1 Ελλθνικι Δθμοκρατία Σεχνολογικό Εκπαιδευτικό Κδρυμα Ηπείρου Γλωςςική Ανάπτυξη Ενότθτα 2: Εννοιολογικζσ Αποςαφηνίςεισ για την Γλώςςα Ευγενία Σόκθ
2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Σμιμα Λογοκεραπείασ Γλωςςική Ανάπτυξη Ενότητα 2: Εννοιολογικζσ Αποςαφθνίςεισ για τθν Γλϊςςα. Σόκθ Ευγενία Επίκουρθ Κακθγιτρια Ιωάννινα, 2015
Άδειεσ Χρήςησ Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 3 3
4 Χρηματοδότηςη Σο ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςη και Δια Βίου Μάθηςη» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Σαμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. Σο ζργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο TEI Ηπείρου» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα.
Σκοποί ενότητασ Μία αδρι αναφορά ςτθν κατανόθςθ των όρων ομιλία, γλϊςςα και επικοινωνία με ςκοπό τον διαχωριςμό τουσ για τθν καλφτερθ κατανόθςι τουσ. 5 5
Περιεχόμενα ενότητασ Ειςαγωγικά τοιχεία Φωνθτικι Παραγωγι Διεκνζσ Φωνθτικό Αλφάβθτο Διεκνζσ Φωνθτικό Αλφάβθτο (ελλθνικισ) Μελζτθ τθσ Γλωςςικισ Ανάπτυξθσ Φωνολογικι Ανάπτυξθ υντακτικι Ανάπτυξθ θμαςιολογικι Ανάπτυξθ 6 6
Ειςαγωγικά Στοιχεία 7
Ειςαγωγικά Στοιχεία (1 από 3) Όλεσ οι μορφζσ χαρακτθρίηονται ωσ επικοινωνία με ςτόχο τθ μεταβίβαςθ μιασ πλθροφορίασ, αλλά γενικά αποδεκτό είναι ότι μονάχα το τελευταίο απόςπαςμα, πιςτοποιείται ωσ γλϊςςα, λόγοσ. Σα περιςςότερα παιδιά είναι ικανοί χριςτεσ τθσ γλϊςςασ τθν εποχι που αρχίηουν το ςχολείο. Κάκε μινυμα, προφορικό ι γραπτό, δίνεται από τον «πομπό» κωδικοποιθμζνο και αποκωδικοποιείται (κατανοείται) από τον «δζκτθ». 8 8
Ειςαγωγικά Στοιχεία (2 από 3) Η Λεκτικι Επικοινωνία γίνεται κατορκωτι μζςω ενόσ κϊδικα, αυτόν τθσ γλωςςικισ δεξιότθτασ. Η φπαρξθ τθσ γλϊςςασ, αποτελεί τθν ουςία τθσ φπαρξθσ τθσ κοινωνικισ ςυγκρότθςθσ, αλλά και τον βαςικό μθχανιςμό τθσ ςκζψθσ. 9 9
Ειςαγωγικά Στοιχεία (3 από 3) Bloom & Lahey (1978): θ γλϊςςα διακρίνεται ςε τρεισ διαςτάςεισ, περιεχόμενο, μορφι και χριςθ, τα οποία βρίςκονται ςε αλλθλεπίδραςθ. 10 1
Φωνητική Παραγωγή 1
<Τίτλοσ Μαθήματοσ> - <Σίτλοσ Ενότθτα>, <ΣΜΗΜΑ>, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Φωνητική παραγωγή 2 μθνϊν http://www.youtube.com/watch?v=rvihq-wn4kc 4,5 μθνϊν http://www.youtube.com/watch?v=qzybfcmq8f8 6 μθνϊν http://www.youtube.com/watch?v=qzybfcmq8f8 Γλωςςικι Ανάπτυξθ 1
<Τίτλοσ Μαθήματοσ> - <Σίτλοσ Ενότθτα>, <ΣΜΗΜΑ>, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Φωνητική παραγωγή Πρϊτεσ φωνθτικζσ παραγωγζσ: κλάμα βιχασ γιατί; Η φωνθτικι οδόσ του παιδιοφ κατά τθ γζννθςι του μοιάηει περιςςότερο με αυτι πικικου παρά ενόσ ανκρϊπου Γλωςςικι Ανάπτυξθ 1
<Τίτλοσ Μαθήματοσ> - <Σίτλοσ Ενότθτα>, <ΣΜΗΜΑ>, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Φαςματογράφημα θ εξζταςθ τθσ πρϊιμθσ φωνθτικισ παραγωγισ: φαςματογράφθμα (τριςδιάςτατο γράφθμα για τθ μζτρθςθ των ςυχνοτιτων των φκόγγων και τθσ διάρκειάσ τουσ) Συπικι γλωςςικι ανάπτυξθ (Typical Speech and Language Development http://www.youtube.com/watch?v=bsk2ohefx0m ) Γλωςςικι Ανάπτυξθ 1
<Τίτλοσ Μαθήματοσ> - <Σίτλοσ Ενότθτα>, <ΣΜΗΜΑ>, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου φωνητική οδόσ Γλωςςικι Ανάπτυξθ http://thebrain.mcgill.ca/flash/capsules/outil_bleu21.html 1
<Τίτλοσ Μαθήματοσ> - <Σίτλοσ Ενότθτα>, <ΣΜΗΜΑ>, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου βρζφοσ-ενήλικασ Φωνητικά όργανα Θζςη λάρυγγα Θζςη φάρυγγα Γλώςςα Στοματική κοιλότητα Γλωςςικι Ανάπτυξθ http://mmspf.msdonline.com.br/ebooks/headnecksur geryotolaryngology/sid590236.html 1
Φωνητική Παραγωγή (1 από 8) Οι διαφορζσ του φωνθτικοφ καναλιοφ των βρεφϊν ςε ςχζςθ μ εκείνο των ενθλίκων είναι αρκετζσ για να επθρεάςουν τισ φωνθτικζσ παραγωγζσ των νεογζννθτων. 17 1
Φωνητική Παραγωγή (2 από 8) Εικόνα 1: Η φωνθτικι οδόσ ενθλίκων. [1] 18 1
Φωνητική Παραγωγή (3 από 8) Εικόνα 2: Η φωνθτικι οδόσ (λειτουργικότθτα). 19 1
Φωνητική Παραγωγή (4 από 8) Εικόνα 3: Οι αρκρωτικζσ κζςεισ των ςυμφϊνων. [2] 20 2
Φωνητική Παραγωγή (5 από 8) Εικόνα 4: Οι ςυνικεισ αρκρωτικζσ κζςεισ των ςυμφϊνων τθσ ελλθνικισ. [2] 21 2
Φωνητική Παραγωγή (6 από 8) Εικόνα 5: Οι αρκρωτικζσ κζςεισ για τα φωνιεντα. [3] 22 2
Φωνητική Παραγωγή (7 από 8) Εικόνα 6: Φαςματοανάλυςθ των φωνθζντων, /i/, /u/, /a/. 23 2
Φωνητική Παραγωγή (8 από 8) Εικόνα 7: Οι αρκρωτικζσ κζςεισ για τα φωνιεντα ςε ακτίνεσ Χ. [4] 24 2
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο 2
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο Μακαίνω το Φωνθτικό αλφάβθτο 26 2
Διχειλικά Χειλοδοντικά Οδοντικά Φατνιακά Μετά φατνιακά Ανακεκαμμζνα Τπερωικά Ουρανικά ταφυλικά Φαρυγγικά Επιγλωττιδικά Γλωττιδικά Γλωςςική Ανάπτυξη Εννοιολογικζσ Αποςαφθνίςεισ για τθν Γλϊςςα., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (2 από 9) Σόπο Χειλικά Κορωνιδικά Ραχιαία Ριηικά Γλωττιδικά Σρόπο Ζκκροτ α p b p b t d t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ 27 2
Διχειλικά Χειλοδοντικά Οδοντικά Φατνιακά Μετά - φατνιακά Ανακεκαμμζνα Τπερωικά Ουρανικά ταφυλικά Φαρυγγικά Επιγλωττιδικά Γλωττιδικά Γλωςςική Ανάπτυξη Εννοιολογικζσ Αποςαφθνίςεισ για τθν Γλϊςςα., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (3 από 9) Σόποσ Γλωττι Χειλικά Κορωνιδικά Ραχιαία Ριηικά δικά Σρόποσ Σριβόμε να Προςτρι βόμενα ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ç ʝ x ɣ χ ʋ ɹ ɻ j ɰ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ 28 2
Διχειλικά Χειλοδοντικά Οδοντικά Φατνιακά Μετά φατνιακά Ανακεκαμμζν α Τπερωικά Ουρανικά ταφυλικά Φαρυγγικά \ Επιγλωττιδικά Γλωςςική Ανάπτυξη Εννοιολογικζσ Αποςαφθνίςεισ για τθν Γλϊςςα., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (4 από 9) Σόποσ Χειλικά Κορωνιδικά Ραχιαία Ριηικά Σρόποσ Παλλόμενα ʙ r ɽ r ʀ я* Flap or tap ⱱ ⱱ ɾ ɽ ɢ ʡ 29 2
Διχειλικά Χειλοδοντικά Οδοντικά Φατνιακά Μετά - φατνιακά Ανακεκαμμζνα Τπερωικά Ουρανικά ταφυλικά Σόποσ Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (5 από 9) Χειλικά Κορωνιδικά Ραχιαία Σρόποσ Πλάγια Σριβόμενα ɬ ɮ ɭ ʎ ʟ ʟ Πλάγια Προςτριβόμενα l ɭ ʎ ʟ Πλάγια Flap ɺ ɺ ʎ 30 3
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (6 από 9) Προςτριβόμενα p f b v ts dz tʃ dʒ tɕ dʑ ʈʂ ɖʐ tɬ dɮ cç ɟʝ cʎ kʟ Εναλλακηικά, ένας εκθεηικός ζσμβολιζμός για ζύμπλεγμα δεληίο ζύμθφνο τρηζιμοποιείηαι μερικές θορές για να μεηαγράυει ηα ηριβόμενα ασηά, για παράδειγμα, tˢ και t s, kˣ ~ k x. Τα γράμμαηα για οσρανικοζηογμικά c και ɟ, ζστνά τρηζιμοποιούνηαι για ηα t ʃ και d ʒ ή παρόμοια ηριβόμενα, αλλά βέβαια όλες ασηές οι μεηαγραθές θα πρέπει να γίνοναηι με προζοτή. 31 3
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (7 από 9) ΔΦΑ Απόδοζη Περιγραθή t s ʦ Άηχο υατνιακό τριβόμενο d z ʣ Ηχηρό υατνιακό τριβόμενο t ʃ ʧ Άηχο μετα-υατνιακό τριβόμενο d ʒ ʤ Ηχηρό μετά-υατναικό τριβόμενο 32 3
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (8 από 9) ΔΦΑ Απόδοζη Περιγραθή t ɕ ʨ Άηχο υατνιακοϋπερωικό τριβόμενο d ʑ ʥ Ηχηρό φατνιακοχπερωικό τριβόμενο t ɬ Άηχο πλάγιο υατνιακό τριβόμενο k p Άηχο χειλο-υπερωικό στιγμικό ɡ b Ηχηρό χειλο-υπερωικό στιγμικό ŋ m Χειλο-ρινικό στιγμικό 33 3
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (9 από 9) Introduction to Articulatory Phonetics (Consonants) https://www.youtube.com/watch?v=dfordkupf9i Introduction to Articulatory Phonetics (Vowels) https://www.youtube.com/watch?v=dfordkupf9i Introduction to the International Phonetic Alphabet https://www.youtube.com/watch?v=g_shfoudj8a 34 3
Μαθαίνω το φωνητικό Αλφάβητο http://www.slt.ioa.teiep.gr/mfa/ 35 3
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (ελληνικήσ) 3
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (ελληνικήσ) (1 από 9) Ελλθνικι Αλφαβιτα Αρχαία ΔΦΑ Νζα Παραδείγματα h ἥρωσ [hɛ ːrɔːs], [ˈiros] β b v βίοσ [ˈvios] γ ɡ ɣ ʝ γάλα [ˈɣala+ γθ [ʝi] δ d ð δῆμοσ [dɛ ːmos], [ðimos] η dz z ηϊνθ [ˈzoni] κ tʰ κ κεολογία [κeoloˈʝia] 37 3
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (ελληνικήσ) (2 από 9) Ελλθνικι Αλφαβιτα κ λ Αρχαία k L ΔΦΑ Νζα k c l ʎ καλόσ [kaˈlos] κφκλοσ [ˈciklos] λεξικό [leksiˈko] ελιά [e ˈʎa] Παραδείγματα μ m m μθχανικόσ [mixaniˈkos] ν n n ɲ νζοσ [ˈneos] νιότθ [ˈɲoti] ξ ks ξενοφοβία [ksenofoˈvia] π P πρόγραμμα [ˈproɣrama] 38 3
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (ελληνικήσ) (3 από 9) Ελλθνικι Αλφαβιτα ρ ῥ Αρχαία r r ΔΦΑ Νζα r Παραδείγματα ρθτορικι [ritoriˈci] ς s ςφςτθμα [ˈsistima] τ t τθλζφωνο [tiˈlefono] φ pʰ f φαινόμενο [feˈnomeno] 39 3
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (ελληνικήσ) (4 από 9) Ελλθνικι Αλφαβιτα χ Αρχαία kʰ ΔΦΑ Νζα x ç χάοσ [ˈxaos] Παραδείγματα χειρόγραφοσ [çiˈroɣrafos] ψ ps ψυχοκεραπεία [psixoκeraˈpia] γγ ŋɡ, ŋɣ ɲɟ, ɲʝ αγγοφρι [aŋˈɡuri] ςυγγραφζασ [siŋɣraˈfeas] άγγελοσ [ˈaɲɟelos+/εγγενισ [eɲʝeˈnis] 40 4
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (ελληνικήσ) (5 από 9) Ελλθνικι Αλφαβιτα γκ γχ Αρχαία ΔΦΑ Νζα Παραδείγματα ɡ, ŋɡ εγκϊμιο *eŋˈɡomio+ ɟ, ɲɟ εγκυκλοπαίδεια *eɲɟikloˈpeðia] Ŋx ɲç άγχοσ [ˈaŋxos] εγχείριςθ [eɲˈçirisi] γξ ŋks ζλεγξα [ˈeleŋksa] μπ b, mb ] εμπάκεια [emˈbaκia] ντ d, nd εντάξει [enˈdaksi] τς ts τςάι [ˈtsai] τη dz τηαη [ˈdzaz] 41 4
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο Ελλθνικά Γράμματα α (ελληνικήσ) (6 από 9) Αρχαία a aː ΔΦΑ Φωνιεντα Νζα a Παραδείγματα αλφάβθτο [alˈfavito] αι aj e ε e ενζργεια [eˈnerʝia] 42 4
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (ελληνικήσ) (7 από 9) Ελλθνικά Γράμματα ει Αρχαία eː ΔΦΑ Φωνιεντα Νζα i Παραδείγματα ενζργεια [eˈnerʝia+ θ ɛː θκικι [iκiˈci] ι Τ i iː y yː ιςτορία [istoˈria] υγιεινι [iʝiiˈni] οι oj οικονομία [ikonoˈmia] υι uj υιόσ [iˈos] 43 4
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (ελληνικήσ) (8 από 9) Ελλθνικά Γράμματα Αρχαία ΔΦΑ Νζα Παραδείγματα ο o οργανιςμόσ [orɣanizˈmos] ο ω ɔː ϊρα [ˈora] αυ aw av, af αφρα [ˈavra] αυκεντικόσ [afκendiˈkos] 44 4
Διεθνζσ Φωνητικό Αλφάβητο (ελληνικήσ) (9 από 9) Ελλθνικά Γράμματα Αρχαία ΔΦΑ Νζα ευ εw ev, ef θυ ɛːw iv, if Παραδείγματα ευρϊπθ [evˈropi] ευφορία [efoˈria] εφθφρα [eˈfivra] θυξθμζνοσ [ifksiˈmenos] ου oː u ουτοπία [utoˈpia] 45 4
Μελζτη τησ Γλωςςικήσ Ανάπτυξησ 4
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Μελζτη τησ Γλωςςικήσ Ανάπτυξησ (1 από 4) Η μελζτθ τθσ μάκθςθσ ι ανάπτυξθσ τθσ γλϊςςασ, από τθ γζννθςθ μζχρι το 5ο-6ο ζτοσ τθσ ηωισ του παιδιοφ. Από τισ αρχζσ όμωσ τθσ δεκαετίασ του 1960 δόκθκε τόςθ ζμφαςθ ςτθ μελζτθ τθσ γλωςςικισ ανάπτυξθσ, όςο ςε κανζνα άλλο κζμα τθσ ψυχολογίασ τθσ γλϊςςασ. 47 4
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Μελζτη τησ Γλωςςικήσ Ανάπτυξησ (2 από 4) Μετά από αυτζσ τισ εξελίξεισ φυςικό είναι πωσ προςπάκεια περιλθπτικισ, περιγραφικισ παρουςίαςθσ τθσ γλωςςικισ ανάπτυξθσ κα πρζπει να καλφψει και τουσ τρεισ τομείσ που προαναφζρκθκαν, δθλαδι: Σθ φωνολογικι ανάπτυξθ. Σθ ςυντακτικι ανάπτυξθ. Σθ ςθμαςιολογικι ανάπτυξθ. 48 4
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Μελζτη τησ Γλωςςικήσ Ανάπτυξησ (3 από 4) Η γλϊςςα είναι ζνα ςφνολο φωνολογικά δομθμζνο με ςθμαςιολογικό περιεχόμενο τα οποία είναι ςυνδεδεμζνα με βάςθ οριςμζνουσ κανόνεσ δομισ και μεταφζρουν νόθμα με τθ μζγιςτθ πλθρότθτα 49 4
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Μελζτη τησ Γλωςςικήσ Ανάπτυξησ (4 από 4) Typical Speech and Language Development http://www.youtube.com/watch?v=bsk2ohefx0m Bilingual Language Development and Disorders https://www.youtube.com/watch?v=9t1bzltcsp0 Strategies for Encouraging Your Child's Speech and Language Development https://www.youtube.com/watch?v=bg2rvzvvl5a 50 5
Φωνολογική Ανάπτυξη 5
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Φωνολογική Ανάπτυξη (1 από 3) Η πρϊτθ περίοδοσ τθσ γλωςςικισ ανάπτυξθσ του παιδιοφ (που κατά μζςο όρο περιλαμβάνει τθ χρονικι διάρκεια των 12 πρϊτων μθνϊν τθσ ηωισ του παιδιοφ) αναφζρεται ςχεδόν αποκλειςτικά ςτθν ανάπτυξθ του φωνολογικοφ ςυςτιματοσ. 52 5
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Φωνολογική Ανάπτυξη (2 από 3) Για τον λόγο αυτό το πρϊτο ζτοσ τθσ ηωισ του παιδιοφ χαρακτθρίηεται ςυνικωσ ωσ όψιμθ περίοδοσ τθσ γλωςςικισ ανάπτυξθσ, μιασ και δεν μπορεί να γίνει αναφορά ςε ςυντακτικι και ςθμαςιολογικι ανάπτυξθ αφοφ κατά αυτιν τθν περίοδο δεν περιλαμβάνονται λζξεισ ςτθν επικοινωνία του παιδιοφ. 53 5
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Φωνολογική Ανάπτυξη (3 από 3) 2 μθνϊν (Baby Girl speaking - Μωρό 2 μθνϊν μιλάει) http://www.youtube.com/watch?v=rvihq-wn4kc 4,5 μθνϊν (Λογάκια) http://www.youtube.com/watch?v=qzybfcmq8f8 54 5
Συντακτική Ανάπτυξη 5
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Συντακτική Ανάπτυξη (1 από 5) Βζβαια θ ανάπτυξθ τθσ ςυντακτικισ δομισ τθσ γλϊςςασ γίνεται παράλλθλα με τισ άλλεσ δφο (φωνολογικι και ςθμαςιολογικι). Αυτό ςυμβαίνει όταν αρχίςει το παιδί να ξεχωρίηει τθ ςυντακτικι δομι μιασ πρόταςθσ, και αρχίηει να κατανοεί το εννοιολογικό περιεχόμενο των λζξεων που τθν απαρτίηουν. 56 5
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Συντακτική Ανάπτυξη (2 από 5) Α) Η πρϊτθ περίοδοσ τθσ ςυντακτικισ ανάπτυξθσ ( 0-3 χρόνια). Σο πρϊτο μζροσ τθσ ςυντακτικισ ανάπτυξθσ (0-2 χρόνια). Η Περίοδοσ αυτι διακρίνεται ςε τρία κυρίωσ ςτάδια: 57 5
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Συντακτική Ανάπτυξη (3 από 5) Σο ολοφραςτικό ςτάδιο (10-12 μθνϊν) Σο μεταβατικό ςτάδιο (12-18) μθνϊν και Σο ςτάδιο των προτάςεων των 2 λζξεων(18-20 μθνϊν) ι θ αρχι τθσ ςυντακτικισ δομισ 58 5
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Συντακτική Ανάπτυξη (4 από 5) τθν περίοδο αυτι οι προτάςεισ που φτιάχνει το παιδί είναι πιο μεγάλεσ και πιο ςφνκετεσ, χωρίσ όμωσ αυτό να ςθμαίνει πωσ θ κζςθ των λζξεων μζςα ςε αυτζσ είναι τυχαία. Τποκείμενο -Ενζργεια -Αντικείμενο : (π.χ. «μαμά πάει κοφκλα») Τποκείμενο -Ενζργεια -Σόποσ : (π.χ. «μαμά παζι ζξω») 59 5
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Συντακτική Ανάπτυξη (5 από 5) Πρϊτο χαρακτθριςτικό είναι μια ταχεία πρόοδοσ ςτθ γλωςςικι εξζλιξθ τόςο ςτον τομζα τθσ κατανόθςθσ, όςο και τθσ παραγωγισ ομιλίασ. Δεφτερο χαρακτθριςτικό είναι θ ανάπτυξθ των γλωςςικϊν μεταςχθματιςμϊν. 60 6
Σημαςιολογική Ανάπτυξη 6
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Σημαςιολογική Ανάπτυξη (1 από 2) Η ανάπτυξθ του ςθμαςιολογικοφ τομζα τθσ γλϊςςασ του παιδιοφ αναφζρεται ςτθ μάκθςθ του περιεχομζνου τθσ κάκε πρόταςθσ. Η ςθμαςιολογικι ανάπτυξθ πιςτεφεται ότι ολοκλθρϊνεται, περίπου, γφρω ςτο 8 ο ζτοσ ηωισ ενόσ παιδιοφ. Αυτό ςθμαίνει ότι ςυγκρίνοντάσ τθν με τθ ςυντακτικι ανάπτυξθ φαίνεται να χρειάηεται περιςςότερο χρόνο για να ολοκλθρωκεί. 62 6
Γλωςςική Ανάπτυξη Η Κατάκτθςθ τθσ Γλϊςςασ., ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου Σημαςιολογική Ανάπτυξη (2 από 2) 1. Ο εμπλουτιςμόσ του λεξιλογίου του παιδιοφ 2. Η απόκτθςθ τθσ ζννοιασ που ταιριάηει ςτθν κάκε λζξθ 3. Η απόκτθςθ τθσ γνϊςθσ που αναφζρεται ςτθ ςυςχζτιςθ των εννοιϊν των λζξεων και 4. Η απόκτθςθ τθσ ςφνκετθσ διαδικαςίασ που κακορίηει τθ δομι των εννοιϊν των λζξεων ςτθν πρόταςθ 63 6
6 Αναφορζσ Εικόνων 1. https://en.wikipedia.org/wiki/articulation_(phonetics)#/media/file:illu01_head_neck.jpg 2. https://en.wikipedia.org/wiki/articulation_(phonetics)#/media/file:places_of_articulation.svg 3. https://en.wikipedia.org/wiki/international_phonetic_alphabet#/media/file:cardinal_vowel_tongue_positi on-front.svg 4. https://en.wikipedia.org/wiki/international_phonetic_alphabet#/media/file:cardinal_vowels-jones_xray.jpg
6 Βιβλιογραφία Handbook, International Phonetic Association, p. 196, The new letters should be suggestive of the sounds they represent, by their resemblance to the old ones.. Ladefoged, P., Maddieson, Ι. (1996). The sounds of the world's languages. Oxford: Blackwell. pp. 329 330. ISBN 0-631-19815-6. MacMahon, K. C. (1996). "Phonetic Notation". In P. T. Daniels and W. Bright (eds.). The World's Writing Systems. New York: Oxford University Press. pp. 821 846. Olson, K. S., & Hajek, J. (1999). The phonetic status of the labial flap. Journal of the International Phonetic Association, 29 (2), pp. 101 114.
66 Σημείωμα Αναφοράσ Σόκθ Ε. (2015). Γλωςςικι Ανάπτυξθ. TEI Ηπείρου. Διακζςιμο από: τθ δικτυακι διεφκυνςθ: http://eclass.teiep.gr/courses/logo131/
Σημείωμα Αδειοδότηςησ Σο παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά Δθμιουργοφ-Μθ Εμπορικι Χριςθ-Όχι Παράγωγα Ζργα 4.0 Διεκνζσ [1] ι μεταγενζςτερθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, Διαγράμματα κλπ., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.el 6
6 Τζλοσ Ενότητασ Επεξεργαςία: Ταφιάδησ Διονφςιοσ Ιωάννινα, 2015
69 Σημειώματα
7 Διατήρηςη Σημειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το θμείωμα Αναφοράσ το θμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ Διλωςθ Διατιρθςθσ θμειωμάτων το θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ.
Τζλοσ Ενότητασ 7