qwφιertyuiopasdfghjklzxερυυξnmηq ςwωψerβνtyuσiopasdρfghjklzxcvbn mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnφγιmλι qπσπζαwωeτrtνyuτioρνμpκaλsdfghσj Αναγνώριςη των δευτερευουςών προτϊςεων Α και Β τεύχουσ klzxcvλοπbnαmqwertyuiopasdfghjkl Λατινικϊ Γ τϊξησ zxcvbnmςγqwφertyuioςδφpγρaηsόρ Κ. Δζδε, φιλόλογος του ΓΕΛ Λ. Αιδηψοφ ωυdfghjργklαzxcvbnβφδγωmζqwert λκοθξyuiύαςφdfghjklzxcvbnmqwerty uiopaβsdfghjklzxcεrυtγyεuνiιoαpasdf ghjklzxcηvbnαςφδmqwertαςδyuiopa sdfαςδφγθμκxcvυξςφbnmςφγqwθeξ τςδφrtyuφγσοιopaαςδφsdfghjklzxcv αςδφbnγμ,mqwertyuiopasdfgαςργκο ϊτbnmqwertyςδφγuiopasςδφγdfghjk lzxςδδγςφγcvbnmqwertyuioβκςλπp asdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdγαε ορlzxcvbnmqwertyuiopasdfghjkαεργ αεργαγρqwertyuiopasdfghjklzxαςδφ mοιηξηωχψφςuioψαςεφγvbnmqwer tyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopς
Απαξαηηήησο αλαθέξνπκε: είδορ, ζςνηακηικό πόλο, ειζαγωγή, εκθοπά ( έγκλιζη, σπόνο και ποια σπονική βαθμίδα δηλώνει ). ΒΟΤΛΗΣΙΚΔ: δεπηεξεύνπζα νπζηαζηηθή βνπιεηηθή πξόηαζε σο Τ/Α/επεμήγεζε ζην Εηζάγεηαη κε ηνλ βνπιεηηθό ζύλδεζκν ut, γηαηί είλαη θαηαθαηηθή / ne, γηαηί είλαη αξλεηηθή. Εθθέξεηαη κε Τπνηαθηηθή, όπσο όιεο νη βνπιεηηθέο, γηαηί ην πεξηερόκελό ηνπο είλαη απιώο επηζπκεηό, ρξόλνπ Ελεζηώηα, γηαηί εμαξηάηαη από ξήκα αξθηηθνύ ρξόλνπ (γξάθνπκε ην ζπγθεθξηκέλν ξήκα) /Παξαηαηηθνύ,»»»» ηζηνξηθνύ» (»»» ), (ηδηόκνξθε αθνινπζία, ζπγρξνληζκόο θύξηαο θαη δεπηεξ. πξόηαζεο, δει. ε βνύιεζε είλαη ηδσκέλε ηε ζηηγκή πνπ εκθαλίδεηαη ζην κπαιό ηνπ νκηιεηή θαη όρη ηε ζηηγκή ηεο πηζαλήο πξαγκαηνπνίεζήο ηεο) θαη δειώλεη ην ζύγρξνλν ζην παξόλ/ παξειζόλ[ζρ. βηβι. ζει.143] (κε ηελ ηδηόκνξθε αθνινπζία δειώλεηαη πάληα ζύγρξνλν ή ζην παξόλ, από αξθηηθό, ή ζην παξειζόλ, από ηζηνξηθό). ΠΛΑΓΙΔ ΔΡΩΣΗΜΑΣΙΚΔ: δεπηεξ. νπζηαζηηθή πι. εξσηεκ. πξόηαζε κεξηθήο/ νιηθήο άγλνηαο σο Τ/Α/επεμήγεζε ζην Εηζάγεηαη κε ηελ εξσηεκ. αλησλπκία/επίξξεκα/κόξην... Εθθέξεηαη κε Τπνηαθηηθή, όπσο όιεο νη πιάγηεο εξσηεκ. πξνηάζεηο, γηαηί ε εμάξηεζε δίλεη ππνθεηκεληθό ραξαθηήξα ζην πεξηερόκελό ηεο, ρξόλνπ,γηαηί εμαξηάηαη από θαη δειώλεη ην [ζρ. βηβι. ζει. 139] ΥΡΟΝΙΚΔ: δεπηεξ. ρξνληθή πξόηαζε σο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηνπ ρξόλνπ ζην α)εηζάγεηαη κε ηνλ επαναληπηικό cum, εθθέξεηαη κε Οξηζηηθή, γηαηί δειώλεη θάηη ην πξαγκαηηθό, ρξόλνπ, γηαηί αλαθέξεηαη ζην παξόλ/ παξειζόλ ζε ζρέζε κε ην ξήκα εμάξηεζεο. β)εηζάγεηαη κε ηνλ ιζηοπικό/διηγημαηικό cum, ν νπνίνο ρξεζηκνπνηείηαη γηα δηεγήζεηο ηνπ παξειζόληνο. Εθθέξεηαη κε Τπνηαθηηθή, γαηί ν ηζηνξηθόο cum θαλεξώλεη/ ππνγξακκίδεη ηε βαζύηεξε ζρέζε αηηίνπ θαη αηηηαηνύ αλάκεζα ζηελ θύξηα θαη ηε δεπηεξεύνπζα πξόηαζε, ρξόλνπ,γηαηί εμαξηάηαη από θαη δειώλεη ην Είλαη θαλεξόο ν ξόινο ηνπ ππνθεηκεληθνύ ζηνηρείνπ ζηελ Τπνηαθηηθή. [ζρ. βηβι. ζει.31] ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΙΚΔ α)δεπηεξ. επιππημαηική ζςμπεπαζμαηική ππόηαζη σο επηξξεκ. πξνζδηνξηζκόο ηνπ ζπκπεξάζκαηνο ζην Εηζάγεηαη κε ηνλ ζπκπεξ. ζύλδεζκν ut / ut nihil,γηαηί είλαη θαηαθαηηθή/ αξλεηηθή. Εθθέξεηαη κε Τπνηαθηηθή, όπσο όιεο νη ζπκπεξαζκαηηθέο, γηαηί ζηε ιαηηληθή ην ζπκπέξαζκα/απνηέιεζκα ζεσξείηαη πάληα κηα ππνθεηκεληθή θαηάζηαζε, ρξόλνπ Ελεζηώηα /Παξαηαηηθνύ, γηαηί εμαξηάηαη από αξθηηθό/ηζηνξηθό (ηδηόκνξθε αθνινπζία) θαη δειώλεη ην ζύγρξνλν ζην ηελ θύξηα πξόηαζε ππάξρεη ην ita/sic/tam/talis/tantus, θιπ. [ζρ. βηβι. ζει. 101] β)δεπηεξ. οςζιαζηική ζςμπεπαζμαηική ππόηαζη σο Τ/Α/επεμήγεζε ζην Εηζάγεηαη κε ηνλ ζπκπεξ. ζύλδεζκν ut/ ut neuter, γηαηί είλαη θαηαθαηηθή/αξλεηηθή. Εθθέξεηαη (όπσο ε πξνεγνύκελε). [ζρ. βηβι. ζει. 148] ΟΤΙΑΣΙΚΔ ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΚΔ (κόλν ζην θείκ. 24): σο Α ζηε κεηνρή indignatus (ξήκα ςπρηθνύ πάζνπο). Εηζάγεηαη κε ηνλ αηηηνινγηθό ζύλδεζκν quod, εθθέξεηαη κε
Οξηζηηθή, γηαηί δειώλεη αληηθεηκεληθή αηηηνινγία, ρξόλνπ, γηαηί αλαθέξεηαη ζην παξόλ/ παξειζόλ.[ζρ. βηβι. ζει. 31-32] ΔΝΑΝΣΙΩΜΑΣΙΚΔ: δεπηεξ. ελαληησκαηηθή πξόηαζε σο επηξξεκ. πξνζδηνξηζκόο ηεο ελαληίσζεο ζην Εηζάγεηαη κε ηνλ ελαληησκαηηθό ζύλδεζκν etsi. Εθθέξεηαη κε Οξηζηηθή, γηαηί εθθξάδεη κηα πξαγκαηηθή θαηάζηαζε παξά ηελ νπνία ηζρύεη ην πεξηερόκελν ηεο θύξηαο πξόηαζεο, ρξόλνπ, γηαηί αλαθέξεηαη ζην παξόλ/παξειζόλ. [ζρ. βηβι. ζει. 116] Πάνηα ππέπει να αναθέποςμε ηο πήμα από ηο οποίο εξαπηάηαι η ππόηαζη. Με ιδιόμοπθη ακολοςθία [ζρ. βηβι. ζει. 155] (κε Τπνηαθηηθή Ελεζηώηα από αξθηηθό θαη κε Τπνηαθηηθή Παξαηαηηθνύ από ηζηνξηθό) εθθέξνληαη νη εμήο πξνηάζεηο: βνπιεηηθέο ηειηθέο ζπκπεξαζκαηηθέο, νπζηαζηηθέο θαη επηξξεκαηηθέο ελδνηαζηηθέο πξνηάζεηο ηνπ quominus θαη ηνπ quin Πξνηάζεηο πνπ εηζάγνληαη κε ην ut ut + Οπιζηική ut + Τποηακηική 1.(θάπνηεο) ρξνληθέο 1.ηειηθέο θαηαθαηηθέο 2.απιέο παξαβνιηθέο 2.ζπκπεξαζκαηηθέο (νπζηαζηηθέο θ επηξξεκαηηθέο) θαηαθαηηθέο 3.βνπιεηηθέο θαηαθαηηθέο Ο ζύνδεζμορ cum Υξνληθόο α) + Υποτακτική: cum ηζηνξηθόο-δηεγεκαηηθόο. Πάληα γηα δηεγήζεηο ηνπ παξειζόληνο. Παξαηαηηθνύ (ζύγρξνλν) Τπεξζπληειίθνπ ( πξνηεξόρξνλν ) β) + Οριστική i. θαζαξά ρξνληθόο cum: δειώλεηαη κόλν ν ρξόλνο [= πόηε έγηλε θάηη] (θείκ.43, 44) ii. cum επαλαιεπηηθόο + ελεζηώηα/ παξαθείκελν (παξόλ, κέιινλ) + παξαηαηηθό/ ππεξζπληέιηθν (παξειζόλ) (θείκ. 23, 29) iii. cum αληίζηξνθνο: δειώλεη αηθλίδην γεγνλόο. Μόλν ζην θείκελν 14, όπνπ δειώλεη ην πζηεξόρξνλν ζην παξειζόλ. + παξαθείκελν, ζπρλά κε ην επίξξεκα repente. ηελ θύξηα πξόηαζε (ζε παξαηαηηθό ή ππεξζπληέιηθν) ππάξρεη ην επίξξεκα vix. Αηηηνινγηθόο + Υποτακτική: ε αηηηνινγία εκθαλίδεηαη σο απνηέιεζκα εζσηεξηθήο ινγηθήο δηεξγαζίαο. (θείκ. 34, 35), θαλνληθή αθνινπζία
ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΔ [ ζρνι. βηβιίν ζει. 119-120]: 1) δεπηεξ. απλή παπαβολική πξόηαζε σο β όξνο ζύγθξηζεο, κε α όξν ηελ πξόηαζε εμάξηεζεο θαη ζπγθεθξηκέλα απνηειεί επηξξεκαηηθό πξνζδηνξηζκό ηνπ ηξόπνπ ζηελ θύξηα. Εηζάγεηαη κε ην παξαβνιηθό επίξξεκα ut (=όπσο). Eθθέξεηαη κε Οξηζηηθή, γηαηί ε ζύγθξηζε αθνξά δύν πξάμεηο πνπ είλαη (ή ζεσξνύληαη σο) αληηθεηκεληθή πξαγκαηηθόηεηα, ρξόλνπ, γηαηί αλαθέξεηαη ζην παξόλ / παξειζόλ. ηελ θύξηα πξόηαζε ππάξρεη ην ita (π.ρ. θεηκ. 27). ην θείκελν 29 έρνπκε απιή παξαβνιηθή πνπ εηζάγεηαη κε ην quanti, αλαθέξεηαη ζην tanti ηεο θύξηαο πξόηαζεο. Εθθέξεηαη όπσο ε πξνεγνύκελε. 2) δεπηεξ. ςποθεηική παπαβολική* πξόηαζε, σο β όξνο ζύγθξηζεο ζην πεξηερόκελν ηεο θύξηαο. Εηζάγεηαη κε ηνλ παξαβνιηθό ζύλδεζκν velut si/ tamquam/ quasi/ proinde quasi (= ζαλ λα). Εθθέξεηαη κε Τπνηαθηηθή, γηαηί ε ζύγθξηζε αθνξά δύν ππνζεηηθέο θαηαζηάζεηο, ρξόλνπ, γηαηί εμαξηάηαη από ην ξήκα πνπ είλαη αξθηηθνύ/ηζηνξηθνύ ρξόλνπ θαη δειώλεη (θαλνληθή αθνινπζία) (π.ρ. θεηκ. 41). ΣΔΛΙΚΔ [ζρνι. βηβιίν ζει. 96]: δεπηεξ. επηξξεκαηηθή πξόηαζε, σο επηξξ. πξνζδ. ηνπ ζθνπνύ ζην ξήκα ηεο πξόηαζεο εμάξηεζεο. Εηζάγεηαη κε ηνλ ηειηθό ζύλδεζκν ut (νη θαηαθαηηθέο) /ne (νη αξλεηηθέο) /quo(όηαλ αθνινπζεί ζπγθξηηηθόο βαζκόο επηζέηνπ ή επηξξήκαηνο). Εθθέξνληαη κε πάληα κε Τπνηαθηηθή, γηαηί ν ζθνπόο ζηα Λαηηληθά ζεσξείηαη ππνθεηκεληθή θαηάζηαζε, ελεζηώηα από αξθηηθό/ παξαηαηηθνύ από ηζηνξηθό (ηδηόκνξθε αθνινπζία ησλ ρξόλσλ, ζπγρξνληζκόο θύξηαο θαη δεπηεξ. πξόηαζεο, δει. ν ζθνπόο είλαη ηδσκέλνο ηε ζηηγκή πνπ εκθαλίδεηαη ζην κπαιό ηνπ αθεγεηή θαη όρη ηε ζηηγκή ηεο πηζαλήο πξαγκαηνπνίεζήο ηνπ) θαη δειώλεη ην ζύγρξνλν ζην παξόλ/ παξειζόλ ). ΠΑΡΑΥΩΡΗΣΙΚΔ* [ζρνι. βηβι. ζει. 117]: δεπηεξ. επηξξεκαηηθή πξόηαζε, σο επηξξ. πξνζδ. ηεο παξαρώξεζεο ζην πεξηερόκελν ηεο πξόηαζεο εμάξηεζεο. Εηζάγεηαη κε ηνλ παξαρσξεηηθό ζύλδεζκν etsi/licet. Εθθέξεηαη κε Τπνηαθηηθή, γηαηί εθθξάδεη κηα ππνζεηηθή θαηάζηαζε πνπ, θη αλ αθόκα δερηνύκε όηη αιεζεύεη, δελ αλαηξεί ην πεξηερόκελν ηεο πξόηαζεο εμάξηεζεο, ρξόλνπ, γηαηί εμαξηάηαη από θαη δειώλεη (θαλνληθή αθνινπζία) ηο κείμενο 43: quamvis pervenerat: εηζάγεηαη κε ηνλ παξαρσξ. ζύλδεζκν quamvis, γηαηί αθνινπζνύλ επίζεηα (infestν, minaci). Εθθέξεηαη κε Οξηζηηθή, παξά ηνλ θαλόλα, (κεηαθιαζηθή ζύληαμε) θαη αλαινγία πξνο ηνλ ελαληησκαηηθό ζύλδεζκν quqmquam θαη ην πεξηερόκελό ηεο παξνπζηάδεηαη σο πξαγκαηηθό, ρξόλνπ Τπεξζπλη., γηαηί αλαθέξεηαη ζην παξειζόλ. ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΚΔ [ζρνι. βηβι. ζει. 90]: δεπη. επηξξ. πξόηαζε σο πξνζδ. ηεο αηηίαο ζην πεξηερόκελν ηεο πξόηαζεο 1.Εηζάγεηαη κε ηνλ αηηηνι. ζύλδεζκν quod/quia/quoniam. Δκθέπεηαι: α) κε Οξηζηηθή, γηαηί ε αηηηνινγία είλαη αληηθεηκεληθά απνδεθηή, ρξόλνπ, γηαηί αλαθέξεηαη ζην παξόλ/παξειζόλ. β) κε Τπνηαθηηθή, γηαηί ε αηηηνινγία είλαη ππνζεηηθή ή ππνθεηκεληθή, ρξόλνπ (θαλνληθή αθνινπζία). 2.Εηζάγεηαη κε ηνλ αηηηνινγηθό ζύλδεζκν cum. Εθθέξεηαη κε Τπνηαθηηθή, γηαηί ε αηηηνινγία είλαη ην απνηέιεζκα κηαο εζσηεξηθήο ινγηθήο δηεξγαζίαο, ρξόλνπ (θαλνληθή αθνινπζία). ΥΡΟΝΙΚΔ: όπσο αθξηβώο ηηο έρεη ην ζρνι. βηβιίν, ζει. 105-106
ΔΝΓΟΙΑΣΙΚΔ ΠΡΟΣΑΔΙ* [ζρ. βηβι. ζει.154] [κόλν κία ζην θείκ. 47]: δεπη. νπζηαζηηθή πξόηαζε, σο Α ζην non times. Εηζάγεηαη κε ην ne, γηαηί εθθξάδεη θόβν κήπσο γίλεη θάηη. Εθθέξεηαη κε Τπνηαθηηθή, γηαηί ην πεξηερόκελό ηεο αθνξά θάηη ην ελδερόκελν ή πηζαλό, ρξόλνπ (Ιδηόκνξθε αθνινπζία δει. ν θόβνο είλαη ηδσκέλνο ηε ζηηγκή πνπ εκθαλίδεηαη ζην κπαιό ηνπ νκηιεηή θαη όρη ηε ζηηγκή ηεο πηζαλήο πξαγκαηνπνίεζήο ηνπ) θαη δειώλεη ην ζύγρξνλν ζην ΠΡΟΣΑΔΙ ΣΟΤ quominus και ηος quin* [ζρ. βηβι. ζει.154] [κόλν δύν ζην θείκ. 47]: δεπη. νπζηαζηηθή πξόηαζε ηνπ quominus/ quin σο Α ζην ξήκα Εηζάγεηαη κε ην ζύλδεζκν quominus, γηαηί ην Ρήκα εμάξηεζεο είλαη θαηαθαηηθό / quin, γηαηί ην Ρήκα εμάξηεζεο είλαη αξλεηηθό. Εθθέξεηαη κε Τπνηαθηηθή, επεηδή ην πεξηερόκελό ηεο εθθξάδεη ηελ πξόζεζε ηνπ Τπνθεηκέλνπ ηνπ ξήκαηνο ηεο θύξηαο πξόηαζεο, ρξόλνπ (ηδηόκνξθε αθνινπζία) θαη δειώλεη ην ζύγρξνλν ζην *Σα παξαθάησ είδε δεπηεξεπνπζώλ πξνηάζεσλ από ην ζρνιηθό έηνο 2015-16 είλαη εκηόρ ύληρ: ελδνηαζηηθέο, πξνηάζεηο ηνπ quominus θαη ηνπ quin, ππνζεηηθέο παξαβνιηθέο, παξαρσξεηηθέο.