Έγγραφο κατευθυντήριων οδηγιών: Εξαγωγή, επανεξαγωγή και εντός της ΕΕ εμπόριο κεράτων ρινόκερου

Έγγραφο κατευθυντήριων οδηγιών: Εξαγωγή, επανεξαγωγή και εντός της ΕΕ εμπόριο κεράτων ρινόκερου Ιούνιος 2014 1. Ιστορικέ πληροοορίε για την διατήρηση του ρινόκερου και t i c απειλή που προέργονται από την πρόσφατη αύληση xnc λαθροθηρία και του παράνοίίου εαπορίου Τα είδη ρινόκερου περιλαμβάνονται στο Παράρτημα I της CITES, εκτός από τους πληθυσμούς του νότιου λευκού ρινόκερου (Ceratotherium simum simum) της Νοτίου Αφρικής και της Σουαζιλάνδης, που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II. Η παράνομη διακίνηση προϊόντων ρινόκερου (κυρίως κέρατα) είναι μια από τις κύριες απειλές για την επιβίωση του είδους. Το 2007 μόλις 13 ρινόκεροι θανατώθηκαν παράνομα στη Νότια Αφρική, όμως τα τελευταία οκτώ χρόνια η λαθροθηρία ρινόκερου έχει κλιμακωθεί δραματικά, με το να έχουν θηρευθεί λαθραία 1004 ρινόκεροι κατά τη διάρκεια του 2013, 1,5 φορά περισσότεροι από το 20121. Μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου 2014, 294 ρινόκεροι έχουν παρανόμως θανατωθεί στη Νότια Αφρική2. Η Γραμματεία CITES δήλωσε εν όψει της συνόδου της Συνδιάσκεψης τη CITES τον Μάρτιο του 2013 ότι Ο αριθμός των ρινόκερων που θανατώθηκαν παράνομα στη Νότια Αφρική έχει προσεγγίσει τα υψηλότερα επίπεδά του στην πρόσφατη ιστορία και οι απολήψεις τελικά θα καταστούν μη βιώσιμες αν τα περιστατικά λαθροθηρίας συνεχίσουν να αυξάνονται σε τρέχοντες ρυθμούς. Οι απαντήσεις που δόθηκαν κατόπιν των Ανακοινώσεων προς τα Μέρη αρ. 2012/014 και 2012/053 δείχνουν μια ποικιλία μέτρων που εφαρμόζονται από τα Μέρη για να θέσουν τέλος στα τρέχοντα υψηλά επίπεδα της λαθροθηρίας ρινόκερου, καθώς και του συνδεδεμένου παράνομου εμπορίου κεράτων ρινόκερου. Παρά τα μέτρα αυτά και τους σημαντικούς πόρους που επενδύονται για την καταπολέμηση της λαθροθηρίας ρινόκερου και του παράνομου εμπορίου κεράτων ρινόκερου, καθώς και τις αξιέπαινες προσπάθειες των αρχών επιβολής σε μια σειρά από χώρες, ο αριθμός των ρινόκερων που θηρεύονται λαθραία σε ετήσια βάση συνεχίζει να αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό. Το παράνομο εμπόριο κέρατου ρινόκερου εξακολουθεί να είναι μια από τις πιο οργανωμένες εγκληματικές δραστηριότητες που αντιμετωπίζει σήμερα η CITES. Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος εμπλέκονται στην λαθροθηρία ρινόκερων και στο παράνομο εμπόριο κεράτων ρινόκερου. Οι ομάδες αυτές λειτουργούν σε κράτη εξάπλωσης του ρινόκερου, καθώς και την Ευρώπη, όπου έχουν συμβεί κλοπές κεράτων ρινόκερου από μουσεία, οίκους δημοπρασιών, καταστήματα με αντίκες και ταριχευτές. Κατασχέσεις έχουν γίνει επίσης στην Αυστραλία, το Χονγκ Κονγκ και τις Φιλιππίνες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, επτά άτομα συνελήφθησαν με την κατηγορία της παράνομης διακίνησης κέρατου ρινόκερου το Φεβρουάριο του 2012. Το παράνομο εμπόριο κέρατου ρινόκερου έχει καταστεί γι αυτό μείζον πρόβλημα και έχει αντίκτυπο σε διάφορες ηπείρους. Η αύξηση

της διεθνούς συνεργασίας και μια καλά συντονισμένη απάντηση επιβολής του νόμου απαιτούνται για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής αποτελεσματικά3. Παράλληλα με αυτό το κύμα λαθροθηρίας, ενδείξεις έδειξαν ότι τελεστές οργανωμένου εγκλήματος δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την ΕΕ για να αποκτήσουν και να εμπορευθούν κέρατα ρινόκερου. Αυτό ώθησε την Europol να ξεκινήσει μια ειδική δράση για την παράνομη εμπορία των κεράτων ρινόκερου εντός της Ένωσης4. Πριν από την αποδοχή της πρώτης έκδοσης του παρόντος εγγράφου κατευθυντήριων οδηγιών τον Φεβρουάριο του 2011, ορισμένα κράτη μέλη είχαν παρατηρήσει μια αύξηση στις αιτήσεις για πιστοποιητικά για εντός της ΕΕ εμπόριο και για επανεξαγωγή κεράτων ρινόκερου που παρουσιάζονταν ως «αντίκες» ή «επεξεργασμένα δείγματα». Σε πολλές περιπτώσεις, οι έρευνες έδειξαν ότι το κίνητρο των αγοραστών είχε λίγο να κάνει με την καλλιτεχνική φύση των αντικειμένων. Μια ένδειξη γι' αυτό ήταν ότι οι τιμές που προσφέρονταν για τέτοιου είδους προϊόντα σε οίκους δημοπρασιών σχετίζονταν κατά κύριο λόγο με το βάρος τους, παρά με οποιοδήποτε άλλο στοιχείο. Οι τιμές αυτές έφθαναν σε πολύ υψηλά επίπεδα που δεν έχουν καμία σχέση με την καλλιτεχνική τους αξία. Μετά την υιοθέτηση από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία μιας αυστηρής ανάγνωσης της νομοθεσίας της Ένωσης για το εκτός Ένωσης εμπόριο των προϊόντων αυτών, τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2010, άλλα κράτη μέλη παρατήρησαν ότι έλαβαν αιτήσεις για επανεξαγωγή ή αίτημα για πληροφορίες σχετικά με το πώς τέτοιες αιτήσεις θα εξετάζονται από αυτούς, γεγονός που υποδηλώνει ότι ορισμένοι έμποροι προσπαθούσαν να ξεφύγουν από το Ηνωμένο Βασίλειο και το Γερμανικό καθεστώς και να βρουν τον πιο εύκολο τρόπο για να επανεξάγουν τα αντικείμενα αυτά από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπλέον, έχει συμβεί, σε έναν άνευ προηγουμένου ρυθμό κατά το τελευταίο έτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κλοπή κεράτων ρινόκερου σε μουσεία, οίκους δημοπρασιών ή σε καταστήματα με αντίκες ή καταστήματα ταρίχευσης. Πενήντα περιστατικά κλοπής (συμπεριλαμβανομένων 10 προσπαθειών) έχουν καταγραφεί από την Europol σε δεκατρία κράτη μέλη της ΕΕ, που κατέληξαν σε 60 κλεμμένα δείγματα. Είναι πιθανόν ότι δεν έχουν αναφερθεί στην Europol για διάφορους λόγους πολλές περισσότερες κλοπές. Υπάρχουν ενδείξεις ότι μια ομάδα οργανωμένου εγκλήματος (ΟΟΕ) μπορεί να είναι υπεύθυνη για την πλειονότητα αυτών των εγκλημάτων. Το ένα τρίτο από τα κέρατα που έχουν δηλωθεί ως κλεμμένα έχουν απευθείας αποδοθεί σε αυτή την ΟΟΕ και μέχρι στιγμής δεν έχει αναγνωριστεί καμιά άλλη ΟΟΕ ως εμπλεκόμενη σε αυτόν τον τομέα της εγκληματικότητας. Αυτή η ΟΟΕ έχει την τάση να πουλάει σε μεσάζοντες οι οποίοι φαίνεται να είναι υπεύθυνοι για την αύξηση των αιτήσεων για άδειες και πιστοποιητικά για το εμπόριο κεράτων ρινόκερου. Τα μέλη της ΟΟΕ παρευρίσκονται τακτικά σε δημοπρασίες και επισκέπτονται διανομείς αντικών με την προοπτική της αγοράς, αν όχι της κλοπής, βαλσαμωμένων κεράτων ρινόκερου ή επεξεργασμένων κεράτων ρινόκερου. Υπάρχουν υποψίες ότι αυτοί τα μεταφέρουν σε μεσάζοντες οι οποίοι τροφοδοτούν την Κινέζικη και Βιετναμέζικη αγορά.

Έχει παρατηρηθεί ότι από τότε που εφαρμόστηκαν οι περιορισμοί σε πωλήσεις κεράτων ρινόκερου στα Δημοπρατήρια του Ηνωμένου Βασιλείου, η ΟΟΕ επικεντρώθηκε σε κέντρα δημοπρασιών σε άλλα κράτη μέλη. Υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα κέρατα ρινόκερου, ειδικά αυτά που παρουσιάζονται ως αντίκες ή ως επεξεργασμένα δείγματα, να επανεξάγονται από την Ε.Ε. για να ικανοποιήσουν την ζήτηση για κέρατα ρινόκερου για την ιατρική στην Ασία. Αυτό το εμπόριο θα μπορούσε να παρακινήσει παραπέρα την ζήτηση για τέτοια προϊόντα στην περιοχή αυτή και να διατηρήσει τις τιμές σε υψηλό επίπεδο ή να τις οδηγήσει πιο πάνω. Με την σειρά της, αυτή η μεγάλη ζήτηση για υπερτιμημένα προϊόντα αντιπροσωπεύει μια επικερδή αγορά η οποία είναι αρκετά ελκυστική στους λαθροθήρες και στους παράνομους εμπόρους. Αυτή η κατάσταση πιθανόν τους ενθαρρύνει να προωθούν τις εγκληματικές δραστηριότητες τους, οι οποίες θέτουν σε παραπέρα κίνδυνο την διατήρηση των εναπομενόντων πληθυσμών ρινόκερου. Αυτό τονίζει την ανάγκη τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να εφαρμόζουν την Ευρωπαϊκή νομοθεσία για το εμπόριο της άγριας ζωής με τέτοιο τρόπο που να προστατεύει τα είδη και να εγγυάται την διατήρηση τους. Αναμένεται ότι αυτό θα μπορούσε να εξαναγκάσει αυτή την ΟΟΕ σε απεγνωσμένα μέτρα απόκτησης κεράτων ρινόκερου, καθιστώντας τους έτσι πιο ευάλωτους στους μηχανισμούς επιβολής του νόμου. Στην 16η Συνδιάσκεψη τη CITES, υιοθετήθηκε η Απόφαση 16.84, σύμφωνα με την οποία τα Μέρη οφείλουν: στ) να θεσπίσουν εθνικά μέτρα, ανάλογα με την περίπτωση, για την υποστήριξη της εφαρμογής της CITES, για να ρυθμίσουν το εσωτερικό εμπόριο δειγμάτων ρινόκερου, συμπεριλαμβανομένου οποιουδήποτε δείγματος που φαίνεται από ένα συνοδευτικό έγγραφο, τη συσκευασία, ένα σήμα ή ετικέτα ή από οποιαδήποτε ά/./.η αιτία, ότι είναι μέρος ή παράγωγο ρινόκερου, ζ) να εξετάσουν τη θέσπιση αυστηρότερων εσωτερικών μέτρων για τη ρύθμιση της επανεξαγωγής προϊόντων κεράτων ρινόκερου από οποιαδήποτε πηγή". Η Γραμματεία συγκάλεσε μια συνάντηση της Δύναμης Κρούσης Επιβολής της CITES για το Ρινόκερο στο Ναϊρόμπι της Κένυας, από τις 28 έως τις 29 Οκτωβρίου 20135. Στη συνάντηση παρευρέθησαν πλήθος ειδικών και εκπρόσωποι από 21 χώρες που επηρεάζονται από τη λαθροθηρία και το παράνομο εμπόριο κεράτων ρινόκερου. Σύμφωνα με τις στρατηγικές και τις προταθείσες δράσεις: i. Όλα τα (Κράτη)Μέρη οφείλουν: (... ια) Να εφαρμόσουν μέτρα για την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων των οίκων δημοπρασιών, των δημοπρατών και του εμπορίου αντικών, όπως απαιτείται, για την αποτροπή του παράνομου εμπορίου κεράτων ρινόκερου,' ' Το κανονιστικό πλαίσιο της Ένωσης για το εμπόριο άγριας ζωής, πρέπει να ερμηνεύεται υπό το πρίσμα των στόχων του, την αρχή της πρόληψης, και λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τη γνώση των πρόσφατων εξελίξεων. Επιπλέον, καθώς φαίνεται ότι σε πολλά κράτη μέλη υπάρχουν συντονισμένες προσπάθειες από ορισμένους εμπόρους να αποκτήσουν κέρατα ρινόκερου εντός της ΕΕ πριν τα (επαν)εξάγουν στην Ανατολική Ασία, απαιτούνται κατευθυντήριες οδηγίες για να

εξασφαλιστεί ότι ακολουθείται μια κοινή προσέγγιση από όλα τα κράτη μέλη για την εξαγωγή και την επανεξαγωγή των προϊόντων αυτών (βλ. ενότητα (2) παρακάτω). Τα κράτη μέλη καλούνται να επιδείξουν ιδιαίτερη προσοχή σε αιτήσεις για εντός της ΕΕ εμπόριο κεράτων ρινόκερου, δεδομένου ότι αυτές θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιούνται από εκμεταλλευτές για να τα αποκτήσουν και να τα εμπορευτούν περεταίρω παρανόμως στην Ασία, ή για να λάβουν πιστοποιητικά τα οποία μετά θα χρησιμοποιηθούν δολίως. Συστάσεις για το χειρισμό τέτοιων αιτήσεων παρουσιάζονται στην παρακάτω ενότητα (3). 2. Ιδιότητα του εγγράφου αυτού. Το παρόν είναι ένα έγγραφο κατευθυντήριων οδηγιών που προετοιμάστηκε από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επικυρώθηκε ομόφωνα από την Επιτροπή της Ένωσης για το Εμπόριο της Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας, η οποία συστήθηκε σύμφωνα με το άρθρο 18 του Κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ.338/97, και έτσι από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών της Ένωσης. Μολονότι αποτελεί μια έκφραση του τρόπου που οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τα κράτη-μέλη ερμηνεύουν και σκοπεύουν να εφαρμόσουν τον Κανονισμό του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ.338/97, καθώς και των μέτρων που θεωρούν ότι αποτελούν την καλύτερη πρακτική, δεν έχει την ισχύ νόμου. Παραμένει αντικείμενο της νομοθεσίας της Ένωσης και ειδικότερα των διατάξεων του Κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ.338/97. Το έγγραφο θα δημοσιευτεί ηλεκτρονικά από τις υπηρεσίες της Επιτροπής και δύναται να δημοσιευτεί από τα κράτη μέλη. Το έγγραφο θα αναθεωρηθεί από την Επιτροπή της Ένωσης για το Εμπόριο της Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας το πρώτο εξάμηνο του 2015. 3. Κατευθυντιίριε οδηγίε για την εριπινεία των κανόνων m e Ε.Ε. για t ic ε αγωγέ και επανε αγωγέ κεράτων ρινόκερου: Αιτήσεις για έκδοση αδειών σύιιοωνα ιιε το άρθρο 5 του Κανονισιιού του Συιιβουλίου (ΕΚ) αριθ.338/97. Οι πράξεις δικαίου της Ένωσης πρέπει να ερμηνεύονται σύμφωνα με τους στόχους τους. Το άρθρο 1 του Κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ.338/97 προβλέπει ότι στόχος του Κανονισμού αυτού είναι «να προστατευθούν τα είδη της άγριας πανίδας και χλωρίδας και να εξασφαλιστεί η διατήρηση τους με τον έλεγχο του εμπορίου τους». Για αυτό τον λόγο, οι διατάξεις του Κανονισμού πρέπει να ερμηνεύονται με τρόπο συνεπή με αυτό τον στόχο. Επιπλέον, το άρθρο 191(2) της Συνθήκης για τη Αειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΑΕΕ) προβλέπει ότι η περιβαλλοντική πολιτική της Ένωσης θα πρέπει να βασίζεται στην αρχή της πρόληψης. Σύμφωνα με αυτή την αρχή, εάν μια ενέργεια ή μια πολιτική έχει έναν αναμενόμενο κίνδυνο πρόκλησης ζημιάς στο κοινό ή στο περιβάλλον, σε απουσία επιστημονικής ομοφωνίας ότι αυτή η ενέργεια ή η πολιτική είναι επιζήμια, το βάρος της απόδειξης ότι αυτή δεν είναι επιζήμια πέφτει σε αυτούς που κάνουν την ενέργεια. Η αρχή αποσκοπεί στη διασφάλιση μιας υψηλότερου επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος μέσω λήψης προληπτικών αποφάσεων σε περίπτωση κινδύνου. Στην πράξη, το πλαίσιο της αρχής αυτής είναι ευρύ και

καλύπτει επίσης την πολιτική κατανάλωσης, την νομοθεσία της Ένωσης για τα τρόφιμα, και την υγεία των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών. Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η αρχή της πρόληψης εφαρμόζεται, μεταξύ άλλων, στην ερμηνεία και στην εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Περιβαλλοντικών θεμάτων, και έτσι και στην ερμηνεία και στην εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ.338/97. Τα κράτη μέλη οφείλουν να εφαρμόζουν την αρχή της πρόληψης κατά την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας τους σύμφωνα με τον Κανονισμό του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ.338/97. Εν προκειμένω, οφείλουν να κάνουν μνεία στην Επικοινωνία από την Επιτροπή της 2ας Φεβρουάριου 2000 για την αρχή της πρόληψης6, στο οποίο αναφέρονται λεπτομερώς οι εκτιμήσεις που απαιτούνται για την ορθή εφαρμογή της. Σύμφωνα με το άρθρο 5 (2) (δ) του Κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ.338/97, κατά την αξιολόγηση αιτήσεων για εξαγωγή και επανεξαγωγή κεράτων ρινόκερου, οι Διαχειριστικές Αρχές θα πρέπει να «βεβαιώνονται, ύστερα από διαβούλευση με την αρμόδια επιστημονική αρχή, ότι κανένας παράγοντας που συνδέεται με την διατήρηση του είδους δεν αντ/τίθεται στην έκδοση της άδειας εξαγωγής». Αυτές οι διατάξεις εφαρμόζονται σε αιτήσεις για άδειες εξαγωγής καθώς και για άδειες επανεξαγωγής δειγμάτων ειδών των Πινάκων Α και Β. Αυτή η προϋπόθεση έχει εφαρμογή σε όλα τα δείγματα κεράτων ρινόκερου, ανεξάρτητα από το εάν αυτά θεωρούνται ως «επεξεργασμένα δείγματα» ή όχι. Οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η Επιτροπή της Ένωσης για το Εμπόριο της Αγριας Πανίδας και Χλωρίδας θεωρούν ότι, υπό τις παρούσες συνθήκες, υπό το φως της αρχής της πρόληψης, και εκτός εάν έρθουν στο φως συμπερασματικά επιστημονικά δεδομένα για το αντίθετο, τα κράτη μέλη οφείλουν να λάβουν υπόψη τους ότι υπάρχουν βασικοί παράγοντες που σχετίζονται με την διατήρηση των ειδών ρινόκερου οι οποίοι αντιστρατεύονται την έκδοση αδειών εξαγωγής και επανεξαγωγής. Κατά συνέπεια, Οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η Επιτροπή της Ένωσης για το Εμπόριο της Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας θεωρούν ότι είναι νόμιμο τα Κράτη Μέλη να διασφαλίσουν ότι, ως προσωρινό μέτρο, δεν θα παραδίδονται άδειες εξαγωγής ή επανεξαγωγής για κέρατα ρινόκερου, εκτός από περιπτώσεις όπου είναι ξεκάθαρο ότι η άδεια θα χρησιμοποιηθεί για νόμιμους σκοπούς, όπως σε περιπτώσεις που: το αντικείμενο είναι μέρος μιας γνήσιας ανταλλαγής πολιτιστικών ή καλλιτεχνικών αγαθών μεταξύ ευυπόληπτων ιδρυμάτων (π.χ. μουσείων), η Διαχειριστική Αρχή του οικείου Κράτος Μέλους βεβαιώνεται ότι το αντικείμενο είναι ένα αναγνωρισμένο έργο τέχνης και είναι σίγουρη ότι η αξία του καθιστά βέβαιο ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί για άλλους σκοπούς, το αντικείμενο δεν έχει πουληθεί και αποτελεί οικογενειακό κειμήλιο το οποίο μετακινείται ως μέρος της μετεγκατάστασης της οικογένειας ή ως μέρος κληροδοτήματος, ή

το αντικείμενο αποτελεί μέρος ενός, καλή τη πίστη, ερευνητικού προγράμματος. Επιπλέον προϋποθέσεις έχουν εφαρμογή σχετικά με τις (επαν-)εξαγωγές στην Κίνα: οι αιτήσεις για άδειες εξαγωγής ή επαν-εξαγωγής κεράτων ρινόκερου στην Κίνα θα πρέπει να απορρίπτονται, δεδομένου ότι η εγχώρια νομοθεσία της Κίνας απαγορεύει την εισαγωγή και το εσωτερικό εμπόριο των κεράτων ρινόκερου7. Αυτό περιλαμβάνει προσυμβασιακά και εικαστικά αντικείμενα. Η μόνη εξαίρεση σε αυτή την απαγόρευση αφορά στα κέρατα που είναι τοποθετημένα σε βάση (βαλσαμωμένα) και εισάγονται ως μέρος κυνηγετικού τροπαίου8. Αυτό το καθεστώς έχει εφαρμογή στην ηπειρωτική ενδοχώρα της Κίνας, αλλά όχι στο Χονγκ-Κονγκ, στο Μακάο ή στην Ταϊβάν, των οποίων η νομοθεσία επιτρέπει το εμπόριο κεράτων ρινόκερου σύμφωνα με τους κανόνες της CITES. Πριν την έκδοση μίας άδειας εξαγωγής σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στην παρούσα ενότητα, το εν λόγω κράτος-μέλος πρέπει να ενημερώνει τις αρχές της Σύμβασης CITES της χώρας προορισμού για αυτό, και να επιβεβαιώνει ότι συμφωνούν με την εισαγωγή αυτού του δείγματος. Οι ταυτότητες του εξαγωγέα και του εισαγωγέα θα πρέπει να επιβεβαιώνονται και να καταγράφονται (π.χ. κρατώντας αντίγραφο των εγγράφων ταυτοποίησής τους). 4. Ειιπόριο εντός m e ΕΕ: Κατευθυντήριες οδτινίες για την εωαριιοτή του άρθρου 8(3) του Κανονισιιού (ΕΚ) του Συιιβουλίου αριθ.338/97 για κέρατα ρινόκερου. Πριν την υιοθέτηση της πρώτης έκδοσης αυτού του εγγράφου κατευθυντήριων οδηγιών, τα Κράτη Μέλη ήταν αποδέκτες ενός αυξανόμενου αριθμού αιτήσεων για πιστοποιητικά εμπορίου εντός της ΕΕ για κέρατα ρινόκερου σύμφωνα με το άρθρο 8(3) του Κανονισμού του Συμβουλίου αριθ.338/97. Απαιτούνται κατευθυντήριες οδηγίες σε επίπεδο ΕΕ για να εξασφαλιστεί ότι αυτές οι αιτήσεις αντιμετωπίζονται με κοινό τρόπο σε όλη την ΕΕ. 1. Είναι βασικό σε πρώτη φάση να υπογραμμιστεί ο γενικός κανόνας ότι το εντός της ΕΕ εμπόριο δειγμάτων του Πίνακα Α απαγορεύεται σύμφωνα με το άρθρο 8(1) του Κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθμ.338/97. Το άρθρο 8(3) εξουσιοδοτεί τα κράτη μέλη να παρεκκλίνουν από αυτή την απαγόρευση εάν συγκεκριμένες προϋποθέσεις [που αναφέρονται στις υποπαραγράφους (α) έως (η)] ικανοποιούνται9. Παρόλα αυτά, η χρήση του όρου «δύναται» στο άρθρο 8(3) καθιστά σαφές ότι τα κράτη-μέλη δεν είναι υποχρεωμένα να χορηγούν πιστοποιητικά εσωτερικής διακίνησης εντός της Ε.Ε. όταν αυτές οι συνθήκες ικανοποιούνται (εκτός εάν απαιτείται διαφορετικά από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία, όπως σε εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας). Κατά την λήψη απόφασης γύρω από την χορήγηση ή μη ενός πιστοποιητικού, η αρχή πρέπει να χρησιμοποιήσει την διακριτική της ευχέρεια με τον κατάλληλο τρόπο. Το συμπέρασμα είναι ότι το άρθρο 8(3) δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι παραχωρεί το δικαίωμα για άδεια σε κάθε αιτούντα, ακόμα και εάν μία από τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στις υποπαραγράφους (α) έως (η) ικανοποιούνται. Επιπλέον, το άρθρο 8(3) είναι αντικείμενο της αρχής της πρόληψης και, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, το βάρος αποδείξεως για την απόδειξη της νομιμότητας και της συνέπειας μιας

συναλλαγής με τους στόχους του Κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ.338/97, επαφίεται για αυτό τον λόγο στον αιτούντα. Όταν ένα κράτος μέλος λαμβάνει μια αίτηση για εμπορική χρήση κεράτων ρινόκερου εντός της Ε.Ε., σύμφωνα με το άρθρο 8(3), είναι εξουσιοδοτημένο από την νομοθεσία της Ένωσης να αρνηθεί να χορηγήσει πιστοποιητικό, ακόμα και αν μια από τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στις υποπαραγράφους (α) έως (η) ικανοποιούνται, δεδομένου ότι η άρνηση είναι συμβατή με την αρχή της αναλογικότητας (δηλ. η άρνηση είναι απαραίτητη για την προστασία ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας ή για να διασφαλίσει την διατήρηση τους, και η άρνηση δεν επεκτείνεται αυτού που είναι απαραίτητο για την ικανοποίηση του σκοπού αυτού). Οι υπηρεσίες της Επιτροπής και η Επιτροπή της Ενωσης για το εμπόριο της άγριας πανίδας και χλωρίδας είναι της άποψης ότι αυτή θα είναι η περίπτωση όπου η νομιμότητα και η συνάφεια μιας συναλλαγής με τους αντικειμενικούς στόχους του Κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ.338/97 δεν έχουν με πειστικό τρόπο καθοριστεί από τον αιτούντα. Με την επιφύλαξη της προηγούμενης παραγράφου και λόγω των περιστάσεων που περιγράφηκαν στην πρώτη ενότητα του παρόντος εγγράφου, τα κράτη μέλη οφείλουν, ως προσωρινό μέτρο, κατά κανόνα να μη χορηγούν κανένα πιστοποιητικό για κέρατα ρινόκερου σύμφωνα με το άρθρο 8(3). 2. Όπου, παρά τις συστάσεις που αναφέρονται παραπάνω, οι διατάξεις σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία του κράτους μέλους δεν επιτρέπουν στις αρχές του να αρνούνται αιτήσεις για πιστοποιητικά εντός της ΕΕ για κέρατα ρινόκερου όπως περιγράφηκε παραπάνω, θα πρέπει να ακολουθούνται οι παρακάτω συστάσεις. Δεδομένου του μεγάλου κύματος παράνομων δραστηριοτήτων που σχετίζονται με κέρατα ρινόκερου στην Ε.Ε. και της ανάμειξης του οργανωμένου εγκλήματος που αναζητά να αποκτήσει και να εμπορευθεί τέτοια προϊόντα, συνιστάται στα κράτη μέλη να ακολουθούν μία προσέγγιση βάση ρίσκου και να εξασφαλίζουν στο μέγιστο μία εξονυχιστική έρευνα κατά τον χειρισμό αιτήσεων για πιστοποιητικά εντός της ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι της απόλυτης συνάφειας ότι οι εμπλεκόμενες ομάδες σε εγκληματικές ενέργειες σχετικά με κέρατα ρινόκερου χρησιμοποιούν δολίως πιστοποιητικά εντός της ΕΕ που παραδόθηκαν σύμφωνα με το άρθρο 8(3) ως έγγραφα που έχουν σχεδιαστεί για να βεβαιώσουν την νομιμότητα κλεμμένων δειγμάτων. Επιπλέον, κλεμμένα δείγματα έχουν προταθεί προσφάτως για πώληση, κυρίως σε οίκους δημοπρασιών εντός της Ένωσης. Για αυτό το λόγο, υπάρχει ο κίνδυνος τα εντός της ΕΕ πιστοποιητικά να χρησιμοποιούνται από αυτές τις ομάδες ως μέρος της ολικής στρατηγικής τους για την απόκτηση και το παράνομο εμπόριο κεράτων ρινόκερου. Τα κράτη μέλη έχουν ευθύνη να αποφεύγουν να εκδίδουν πιστοποιητικά τα οποία θα μπορούσαν να διευκολύνουν τέτοιες δραστηριότητες και για αυτό το λόγο οφείλουν να χειρίζονται αυτές τις αιτήσεις για εντός της ΕΕ εμπόριο με τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο στο μέγιστο δυνατό βαθμό. 3. Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ.338/97, η εξαγωγή ή η επανεξαγωγή από την Ένωση δειγμάτων ειδών που περιλαμβάνονται στον Πίνακα Α επιτρέπεται μόνο στη βάση εξαιρέσεων. Σχετικά με αυτό, όπου, αφού διεξαχθεί ικανοποιητική εκτίμηση κινδύνου όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι αρχές των κρατών μελών θεωρήσουν ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος ότι η έκδοση της άδειας πιθανόν

να ευεργετούσε άτομα που αναμειγνύονται με την παράνομη απόκτηση ή το εμπόριο κεράτων ρινόκερου, οι συνθήκες οι οποίες τους εξουσιοδοτούν να χορηγήσουν μια άδεια σύμφωνα με το άρθρο 8(3) πρέπει να αποτελούν αντικείμενο και πάλι μίας αυστηρής ερμηνείας.10 Το καθεστώς που έχει εφαρμογή για το εμπόριο κεράτων ρινόκερου εντός της ΕΕ θα διαφέρει ανάλογα με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στις υποπαραγράφους (α), (β) και (γ) του άρθρου 8(3). Σύμφωνα με το άρθρο 8(3)(α) (δηλ. δείγματα «που αποκτήθηκαν ή εισήχθησαν στην Κοινότητα πριν την έναρξη ισχύος για τα συγκεκριμένα δείγματα, των διατάξεων που αφορούν τα είδη του Παραρτήματος I της Σύμβασης, του παραρτήματος Γΐτου Κανονισμού (ΕΟΚ) αριθμ.3626/82 ή του πίνακα Α»), ένα βασικό στοιχείο είναι ότι ο αϊτών έχει το βάρος να αποδείξει ότι τα δείγματα αποκτήθηκαν ή εισήχθησαν εντός της Ε.Ε. πριν την 4η Φεβρουάριου 1977 για όλα τα είδη ρινόκερου εκτός για τον λευκό ρινόκερο (για τον οποίο η ημερομηνία είναι η 1η Ιουλίου 1975). Εάν δεν μπορεί να παρασχεθεί αυτή η απόδειξη από τον αιτούντα, τότε δεν πρέπει να χορηγείται κανένα πιστοποιητικό. Φαίνεται ότι ένας αριθμός αντικειμένων παρουσιάζονται ως «επεξεργασμένα δείγματα», των οποίων η εμπορική χρήση ρυθμίζεται από το άρθρο 8(3)(β) του Κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ.338/97 και το άρθρο 62(3) του Κανονισμού της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ.865/2006. Εάν ένα αντικείμενο ικανοποιεί τις προϋποθέσεις σύμφωνα με το άρθρο 2(κγ) του Κανονισμού του Συμβουλίου για να θεωρείται ως επεξεργασμένο δείγμα, τότε δεν απαιτείται πιστοποιητικό για την εμπορική χρήση του εντός της Ένωσης. Παρόλα αυτά, ο ορισμός του «επεξεργασμένου δείγματος» θα πρέπει επίσης να ερμηνεύεται στενά: Ο αϊτών θα πρέπει πρώτα να αποδείξει ότι το δείγμα αποκτήθηκε «50 χρόνια πριν από την έναρξη ισχύος του Κανονισμού 338/97» δηλαδή πριν την 3η Μαρτίου 1947. Επιπλέον, το γεγονός ότι ένα κέρατο ρινόκερου είναι απλώς τοποθετημένο σε πλάκα, ασπίδα ή άλλου τύπου βάση, χωρίς καμία άλλη τροποποίηση της φυσικής του κατάστασης δεν θα πρέπει να θεωρείται αρκετό για να θεωρηθεί το προϊόν ως «επεξεργασμένο δείγμα» σύμφωνα με το άρθρο 2(κγ) του Κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ.338/97. Το έγγραφο κατευθυντήριων οδηγιών που ετοιμάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα επεξεργασμένα δείγματα θα πρέπει και θα τροποποιηθεί ανάλογα. Επιπλέον, θα πρέπει να δίδεται αυστηρή και διεξοδική εξέταση στην προϋπόθεση που αναφέρεται στο άρθρο 2(κγ) ότι η τροποποίηση έγινε για να μετατραπούν σε «κοσμήματος διακοσμητικά, καλλιτεχνικά ή χρηστικά αντικείμενα ή σε μουσικά όργανα», καθώς όπως φαίνεται σε κάποιες πρόσφατες περιπτώσεις η εικαστική φύση της μετατροπής (όπως σημαντικό σκάλισμα, χαρακτική, εισαγωγή ή προσάρτηση εικαστικών ή χρηστικών αντικειμένων, κ.λ.π.) δεν ήταν εμφανής, περίπτωση κατά την οποία οι προϋποθέσεις του άρθρου 2(κγ) δεν ικανοποιούντο. Όταν γίνονται αιτήσεις για εμπόριο κεράτων ρινόκερου εντός της Ένωσης σύμφωνα με το άρθρο 8(3)(γ), υπενθυμίζεται στα κράτη μέλη ότι, καθώς η εισαγωγή κεράτων ρινόκερου (ως προσωπικά αντικείμενα, κυρίως κυνηγετικά τρόπαια) είναι δυνατή μόνο για μη εμπορικούς σκοπούς, δεν υπάρχει δυνατότητα να χορηγείται στους

ιδιοκτήτες τους πιστοποιητικό για εμπορικό σκοπό εντός της Ένωσης σύμφωνα με το άρθρο 8(3)(γ). 4. Εάν χορηγηθεί, το πιστοποιητικό πρέπει να περιγράφει το αντικείμενο που αφορά με ικανοποιητικές λεπτομέρειες έτσι ώστε να είναι σαφές ότι αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για το εν λόγω δείγμα και ότι δεν μπορεί να ξεπλύνει τη χρήση άλλων δειγμάτων. Επιπλέον και όπου η νομοθεσία το επιτρέπει, τα κράτη μέλη δύνανται να εξετάζουν την συλλογή και αντιπαραβολή, την επιβεβαίωση και καταγραφή των ταυτοτήτων του αιτούντος και του αγοραστή (π.χ. με το να κρατούν αντίγραφο των εγγράφων ταυτοποίησης τους). Θα μπορούσε να τεθεί προϋπόθεση η οποία θα υποχρεώνει τον πωλητή να ενημερώνει τις αρχές για την ταυτότητα του αγοραστή. Επιπλέον, τα εντός της Ένωσης πιστοποιητικά πρέπει να εκδίδονται στην βάση μιας ειδικής συναλλαγής- επιτρέποντας μία συναλλαγή μόνο- το οποίο σημαίνει επίσης ότι το πιστοποιητικό θα είναι έγκυρο μόνο για τον κάτοχο που αναφέρεται στο τετραγωνίδιο 1 αυτού του πιστοποιητικού. Αυτό βασίζεται στην δεύτερη υποπαράγραφο του άρθρου 11(3), που επιτρέπει στα κράτη μέλη να εγκρίνουν την «έκδοση πιστοποιητικού συναλλαγής, εφόσον θεωρηθεί ότι στην έκδοσή του δεν αντιτίθενται άλλοι παράγοντες σχετικά με την διατήρηση του είδους».