ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τεχνολογίες Κοινωνικής Δικτύωσης στην Εκπαίδευση Ομάδα: Αριστερίδου Δανάη Ελένη (08) Ευαγγελόπουλος Νίκος (670) Καζδαρίδης Γιώργος (11)
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΧΡΗΣΗ WIKI Εισαγωγή Το σενάριο θα απευθύνεται σε μαθητές της πρώτης Γυμνασίου και αναπτύσσεται στα πλαίσια του μαθήματος της Τεχνολογίας. Το σενάριο αφορά την θεματική ενότητα Μεταφορές και Επικοινωνίες στην οποία οι μαθητές θα αποκτήσουν περισσότερες γνώσεις πάνω στην λειτουργία του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή. Το σενάριο θα πραγματοποιηθεί σε τρία μαθήματα. Τίτλος Διδακτικού Σεναρίου «Εξερευνώ τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και το διαδίκτυο με την χρήση του Wiki» Τίτλοι μαθημάτων: Προπαρασκευαστικό μάθημα για το wiki έναρξη εργασιών(μάθημα α) Διδασκαλία διαδκτικής ενότητας και αλληλεπίδραση μεταξύ των ομάδων (Μάθημα β) Αξιολόγηση Επιλογή έργου προς υλοποίηση (Μάθημα γ) Προγραμματισμός Διδακτικού Σεναρίου Το διδακτικό σενάριο προβλέπεται να διαρκέσει συνολικά 6 διδακτικές ώρες, από 2 διδακτικές ώρες το κάθε μαθήματα. Επομένως το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 3 εβδομάδες διδασκαλίας. Μεταξύ των 2 εβδομάδων θα μεσολαβήσει μία μικρή εργασία για την καλύτερη κατανόηση τόσο της διδακτικής ενότητας, όσο και για καλύτερη εξοικείωση με το εργαλείο. Μετά την δεύτερη εβδομάδα οι μαθητές καλούνται να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο και να επιλέξουν την ατομική τους εργασία που θα πρέπει να υλοποιήσουν. Ο διδάσκοντας μπορεί να τροποποιήσεις τις δραστηριότητες που περιγράφονται αυξάνοντας ή μειώνοντας το επίπεδο δυσκολίας σύμφωνα με την ανταπόκριση που θα έβρισκε από τους μαθητές. Σε κάθε περίπτωση τα αποτελέσματα θα ήταν πιο ξεκάθαρα μετά από την ολοκλήρωση της πρώτης εβδομάδας διδασκαλίας, όπου οι μαθητές θα έχουν μία πρώτη επαφή με το Wiki. Στα επόμενα βήματα περιγράφεται αναλυτικά το περιεχόμενο της ύλης που θα διδαχτεί στις 4 διδακτικές ώρες που θα λάβει χώρα το σενάριο. Σελίδα 2
Διδακτικό Σενάριο & Πρόγραμμα Σπουδών Όπως αναφέρθηκε και στην εισαγωγή το διδακτικό σενάριο αφορά το μάθημα της Τεχνολογίας πρώτης γυμνασίου και εντάσσεται στην ενότητα Μεταφορές και Επικοινωνίες, η οποία αποτελεί μία από τις τέσσερις βασικές ενότητες που αποτελούν την βάση για την επιλογή του ατομικού έργου που θα υλοποιήσουν οι μαθητές. Το σενάριο υλοποιείται με στόχο να διευκολύνει τους μαθητές να κατανοήσουν πως πραγματοποιείται η αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο, πως συγγράφουμε μία εργασία, αλλά και πως συνεργαζόμαστε και δημιουργούμε από κοινού περιεχόμενο. Στο σενάριο προτείνεται μετά την ολοκλήρωση των πρώτων δύο μαθημάτων, η εκπόνηση μίας ομαδικής εργασίας που θα ανήκει στο θεματικό πλαίσιο μίας από τις τέσσερις διδακτικές ενότητες της διδακτέας ύλης του μαθήματος της Τεχνολογίας. Προηγούμενες γνώσεις που απαιτούνται: Γενικές γνώσεις χειρισμού υπολογιστή Δημιουργία λογαριασμού στο wiki Χρήση μενού και βασική κατανόηση περιήγησης σε μία ιστοσελίδα Χρήση μπάρας αναζήτησης Ανέβασμα υλικού στην ιστοσελίδα Τροποποίηση και αποθήκευση σελίδας Δημιουργία νέας σελίδας στο wiki Σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών που έχουν ακολουθήσει οι μαθητές μέχρι την τάξη στην οποία βρίσκονται, δηλαδή την πρώτη τάξη του γυμνασίου θεωρούμε πως οι γνώσεις αυτές υπάρχουν στην φαρέτρα των μαθητών. Ακόμα και το wiki το οποίο δεν το έχουν ξαναχρησιμοποιήσει, έχουν χρησιμοποιήσει εφαρμογές-λογισμικά τα οποία περιλαμβάνουν τις λειτουργίες που συνδυάζει το wiki. Χαρακτηριστικά, οι μαθητές έχουν χρησιμοποιήσει επεξεργαστές κειμένου, όπως για παράδειγμα το Microsoft Word, Libre Office Writer, κλπ. Επίσης σίγουρα έχουν κάνει λογαριασμό σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης ή έναν λογαριασμό email. Επομένως είναι εξοικειωμένοι με τις διαδικασίες συγγραφής κειμένου δημιουργίας περιεχομένου αλλά και δημιουργίας λογαριασμού σε ηλεκτρονικές πλατφόρμες. Επιπρόσθετα, οι μαθητές έχουν μάθει να περιηγούνται σε ιστοσελίδες και να αναζητούν έξυπνα περιεχόμενο μέσω του μενού αλλά και της μπάρας αναζήτησης. Τις γνώσεις αυτές τις έχουν αποκτήσει τόσο από το μάθημα πληροφορικής, όσο και από την καθημερινή τους ενασχόληση με τους υπολογιστές. Σελίδα 3
Επομένως ο καθηγητής θα βρει πρόσφορο έδαφος για την εφαρμογή του σεναρίου του, καθώς οι μαθητές έχουν το κατάλληλο υπόβαθρο. Ενώ με μία εκπαίδευση μίας ώρας που θα προηγηθεί για την χρήση του περιβάλλοντος, οι μαθητές θα καταφέρουν να ανταποκριθούν με επιτυχία στις απαιτήσεις του σεναρίου. Σκοπός του Διδακτικού Σεναρίου Ο κύριος στόχος του σεναρίου είναι οι μαθητές να κατανοήσουν τις βασικές αρχές λειτουργίας του ηλεκτρονικού υπολογιστή, να μάθουν για τις δυνατότητες τους, αλλά και κατά την ολοκλήρωση του σεναρίου να μπορούν να γράψουν μία συνεργατική εργασία για ένα θέμα το οποίο ανήκει στο πλαίσιο της διδακτέας ύλης. Στο σημείο αυτό παρατηρούμε την διττή φύση του σεναρίου, η οποία δεν είναι μόνο να αποκτήσουν οι μαθητές γνώσεις για ένα θέμα αλλά και να πρακτικές ικανότητες, όπως η συγγραφή μίας ερευνητικής εργασίας αλλά και της συνεργασίας τους με άλλα άτομα. Άλλοι επιθυμητοί στόχοι από τους μαθητές: Να έχουν ενεργό συμμετοχή και να αποφύγουν την παθητική στάση στη μαθησιακή διαδικασία. Να εξοικειωθούν στην εργασία σε περιβάλλον Wiki, δουλεύοντας στο εργαστήριο Πληροφορικής. Να εξασκηθούν στην αναζήτηση, κριτική επεξεργασία και αξιοποίηση πληροφοριών στο διαδίκτυο. Να εξασκηθούν στη χρήση υπερσυνδέσμων. Να παράγουν αυθεντικό γραπτό λόγο σε περιβάλλον Προγραμμάτων Επεξεργασίας Κειμένου. Να αναπτύξουν ενδιαφέροντα για τις επιστήμες της Τεχνολογίας Να πραγματοποιούν με ευκολία δημοσίευση - κοινοποίηση υλικού και προσωπικών απόψεων σε online πλατφόρμες Να παρουσιάζουν το αποτέλεσμα της εργασίας τους και της έρευνάς τους. Παρατηρήσεις: Από τη διδασκαλία της επιμέρους ενότητας και συζήτηση με τους μαθητές, παρατηρείται ότι οι μαθητές: Δεν κατανοούν πως γίνεται η εισαγωγή δεδομένων και η επεξεργασία τους στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Συγχέουν τις μονάδες εισόδου και εξόδου. Σελίδα 4
Αγνοούν την ευελιξία που προσφέρει στην συνεργατική δημιουργία περιεχόμενου που προσφέρουν οι πλατφόρμες όπως το wiki. Αγνοούν το μέγεθος της πληροφορίας που παρέχεται από τον παγκόσμιο ιστό. Δεν γνωρίζουν το πόσο εύκολο είναι να εθιστούν στην χρήση του. Δυσκολεύονται να διακρίνουν πότε κάποιος τους προσεγγίζει μέσω των κοινωνικών δικτύων με κακόβουλο σκοπό. Δεν γνωρίζουν πώς να προφυλαχθούν από το κακόβουλο λογισμικό. Περιγραφή του Διδακτικού Σεναρίου Βασικά σημεία: Το σενάριο έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να πραγματοποιείται χρησιμοποιώντας το wiki και συγκεκριμένα προτείνεται το εργαλείο wikispaces[1] και αποτελείται από δύο φύλλα εργασιών και ένα φύλλο αξιολόγησης. Η προσέγγιση που θα επιχειρηθεί αφορά την συγκέντρωση υλικού σχετικά με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τις εφαρμογές του διαδικτύου. Θα θεωρήσουμε μία τάξη των 25-27 ατόμων. Οι μαθητές θα χωριστούν σε 8 ομάδες των τριών με τεσσάρων ατόμων ατόμων. Κάθε ομάδα θα ασχοληθεί με διαφορετική πτυχή του θέματος. Στο τμήμα του χρονοδιαγράμματος περιγράφονται με λεπτομέρεια οι επιμέρους δραστηριότητες των ομάδων. Τα δύο φύλλα εργασιών θα μοιραστούν κατά τα 2 πρώτα μαθήματα (2 δίωρα), ενώ το τρίτο φύλλο, που αφορά την αξιολόγηση θα μοιραστεί κατά το τρίτο μάθημα, μαζί με τα προτεινόμενα θέματα ομαδικών εργασιών που θα πρέπει να εκπονηθούν μετά την λήξη των τριών εβδομάδων που θα διαρκέσει το σενάριο. Το μάθημα διδάσκεται απαραιτήτως στο εργαστήριο Πληροφορικής. Ο ρόλος του καθηγητή είναι: οργανωτικός (δημιουργία Wiki, συγκρότηση ομάδων, σχεδιασμός φύλλων εργασίας), εποπτικός (παρακολουθεί τον τρόπο εργασίας των μαθητών), διαμεσολαβητικός-εμψυχωτικός (ενθαρρύνει τους μαθητές να συνεχίσουν παρά τις δυσκολίες που τυχόν να συναντάνε), διευκολυντικός (διευκρινίζει τις απορίες των μαθητών, δίνει και τεχνικές συμβουλές), συντονιστικός (συντονίζει τη συζήτηση μετά την παρουσίαση των εργασιών των μαθητών). Σελίδα 5
Χρονοδιάγραμμα 1η διδακτική ώρα: Βήμα 1 Κατά την πρώτη διδακτική ώρα, γίνεται μία επίδειξη του περιβάλλοντος του wiki.συγκεκριμένα οι μαθητές μαθαίνουν πως να κάνουν λογαριασμό στον ιστότοπο, πως να επεξεργάζονται μία σελίδα -edit-, πως να ανεβάζουν αρχεία, εικόνες, βίντεο κλπ. Επίσης γίνεται μία εξερεύνηση της ιστοσελίδας όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι στιγμής. Αναλύεται το μενού και επεξηγείται η γενικότερη διάρθρωση της ιστοσελίδας. Βήμα 2 Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των τριών - τεσσάρων ατόμων. Η καθεμία από τις ομάδες αναλαμβάνει να αναζητήσει υλικό για μία από τις παρακάτω θεματικές ενότητες σχετικά με τον Ηλεκτρονικού Υπολογιστή: Δομή και αρχή λειτουργίας Ιστορική Εξέλιξη Λογισμικό - Υλικό Εφαρμογές διαδικτύου Κακόβουλο λογισμικό Κίνδυνοι που επιφυλάσσει το διαδίκτυο και τα μέτρα προστασίας μας Χρησιμότητα του για τον άνθρωπο και την κοινωνία Μελλοντικές τάσεις Η ιστοσελίδα του wiki περιλαμβάνει τις παραπάνω κατηγορίες σαν σελίδες στο μενού της. Οι μαθητές της κάθε ομάδας καλούνται να συμπληρώσουν το περιεχόμενο της κάθε σελίδας με ένα σύντομο κείμενο (10-20 σειρές) και πολυμεσικό περιεχόμενο, όπως εικόνες, βίντεο ή ότι άλλο βρίσκουν χρήσιμο. Αυτό θα είναι και το βασικό καθήκον τους κατά την διάρκεια του σεναρίου. 2η διδακτική ώρα: Σελίδα 6
Κατά την 2η διδακτική ώρα, όπου οι μαθητές έχουν κατανοήσει τις βασικές αρχές λειτουργίας του wiki και έχουν ενταχθεί σε κάποια ομάδα, μαζεύονται σε κοντινά έδρανα τα μέλη της ομάδας για να οργανώσουν την δράση τους. Μοιράζεται το φύλλο εργασίας Νο1. Το φύλλο εργασίας είναι ξεχωριστό για την κάθε ομάδα. Επομένως θα έχουμε ενδεικτικά μόνο δύο εργασίας προς παρουσίαση. Θα επιλέξουμε τις ομάδες που ασχολούνται με το Λογισμικό και το Υλικό και την Χρησιμότητα του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή για τον άνθρωπο και την κοινωνία. Στο φύλλο 1 ζητείται από τις ομάδες να αναζητήσουν πληροφορίες για θέματα σχετικά με την θεματική τους ενότητα. Οι δραστηριότητες που περιγράφονται στο φύλλο 1 θα ξεκινήσουν να υλοποιούνται στην τάξη και θα ολοκληρωθούν σαν καθήκοντα για το σπίτι. 3η διδακτική ώρα: Κατά την τέταρτη διδακτική ώρα ο καθηγητής διδάσκει την διδακτική ενότητα του ηλεκτρονικού υπολογιστή, η οποία περιλαμβάνει τις ενότητες : Δομή και αρχή λειτουργίας Ιστορική Εξέλιξη Λογισμικό - Υλικό Εφαρμογές διαδικτύου Κακόβουλο λογισμικό Κίνδυνοι που επιφυλάσσει το διαδίκτυο και τα μέτρα προστασίας μας Χρησιμότητα του για τον άνθρωπο και την κοινωνία Μελλοντικές τάσεις 4η διδακτική ώρα: Μοιράζετε το φύλλο εργασίας 2, ενώ οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να κάνουν κάποιες ερωτήσεις σχετικά με την εργασία που οριζόταν στο φύλλο 1 και παρέδωσαν. 5η διδακτική ώρα: Σελίδα 7
Κατά την διάρκεια αυτής της διδακτικής ώρας, κάθε ομάδα μέσα σε πέντε λεπτά θα μιλήσει για τις συνεισφορές που έκανε στο περιεχόμενο των σελίδων των άλλων ομάδων. Θα γίνει μία σύντομη παρουσίαση μέσα από το wiki. 6η διδακτική ώρα: Βήμα 1 Συμπλήρωση ερωτηματολόγιου -google forms-. Συζήτηση σχετικά με την εμπειρία τους με το wiki. Θα χρησιμοποιηθούν google forms για την αξιολόγηση της εμπειρίας των μαθητών, καθώς μας δίνουν την δυνατότητα αμέσως μετά την συμπλήρωση των ερωτηματολογίων να εξάγουμε στατιστικά. Επομένως η κουβέντα σχετικά με την χρήση του wiki για την ολοκλήρωση της εργασίας, θα είναι πιο στοχευμένη. Βήμα 2 Δημιουργία ομάδων για την ανάληψη εργασιών σχετικών με αυτή που δημιουργήθηκε μέσα στην τάξη. Οι μαθητές θα χωριστούν σε ομάδες των 2 3 ατόμων και θα επιλέξουν ένα έργο. Ο καθηγητής θα εξηγήσει τις αρμοδιότητες τους. Οι εργασίες αυτές θα ακολουθούν την ίδια λογική με αυτήν που έκαναν μέσα στην τάξη, αλλά με λιγότερες απαιτήσεις καθώς το πλήθος των ατόμων έχει μειωθεί. Παραπομπές [1]https://www.wikispaces.com/ Σελίδα 8