Βασικές Προσεγγίσεις της Ηγεσίας

Κ α τ α ν ό η σ η Σ τ ό χ ω ν Αφού εξετάσετε αυτό το κεφάλαιο, θα μπορείτε να: 1. Αντιπαραθέσετε την ηγεσία με την διοίκηση. 2. Συνοψίσετε τα αποτελέσματα των χαρακτηριστικών θεωριών. 3. Αναγνωρίσετε τα όρια των θεωριών συμπεριφοράς. 4. Περιγράψετε το ενδεχομενικό μοντέλο του Fielder. 5. Εξηγήσετε τις συνειρμικές θεωρίες του Hersey και του Blanchard. 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 2

Κ α τ α ν ό η σ η Σ τ ό χ ω ν After studying this chapter, you should be able to: 6. Συνοψίσετε τη θεωρία συναλλαγών ηγέτημέλους. 7. Περιγράψετε την θεωρία στόχου- μονοπατιού. 8. Περιγράψετε τις μεταβλητές περίστασης στο μοντέλο συμμετοχής ηγεσίας. 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 3

Τί Τί Είναι Ηγεσία; Ηγεσία Η ικανότητα επιρροής σε μια ομάδα προς επίτευξη στόχων. Διοίκηση Η χρήση της εξουσίας -η οποία είναι συμφυής με τον βαθμό της ιεραρχίας- με επίσημο τρόπο ώστε να επιτευχθεί η συμμόρφωση των μελών 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 4 του οργανισμού.

Θεωρίες Χαρακτηριστικών Θεωρίες Χαρακτηριστικών της Ηγεσίας Θεωρίες που αναλογίζονται προσωπικότητα και κοινωνικά, φυσικά ή διανοητικά χαρακτηριστικά για να διαχωρίσουν τους ηγέτες από τους Χαρακτηριστικά Ηγετών: Φιλοδοξία και και Ενέργεια Επιθυμία να να ηγούνται Ειλικρίνεια και και Ακεραιότητα Αυτοπεποίθηση Νοημοσύνη Αυτο-παρακολούθηση Γνώση του του αντικειμένου 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 5 μη-ηγέτες.

Θεωρίες Χαρακτηριστικών Περιορισμοί: Δεν Δεν έχουν έχουν βρεθεί βρεθεί χαρακτηριστικά με με παγκόσμια ισχύ ισχύ τα τα οποία οποία προβλέπουν την την πα- ηγεσία σε σε όλες όλες τις τις περιπτώσεις. Τα Τα χαρακτηριστικά προβλέπουν καλύτερα την την συμπεριφορά σε σε στιγμές «αδυναμίας». Δεν Δεν παρέχουν ξεκάθαρα στοιχεία αιτίας αιτίας και και α- α- ποτελέσματος της της σχέσης μεταξύ ηγεσίας και και χαρακτηριστικών. Προβλέπουν καλύτερα την την «εικόνα» της της ηγεσίασίας χωρίς χωρίς να να διαχωρίζουν τους τους αποτελεσματικούς και και αναποτελεσματικούς ηγέτες. ηγε- 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 6

Θεωρίες Συμπεριφοράς Θεωρίες Συμπεριφοράς της Ηγεσίας Θεωρίες που προτείνουν ότι συγκεκριμένες συμπεριφορές διαφοροποιούν τους ηγέτες από τους μη-ηγέτες. Θεωρία Χαρακτηριστικών: Ηγέτης γεννιέσαι, δεν δεν γίνεσαι. Θεωρία Συμπεριφοράς: Τα Τα χαρακτηριστικά του του ηγέτη μπορούν να να διδαχθούν. (Μπορείς να να μάθεις πώς πώς να να γίνεις ηγέτης) 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 7

Μελέτες της Πολιτείας του Οχάιο Χάραξη Πορείας Ο βαθμός κατά τον οποίο ένας ηγέτης δύναται να ορίσει και να δομήσει τον δικό του ρόλο και αυτόν των υφισταμένων σε αναζήτηση εφικτών στόχων. Συναίσθηση Ο βαθμός κατά τον οποίο ένας ηγέτης μπορεί να έχει εργασιακές σχέσεις που χαρακτηρίζονται από αμοιβαία εμπιστοσύνη, σεβασμό προς τις ιδέες ενός υφισταμένου και τα αισθήματά του. 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 8

Μελέτες του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν Εργατοκεντρικός Ηγέτης Τονίζει τις διαπροσωπικές σχέσεις: δείχνει ειλικρινές ενδιαφέρον για τις ανάγκες των υπάλλήλων και απο-δέχεται τις διαφορές του καθενός από τους άλλους. Εργοκεντρικός Ηγέτης Ο ηγέτης που τονίζει τις τεχνικές ή εργασιακές πλευρές της δουλειάς. 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 9

Υψηλό Ενδιαφέρον για τους εργαζόμενους Το Το Διοικητική Πλέγμα (Blake (Blake και και Mouton) Mouton) Χαμηλό Ένας πίνακας 9 επί 9 που καθορίζει 81 διαφορετικά είδη ηγεσίας. Χαμηλό Ενδιαφέρον για την παραγωγή Υψηλό Έ κ θ ε μ α 11 1 Έ κ θ ε μ α 11 1 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 10

Σκανδιναβικές Μελέτες Εξελικτικοί Ηγέτες Ο ηγέτης που εκτιμά τον πειραματισμό, την αναζήτηση νέων ιδεών και την γέννηση και εφαρμογή αλλαγών. Ερευνητές στην Φινλανδία και τη Σουηδία αμφισβητούν το αν και κατά πόσο υπάρχουν μόνο δυο διαστάσεις (εργοκεντρική και εργατοκεντρική) που συλλαμβάνουν την πεμπτουσία της ηγετικής συμπεριφοράς. Ο συλλογισμός τους είναι ότι σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο οι αποτελεσματικοί ηγέτες θα ακολουθούν εξελικτική συμπεριφορά. 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 11

Ενδεχομενικές Θεωρίες Ηγεσίας Ενδεχομενικό Μοντέλο του Fielder Η θεωρία ότι οι αποτελεσματικές ομάδες εξαρτώνται σε μια σωστή ταύτιση μεταξύ του στυλ αλληλεπίδρασης του ηγέτη με τους υφισταμένους και το βαθμό στον οποίο η κατάσταση αυτή δίνει έλεγχο και επιρροή στον ηγέτη. Ερωτηματολόγιο του Ελάχιστα Προτιμώμενου Συνεργάτη (ΕΠΣ) Ένα εργαλείο το οποίο μετρά κατά πόσο το άτομο κλίνει προς τις σχέσεις ή την εργασία. 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 12

Το Μοντέλο του Fiedler: Προσδιορίζοντας την Κατάσταση Σχέσεις Ηγέτη-Μελών Ο βαθμός εμπιστοσύνης, πεποίθησης και σεβασμού που τρέφουν οι υφιστάμενοι προς τον ηγέτη. Δομή Εργασίας Ο βαθμός στον οποίο οι ανατεθιμένες εργασίες είναι μέρος μιας διαδικασίας. Εξουσία Θέσης Εξουσία που απορρέει από την επίσημη θέση κάποιου στο οργανόγραμμα της επιχείρησης: περιλαμβάνει την εξουσία πρόσληψης, απόλυσης, πειθαρχίας, προαγωγής και αύξησης μισθού. 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 13

Θεωρία Διανοητικής Διαδικασίας Θεωρία Διανοητικής Διαδικασίας Μια θεωρία της ηγεσίας που λέει ότι το άγχος μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς μια κατάσταση και ότι η νοημοσύνη και η εμπειρία μπορούν να ελλαττώσουν την επιρροή του άγχους στον ηγέτη. Έρευνα Επαλήθευσης: Λιγότερο Λιγότερο ευφυή ευφυή άτομα άτομα αποδίδουν καλύτερα καλύτερα σε σε ρόλους ρόλους ηγεσίας ηγεσίας με με μεγάλη μεγάλη πίεση πίεση και και άγχος. άγχος. Λιγότερο Λιγότερο έμπειρα έμπειρα άτομα άτομα αποδίδουν καλύτερα καλύτερα σε σε ηγετικούς ηγετικούς ρόλους ρόλους με με μικρό μικρό άγχος άγχος και και πίεση. πίεση. 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 15

Συνειρμικές Θεωρίες Ηγεσίας των Hersey και Blanchard Συνειρμική Θεωρία Ηγεσίας (ΣΘΗ) Μια θεωρία έκτακτης ανάγκης που επικεντρώνεται στην ετοιμότητα αυτού που την εφαρμόζει (εκτελεστής). Ανίκανος και Απρόθυμος Ανίκανος αλλά Πρόθυμος Ικανός και Απρόθυμος Ικανός και Πρόθυμος Ετοιμότητα Εκτελεστή: Ικανότητα και Προθυμία Ηγέτης: ελαχιστοποιείται η ανάγκη για υποστήριξη και επιτήρηση Διεύθυνση Επικέντρωση στις Σχέσεις και Εργασίες Υψηλότερου Προφίλ Υποστήριξη Συμμετοχή Παρακολούθηση 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 16

Είδη Ηγεσίας και Ετοιμότητα Εκτελεστή (Hersey και Blanchard) Ετοιμότητα Εκτελεστή Απρόθυμος Πρόθυμος Ικανός Υποστήριξη και Ηγεσία Παρακολούθηση Ανίκανος Διεύθυνση Είδη Ηγεσίας Επικέντρωση στις Σχέσεις και σε Εργασίες Υψηλότερου Προφίλ 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 17

Θεωρία Συναλλαγής Ηγέτη-Μέλους Θεωρία Συναλλαγής Ηγέτη-Μέλους (ΣΗΜ) Οι ηγέτες δημιουργούν κλειστές (in-groups) και ανοιχτές (out-groups) ομάδες και οι υφιστάμενοι που ανήκουν στις κλειστές ομάδες έχουν υψηλότερα ποσοστά απόδοσης, λιγότερη εργασιακή αστάθεια (turnover) και περισσότερη εργασιακή ικανοποίηση. 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 18

Η Θεωρία Στόχου Μονοπατιού Θεωρία Στόχου - Μονοπατιού Η θεωρία κατά την οποία είναι ευθύνη του ηγέτη να βοηθά τους εκτελεστές να πετύχουν τους σκοπούς τους και να τους παράσχει τη απαραίτητη καθοδηγία και/ή υποστήριξη ώστε να εξασφαλί-ζεται ότι οι στόχοι τους είναι συμβατοί με τους συλλογικούς στόχους της ομάδας ή του οργανισμού. 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 20

Μοντέλο Ηγετικής Συμμετοχής Μοντέλο Ηγετικής Συμμετοχής (Vroom & Yetton) Μια θεωρία ηγεσίας η οποία περιλαμβάνει ένα σύστημα κανόνων προκειμένου να καθοριστεί το είδος και το ποσοστό της συμμετοχικής λήψης αποφάσεων σε διαφορετικές καταστάσεις. 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 22

Ενδεχομενικές Μεταβλητές στο Αναθεωρημένο Μοντέλο Ηγετικής Συμμετοχής 1. Σημαντικότητα της απόφασης 2. Σημαντικότητα απόκτησης δέσμευσης του εκτελεστή στην απόφαση 3. Αν ο ηγέτης έχει επαρκείς πληροφορίες για να πάρει μια απόφαση 4. Πόσο καλά δομημένο είναι το πρόβλημα 5. Αν μια απολυταρχική απόφαση θα έχριζε δέσμευσης των εκτελεστών 6. Αν οι εκτελεστές πιστεύουν ( buy into ) στους συλλογικούς στόχους 7. Αν ενδέχεται να υπάρξει διαμάχη μεταξύ των εκτελεστών για τις εναλλακτικές λύσεις 8. Αν οι εκτελεστές έχουν τις απαραίτητες πληροφορίες για να πάρουν μια καλή απόφαση 9. Χρονικοί περιορισμοί του ηγέτη που περιορίζουν τη συμμετοχή εκτελεστών 10. Αν δικαιολογούνται τα κόστη για την ένωση γεωγραφικά διασκορπισμένων μελών 11. Η σημασία κατά τον ηγέτη της ελαχιστοποίησης του απαραίτητου χρόνου για τη λήψη της απόφασης 12. Σημαντικότητα της χρήσης της συμμετοχής ως εργαλείο εξέλιξης/βελτίωσης της λήψης αποφάσεων των εκτελεστών Έ κ θ ε μ α 11-5 Έ κ θ ε μ α 11-5 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 11 23