ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Παράγοντεσ υμμετοχήσ Ενηλίκων ςτην Εκπαίδευςη: Ζητήματα Κινητοποίηςησ και Πρόςβαςησ ςε Οργανωμζνεσ Εκπαιδευτικζσ Δραςτηριότητεσ Ενότητα 7: Θεωρίεσ Συμμετοχισ Ενθλίκων ςε Εκπαιδευτικζσ Μζροσ ΙΙ Γιϊργοσ Κ. Ηαρίφθσ
Άδειεσ Χρήςησ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 2
Χρηματοδότηςη Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Β. Θεωρίεσ και ςυνθετικζσ προςεγγίςεισ παραγόντων ςυμμετοχήσ ενηλίκων ςε εκπαιδευτικζσ δραςτηριότητεσ Ζρευνεσ, τυπολογίεσ και ερμθνευτικά μοντζλα για τθ ςυμμετοχι των ενθλίκων ςτθν εκπαίδευςθ
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΕΜΙΝΑΡΙΟ 7 ο ΘΕΩΡΙΕ ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ε ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΜΕΡΟ ΙΙ Η θεωρία τησ μετάβαςησ (life transitions theory), η θεωρία των ομάδων αναφοράσ (reference group theory), η θεωρία τησ κοινωνικήσ ςυμμζτοχησ (social participation theory)
ΘΕΩΡΙΕ ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ε ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΜΕΡΟ ΙΙ (1/10) Μζςα ςτο ευρφ πλαίςιο τθσ ανκρϊπινθσ ανάπτυξθσ, θ ςυμμετοχι ςτθν εκπαίδευςθ ςυνεχίηει να αποτελεί το πεδίο που προςελκφει το ενδιαφζρον των περιςςότερων ερευνθτϊν ςτο χϊρο τθσ εκπαίδευςθσ των ενθλίκων. Πολλοί είναι οι ερευνθτζσ που επιμζνουν ςτθ ςυςτθματοποίθςθ των παραγόντων που επιδροφν ζμμεςα ι άμεςα ςτθν απόφαςθ πολλϊν ενθλίκων να ςυμμετζχουν ςε εκπαιδευτικζσ ι μακθςιακζσ δραςτθριότθτεσ, αλλά ακόμθ περιςςότεροι είναι και όςοι δίνουν ζμφαςθ ςτθ ςυνκετικι επίδραςθ δομικϊν, πολιτιςμικϊν, κοινωνικο-οικονομικϊν και ψυχολογικϊν χαρακτθριςτικϊν ςτθν κατανόθςθ των παραγόντων ςυμμετοχισ. 6
ΘΕΩΡΙΕ ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ε ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΜΕΡΟ ΙΙ (2/10) Ωςτόςο, ςχεδόν όλεσ οι προςεγγίςεισ αποτελοφν παραλλαγζσ μίασ βαςικισ ακροιςτικισ τοποκζτθςθσ (accumulation thesis) ςφμφωνα με τθν οποία δίνουν προτεραιότθτα ςτθν επίδραςθ τθσ προθγοφμενθσ ςυμπεριφοράσ των ενθλίκων ςχετικά με το κατά πόςο κα αποφαςίςουν να ςυμμετάςχουν ςε εκπαιδευτικζσ δραςτθριότθτεσ ςτο μζλλον. Όπωσ χαρακτθριςτικά υποςτθρίηει ο Tuijnman (1991), ο μοναδικόσ παράγοντασ πρόβλεψθσ τθσ ςυμμετοχισ ενθλίκων ςτθν εκπαίδευςθ είναι θ προθγοφμενθ ςυμμετοχι τουσ ςε αυτι. Αξίηει ωςτόςο να ςθμειωκεί πωσ ακόμθ και ςε αυτι τθν περίπτωςθ οι ςυςχετιςμοί είναι ςχετικά αδφναμοι. 7
ΘΕΩΡΙΕ ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ε ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΜΕΡΟ ΙΙ (3/10) Θ ςυμμετοχι ςτθν εκπαίδευςθ ενθλίκων δεν είναι δυνατό να ερμθνευκεί χωρίσ να αναλυκοφν και ςυνυπολογιςτοφν όλοι εκείνοι οι παράγοντεσ οι οποίοι επιδροφν ςτθ ςυςςϊρευςθ εκπαιδευτικϊν και μακθςιακϊν εμπειριϊν εν γζνει. 8
ΘΕΩΡΙΕ ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ε ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΜΕΡΟ ΙΙ (4/10) Αυτό που χρειάηεται να μελετθκεί περιςςότερο είναι θ ανάγκθ δθμιουργίασ ενόσ αναλυτικοφ μοντζλου το οποίο κα μασ δϊςει τθ δυνατότθτα να κατανοιςουμε καλφτερα όλουσ εκείνουσ του παράγοντεσ που εμπλζκονται ςε αυτι τθ διαδικαςία, τόςο ςε ςχζςθ με το μζγεκοσ όςο και ςε ςχζςθ με το ρόλο των παραγόντων αυτϊν. 9
ΘΕΩΡΙΕ ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ε ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΜΕΡΟ ΙΙ (5/10) Πρόκειται ουςιαςτικά για μια διαλεκτικι διαδικαςία μεταξφ αυτοφ που μακαίνεται (προϊόν μάκθςθσ) και αυτοφ που μασ οδθγεί ςτθ μάκθςθ (κίνθτρο). 10
ΘΕΩΡΙΕ ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ε ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΜΕΡΟ ΙΙ (6/10) Μζςα ςτο πλαίςιο αυτό, κίνθτρο για μάκθςθ μπορεί να ςθμαίνει τουλάχιςτον δφο πράγματα: 11
ΘΕΩΡΙΕ ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ε ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΜΕΡΟ ΙΙ (7/10) Κατά τθν πρϊτθ ερμθνεία θ μάκθςθ είναι τόςο θ διαδικαςία όςο και το αποτζλεςμα. Το ερϊτθμα που αφορά ςτα κίνθτρα είναι το ποιοι ςτόχοι, ποιεσ προςδοκίεσ και ποιεσ δράςεισ ενεργοποιοφν τθ διαδικαςία και τα αποτελζςματα τθσ μάκθςθσ. Κατά την ερμηνεία αυτή το κίνητρο προηγείται και η μάθηςη ζπεται. 12
ΘΕΩΡΙΕ ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ε ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΜΕΡΟ ΙΙ (8/10) Σφμφωνα με τθ δεφτερθ ερμθνεία θ διαδικαςία μάκθςθσ είναι αυτι που οδθγεί ςτθν ενεργοποίθςθ των παραγόντων εκείνων που δθμιουργοφν το κίνθτρο για μάκθςθ και για μελλοντικι μάκθςθ. Κατά την ερμηνεία αυτή η μάθηςη προηγείται και το κίνητρο ζπεται. Θ διαδικαςία μάκθςθσ ενεργοποιεί το κίνθτρο για ςυνεχι μάκθςθ. 13
ΘΕΩΡΙΕ ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ε ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΜΕΡΟ ΙΙ (9/10) Πζρα όμωσ από αυτοφ του είδουσ τισ ερμθνείεσ κα πρζπει επιπλζον να λάβουμε υπόψθ μασ και το ότι τα κίνθτρα όπωσ και θ μάκθςθ από τθ ςτιγμι που ενεργοποιοφνται δεν παραμζνουν αναλλοίωτα αλλά μεταβάλλονται ανάλογα με τισ ςυνκικεσ (κοινωνικζσ, οικονομικζσ, πολιτιςμικζσ, διάκεςθσ, κλπ.) αλλά ανάλογα και με τισ προςδοκίεσ των ςυμμετεχόντων και τισ προθγοφμενεσ εμπειρίεσ τουσ (μακθςιακζσ, εκπαιδευτικζσ, κλπ.). 14
ΘΕΩΡΙΕ ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Ε ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΜΕΡΟ ΙΙ (10/10) Ζνα τζτοιο διευρυμζνο πλαίςιο ερμθνείασ των κινιτρων ςυμμετοχισ όςο περίπλοκο και αν φαίνεται, δθμιουργεί ζνα ακόμθ επίπεδο αναφοράσ για τθν οργάνωςθ μιασ ςυνολικισ κεωρθτικισ προςζγγιςθσ ςε ζνα ηιτθμα που αποτελεί ενδεχομζνωσ και το πιο ςθμαντικό ςτο χϊρο τθσ εκπαίδευςθσ των ενθλίκων, τόςο κεωρθτικά όςο και ςτθν πράξθ. 15
ημείωμα Αναφοράσ Copyright Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ, Γιϊργοσ Κ. Ηαρίφθσ. «Παράγοντεσ Συμμετοχισ Ενθλίκων ςτθν Εκπαίδευςθ: Ηθτιματα Κινθτοποίθςθσ και Πρόςβαςθσ ςε Οργανωμζνεσ Εκπαιδευτικζσ. Ενότθτα 7: Θεωρίεσ Συμμετοχισ Ενθλίκων ςε Εκπαιδευτικζσ Μζροσ ΙΙ». Ζκδοςθ: 1.0. Θεςςαλονίκθ 2015. Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: http://opencourses.auth.gr/eclass_courses.
ημείωμα Αδειοδότηςησ Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομι *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Σζλοσ ενότητασ Επεξεργαςία: Χριςτίνα Πάςχου Θεςςαλονίκθ, Εαρινό Εξάμθνο 2014-2015
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ημειώματα
Διατήρηςη ημειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το Σθμείωμα Αναφοράσ το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ.