AΠΑΡΣΗΩΜΔΝΖ ΓΗΓΑΚΑΛΗΑ ΣΡΑΤΜΑΣΟ «ΣΡΑΤΜΑ ΠΟΝΓΤΛΗΚΖ ΣΖΛΖ & ΝΩΣΗΑΗΟΤ ΜΤΔΛΟΤ» Υ. ΜΑΣΕΑΡΟΓΛΟΤ 18.12.2013 Μαηδάξνγινπ Υάξεο Δπηκειεηήο - Α Οξζνπαηδηθήο Κιηληθήο Παλεπηζηεκηαθνύ Ννζνθνκείνπ Παηξώλ Υπεύζπλνο Τκήκαηνο ΜIS Σπνλδπιηθήο Σηήιεο Δθι. Δπηθ. Καζ. Οξζνπαηδηθήο Τκήκα Φπζηθνζεξαπείαο
ΔΝΑΡΗΟ - 1
ΔΝΑΡΗΟ - 2
Eηεξόπιεπξν εμάξζξεκα δπγναπανθπζηθαθήο άξζξσζεο Unilateral facet dislocation ΔΝΑΡΗΟ - 2
ΔΝΑΡΗΟ - 3
ΔΝΑΡΗΟ - 4
ΔΝΑΡΗΟ - 4
ΔΝΑΡΗΟ - 5
ΔΝΑΡΗΟ - 6
ΔΝΑΡΗΟ - 7
Αλαηνκία
Ζ αξρηθή θάθσζε ΚΑΗ Ζ ΑΡΥΗΚΖ ΚΖΝΖ ΣΟΤ ΑΣΤΥΖΜΑΣΟ εηλαη θαζνξηζηηθή γηα ηελ απνθαηάζηαζε
Αληηκεηώπηζε Α = Αεξαγσγόο κε έιεγρν ηεο Β = Αλαπλνή C = Κπθινθνξηθό θη έιεγρνο ηεο αηκνξξαγίαο D = Νεπξνινγηθή θαηάζηαζε E = Ξεγύκλσκα ηνπ ηξαπκαηία ζεξκνθξαζία
Τπνςία αζηάζεηαο βίαηε πξόζθξνπζε αληηθεηκέλνπ ζην θεθάιη μαθληθή επηηάρπλζε ή επηβξάδπλζε ηεο πηώζε από αμηόινγν ύςνο βνπηηά ζε ξερά λεξά νπνηαδήπνηε ζύκαηα δελ θνξνύζαλ δώλε ζε αλαηξνπή νρήκαηνο, εθηίλαμε ή έθξεμε
Τπνςία αζηάζεηαο (έκκεζα ζηνηρεία) αιινίσζε ηνπ επηπέδνπ ζπλείδεζεο ηξαπκαηηζκνί ηεο θεθαιήο-εθρπκώζεηο νθζαικώλ ζεκαληηθή παξακόξθσζε ηνπ θξάλνπο εθδνξέο θαη ηξαύκαηα πάλσ από ηελ θιείδα θαηάγκαηα πνδηώλ-ιεθάλεο-ηζρίσλ ζάλαηνο ζπλεπηβάηε-εθηίλαμε από όρεκα παξάζπξζε πεδνύ
Αδξή λεπξνινγηθή εθηίκεζε ΞΤ-Λ-Δ-Γ ΞΤ = Ξύπληνο Λ = Αληηδξά ζε ιεθηηθά εξεζίζκαηα Δ = Αληηδξά ζεεπώδπλα εξεζίζκαηα Γ = Γελ αληηδξά θαζόινπ
Κιηληθά ζεκεία πόλνο ζηνλ απρέλα ή ηε ξάρε πόλνο κε ηε κεηαθίλεζε ηνπ απρέλα-ξάρεο παξακόξθσζε ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο πξνθύιαμε ή αθηλεηνπνίεζε ηνπ απρέλα παξάιπζε, πάξεζε, θλεζκόο κνύδηαζκα, shock πξηαπηζκόο (άλδξεο)
Κιηληθά ζεκεία Ζ ηθαλόηεηα ηνπ αζζελνύο λα πεξπαηά δελ απνηειεί παξάγνληα παξάβιεςεο ηεο πξνζηαζίαο ηεο Ζ έιιεηςε λεπξνινγηθνύ ειιείκκαηνο ζνβαξή θάθσζε ηεο δελ απνθιείεη 20% ησλ αζζελώλ πνπ ρξεηάδνληαη επέκβαζε ζηε, ηξηγπξλνύζαλ ζηνλ ηόπν ηνπ αηπρήκαηνο όηαλ έθζαζαλ νη δηαζώζηεο εκαληηθό πνζνζηό αζζελώλ έρνπλ ζνβαξόηαηε αζηάζεηα ηεο ρσξίο θακηά λεπξνινγηθή βιάβε
Γεληθέο αξρέο πξνζέγγηζεο 1. επζεία αθηλεηνπνίεζε ηεο θεθαιήο 2. A-B-C-D-E 3. έιεγρνο θηλεηηθήο ηθαλόηεηαο, αηζζεηηθόηεηαο θαη 1. θπθινθνξίαο ζηα ηέζζεξα άθξα 4. εμέηαζε απρέλα θαη εθαξκνγή θνιάξνπ 5. θαηάιιειν θνξείν αθηλεηνπνίεζεο 6. ηνπνζέηεζε πξνζθέθαινπ (αλαιόγσο ησλ αλαγθώλ) 7. αθηλεηνπνίεζε ηεο θεθαιήο ζην θνξείν 8. αθηλεηνπνίεζε θάησ άθξσλ άλσ άθξσλ 9. A-B-C-D-E
1. Δπζπγξάκκηζε θεθαιήο
2. Απρεληθό θνιάξν Πξνζηαζία? 1. επηηξέπεη 25-30% θίλεζε θάκςεο-έθηαζεο 2. επηηξέπεη 50% θίλεζε ζηξνθήο 3. λα κελ εκπνδίδεη ηνλ αεξηζκό 4. λα κελ παξεκπνδίδεη ηελ δηάλνημε ηνπ ζηόκαηνο (έκεηνο)
2. Απρεληθό θνιάξν-αθηλεηνπνίεζε
3. Σνπνζέηεζε ζην θνξείν- αζζελήο ύπηηνο
Αίηηα θαθώζεσλ πνξ 14% Σξνραία αηπρήκαηα 48% Πηώζε απν ύςνο 21%
Δίδε θαθώζεσλ θάηαγκα
Δίδε θαθώζεσλ ππεμάξζξεκα
Δίδε θαθώζεσλ εμάξζξεκα
# Α1 I. # κεκνλσκέλν ηνπ πξόζζηνπ ηόμνπ II. # κεκνλσκέλν ηνπ νπίζζηνπ ηόμνπ III. # ηνπ πιάγηνπ νγθώκαηνο IV. # Jefferson
# Jefferson(ζπκπηεζηηθό # ηνπ δαθηπιίνπ ηνπ Α1) Ο Α1 ζπκπηέδεηαη κεηαμύ ησλ ηληαθώλ θνλδύισλ θαη ηνπ Α2 κε απνηέιεζκα δηάζπαζε ηνπ δαθηπιίνπ ηνπ Α1
# Jefferson
# πιαγίνπ νγθώκαηνο
# Α2 1) # ηνπ νδόληα: Type I Type II Type III 2) # ηνπ Hangman s: Type I Type II Type IIA Type III
# νδόληα I: απνζπαζηηθό # ζηελ άθξε/θνξπθή ηνπ νδόληα II: # ζηε βάζε ηνπ νδόληα (ζεκείν ζπλέλσζεο νδόληα-ζώκαηνο Α2 = Αζηαζέο (ςεπδάξζξσζε) III: ε γξακκή ηνπ # επεθηείλεηαη θαη ζην ζπνγγώδεο νζηνύλ ηνπ ζώκαηνο ηνπ Α2
# νδόληα ηύπνπ II Αζπκκεηξία ηεο d κεηαμύ ηνπ νδόληα θαη ησλ πιαγίσλ νγθσκάησλ
# Hangman s (ηξαπκαηηθή ζπνλδπινιίζζεζε Α2) Μηχανισμός κάκωσης 1)Υπεξέθηαζε: θαηά ηνλ απαγρνληζκό 2)Ταρεία επηβξάδπλζε: ζε ηξνραία αηπρήκαηα Πξόθεηηαη γηα ακθνηεξόπιεπξν # ηνπ ηόμνπ ηνπ Α2 (ζπλήζσο ζην επίπεδν ησλ κίζρσλ ηνπ)
# Hangman s
νπίζζηα πξνβνιή θνξπθαία πξνβνιή
Δπηδεκηνινγία θαθώζεσλ Α > Γ (2/3) 20 έσο 40 εηώλ 64/100.000 αζζελείο/έηνο (US) Σπλνδέο θαθώζεηο: 20% ελδνζσξαθηθέο 10% ελδνθνηιηαθέο 20% άιιεο ζθειεηηθέο T12 L1 L2 (17-25%) (28-50%) (14-21%) 15%-20% ησλ # = ζσξαθν-νζθπτθή ζπκβνιή (T11 L2)
Δπηδεθηηθόηεηα ηεο Θ-Ο ζπκβνιήο Η κεηάπησζε από ηελ ζρεηηθά αθίλεηε ζσξαθηθή κνίξα πξνο ηελ ζρεηηθά εύθακπηε νζθπτθή κνίξα ζπκβαίλεη ζην επίπεδν T 11 12 Οη θαηώηεξεο πιεπξέο παξέρνπλ ιηγόηεξε ζηαζεξόηεηα Οη ζσξαθηθέο δηαξζξώζεηο, ιόγσ πξνζαλαηνιηζκνύ, πεξηνξίδνπλ ζηελ ζσξαθηθή κνίξα ηηο θηλήζεηο θάκςεοέθηαζεο αιιά θαη ηηο δπλάκεηο πξνζζηνπίζζηαο παξεθηόπηζεο
Καθώζεηο ηνπ ΝΜ 10 30% ησλ θαηαγκάησλ ΣΣ 25-50% ζηε ζσξαθν-νζθπτθή πεξηνρή (T1 L5) Καθώζεηο ΝΜ αλάινγα κε ηνλ ηύπν ηνπ θαηάγκαηνο A 22% B 28% C 51% 5% πιήξεο παξαπιεγία ζηε Θ-Ο ζπκβνιή Knop C, et al. (1999) Surgical treatment of injuries of the thoracolumbar transition. Unfallchirurg 102:924 35
Παζνθπζηνινγία Οη ζπρλόηεξα αζθνύκελεο δπλάκεηο είλαη: 1) Αμνληθή θόξηηζε 2) Κάκςε/δηάηαζε 3) Υπεξέθηαζε 4) Σηξνθή 5) Γηαρσξηζκόο πλήζσο βιάβε ΝΜ
Ταμηλόκεζε ΑΟ Δεπηεξνπαζέο ζηαζεξό αζηαζέο Σπκπίεζε ηνπ λωηηαίνπ ζωιήλα
A ζπκπίεζε B δηάηαζε C ζηξνθή
A - Σπκπίεζε A1: ζπκπηεζηηθό A2: δηαρωξηζηηθό A3: εθξεθηηθό # ζπλήζωο αθνξά ζηελ πξόζζηα θνιώλα ε εθειθπζηηθή δύλακε ηεο νπίζζηαο θνιώλαο ζπλήζωο δελ επεξεάδεηαη
CT A1: εθξεθηηθό # MRI
B - Δηάηαζε B1: ζπλδεζκηθή B2: νζηηθή B3: δηζθηθή πξνθαιείηαη από δπλάκεηο ζηξνθήο-δηάηαζεο βιάβε ηωλ πξόζζηωλ θαη νπίζζηωλ ζηνηρείωλ / (δύν θνιωλώλ βιάβε) αιεζείο δηαξξειηηθέο βιάβεο (εμάξζξεκα-ππεμάξζξεκα) είλαη ζπάληεο
B2: νζηηθή
C - Σηξνθή C1: ηύπνπ A C2: ηύπνπ B C3: ζηξνθηθέο θαη κε ζηξνθή κε ζηξνθή δηαρωξηζηηθέο δπλάκεηο ζνβαξό ηξαύκα αμνληθέο ζηξνθηθέο δπλάκεηο κεγάιν πνζνζηώλ πξωηνπαζώλ λεπξνινγηθώλ βιαβώλ (55%) πάληα πξόθεηηαη γηα θάθωζε δύν θνιωλώλ
C : βιάβε πξόζζηαο θαη νπίζζηαο θνιώλαο κε ζηξνθή
Κιηληθή εηθόλα 3 ζεκαληηθέο παξάκεηξνη 1) Η θάθσζε ηεο ΣΣ 2) Η λεπξνινγηθή θαηάζηαζε 3) Σπλνδέο κε ζπνλδπιηθέο θαθώζεηο
Νεπξνινγηθή αμηνιόγεζε Καιή λεπξνινγηθή εθηίκεζε Κιίκαθα ASIA search for a sacral sparing ζε αηειείο λεπξνινγηθέο βιάβεο πνπ ζεκαίλεη θαιύηεξε πξόγλσζε
Αθηηλνινγηθά ζεκεία αζηάζεηαο (ΠΟ α/α) Σπκπίεζε ηωλ πιάγηωλ θνιωλώλ Απμεκέλε απόζηαζε ηωλ ζπνλδπιηθώλ δηαξζξώζεωλ Δηάζπαζε ηεο ζπνλδπιηθήο επζπγξάκκηζεο
Αθηηλνινγηθά ζεκεία αζηάζεηαο (πιάγηα α/α) Σπκπίεζε ηνπ ζπνλδπιηθνύ ζώκαηνο Οζηεν-ζπλδεζκηθή αζηάζεηα
Αθηηλνινγηθά ζεκεία αζηάζεηαο (πιάγηα α/α) Κύθωζε > 5
Αμνληθή ηνκνγξαθία Καιύηεξε απεηθόληζε ηνπ θαηάγκαηνο Αθξηβήο κέηξεζε ηεο θαηάιεςεο ηνπ ΝΣ
Μαγλεηηθή ηνκνγξαθία Γηεξεύλεζε λεπξνινγηθώλ βιαβώλ Γηαθξίλεη ηελ αθεξαηόηεηα ησλ νπίζζησλ ζπλδεζκηθώλ ζηνηρείσλ (δηάθξηζε ζηαζεξήο ηύπνπ Α βιάβεο από ηελ αζηαζή ηύπνπ Β).
Γεληθέο αξρέο ζεξαπείαο 1) Δπζπγξάκκηζε ηεο 2) Γηαηήξεζε ή βειηίσζε ηεο λεπξνινγηθήο εηθόλαο 3) Απνθαηάζηαζε ηεο ζηαζεξόηεηαο 4) Απνθπγή πεξεηαίξσ βιάβεο
Υεηξνπξγηθή ζεξαπεία Δπηηξέπεη : 1) Πξώηκε θηλεηνπνίεζε 2) Διάηησζε ηνπ πόλνπ 3) Γηεπθόιπλζε ηεο λνζειείαο (πνιπθαηαγκαηίεο) 4) Γξήγνξε επηζηξνθή ζηελ εξγαζία 5) Απνθπγή λεπξνινγηθώλ επηπινθώλ
Υεηξνπξγηθή ζεξαπεία Απόιπηεο ελδείμεηο 1. Πξννδεπηηθή λεπξνινγηθή βιάβε, 2. θάηαγκα-εμάξζξεκα, 3. Πξννδεπηηθή ζπκπησκαηηθή θύθσζε 4. Σύλδξνκα ΝΜ ρεηηθέο ελδείμεηο 1. Καζαξή νζηηθή βιάβε 2. Δπηζπκία πξώηκεο θηλεηνπνίεζεο 3. Απνθπγή βπαζνύο θύθσζεο 4. Σπλνδέο θαθώζεηο (ΚΔΚ, ζσξαθηθέο 5. Γηεπθόιπλζε λνζειείαο ζε παξαπιεγηθνύο
Υεηξνπξγηθέο ηερληθέο Οπίζζηα ζπνλδπινδεζία ελόο επηπέδνπ
Υεηξνπξγηθέο ηερληθέο Οπίζζηα ζπνλδπινδεζία δύν επηπέδσλ
Υεηξνπξγηθέο ηερληθέο Πξόζζηα πξνζπέιαζε Δλδείμεηο : 1) Απνζπκπίεζε ΝΜ 2) Απνθαηάζηαζε πξόζζηαο θνιώλαο
Υεηξνπξγηθέο ηερληθέο πλδπαζκέλε πξόζζηα θαη νπίζζηα πξνζπέιαζε
C. Matzaroglou, MD, PhD Orthopedic surgeon, Senior Consultant, Dpt of Orthopedics, Uni -Hospital of Patras Ass. Prof. ATEIP, Dpt of Physikotherapy