Προτεινόμενες δράσεις προαγωγής της οδικής ασφάλειας χαμηλού κόστους και υψηλής απόδοσης Ημερίδα Πρωτοβουλίες-Δράσεις Οδικής Ασφάλειας σε περίοδο οικονομικής κρίσης 6/6/2012
Στατιστικά o Την τελευταία δεκαετία η θνησιμότητα στους ελληνικούς δρόμους μειώθηκε κατά 42%, ενώ τα σοβαρά ατυχήματα μειώθηκαν κατά 50%, έναντι των αντιστοίχων αριθμών του 2001. o Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι η μείωση των θανάτων ως το 2009 (προ κρίσεως σε 9 έτη) ήταν 22,5%, ενώ από το 2009 ως το 2011 ήταν επιπλέον 25,3% (στην περίοδο κρίσης, σε 2 έτη). 1
Στατιστικά o Αυτό επιτεύχθηκε ενώ ο αριθμός των κυκλοφορούντων οχημάτων αυξάνει σταθερά. o Δυστυχώς, δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για την εξέλιξη των οχηματοχιλιομέτρων, τα οποία θα έδιναν τη δυνατότητα να συγκρίνουμε το ποσοστό έκθεσης (exposure rate). 2
Υπόθεση 1 Η οικονομική κρίση είχε σημαντική επίπτωση στη μείωση των ατυχημάτων, κυρίως λόγω της μείωσης των χιλιομέτρων που διανύθηκαν. o Είναι μάλλον πρόδηλο από τα παραπάνω στοιχεία. o Η έλλειψη περαιτέρω στοιχείων, όπως διανυθέντα οχηματοχιλιόμετρα, δε μας επιτρέπει ακόμα μια σχετική επιστημονική τεκμηρίωση. 3
Υπόθεση 2 Σημαντικό ρόλο στη θνησιμότητα και στους σοβαρούς τραυματισμούς διαδραμάτισαν συγκεκριμένα μέτρα ασφαλείας, τα οποία οδήγησαν σε μικρότερη μείωση των ελαφριών τραυματισμών. Αυτά είναι πρωτίστως η χρήση ζώνης ασφαλείας και κράνους, που εξηγεί και τη μικρότερη μείωση των ελαφρών τραυματισμών έναντι των θανάτων και των βαρύτερων τραυματισμών. - 8% - 25% 4
Υπόθεση 3 Ωστόσο ορισμένοι τύποι ατυχημάτων παραμένουν, παρά την κρίση, υψηλά και για αυτό πρέπει να προταθούν ειδικά μέτρα και υψηλό λόγο κόστους-ωφέλειας. Ατυχήματα που παραμένουν υψηλά: o Ατυχήματα μοτοσυκλετιστών (-14%) o Ατυχήματα με οδηγούς ηλικιωμένους (-13%) o Ατυχήματα παιδιών (-36%) o Ατυχήματα μεθυσμένων οδηγών ή οδηγών υπό την επήρεια ουσιών και άγχους (-29%) 5
Για τα παραπάνω επιχειρείται η πρόταση κάποιων μέτρων με υψηλό λόγο κόστους-ωφέλειας. 6
Μέτρα για τα ατυχήματα με μοτοσυκλέτες -1 ecall Σύστημα έκτακτης ανάγκης για μοτοσικλέτες, από το έργο SAFERIDER Όταν εντοπιστεί μία πρόσκρουση από το σύστημα, ενεργοποιείται αυτόματα ένα ειδοποιητικό μήνυμα στην οθόνη του συστήματος πλοήγησης. Προειδοποιεί ότι το σύστημα ecall θα ειδοποιήσει το Κέντρο Άμεσης Βοήθειας εντός 15 εάν δε ματαιωθεί από τον οδηγό της μοτοσικλέτας. Για περιπτώσεις ανάγκης η επιλογή «SOS» είναι πάντα διαθέσιμη να ενεργοποιηθεί από τον ίδιο το χρήστη (χειροκίνητα). Σε τέτοια περίπτωση ένα ενημερωτικό μήνυμα ενεργοποιείται στην οθόνη που ζητάει από το χρήστη-οδηγό να επιβεβαιώσει τη διαδικασία αποστολής. Κόστος: περίπου 20 ανά μοτοσυκλέτα. 7
Μέτρα για τα ατυχήματα με μοτοσυκλέτες -2 Σύστημα πληροφόρησης καιρού, κυκλοφορίας και επικίνδυνων σημείων, από το έργο SAFERIDER Πληροφόρηση για την καιρική κατάσταση κατά τη διάρκεια της διαδρομής Πληροφόρηση για επικίνδυνα σημεία στη διαδρομή (μελανά σημεία, ατυχήματα, έντονο κυκλοφοριακό) Περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με μια ειδοποίηση δίνεται μόνο όταν το όχημα είναι ακινητοποιημένο Κόστος: Σχεδόν μηδενικό αν έχει ήδη αγοραστεί σύστημα πλοήγησης. Όμως, υπάρχει κόστος για την ανάπτυξη και συντήρηση εθνικής βάσης «μελανών σημείων». 8
Μέτρα για ατυχήματα ηλικιωμένων οδηγών -1 Προτάσεις για αξιολόγηση οδήγησης και επανεκπαίδευση, από το ερευνητικό έργο AGILE Σύστημα εξέτασης ικανότητας οδήγησης άνω των 65 ετών (επιπλέον των ιατρικών εξετάσεων), με τη χρήση καινοτόμων μεθόδων κι εργαλείων. Α. Συνέντευξη εντοπισμού προβλημάτων και με νευροψυχολογικό τεστ σε Η/Υ (~10 σε νευρολόγο ή παθολόγο). Β. Έπειτα, αν απαιτείται (~7% του συνόλου): Β1. Νευρο-ψυχολογικό τεστ επί Η/Υ (ελέγχει την αντίληψη, αντίδραση και αντανακλαστικά). Β2. Αξιολόγηση ικανότητας οδήγησης επί προσομοιωτή οδήγησης (με ειδικά σενάρια). Β3. Αξιολόγηση ικανότητας οδήγησης επί του δρόμου Γενικό πρόγραμμα επανεκπαίδευσης ηλικιωμένων οδηγών (θεωρητικό και πρακτικό), με επιπλέον προσωποποιημένο μάθημα, βάσει των αναγκών του εκάστοτε οδηγού. Κόστος: Αμελητέο για Α, σχετικά μικρό για Β 9
Μέτρα για ατυχήματα ηλικιωμένων οδηγών -2 Μεθοδολογία τμηματικής αξιολόγησης οδήγησης κι επανεκπαίδευσης, από το ερευνητικό έργο AGILE ΜΕΡΟΣ Α ΑΡΧΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Με παθολόγο ιατρό Επιτυχία ΙΚΑΝΟΣ ΓΙΑ ΟΔΗΓΗΣΗ Αποτυχία ΜΕΡΟΣ Β ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕ ΒΑΘΟΣ (Εξειδικευμένο κέντρο αξιολόγησης) Νευροψυχολογικό τεστ Επιτυχία ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΜΕΡΟΣ Γ Πρακτική αξιολόγηση ΕΠΑΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Εξέταση σε προσομοιωτή οδήγησης Εξέταση επί του δρόμου Αποτυχία ΜΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΟΔΗΓΗΣΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΙΙ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ 10
Μέτρα για ατυχήματα παιδιών -1 Οικονομικές λύσεις αύξησης της ασφάλειας κατά τη σχολική μεταφορά, από το έργο safeway2school Εφαρμογή κατηγοριοποίησης στάσεων με βάση την ασφάλεια, σε βάση δεδομένων. Κόστος: 100 /στάση Κύρια εφαρμογή ήδη διαθέσιμη στο apple store, για iphone 11
Μέτρα για ατυχήματα παιδιών -2 Οικονομικές λύσεις αύξησης της ασφάλειας κατά τη σχολική μεταφορά, από το έργο safeway2school Εφαρμογή γονέων και παιδιών Η εφαρμογή αυτή ενημερώνει τους γονείς όταν το παιδί τους βρίσκεται σε συγκεκριμένες κρίσιμες θέσεις, όπως όταν επιβιβάζεται στο σχολικό λεωφορείο ή όταν φτάνει στο σχολείο. Επίσης, η εφαρμογή αυτή παρουσιάζει στον γονέα και στα παιδιά τα δρομολόγια των λεωφορείων και τους ενημερώνει σε περίπτωση καθυστέρησης τους. Κόστος: 20-40 12
Μέτρα για ατυχήματα παιδιών -3 Οικονομικές λύσεις αύξησης της ασφάλειας κατά τη σχολική μεταφορά Πινακίδα στάσης και σχολικού λεωφορείου Η πινακίδα της στάσης και του σχολικού λεωφορείου είναι διαμορφωμένη έτσι ώστε να παραπέμπει στη σχολική μεταφορά και γενικά στην ύπαρξη παιδιών στην περιοχή. Με την πινακίδα αυτή η περιρρέουσα κυκλοφορία ενημερώνεται για την ύπαρξη των παιδιών και του σχολικού λεωφορείου. Έχει βρεθεί ότι περιορίζει την παχύτητα των διερχομένων οχημάτων κατά περίπου 20%. Κόστος: Αμελητέο 13
Μέτρα για ατυχήματα μεθυσμένων οδηγών -1 Δράσεις οδικής ασφάλειας- Εκστρατεία κατά της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ 14
Μέτρα για ατυχήματα μεθυσμένων οδηγών -2 Εκπαίδευση/ευαισθητοποίηση οδηγών μέσω στοχευμένων δράσεων, όπως: o o o o Εξοπλισμός κλειστού ημιφορτηγού με προσομοιωτή οδήγησης με δυνατότητα προσομοίωσης όλων των δυνατών καιρικών & κυκλοφοριακών συνθηκών. Πλήρως αυτόνομος και μπορεί να βρίσκεται είτε εντός του ημιφορτηγού, είτε εκτός αυτού. Προσομοιώνει συνθήκες οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ σε διαφορετικό βαθμό μέθης (ποσοστού συγκέντρωσης αλκοόλ). Μέτρηση χρόνου αντίδρασης ενός οδηγού υπό την επήρεια μέθης και σύγκριση με τον αντίστοιχο που είχε νημφάλιος. 15
Μέτρα για τα ατυχήματα μεθυσμένων οδηγών -3 Αστυνόμευση Διενέργεια αλκοτέστ σε κάθε είδους έλεγχο (κάθε φορά που ακινητοποιείται ένα όχημα για οποιοδήποτε λόγο) Εξειδικευμένοι έλεγχοι για αλκοόλ (στην αναπνοή και στο αίμα) τυχαίο δείγμα Alcolock υποχρεωτική χρήση σε οδηγούς που έχουν επαναλαμβανόμενη παραβατικότητα και επαγγελματίες οδηγούς 16
Μέτρα για την επίλυση του προβλήματος της οδικής ασφάλειας για ΠΑΝΤΑ και ανεξαρτήτως κρίσεων. Εκπαίδευση μαθητών/νέων σε όλες τις σχολικές βαθμίδες, όπως π.χ. o 3 βιβλία για τους μαθητές Γυμνασίου, Β & Γ Λυκείου o 500 φωτογραφίες και επεξηγηματικά σχήματα o 1 βιβλίο για τους καθηγητές o 3 λογισμικά πολυμέσων (CDs) o 40 εκπαιδευτικά βίντεο με τη μορφή τηλεοπτικών σποτ σωστού - λάθους 17
Μέτρα ΤΩΡΑ.. πριν η κρίση επιδεινωθεί, αντί να βελτιώσει το πρόβλημα. 17