ζηξνθείο ηνπ ηζρίνπ. Τπάξρεη κηα αλαινγία δξάζεο ησλ ζηξνθέσλ ηνπ ηζρίνπ κε
8 ην ζηξνθηθφ πέηαιν ηνπ ψκνπ- πξέπεη λα ηνληζηεί ε ζεκαζία ηνπ φηη ε θαη ηζρίν άξζξσζε παξνπζηάδεη κεγαιχηεξν πνζνζηφ νιίζζεζεο απφ φηη θχιεζεο. Αιιά θη νη ππφινηπνη κπο ηεο πεξηνρήο έρνπλ ν θαζέλαο ηελ εηδηθή ζεκαζία ηνπ ζηε ιεηηνπξγία ηεο άξζξσζεο. α. Μεγάινο γινπηηαίνο: Τπάξρεη αλάγθε γηα έγθαηξε δξαζηεξηνπνίεζή ηνπ ζηελ θίλεζε ηεο έθηαζεο ηνπ ηζρίνπ. Η επαλεθπαίδεπζή ηνπ είλαη θξίζηκε γηα ηελ άξζξσζε θαη πξέπεη λα πξαγκαηνπνηείηαη ελψ ν ζεξαπεπηήο δίλεη εξέζηζκα γηα έιεγρν ηεο ιεθάλεο (εηθφλα 18 & 19). β. Μέζνο γινπηηαίνο: Η δξάζε ηνπ είλαη ζεκαληηθή γηα ηε ζηαζεξνπνίεζε ηεο ιεθάλεο θαη ηνπ ηζρίνπ ζην κεησπηαίν επίπεδν. Η ελδπλάκσζε ηνπ κέζνπ γινπηηαίνπ είλαη δπλαηή κε ρξήζε ηξνραιηψλ θαη βαξηδίσλ (εηθφλα 20). γ. ηξνθείο: Οη έζσ θαη νη έμσ ζηξνθείο ειέγρνπλ ηε ζέζε ηεο θεθαιήο ζηελ θνηχιε. σζηή θεληξηθνπνίεζε ηεο θεθαιήο πξνυπνζέηεη ζσζηή ιεηηνπξγία ησλ ζηξνθέσλ. Η ελδπλάκσζή ηνπο πξαγκαηνπνηείηαη κε έιεγρν ηεο ιεθάλεο, κέζσ εξεζηζκάησλ απφ ην ζεξαπεπηή. (εηθφλα 21 & 22). Μπνξεί λα εθηειεζηεί θαη ηζνκεηξηθή άζθεζε γηα ηνπο έμσ ζηξνθείο (εηθφλα 23). δ. Κνηιηαθνί: Οη αδχλακνη θνηιηαθνί νδεγνχλ ζε ππεξδξαζηήξηνπο πξνζαγσγνχο νη νπνίνη θαηαιήγνπλ ζε βξάρπλζε γηα λα επηηχρνπλ ζηαζεξνπνίεζε θνξκνχ-ππέινπ κε απνηέιεζκα αχμεζε ησλ ζπκπηεζηηθψλ θνξηίσλ ζηελ άξζξσζε ηνπ ηζρίνπ. Κξίλεηαη απαξαίηεηε ε ελδπλάκσζή ηνπο. ε. Πξνζαγσγνί: Η αλάγθε ραιάξσζεο-δηάηαζεο ησλ πξνζαγσγψλ ζε κηα νζηεναξζξίηηδα ηζρίνπ δε ζεκαίλεη φηη δελ πξέπεη λα εμεηάδνληαη φζνλ αθνξά ηε δχλακε θαη ηελ αληνρή ηνπο. Πξαθηηθά, νη πξνζαγσγνί ρξεηάδνληαη πάληα ελίζρπζε ηεο δχλακεο θαη ηεο
9 αληνρήο ηνπο θαη έλαο ηξφπνο είλαη κε ηε ρξήζε ηξνραιηψλ θαη βαξηδίσλ (εηθφλα 24 & 25). Η λεπξνκπτθή επαλεθπαίδεπζε ζα πξέπεη λα ζπγθαηαιέγεη θη αζθήζεηο ζε θιεηζηή βηνθηλεηηθή αιπζίδα κε ζθνπφ ηνλ έιεγρν θαη ηε ζηαζεξνπνίεζε ηνπ ηζρίνπ θαη ηεο ιεθάλεο ζε δηάθνξα επίπεδα (εηθφλα 26, 27, 28 & 29). ηα παξαδείγκαηα ησλ εηθφλσλ, ην πγηέο ζθέινο νιηζζαίλεη κε ηε βνήζεηα ηεο πεηζέηαο ζην δάπεδν. Σέινο, ρξήζηκε θξίλεηαη θαη ε επαλεθπαίδεπζε ηεο ηδηνδεθηηθφηεηαο κε ρξήζε δίζθνπ ηζνξξνπίαο (εηθφλα 30 & 31). 4. Παξέκβαζε ζε πεξηνρέο πνπ επεξεάδνπλ ηελ άξζξσζε ηνπ ηζρίνπ Ο ζεξαπεπηήο πξέπεη λα είλαη ηθαλφο λα δηαθξίλεη πεξηνρέο εθηφο ηεο άξζξσζεο ηνπ ηζρίνπ ζηηο νπνίεο έρεη αιιάμεη ε βηνκεραληθή θαη, ηειηθά, επεξεάδνπλ δπλακηθά ην ηζρίν. α. Βηνκεραληθέο δηαηαξαρέο ηεο νζθπτθήο κνίξαο ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο: Απμεκέλε ιφξδσζε ηεο νζθπτθήο κνίξαο νδεγεί ζε πξφζζηα θιίζε ιεθάλεο ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο νδεγεί ζε αδπλακία ηνπ εγθάξζηνπ θνηιηαθνχ κε επαθφινπζν ηε ζχζπαζε-βξάρπλζε ησλ πξνζαγσγψλ. Η πξφζζηα θιίζε ηεο ιεθάλεο νδεγεί επίζεο ζε ζέζε θάκςεο ηελ άξζξσζε ηνπ ηζρίνπ κε απνηέιεζκα ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο έθηαζεο (βξάρπλζε ιαγνλνςντηε). Η παξέκβαζή καο έγθεηηαη ζηελ αιιαγή ηεο βηνκεραληθήο ηεο νζθπτθήο κνίξαο ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο κε ελδπλάκσζε ησλ αδχλακσλ κπψλ θαη δηάηαζε ησλ βξαρπκέλσλ. β. Βηνκεραληθέο δηαηαξαρέο ηνπ πέικαηνο: Η βιαηζνπιαηππνδία νδεγεί ην ηζρίν ζε έζσ ζηξνθή. Η ρξήζε εηδηθνχ αλαηνκηθνχ πάηνπ ππνδεκάησλ θαη ε ελδπλάκσζε ησλ κπψλ πνπ εληζρχνπλ ηελ πνδηθή θακάξα κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ.
10 γ. Αληζνζθειία: Δίλαη πηζαλή ε αλάπηπμε αξζξίηηδαο ζην ζθέινο κε ην κεγαιχηεξν κήθνο. Η ιχζε δίλεηαη κε ηε ρξήζε εηδηθνχ αλπςσηηθνχ πάηνπ ππνδεκάησλ. Σα παξαπάλσ παξαδείγκαηα δελ είλαη ηα κνλαδηθά αιιά είλαη ελδεηθηηθά γηα ηνλ ηξφπν πνπ βηνκεραληθέο δηαηαξαρέο ζε άιιεο πεξηνρέο κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζηελ αλάπηπμε νζηεναξζξίηηδαο ή ζηε γξεγνξφηεξε εμέιημή ηεο. ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ: Ο ζηφρνο ηεο ζεξαπεπηηθήο πξνζέγγηζεο ζηελ νζηεναξζξίηηδα είλαη ε επίηεπμε-επαλαθνξά ελφο ιεηηνπξγηθνχ θη νξζνχ θηλεηηθνχ πξνηχπνπ, αθνχ θάζε άξζξσζε κε κε νκαιφ θηλεηηθφ πξφηππν νδεγείηαη καζεκαηηθά ζηνλ εθθπιηζκφ θαη ηελ θαηαζηξνθή. Οη έξεπλεο έρνπλ ζηξαθεί πεξηζζφηεξν ζε πξνγξάκκαηα απνθαηάζηαζεο κεηά απφ ρεηξνπξγηθή επέκβαζε νιηθήο αξζξνπιαζηηθήο ή άιισλ κεζφδσλ εγρείξεζεο. Δίλαη ζεκαληηθφ λα ηνλίζνπκε φηη ε αληηκεηψπηζε ηεο αξρφκελεο νζηεναξζξίηηδαο κπνξεί λα απνηξέςεη ηελ επέκβαζε ή λα ηελ θαζπζηεξήζεη. Έλα απφ ηα βαζηθά πξσηφθνιια αληηκεηψπηζεο ηεο νζηεναξζξίηηδαο ηνπ ηζρίνπ πεξηιακβάλεη πξνγξάκκαηα αζθήζεσλ πνπ ζθνπεχεη ζε θαιχηεξε κπτθή ιεηηνπξγία θαη αξζξηθή θηλεηηθφηεηα. Ωζηφζν, ζε πξφζθαηε, επξεία, βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε απφ πέληε βάζεηο δεδνκέλσλ δελ πξνέθπςαλ αξθεηά ζηνηρεία ψζηε λα ππνζηεξίμνπλ ηηο επηδξάζεηο ηεο άζθεζεο σο κφλν ζεξαπεπηηθφ κέζν γηα ηελ νζηεναξζξίηηδα ηνπ ηζρίνπ (Fransen et al, 2002). ε έξεπλα πνπ δηεμήρζε ζε θεληξηθφ λνζνθνκείν ηεο Υάγεο έγηλε ζχγθξηζε ηεο εθαξκνγήο πξνγξάκκαηνο αζθήζεσλ θαη πξσηνθφιινπ ζεξαπεπηηθψλ δηα ρεηξφο ηερληθψλ, κε θαιχηεξα απνηειέζκαηα γηα ην δεχηεξν (Hoeksma et al, 2004).
11 Πξνηείλνπκε ηνλ θαηάιιειν ζπλδπαζκφ ησλ δχν σο ηελ πην νινθιεξσκέλε θαη βέιηηζηε ιχζε. Αδηακθηζβήηεηα, ε αληηκεηψπηζε ηεο πξψηκεο νζηεναξζξίηηδαο ηνπ ηζρίνπ κε ηηο ζεξαπεπηηθέο δηα ρεηξφο ηερληθέο κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί ηφζν απφ θαηάιιειν αζθεζηνιφγην, φζν θαη απφ νπνηνδήπνηε άιιν κέζν ηεο ζπληεξεηηθήο ζεξαπείαοειεθηξνζεξαπεία, ζεξκνζεξαπεία ή θξπνζεξαπεία, θ.ι.π. ΔΤΥΑΡΙΣΙΔ: Δπραξηζηνχκε ηε θνηηήηξηα ηεο Ιαηξηθήο ρνιήο Α.Π.Θ. Μαξγαξηηνπνχινπ Ηξψ γηα ηε ζπκκεηνρή ηεο σο κνληέιν ζην θσηνγξαθηθφ πιηθφ ηεο εξγαζίαο. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 1. Cipriano J. Joseph. Photographic manual of regional orthopaedic and neurological tests. Lippincott Williams & Wilkins; 2003. 2. Evjenth Olaf, Hamberg Jern. Autostretching. The complete manual of specific stretching. Alfta Rehab Forlag; 1991. 3. Evjenth Olaf, Hamberg Jern. Muscle stretching in manual therapy. Volume I. The extremities. Alfta Rehab Forlag; 1998. 4. Fransen M., Mc Connell S., Bell M. Therapeutic exercise for people with osteoarthritis of the hip or knee. A systematic review. Journal of Rheumatology. 2002; 29 (8): 1737-45. 5. Greenman E. Philip. Principles of manual medicine. Lippincott Williams & Wilkins; 1996.
12 6. Haarer-Becker Rosi, Schoer Dagmar. Φπζηθνζεξαπεία ζηελ νξζνπαηδηθή θαη ηξαπκαηηνινγία. Ιαηξηθέο Δθδφζεηο ηψθεο; 1999. 7. Hartman Laurie. Handbook of osteopathic technique. Chapman & Hall; 1997. 8. Hoeksma H. L., Dekker J., Ronday H. K., Heering A., Van Der Lubbe N., Vel C. Comparison of manual therapy and exercise therapy in osteoarthritis of the hip: a randomized clinical trial. Arthritis Rheumatology. 2004; 51 (5): 722-729. 9. Kisner Carolyn, Collby Lynn Allen. Θεξαπεπηηθέο αζθήζεηο. Βαζηθέο αξρέο θαη ηερληθέο. Ιαηξηθέο Δθδφζεηο ηψθεο; 2003. 10. Kaltenborn M. Freddy. Manual mobilization of the joints. Volume I. The extremities. Olaf Norlis Bockhandel; 1999. 11. Leivseth G., Torstensson J., Reikeras O. Effect of passive muscle stretching in osteoarthritis of the hip. Clinical Science (London). 1989; 76 (1): 113-7. 12. Lewit Karel. Manipulative therapy in rehabilitation of the locomotor system. Butterworth-Heinemann; 1999. 13. Magee J. David. Orthopedic physical assessment. Saunders; 2002. 14. Neumann D. A., Cook T. M. Effect of load and carrying position on the electromyographic activity of the gluteus medius muscle during walking. Physical Therapy. 1985; 65 (3): 305-11. 15. Nordin Margareta, Frankel Victor. Basic biomechanics of musculoskeletal system. Lippincott Williams & Wilkins; 2001. 16. Petty J. Nicola, Moore P. Ann. Neuromusculoskeletal examination and assessment. A handbook for therapists. Churchill Livingstone; 1998.
13 17. Sims K. The development of hip osteoarthritis: implications for conservative management. Manual Therapy 1999; 4 (3): 127-35. 18. πκεσλίδεο Παλαγηψηεο. Οξζνπαηδηθή. Παζήζεηο θαη θαθψζεηο ηνπ κπνζθειεηηθνχ ζπζηήκαηνο. University Studio Press; 1996. 19. Wagner S., Hofstetter W., Chiquet M., Mainil-Varlet P., Stauffer E., Ganz R., Siebenrock K. A. Early osteoarthritic changes of human femoral head cartilage subsequent to femoro-acetabular impingement. Osteoarthritis Cartilage. 2003; 11 (7): 508-18. ΔΙΚΟΝΔ: Δικόνα 1 ΜΤΪΚΗ ΑΝΙΟΡΡΟΠΙΑ ΒΡΑΥΤΝΗ - ΤΠΔΡΣΟΝΙΑ ΑΓΤΝΑΜΙΑ ΑΝΑΥΑΙΣΙΗ Δικόνα 2
14 Δικόνα 3 Δικόνα 6 Δικόνα 4 Δικόνα 7 Δικόνα 5 Δικόνα 8
15 Δικόνα 9 Δικόνα 12 Δικόνα 10 Δικόνα 13 Δικόνα 11 Δικόνα 14
16 Δικόνα 15 Δικόνα 18 Δικόνα 16 Δικόνα 19 Δικόνα 17 Δικόνα 20
17 Δικόνα 21 Δικόνα 24 Δικόνα 22 Δικόνα 25 Δικόνα 23 Δικόνα 26
18 Δικόνα 27 Δικόνα 30 Δικόνα 28 Δικόνα 31 Δικόνα 29 Σημείωζη από ηοςρ ζςγγπαθείρ: Οι εικόνερ παπαηίθενηαι ζε έγσπωμη μοπθή και ζε μέγεθορ ανάλογο ηηρ δημοζιεςμένηρ μοπθήρ, αλλά ηο ηλεκηπονικό απσείο πος ηιρ πεπιέσει δίνει ηη δςναηόηηηα κάθε ηεσνικήρ επεξεπγαζίαρ για ηην καλύηεπη και καηαλληλόηεπη εκηύπωζή ηοςρ ζηο πεπιοδικό.
19