ΝΕΟΣΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΗΝ ΑΝΣΙΜΕΣΩΠΙΗ ΣΗ ΤΠΕΡΣΑΗ ΣΟΤ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΤ ΚΑΙ ΣΟΤ ΑΘΕΝΕΙ ΜΕ ΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΣΗ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΒΑΪΑ ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΗΜΟΝΙΚΟ ΤΝΕΡΓΑΣΗ ΔΙΑΒΗΣΟΛΟΓΙΚΟΤ ΚΕΝΣΡΟΤ ΝΟ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ
Υπέπσαςη μια σταθερά αυξημένη αρτηριακή πίεση που υπερβαίνει τα 140/90 mmhg Ιδιοπαθήρ Δευτεροπαθής ~95% ~5% Χπ. Νευπική Ανεπάπκεια Σσένψςη Νευπικήρ Απσηπίαρ (νευπαγγειακή τπέπσαςη) ~1% Φαιοφπψμοκύσσψμα Ππψσ. αλδοςσεπονιςμόρ ς. Cushing Σσένψςη Ιςθμού Αοπσήρ
Υπέπσαςη Η Υπέπσαςη πποςβάλλει σο 15-25% σοτ πληθτςμού σψν ενηλίκψν ςσιρ οικονομικά αναπστγμένερ φώπερ Σσην Ελλάδα η ανσίςσοιφη ςτφνόσησα ανέπφεσαι ςε 28% Η ςφέςη μεσαξύ ατξημένηρ απσηπιακήρ πίεςηρ και ατξημένοτ καπδιαγγειακού κινδύνοτ είναι ςτνεφήρ και ανεξάπσηση από άλλοτρ παπάγονσερ κινδύνοτ
Υπέπσαςη Δπά βλαπσικά ςσα όπγανα-ςσόφοτρ : Καπδιά Εγκέυαλορ Νευποί δπάςη ποτ εξαπσάσαι από : σο ύχορ σηρ Α.Π. ση φπονική διάπκεια σηρ νόςοτ
Ταξινόμηση ςζηολική Διαζηολική Ιδανική <120 και <80 Φυσιολογική 120-129 και/ή 80-84 Υψηλή φυσιολογική Υπέρταση 1 ου βαθμού (ήπια) Υπέρταση 2 ου βαθμού (μέτρια) Υπέρταση 3 ου βαθμού (βαριά) Μεμονωμένη συστολική υπέρταση 130-139 και/ή 85-89 140-159 και/ή 90-99 160-179 και/ή 100-109 180 και/ή 110 140 και < 90 ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105 1187
Καπδιαγγειακόρ κίνδτνορ ESH/ESC Guidelines J Hypertension 2007; 25:1105 1187
Υπέπσαςη H ανσιϋπεπσαςική θεπαπεία σον κίνδτνο: - ΑΕΕ 40% - Σσευ Νόςορ 25% - Καπδ Ανεπάπκεια 50% Όςο μεγαλύσεπορ είναι ο καπδιαγγειακόρ κίνδτνορ σόςο μεγαλύσεπο είναι σο όυελορ σηρ ανσιϋπεπσαςικήρ θεπαπείαρ Τπο θεπαπεία Ρςθμιζμένοι 25% Τπο θεπαπεία Απύθμιζηοι 25% Αδιάγνωζηοι 40% Διαγνωζμένοι σωπίρ θεπαπεία 10% Γ. Στεργίου και συν. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 2008, 25(3):271-285
ΤΠΓΡΣΑΕ ΔΖΑΒΕΣΕ
ΠΑΡΑΣΗΡΕIΣΑΙ ΗΜΑΝΣΙΚH ΑYΞΗΗ ΣΗς ΕΠIΠΣΩΗς ΣΟΤ Δ-2 2000 135 ΕΚΑΣΟΜΜYΡΙΑ ΔΙΑΒΗΣΙΚΟI 2025 300 ΕΚΑΣΟΜΜYΡΙΑ ΔΙΑΒΗΣΙΚΟI
ΑΠO ΣΟΤς ΔΖΑΒΕΣΖΗΟYς ΑΘΓΚΓIς ΠΓΡΖOΣΓΡΟΖ ΑΠO ΣΟΤς ΙΖΟYς ΓΙΦΑΚIΔΟΤΚ ΑΡΣΕΡΖΑΗH ΤΠEΡΣΑΕ * Οι σοβαρές καρδιαγγειακές επιπλοκές εμφανίζονται σε υπερδιπλάσια συχνότητα σε ασθενείς με συνύπαρξη υπέρτασης και διαβήτη από ότι σε κάθε νόσημα μεμονωμένα * ημαντικό ρόλο στο διαβήτη διαδραματίζει η εμφάνιση της διαβητικής νεφροπάθειας που υπερδιπλασιάζεται όταν συνυπάρχει και αρτηριακή υπέρταση.
Η ΤΠEΡΣΑΗ ΣΟΤπ ΔΙΑΒΗΣΙΚΟYπ ΤΝΟΔΓYΓΣΑΙ ΑΠO ΙΖΗΡΟΘΓΤΗΩΙΑΣΖΚΟΤΡIΑ *Η μικοξλερκωμαηιμξροία είμαι έμαπ δείκηηπ μεθοικήπ δρζλειηξρογίαπ και ξθείλεηαι ζε βλάβη ηξρ ζπειοάμαηξπ από ηημ αρνημέμη εμδξζπειοαμαηική πίεζη. *Απξηελεί επίζηπ, έμαμ αμενάοηηηξ παοάγξμηα κιμδύμξρ για ηημ αμάπηρνη καοδιαγγειακήπ μόζξρ. *Γίμαι έμαπ ποξγμωζηικόπ δείκηηπ καοδιαγγειακήπ θμηηόηηηαπ ηωμ διαβηηικώμ.
Ο ΣOΦΟς ΕIΝΑΙ Η ΑΡΣΗΡΙΑΚH ΠIΕΗ < 130 / 80 MMHG ΑΠO ΣΙς ΜΕΛEΣΕς UKPDS, HOT, ABCD ΚΑΙ ALLHAT ΑΠΟΔΕIΦΘΗΚΕ OΣΙ ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΙΣΕΤΦΘΕI Ο ΣOΦΟς ΕIΝΑΙ ΑΠΑΡΑIΣΗΣΗ Η ΦΡΗΙΜΟΠΟIΗΗ ΤΝΔΤΑΜΩΝ ΠΕΡΙOΣΕΡΩΝ ΥΑΡΜAΚΩΝ.
Μελέτη ΗΟΣ : αναγκαίοι οι συνδυασμοί για επίτευξη των τιμών-στόχων της ΑΠ (ΔΑΠ) Έναπξη ςνδςαζμένη θεπαπεία Μονοθεπαπεία Σέλορ 41% 59% 68% 32% 161/98 ΑΠ/ΔΑΠ 142/83 mmhg Hansson et al 1998
OΛΑ ΣΑ ΑΝΣΙΤΠΓΡΣΑΙΚA ΜΓIΩΝΟΤΝ ΣΟΤπ ΚΑΡΔΙΑΓΓΓΙΑΚΟYπ ΚΙΝΔYΝΟΤπ Γ YΓΚΡΙΗ ΜΓ ΣΟ ΓΙΚΟΝΙΚO ΦAΡΜΑΚΟ ηη SHEP η μείωζη ηξρ ζςεηικξύ κιμδύμξρ ήηαμ διπλάζια ζηξρπ διαβηηικξύπ ζε ζύγκοιζη με ηξρπ μη-διαβηηικξύπ. ηη Syst-Eur ξ ζςεηικόπ κίμδρμξπ για καοδιαγγειακά μειώθηκε καηά 69% ζηξρπ διαβηηικξύπ έμαμηι 26% ζηξρπ μη-διαβηηικξύπ.
Ανσιϋπεπσαςικά υάπμακα ππώσηρ γπαμμήρ Η επιλογή σοτ ππώσοτ ανσιϋπεπσαςικού δεν έφει σόςη μεγάλη ςημαςία Θειαζιδικά διοτπησικά (πποςοφή ςε ΣΔ και ςε μεσαβολικό ςύνδπομο) β-αποκλειςσέρ (κτπίψρ ςε ΣΝ) (πποςοφή ςε ηλικιψμένοτρ, ςε ΣΔ και ςε μεσαβολικό ςύνδπομο) α-μεα Ανσ. Αςβεςσίοτ ΑΤ1Α Αναστολείς ρενίνης (αλισκιρένη) Mελέτες Avoid, Aloft
ΔΙΑΦΓΡΟΤΝ ΟΙ ΠΡΟΣΑΣΓΤΣΙΚΓπ ΔΡΑΓΙπ ΜΓΣΑΞΤ ΣΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΑΝΣΙΤΠΓΡΣΑΙΚΩΝ Παοόλξ όηι ξι μεηαμαλύζειπ ηωμ ζργκοιηικώμ μελεηώμ μεηανύ ηωμ διαθόοωμ ξμάδωμ αμηιρπεοηαζικώμ δεμ δίμξρμ νεκάθαοα απξηελέζμαηα ρπεοξςήπ ηηπ μιάπ ξμάδξπ έμαμηι ηωμ ρπξλξίπωμ ζηα καοδιαγγειακά ζρμβάμαηα, εμηξύηξιπ, ξι αμγα και ξι ΑΣ1 απέδειναμ όηι έςξρμ ποξζηαηερηική δοάζη ζηη διαβηηική μεθοξπάθεια και ζηημ ενέλινή ηηπ ποξπ ηελικό ζηάδιξ μεθοικήπ αμεπάοκειαπ. Θεωοηηικά ξι αμγα και ξι ΑΣ1 αμηαγωμιζηέπ μπξοξύμ μα ςξοηγηθξύμ ωπ θάομακα ποώηηπ επιλξγήπ.
The Losartan Intervention For Endpoint Reduction in Hypertension Study Aνάλςζη 1195 αζθενών με διαβήηη καηά ηην έναπξη LH Lindholm, et al Lancet 2002; 359:1004-1010
LIFE:ΔΙΑΒΗΣΗς ΙΣΟΡΙΚΟ Σο φάρμακο επιλογής για τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου στους διαβητικούς δεν έχει προσδιορισθεί Για το λόγο αυτό, στην προκαθορισμένη ανάλυση της LIFE αξιολογήθηκε η επίδραση του losartan και της ατενολόλης σε ασθενείς με υπέρταση και διαβήτη LH Lindholm, et al Lancet 2002; 359:1004-1010
LIFE: ΔΙΑΒΗΣΗς ΤΝΟΛΙΚΟς ΠΡΩΣΑΡΧΙΚΟς ΣΟΧΟς ΓΙΑ ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΜΕΙΩΗ ΣΗς ΑΠ 24 20 Atenolol Losartan Ποζοζηό αζθενών πος εμθάνιζαν ηο ππώηο ζύμβαμα (%) 16 12 8 4 Με ηαηιζηική Πποζαπμογή = 24.5%; p=0 031 Υωπίρ ηαηιζηική Πποζαπμογή = 26.7%; p=0 017 0 Μήνες 0 6 12 18 24 30 36 42 48 54 60 66 Losartan (n) 586 569 558 548 532 520 513 501 484 459 237 127 Atenolol (n) 609 588 562 552 540 527 507 486 472 434 204 99 LH Lindholm, et al Lancet 2002; 359:1004-1010
πρώτο σύμβαμα (%) Ποσοστό ασθενών ποσ εμυάνισαν το πρώτο σύμβαμα (%) Ποσοστό ασθενών (%) IFE: ιαβήτης ια παρόμοια είωση της Π Καπδιαγγειακή Θνηζιμόηηηα 12 10 Atenolol Losartan 8 6 4 Με ηαηιζηική Πποζαπμογή = 37%; p=0 028 2 Υωπίρ ηαηιζηική Πποζαπμογή = 38%; p=0 019 0 Θαναηηθόπα και μη Εμθπάγμαηα ηος Μςοκαπδίος 12 10 Atenolol Losartan 8 6 4 2 Με ηαηιζηική Πποζαπμογή = 17%; p=0 373 0 Υωπίρ ηαηιζηική Πποζαπμογή = 19%; p=0 318 Ποσοστό ασθενών ποσ εμυάνισαν το LH Lindholm, et al Lancet 2002; 359:1004-1010 Θαναηηθόπα και μη Εγκεθαλικά Επειζόδια 12 10 8 6 4 2 0 Atenolol Losartan Με ηαηιζηική Πποζαπμογή = 21%; p=0 204 Υωπίρ ηαηιζηική Πποζαπμογή = 22%; p=0 190 0 6 12 18 24 30 36 42 48 54 60 66 Μήνερ
2009: Επανεκσίμηςη σψν οδηγιών σοτ 2007 Επίπεδα ςσόφοι σηρ θεπαπείας Σσοτρ διαβησικούρ; <140/90 mmhg και μάλιςσα κονσά ςσιρ σιμέρ 130/80mmHg Μείψςη καπδιαγγειακών επειςοδίψν Διαβησικοί με ΑΠ <130 mmhg δεν τποςσηπίζεσαι αδιάςειςσα από δεδομένα μελεσών Ο πόλορ σηρ τποκλινικήρ βλάβηρ οπγάνψν-ςσόφψν ςσην εκσίμηςη σοτ ολικού καπδιαγγειακού κινδύνοτ
2009: Επανεκσίμηςη σψν οδηγιών σοτ 2007 Έναπξη σηρ θεπαπείαρ Τι γίνεσαι με σην τπέπσαςη ςσαδίοτ 1 ςσοτρ διαβησικούρ; Μελέσερ FEVER, ABCD, MICROHOPE, ADVANCE, PROGRESS Έναπξη θεπαπείαρ ευόςον δεν επαπκούν σα τγιεινοδιαισησικά μέσπα Διαβησικοί με ΑΠ ςσα ανώσεπα υτςιολογικά επίπεδα και φψπίρ τποκλινική βλάβη οπγάνψν-ςσόφψν δεν φπειάζονσαι οπψςδήποσε θεπαπεία Ο πόλορ σηρ τποκλινικήρ βλάβηρ οπγάνψν-ςσόφψν ςσην εκσίμηςη σοτ ολικού καπδιαγγειακού κινδύνοτ
2009: Επανεκσίμηςη σψν οδηγιών σοτ 2007 Σσπασηγικέρ θεπαπείαρ Ιςφύοτν οι οδηγίερ σοτ 2007 Οι αναςσολείρ πενίνηρ αποσελούν ση μόνη καινούπια ομάδα ανσιτπεπσαςικών ποτ έφει ειςαφθεί ςσην κλινική ππάξη Νέερ ομάδερ ανσιτπεπσαςικών παπαγόνσψν βπίςκονσαι ςε ππώιμα επετνησικά ςσάδια Ανσαγψνιςσέρ τποδοφέψν ενδοθηλίνηρ
2009: Επανεκσίμηςη σψν οδηγιών σοτ 2007 Στνδταςμένη ανσιτπεπσαςική θεπαπεία Η πύθμιςη σηρ πίεςηρ γίνεσαι ςση ςτνσπιπσική πλειοχηυία σψν αςθενών με ςτνδταςμό 2 σοτλάφιςσον υαπμάκψν Χοπήγηςη ςτνδταςμού από σην απφή κτπίψρ ςε άσομα τχηλού κινδύνοτ Η φοπήγηςη ςτνδταςμού ςε ένα ςκεύαςμα ατξάνει ση ςτμμόπυψςη σοτ αςθενή
2009: Επανεκσίμηςη σψν οδηγιών σοτ 2007 Στνδταςμένη ανσιτπεπσαςική θεπαπεία Διοτπησικό και α-μεα ή ΑΥΑ ή ανσ.ca α-mea και ανσ.ca ΑΤ1Α και ανσ.ca Διοτπησικό και β-αποκλειςσήρ: Πποςοφή ςε διαβήση και μεσαβολικό ς. Διοτπησικό και α-μεα ή ΑΥΑ και ανσ.ca
2009: Επανεκσίμηςη σψν οδηγιών σοτ 2007 Θεπαπεία σψν ςτνοδών παπαγόνσψν κινδύνοτ Υπολιπιδαιμικά υάπμακα Σσασίνη και αμλοδιπίνη μείψςη καπδιαγγειακών ςτμβαμάσψν Μελέση ASCOT-LLA Σσασίνη ςε αςθενείρ φψπίρ πποηγούμενα ςτμβάμασα και LDL>130 και CRP: 44% καπδιαγγειακού κινδύνοτ Μελέση JUPΙΤER Ανσιαιμοπεσαλιακά Μελέσερ ππψσογενούρ ππόληχηρ: Αςπιπίνη: 12% κύπιψν καπδιαγγειακών ςτμβαμάσψν Γλτκαιμικόρ έλεγφορ
2011: Καναδικέρ οδηγίερ Το 2010, μια νέα έπετνα σηρ ςσασιςσικήρ τπηπεςίαρ σοτ Καναδά ανέυεπε όσι ο Καναδάρ είφε σα τχηλόσεπα ςσον κόςμο εθνικά ποςοςσά τπεπσαςικών ποτ έφοτν καλή ενημέπψςη για σην τπέπσαςη και όσι η νόςορ ελέγφεσαι ςε ποςοςσό 66% (ςε άλλερ φώπερ <30%) Επιπλέον δεδομένα έδειξαν όσι τπάπφει ςσα ποςοςσά καπδιαγγειακών επειςοδίψν, εγκευαλικών, καπδιακήρ ανεπάπκειαρ και οξέψν εμυπαγμάσψν, ποτ ςφεσίζεσαι με σην σηρ ανσιϋπεπσαςικήρ θεπαπείαρ www.mybpsite.ca Πληπουοπίερ και οδηγίερ για σοτρ τπεπσαςικούρ αςθενείρ www.htnupdate.ca Πληπουοπίερ και οδηγίερ για σοτρ ιασπούρ www.lowersodium.ca Oδηγίερ για ση μείψςη κασανάλψςηρ άλασορ Canadian Hypertension Education Program (CHEP)
Υπέπσαςη ςσον Διαβήση Σσόφορ: ΑΠ < 130/80 mmhg 2011: Καναδικέρ οδηγίερ Μελέση ACCORD-BP n = 10.251 διαβησικοί αςθενείρ (64% φψπίρ καπδιαγγειακή νόςο) LDL-C : 100 mg/dl, HDL-C : 38 mg/dl, TG : 162 mg/dl, BMI : 32,2 kg/m2 - Επίθεσική ένανσι μη επιθεσικήρ πύθμιςηρ σηρ γλτκόζηρ - ΑΠ<120 ένανσι <140 ςε 4733 άσομα - ςσασίνη ένανσι ςσασίνηρ και υιμππάσηρ (ςιμβαςσασίνη, υαινουιμππάση) Δεν έδειξε ςημανσικέρ διαυοπέρ ςση πύθμιςη σοτ ςακφάποτ και ςσην σιμήςσόφοτ σηρ ΑΠ Αλλά ςτνολικά: 50% σψν καπδιαγγειακών επειςοδίψν Canadian Hypertension Education Program (CHEP)
2011: Καναδικέρ οδηγίερ Συνδυασμοί φαρμάκων Μελέση ACCOMPLISH 11.506 αςθενείρ τπεπσαςικοί τχηλού κινδύνοτ (ιςσοπικό ΣΝ και 60,4% ΣΔ), ΒΜΙ 50% >30 548 κένσπα, 36 μήνερ Benazepril/amlodipine ένανσι Benazepril/θειαζιδικό 20% σοτ καπδιαγγειακού κινδύνοτ και σοτ θανάσοτ ςσην ομάδα σοτ ςτνδταςμού α-μεα/ανσ. Αςβεςσίοτ Σσοτρ τπεπσαςικούρ αςθενείρ τχηλού καπδιαγγειακού κινδύνοτ πποσιμάσαι η φοπήγηςη σοτ ςτνδταςμού α-μεα/ανσ. Αςβεςσίοτ Επιπλέον βελσιώνεσαι η ςτμμόπυψςη σοτ αςθενή Canadian Hypertension Education Program (CHEP)
2011: Καναδικέρ οδηγίερ Έναπξη ακσαπώδηρ διαβήηηρ Στόχος <130/80 mmhg Δ με λεςκωμαηινοςπία, καπδιαγγειακή νόζο, νεθπική νόζο ή άλλοςρ καπδιαγγειακούρ παπάγονηερ κινδύνος Δεύηεπηρ γπαμμήρ Στνδταςμόρ: Πποσιμόσεπο με ανσ. αςβεςσίοτ Φοτποςεμίδη Σε πεπιυεπικά οιδήμασα Ο συνδυασμός α-μεα & ΑΤΑ δεν συνιστάται Canadian Hypertension Education Program (CHEP)
ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ τους διαβητικούς ασθενείς η αντιϋπερτασική αγωγή θα πρέπει πάντα να αρχίζει σε επίπεδα ΑΠ 140/90 mmhg. Η έναρξη θεραπείας στο εύρος της υψηλής φυσιολογικής ΑΠ, δεν υποστηρίζεται ικανοποιητικά προς το παρόν από αποδείξεις μελετών έκβασης. Παρόλα αυτά μπορεί να συστηθεί, ιδιαίτερα όταν υπάρχει μικροαλβουμινουρία, με βάση τις αποδείξεις της ευνοϊκής της δράσης στην υποστροφή και την εξέλιξη αυτού του σημείου οργανικής βλάβης. Ο παραδοσιακός συνιστώμενος στόχος της ΑΠ στο διαβήτη, δηλαδή ΑΠ<130/80 mmhg, επίσης δεν υποστη-ρίζεται από αποδείξεις μελετών έκβασης και επιπρόσθετα είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί.στην πλειονότητα των ασθενών. υνεπώς φαίνεται ρεαλιστικό να συνιστάται μόνο η επιδίωξη μιας αρκετά μεγάλης μείωσης της ΑΠ, χωρίς να υποδεικνύεται κάποιος συγκεκριμένος στόχος Μεταναλύσεις διαθέσιμων μελετών δείχνουν ότι στο διαβήτη όλες οι κύριες κατηγορίες φαρμάκων παρέχουν προστασία έναντι των καρδιαγγειακών επιπλοκών, πιθανώς εξαιτίας της προστατευτικής επίδρασης αυτής καθαυτής της μείωσης της ΑΠ. Μπορούν συνεπώς όλες οι κατηγορίες να τεθούν υπόψη για τη θεραπεία. το διαβήτη, συχνά απαιτείται συνδυασμένη θεραπεία για την αποτελεσματική μείωση της ΑΠ. Ένας ΑΣ1Α θα πρέπει πάντα να περιλαμβάνεται, εξαιτίας των αποδείξεων υπεροχής της προστατευτικής του δράσης, σε ότι αφορά την έναρξη και την εξέλιξη της νεφροπάθειας.
ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ τους υπερτασικούς διαβητικούς ασθενείς, αυστηρή ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος (HbA1c έως 6.5%) είναι ωφέλιμη, ιδιαίτερα στις μικροαγγειακές επιπλοκές. Πρόσφατες αποδείξεις υποδεικνύουν ότι συνδυάζοντας την αποτελεσματική ρύθμιση της γλυκόζης και της ΑΠ, αυξάνεται η προστασία, ιδιαίτερα των νεφρών. Η αυστηρή ρύθμιση της γλυκόζης αίματος δεν θα πρέπει να επιδιώκεται απότομα και οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά, εξαιτίας του αυξημένου κινδύνου σοβαρών υπογλυκαιμικών επεισοδίων. Οι μικροαγγειακές επιπλοκές του διαβήτη στα διάφορα όργανα, επηρεάζονται διαφορετικά από τη θεραπεία. Η αντιϋπερτασική θεραπεία ασκεί μείζονα προστατευτική δράση έναντι των νεφρικών επιπλοκών, ενώ οι αποδείξεις για παρόμοιες επιδράσεις στον οφθαλμό και τις νευρικές επιπλοκές είναι λιγότερο σταθερές
ΤΠΓΡΣΑΕ ΕΘΖΗΖΩΙΓΚΟΖ
Δεδομένα H γήρανση είναι μια διαδικασία που ξεκινάει από τη στιγμή που γεννιόμαστε Στις ΗΠΑ το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών είναι σήμερα περίπου το 20% του πληθυσμού, ενώ πριν από έναν αιώνα έφτανε μέχρι το 4% Σήμερα οι άνθρωποι ζούνε κατά μέσο όρο 77,3 έτη, ενώ πριν από πενήντα χρόνια 48 έτη Στη χώρα μας το προσδόκιμο επιβίωσης είναι στους άνδρες τα 76,8 έτη Η άνοδος και στιςτου γυναίκες μέσου τα όρου 82 ζωής συνεπάγεται την αύξηση των παθήσεων που θα αντιμετωπίσει ο ηλικιωμένος και κατ' επέκταση ο γιατρός του
Ποιούς θεωρούμε ηλικιωμένους Δεν υπάρχει κανένας γενικός ορισμός για τον ηλικιωμένο και κανένας ακριβής βιολογικός δείκτης για την γήρανση Έχουν σημασία η απόλυτη ηλικία κάποιου, η παρουσία ή όχι χρόνιας πάθησης, οι υγιεινοδιαιτητικές του συνήθειες, καθώς και η διανοητική του κατάσταση Ωστόσο, αδρά, οι ηλικιωμένοι διακρίνονται στους - ''νέους'' ηλικιωμένους (65-69 ετών), - στους ηλικιωμένους (70-79 ετών) και - ''μεγάλους'' ηλικιωμένους τέταρτη ηλικία (άτομα άνω των 80 ετών)
Οι συχνότερες καρδιαγγειακές παθήσεις των ηλικιωμένων Οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι η πιο συχνή διάγνωση στους ηλικιωμένους αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου τόσο τους άνδρες όσο και στις γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών H ηλικία αποτελεί έναν από τους βασικότερους μη τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για την αθηροσκλήρωση Μεμονωμένη συστολική υπέρταση Ορθοστατική υπόταση Στεφανιαία νόσος Καρδιακή ανεπάρκεια Αορτική στένωση Επασβέστωση μιτροειδικού δακτυλίου Πλήρης κολποκοιλιακός αποκλεισμός Νόσος του φλεβοκόμβου Κολπική μαρμαρυγή ΑΕΕ
Παθοφυσιολογία Η καρδιαγγειακή γήρανση περιλαμβάνει αλλαγές της αγγείωσης, της κολποκοιλιακής αγωγιμότητας, της λειτουργίας του φλεβοκόμβου και της δομής και λειτουργικότητας της καρδιάς Με τη γήρανση υπάρχουν μεταβολές στο αυτόνομο νευρικό σύστημα και μειώνεται η αγγειακή ανταπόκριση στους β-αδρενεργικούς αγωνιστές και στον α-αδρενεργικό αποκλεισμό Μειωμένη λειτουργία τασεοϋποδοχέων Δυσλειτουργία ενδοθηλίου, οξειδωτικό stress, προφλεγμονώδεις κυτταροκίνες Οι ηλικιωμένοι έχουν διαταραχές της πήξης και της ινωδόλυσης (αυξημένο ινωδογόνο και παράγοντες πήξης V, VIII, X, αυξημένη ενεργότητα αιμοπεταλίων) με αποτέλεσμα την μεγαλύτερη επίπτωση οξέων στεφανιαίων επεισοδίων
Αλλαγές στις γηράσκουσες αρτηρίες Μείωση της ελαστικότητας - μετανάστευση των λείων μυϊκών ινών στον έσω χιτώνα - αύξηση παραγωγής της θεμέλιας ουσίας (μεταλλοπρωτεινάσες), αγγειοτενσίνης ΙΙ, μορίων προσκόλλησης, κολλαγόνου - συσσώρευση Ca και λιπιδίων - ρήξη των ελαστικών ινών Αυτή η απώλεια της ελαστικότητας σημαίνει ότι τα αγγεία διατείνονται λιγότερο από τη ροή του αίματος - συστολικής πίεσης Μείωση παραγωγής ΝΟ από το ενδοθήλιο => μείωση αγγειοδιαστολής
Υπέρταση Η επίπτωση της υπέρτασης αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας Tα μισά άτομα ηλικίας 60-69 ετών και τα τρία τέταρτα ηλικίας άνω των 70 ετών πάσχουν από υπέρταση Στοιχεία από μελέτες παρατήρησης (> 1.000.000 ασθενείς) : θάνατοι από ΣΝ και ΑΕΕ, αυξάνονται προοδευτικά με γραμμικό τρόπο, όσο αυξάνεται η ΑΠ Η σχέση μεταξύ αυξημένης αρτηριακής πίεσης και αυξημένου καρδιαγγειακού κινδύνου είναι συνεχής και ανεξάρτητη από άλλους παράγοντες κινδύνου Η αρτηριακή σκλήρυνση οδηγεί σε προοδευτική αύξηση της συστολικής πίεσης του αίματος και εμφανίζεται η μεμονωμένη συστολική υπέρταση
Υπέρταση Η αρρύθμιστη αρτηριακή πίεση θα οδηγήσει σε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, σε νεφρική και καρδιακή ανεπάρκεια και σε στεφανιαία νόσο Οι τιμές στόχοι είναι οι ίδιες με αυτές των νεότερων ατόμων, δηλαδή πίεση κάτω από 140 με 90 mmhg Όλες οι κατευθυντήριες οδηγίες συμφωνούν ότι στον ηλικιωμένο θα χορηγήσουμε αντιυπερτασικά, με ιδιαίτερη προσοχή στη δοσολογία, στην πολυφαρμακία και στη συμμόρφωση
Η προσέγγιση είναι η ίδια με αυτήν στους νεότερους Ιστορικό, φυσική εξέταση (3 ος ή 4 ος καρδ.τόνος, βάρος σώματος κλπ) ΗΚΓ Διαγνωστική προσέγγιση στους ηλικιωμένους Ηχοκαρδιογραφία 24ωρη καταγραφή ρυθμού ή πίεσης Δοκιμασίες φόρτισης (σπινθηρογράφημα, stress echo) Καρδιακός καθετηριασμός
Θεραπεία στους ηλικιωμένους Χρειάζεται εξατομικευμένο θεραπευτικό σχήμα που να βασίζεται: -Στνολική κασάςσαςη τγείαρ -Τπόπο ζψήρ -Πποςδόκιμο επιβίψςηρ
Θεραπεία στους ηλικιωμένους: Τροποποίηση παραγόντων κινδύνου Framingham Heart Study: Οι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου συνεχίζουν τη δράση τους στους ηλικιωμένους ΑΥ: ο κίνδυνος ΑΕΕ και ΣΝ Κάπνισμα: κίνδυνος θρομβώσεων Παχυσαρκία: διαβήτη, δυσκολεύει τις πιθανές επεμβάσεις Έλλειψη άσκησης: ήπια άσκηση (καθημερινός περίπατος) Διαβήτης Χοληστερόλη
Χαμηλότερος μεταβολισμός + άλλες φυσιολογικές αλλαγές στον γηράσκων οργανισμό διαφορετική δράση των φαρμάκων Συχνές οι ηπατικές και νεφρικές παθήσεις Περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες Προσαρμοσμένα θεραπευτικά σχήματα (ξεκινάμε με μικρότερη δοσολογία) Δυσκολίες στη συμμόρφωση λόγω περιορισμένης όρασης, εξασθένησης της μνήμης κλπ Οικονομικές θεραπείες Θεραπεία στους ηλικιωμένους: φάρμακα ζάλη, ορθοστατική υπόταση (αγγειοδιασταλτικά, διουρητικά, αντ Ca) Δακτυλιδισμός (διγοξίνη) Αιμορραγίες (αντιπηκτικά) Βραδυαρρυθμίες (β-αποκλειστές) Σύγχυση (λιδοκαίνη i.v.)
2009: Επανεκσίμηςη σψν οδηγιών σοτ 2007
2009: Επανεκσίμηςη σψν οδηγιών σοτ 2007 Επίπεδα ςσόφοι σηρ θεπαπείας Σσοτρ ηλικιψμένοτρ; <140/90 mmhg και μάλιςσα κονσά ςσιρ σιμέρ 130/80mmHg Μείψςη καπδιαγγειακών επειςοδίψν Ο πόλορ σηρ τποκλινικήρ βλάβηρ οπγάνψν-ςσόφψν ςσην εκσίμηςη σοτ ολικού καπδιαγγειακού κινδύνοτ
2009: Επανεκσίμηςη σψν οδηγιών σοτ 2007 Έναπξη σηρ θεπαπείαρ Τι γίνεσαι με σην τπέπσαςη ςσαδίοτ 1 ςσοτρ ηλικιψμένοτρ; Έναπξη θεπαπείαρ ευόςον δεν επαπκούν σα τγιεινοδιαισησικά μέσπα Ο πόλορ σηρ τποκλινικήρ βλάβηρ οπγάνψν-ςσόφψν ςσην εκσίμηςη σοτ ολικού καπδιαγγειακού κινδύνοτ
2011:Καναδικές οδηγίες Υπέρταση και ΑΕΕ Σε ένα οξύ ΑΕΕ η πίεςη ατξάνεσαι Η μεγάλη αύξηςη αλλά και η μεγάλη μείψςη σηρ ΑΠ ςφεσίζεσαι με πσψφή ππόγνψςη Λίγα δεδομένα τπάπφοτν για σο πτθμό πσώςηρ σηρ ΑΠ ςε οξύ ΑΕΕ Μείψςη σηρ ΑΠ <140/90 mmhg ςσιρ 72 ώπερ μεσά από οξύ επειςόδιο, αποσπέπει σο παποδικό ιςφαιμικό επειςόδιο Canadian Hypertension Education Program (CHEP)
2011: Καναδικές οδηγίες Τπέπηαζη σωπίρ άλλερ επιπλοκέρ ςζηολική και διαζηολική ςπέπηαζη Έναπξη Στόχος <140/90 mmhg Δεύηεπηρ γπαμμήρ Anderson CS et al INTERACT): a randomisedpilot trial. Lancet Neurology 2008;7:391-9 Μεμονωμένη ζςζηολική Τπέπηαζη Canadian Hypertension Education Program (CHEP)
2011: Καναδικέρ οδηγίερ Καπδιαγγειακή νόζορ ηεθ. νόζορ Μεηά από έμθπαγμα Καπδιακή ανεπάπκεια Έναπξη Στόχος <140/90 mmhg Δεύηεπηρ γπαμμήρ Στνδταςμόρ: Πποσιμόσεπο με ανσ. αςβεςσίοτ Στνδταςμόρ α-μεα και ΑΥΑ δεν ςτνιςσάσαι Στνδταςμόρ α-μεα και ΑΥΑ δεν ςτνιςσάσαι Τπεπηποθία Απ.κοιλίαρ Μεηά από ΑΕΕ ή παποδικό ΑΕΕ Στνδταςμόρ α-μεα και ΑΥΑ δεν ςτνιςσάσαι Canadian Hypertension Education Program (CHEP)
2011: Καναδικέρ οδηγίερ Μη διαβηηική ΥΝΑ Έναπξη Στόχος <130/80 mmhg Δεύηεπηρ γπαμμήρ Στνδταςμόρ α-μεα και ΑΥΑ δεν ςτνιςσάσαι Άλλερ καηαζηάζειρ Στόχος <140/90 mmhg Πεπιθεπική Αγγειακή νόζορ Δςζλιπιδαιμία ςνολική αγγειακή πποζηαζία Αςπιπίνη και ςσασίνη Canadian Hypertension Education Program (CHEP)
Συμπερασματικά στην 3η ηλικία παρατηρούνται δομικές αλλαγές στην καρδιά και τα αγγεία που μπορεί να οδηγήσουν σε καρδιαγγειακές παθήσεις Μπορεί συγχρόνως να συνυπάρχουν χρόνιες παθήσεις και αναπηρίες που καθιστούν σχεδόν ανέφικτη την υιοθέτηση συγκεκριμένων κανόνων π.χ άσκηση, καθορισμένο διαιτολόγιο, ενώ η λήψη μεγάλου αριθμού φαρμάκων οδηγεί συχνά στην εκδήλωση ανεπιθύμητων ενεργειών Στην αντιμετώπιση των ηλικιωμένων οι γιατροί οφείλουν να έχουν καλύτερη εκπαίδευση και μεγαλύτερη ευαισθησία Οι ηλικιωμένοι είναι πιο ευάλωτοι σε παθήσεις της καρδιάς. Χρειάζονται την ιδιαίτερη αγάπη και φροντίδα μας για να τους προσφέρουμε αξιοπρεπή και ποιοτική ζωή
Α ΕΤΧΑΡΙΣΩ ΠΟΛΤ ΓΙΑ ΣΗΝ ΠΡΟΟΧΗ Α