Πρωτ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΑΛΑΠΑΤΑΣ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ Ελληνικοί Βδομαδιάτικοι Αναβαθμοί
Copyright Anastasios Salapatas 2015 Published in England by AKAKIA Publications, 2015 Πρωτ. Αναστάσιος Σαλαπάτας ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ Ελληνικοί Βδομαδιάτικοι Αναβαθμοί ISBN: 978-1-910714-23-2 Copyright Anastasios Salapatas 2015 CopyrightHouse.co.uk ID: 176361 Cover Image: Το σχέδιο του εμπροσθοφύλλου «α,β,γ» από την σειρά έργων «Παράθυρο στο Αιγαίο», αμμογραφία με αυγοτέμπερα, εποίησε στη Θεσσαλονικη 2015, η ζωγράφος, αγιογράφος και συντηρήτρια έργων τέχνης Ελισάβετ Λίζα Σουρή. Mixed and Designed by AKAKIA Publications St Peters Vicarage, Wightman Road, London N8 0LY, UK T. 0044 207 1244 057 F. 0044 203 4325 030 www.akakia.net publications@akakia.net All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, translated, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, microfilming, recording, or otherwise, without the prior permission in writing of the Author and the AKAKIA Publications, at the address above. 2015, London, UK
Αφιερώνεται με πολλή αγάπη στα αδέλφια μου Γιώργο και Μαρία και στις οικογένειές τους
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω Λίγα λόγια για τον Συγγραφέα
Α Η εβδομάδα του «Α» Ηθητεία μου στο Facebook με ενέπνευσε να ασχοληθώ ταπεινά με το ελληνικό αλφάβητο. Έτσι, ξεκίνησα κάποια στιγμή έναν διάλογο με τους φίλους και συνοδοιπόρους του FB, με σημείο αναφοράς διακεκριμένες λέξεις και έννοιες, που να αρχίζουν από ένα προς ένα τα γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου. Ξεκίνησα βέβαια από το «Α»! Κάθε μέρα πρότεινα έναν όρο, τον ανέλυα μέσα σε λίγες γραμμές, και τον συνόδευα κι από μια εικόνα. Όταν τέλειωνε η εβδομάδα παρουσίαζα τις λέξεις και τις εικόνες στο ιστολόγιο μου (Ημερολόγιο Αποδημίας). Τώρα ήλθε η ώρα να τυπωθούν οι λέξεις, με λίγες μόνο και αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες, σε μια αυτόνομη έκδοση. ΑΝΑΣΤΑΣΗ! Είναι σαφώς η κατ εξοχήν κυριακάτικη
λέξη που λέει πολλά και σημαίνει περισσότερα! Είναι έννοια σωτηριολογική και θεμέλιο ελευθερίας. Η Ανάσταση του Ιησού, αλλά και του ανθρώπου, σε πραγματικό τόπο και χρόνο κι όχι αόριστα και φιλοσοφικά, είναι αιτία χαράς, ελπίδας και ανανέωσης. Ο Άγ. Κοσμάς ο Αιτωλός αναφέρει χαρακτηριστικά πως ο Χριστός μας έχει «ποτίσει» με Ανάσταση... ΑΝΑΤΟΛΗ! Πολλές κι ενδιαφέρουσες οι ερμηνείες του όρου αυτού. Στην πνευματική του διάσταση, ο προφ. Ζαχαρίας τον χρησιμοποιεί για να αναφερθεί στον Θεό, ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης τον αποδίδει στην «άναρχη Θεότητα». Ο ευαγγελιστής Λουκάς λέει πως, «Επεσκέψατο ημάς Ανατολή εξ ύψους» και εννοεί το Χριστό μας. Στη φυσική της διάσταση η Ανατολή είναι η έναρξη της νέας ημέρας, που φέρνει το καινούργιο, μας δίνει το φως και τη νέα ελπίδα. Η Κυπριακή διάλεκτος τη φυσική Ανατολή την αποδίδει περιφραστικά, λέγοντας το καταπληκτικό: «γέννημα του ήλιου»!
Η φωτογραφία δική μου, δείχνει μιαν Ανατολή να κατακοκκινίζει τον ουρανό κοντά στις... πολύχρυσες Μυκήνες! ΑINΟΣ! Μια πανέμορφη και εξαιρετικά εύηχη λέξη, προερχόμενη από το πλουσιότατο θησαυροφυλάκιο της ελληνικής γλώσσας μας, που σημαίνει τον έπαινο, τον επαινετικό λόγο, τον λόγο που εγκωμιάζει και εξυμνεί, κυρίως τον Θεό, εξ ου και το Παλαιοδιαθηκικό «αινείτε»! Ο δικός μου Αίνος, ο Φαεσφόρος, είναι ο έμμετρος λόγος της προσωπικής μου ποιητικής άσκησης και δημιουργίας, που έφερε κατ αρχάς σ εμένα -κι ελπίζω και σε άλλους- φως και χαρά! ΑΓΑΠΗ! Πού να μπορέσει κανείς να βάλει σε λίγες γραμμές τούτη την έννοια. Και μόνο η αναφορά σ αυτήν
φέρνει τα πάνω κάτω. Φέρνει στο νου τη σταυρική θυσία, την αφετηρία όλων των αγαθών της ζωής, την έναρξη κάθε καλού και αγαθού, τη μάνα! Κι όπως έλεγε κι ο Μέγας Καρδαμάκης: «Κρίνοντας τα πράγματα, δε φτάνουμε ποτέ σ αυτά. Αγαπώντας τα, τα κατανοούμε»! Η Αγάπη είναι τελικά μονόδρομος! ΑΝΘΡΩΠΟΣ! Το έλλογο όν που διαλέγεται άμεσα με τον ίδιο τον Δημιουργό! Η φύση και η ζωή του είναι δώρο, η πορεία του είναι ελευθερία και επιλογή! Αποτελεί δε πάντα το μέτρο όλων των πραγμάτων, όπως έλεγε ο φιλόσοφος Πρωταγόρας! Η πνευματική και ηθική προίκα του Ανθρώπου, που είναι ταυτόχρονα το κόσμημα και ο θησαυρός του, κάνει την αποστολή του να έχει ορίζοντα μέλλοντος και δυνατότητα προκοπής και ποίησης! Τελικά, οι Αρχαίοι μας, και εν προκειμένω ο Μένανδρος, είχαν στα λεγόμενά τους πάντα δίκιο: «Ή χαρίεν εστί Άνθρωπος, αν Άνθρωπος ή» (Πόσο χαριτωμένος είναι ο Άνθρωπος, αν είναι Άνθρωπος)! ΑΛΗΘΕΙΑ! Ένα σχετικό και πανάρχαιο ερώτημα είναι: «Τί ἐστιν Ἀλήθεια»; Από πνευματικής βέβαια πλευράς για τους χριστιανούς η Αλήθεια είναι ο ίδιος ο Χριστός!
Η Αλήθεια -σε ανθρώπινο επίπεδο- είναι οπωσδήποτε βίωμα και τρόπος ζωής. Έχει άμεση σχέση με τη γνησιότητα των συναισθημάτων και την πραγματική και άφθαρτη ομορφιά. Όμως πολλές φορές κρύβεται και χρειάζεται να καταβάλουμε προσπάθεια για να την ανακαλύψουμε. Ο Νίτσε έλεγε χαρακτηριστικά πως «η αξία ενός ανθρώπου μετριέται με το πόση Αλήθεια μπορεί να βαστάξει»! Κι ο Χρήστος Γιανναράς υπογραμμίζει: «Μια Αλήθεια είναι ένας απέραντος ουρανός και το βλέμμα της ψυχής μεθάει να τον διατρέχει με παρθενική έκσταση»! ΑΡΕΤΗ! Μια σταθερή πνευματική αξία, που σημαίνει -μεταξύ άλλων και- σεβασμό στους ηθικούς κανόνες και μόνιμη διάθεση της βούλησης προς το αγαθό. Η Αρετή ήταν μια αξία που απασχολούσε ιδιαίτερα τους αρχαίους προγόνους μας, οι οποίοι την χαρακτήριζαν ως ήθος και χρηστότητα αλλά και ομορφιά σωματική. Πίστευαν δε πως είναι μια συνεχώς αναβαθμιζόμενη αξία, στο βαθμό που ασκούνταν από τους ανθρώπους. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα και η άποψη της διαχρονικότητάς της, την οποία εκφράζει με σοφία ο Ευριπίδης, όταν λέγει πως «Αρετή ζη ουκέτι όντος σώματος» (Η Αρετή διατηρείται και όταν δεν υπάρχει πλέον το σώμα)!
Λίγα λόγια για τον Συγγραφέα Ο Πρωτοπρ. Αναστάσιος Δ. Σαλαπάτας γεννήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 1962 στο Ναύπλιο. Τις τελευταίες δεκαετίες ζει μόνιμα στο Λονδίνο, όπου διακονεί την Αρχιεπισκοπή Θυατείρων ως Ιερατικώς Προϊστάμενος της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας Αγ. Παντελεήμονος ΒΔ Λονδίνου. Είναι παντρεμένος με τη Βιργινία Κωνσταντινίδου και έχουν δύο παιδιά, το Δημήτρη και το Νίκο. Σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Μεσαιωνική Ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και μετεκπαιδεύθηκε στην Εκκλησιαστική Ιστορία και Λειτουργική στα Πανεπιστήμια της Ουαλίας και του Λονδίνου. Δίδαξε Ορθόδοξη Πνευματικότητα στο Πανεπιστήμιο του Κάρδιφ της Ουαλίας, καθώς και Ελληνική Γλώσσα, Ιστορία και Πολιτισμό σε Κολέγια Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στη Νότια Ουαλία. Δίνει συχνά διαλέξεις σε Πανεπιστήμια, Συνέδρια και ετερόδοξους Ναούς, με θέματα που αφορούν τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία.
Σήμερα είναι Διευθυντής του Ελληνικού Κολεγίου Αγ. Παντελεήμονος Harrow ΒΔ Λονδίνου. Έχει εκδόσει 19 βιβλία. Μεταξύ των βιβλίων του συγκαταλέγονται και δύο ποιητικές συλλογές. Τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα η καταγραφή και παρουσίαση της ιστορίας του Απόδημου Ελληνισμού. Άρθρα του, με θέματα ιστορικά, θεολογικά και πολιτιστικά, δημοσιεύονται τακτικά σε εφημερίδες και περιοδικά. Γράφει συνήθως στην Ελληνική και την Αγγλική γλώσσα, ενώ κείμενά του έχουν μεταφρασθεί στη Γερμανική και την Ρωσική. Ανακάλυψε, μετέφρασε και πρωτοπαρουσίασε στο ελληνόφωνο κοινό τον φιλέλληνα Ουαλό ποιητή Euros Bowen. Η πρώτη σχετική δημοσίευση έγινε στο αθηναϊκό περιοδικό CΥ- ΝΑΞΗ (τεύχ. 57, Ιαν.-Μάρτ. 1996).