ΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 3ης ΤΗΛΕ ΙΑΣΚΕΨΗΣ Ο ΥΣΣΕΑΣ 2008 Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος 2 ο ηµοτικό Σχολείο Συκεών Θεσσαλονίκης ηµοτικό Σχολείο Πύλης Τρικάλων ΦΟΡΜΑ ΣΧΕ ΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (συµπληρώνεται από τους ασκάλους) Α)Γενικά Στοιχεία 1. άσκαλοι(ες): Κασιδάκη Σοφία, Κοτοπούλη Γαρυφαλλιά, Κουτλή Μυρσίνη, Μπασµατζίδης Γιώργος 2. Τόπος, χρόνος, αριθµός µαθητών προγράµµατος Σχολείο Ηµεροµηνία ιδακτική Τάξη/ Αριθµός Ώρα Τµήµα µαθητών 2 ο ηµ. Σχολείο Συκεών Θεσσαλονίκης 27.4.2008 5η Ε 1 20 ηµοτικό Σχολείο Πύλης Τρικάλων 27.4.2008 5η Ε 2 20
Β) Περιγραφή Μαθήµατος 1. Τίτλος Μαθήµατος: «Τηλεσυνεργασία οµάδων για προσέγγιση τεσσάρων αξόνων του θέµατος άσος- Πηγή ζωής» 2. Εκπαιδευτικό Λογισµικό Χρησιµοποιούµενες ιευθύνσεις Internet: Multimedia Builder, Hot Potatoes, Word Χρήση διαδικτύου (αξιοποίηση της µηχανής αναζήτησης google) 3. Ένταξη µαθήµατος στο αναλυτικό πρόγραµµα Τάξη: Ε Γνωστικό αντικείµενο ( ιαθεµατική προσέγγιση): Γλώσσα- Γεωγραφία- Νέες Τεχνολογίες- Αισθητική αγωγή ιδακτική Ενότητα:- ιδακτικός σκοπός: Οι µαθητές, µέσα από την εργασία τους σε οµάδες και της συνεργασίας από απόσταση να κατανοήσουν τις έννοιες, σχέσεις/ αλληλεπιδράσεις/συνέπειες ανθρώπου- περιβάλλοντος, να ευαισθητοποιηθούν σε υπαρκτά περιβαλλοντικά προβλήµατα και να αναπτύξουν στάσεις και συµπεριφορές που απαιτούνται για τη λήψη µέτρων προστασίας του περιβάλλοντος. ιδακτικοί στόχοι: Οι διδακτικοί στόχοι προκύπτουν από τη συζήτηση των οµάδων. Έτσι, οι µαθητές γίνονται µέτοχοι στη διαδικασία της στοχοθεσίας των µαθησιακών δραστηριοτήτων. Κατά οµάδα, οι διδακτικοί στόχοι προκύπτουν ως εξής: 1) Χλωρίδα- Πανίδα ενός τόπου: Να γνωρίσουν οι µαθητές τα είδη χλωρίδας και πανίδας που απαντώνται στα ελληνικά δάση και τα κυριότερα χαρακτηριστικά τους. Να παρατηρήσουν και να µελετήσουν τη βιοποικιλότητα του δάσους. Να αναζητήσουν πληροφορίες και να οργανώσουν τις πληροφορίες που συνέλλεξαν. Να συνθέσουν φωτογραφικό υλικό σε κολάζ και να προσεγγίσουν το δάσος ως πηγή έµπνευσης και αισθητικής. Να προσεγγίσουν βιωµατικά την έννοια του δάσους, µε επισκέψεις σε δάση. Να παρατηρήσουν και να διακρίνουν τα φύλλα που συνέλλεξαν στο δάσος. Να τα οργανώσουν φτιάχνοντας οµαδικά ένα φυτολόγιο. 2) Κίνδυνοι και µέτρα προστασίας του δάσους: Να µελετήσουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες στο δάσος και τις επιδράσεις σ αυτό. Να διατυπώσουν καίρια ερωτήµατα για να απευθύνουν σε ένα δασοφύλακα. Να ανιχνεύσουν και ν απαριθµήσουν τους κινδύνους που αντιµετωπίζει το δάσος. Να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την ανάδειξη των προβληµάτων στα δάση.
Να αποκτήσουν δεξιότητες για λήψη προληπτικών µέτρων και δασοπροστασίας Να αναπτύξουν συλλογικές δράσεις για την ευαισθητοποίηση του κοινού για το συγκεκριµένο θέµα και για την δηµιουργία αφίσας καµπάνιας για την προστασία του δάσους. 3) Ωφέλειες του δάσους: Να αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση. Να καλλιεργήσουν την φυσιολατρία. Να εντοπίσουν έπειτα από αναζήτηση στο διαδίκτυο, σε εφηµερίδες, περιοδικά και εγκυκλοπαίδειες τις ωφέλειες του δάσους. Να κατηγοριοποιήσουν τις ωφέλειες του δάσους. Να αναζητήσουν οπτικό υλικό (εικόνες) και ακουστικό(ήχους) σε σχέση µε το δάσος. Να παρουσιάσουν τις ωφέλειες του δάσους µέσω οπτικοακουστικού υλικού, µε χρήση του προγράµµατος Multimedia Builder. Nα διαµορφώσουν ένα κατάλογο εννοιών που σχετίζονται µε τις ωφέλειες του δάσους. Να δώσουν σύντοµο ορισµό σε καθεµιά από τις έννοιες που επέλεξαν, ώστε να κατασκευάσουν ένα σταυρόλεξο. 4) ηµιουργία οικολογικής συνείδησης µέσα από παραµύθι: Να προσεγγίσουν οικολογικά ζητήµατα µέσω ενός παραµυθιού. Να καλλιεργηθεί η φιλαναγνωσία και να αναδειχθεί η αισθητική απόλαυση που απορρέει από την ανάγνωση ενός παραµυθιού. Να ασκήσουν τη φαντασία, τη δηµιουργική τους διάθεση και να αναπτύξουν τη κριτική τους σκέψη. Να συνειδητοποιήσουν την αξία της συνεργατικής γραφής. Να µπορέσουν να αναλάβουν ρόλους ανάλογα µε αυτούς που προβάλλονται µέσα από τα παραµύθια, να εξηγήσουν τη συµπεριφορά που θα πρέπει να υιοθετήσουν (παιχνίδι ρόλων και ανάπτυξη κριτικής σκέψης) Να µετατρέψουν ένα κείµενο από παραµύθι σε κείµενο προς δραµατοποίηση. Μεθοδολογία ιδακτικής προσέγγισης: Project Τηλεσυνεργασία Εικονική τάξη Αναµενόµενα αποτελέσµατα: Η επίτευξη των στόχων, όπως έχουν αρχικά τεθεί. Χρονοδιάγραµµα υλοποίησης της Τ. : 60λεπτά (µέθοδος project) 10 Επεξήγηση-Εισαγωγή 40 Συνεργασία οµάδων σχετικά µε τα θέµατα που θα ασχοληθούν (10 κάθε οµάδα) 10 Επανάληψη-Κλείσιµο Τ
6. Σύντοµη περιγραφή: Στην τρίτη τηλεδιάσκεψη οι µαθητές κάθε τάξης έχουν ήδη χωριστεί σε 4 οµάδες των 5 ατόµων. Έπειτα λαµβάνει χώρα η αδελφοποίηση των οµάδων. Οι αδελφοποιηµένες οµάδες δουλεύουν µε τηλεσυνεργασία. Από την προηγούµενη τηλεδιάσκεψη έχουν ήδη προκύψει 4 θεµατικοί άξονες ως εξής: Χλωρίδα και πανίδα Κίνδυνοι που απειλούν το δάσος και µέτρα προστασίας Ωφέλειες του δάσους Οικολογική συνείδηση µέσα από παραµύθι ίνεται στους µαθητές ο χρόνος να επιλέξουν το θέµα που θ ασχοληθούν και ο τρόπος που θα το προσεγγίσουν. Κάθε οµάδα εργασίας έχει στη διάθεσή της 10 λεπτά για να συζητήσουν τα µέλη της σε τοπική και αποµακρυσµένη αίθουσα (ενεργητικό ακροατήριο). Οι µαθητές του παθητικού ακροατηρίου ακούν µε προσοχή ενώ παράλληλα µπορούν να συµπληρώσουν ή να προτείνουν δικές τους ιδέες. 7. οµή Μαθήµατος: Αναλυτική περιγραφή επιµέρους βηµάτων διδασκαλίας Εισαγωγή (10 λεπτά) Οι εκπαιδευτικοί καλωσορίζουν τους µαθητές στην τρίτη αυτή τηλεδιάσκεψη και υπενθυµίζουν στους µαθητές ότι κάθε οµάδα έχει στη διάθεσή της 10 λεπτά για να διαχειριστεί το θέµα της και να ανταλλάξει ιδέες για τη διαπραγµάτευσή του. Γίνεται επίσης µια κλήρωση για τη σειρά των οµάδων που θα συζητήσουν. Χλωρίδα και πανίδα (10 λεπτά) Πρώτη οµάδα κληρώνεται η «Χλωρίδα και πανίδα». Η αφόρµηση για να ξεκινήσει η συζήτηση έχει ως εξής: Ο δάσκαλος έχει µοιράσει στους µαθητές ένα άρθρο από το υλικό, που έχουν ήδη συγκεντρώσει, το οποίο έχει επεξεργαστεί αφαιρώντας τις εικόνες του. Ξεκινά εποµένως µια συζήτηση της αδελφοποιηµένης οµάδας σχετικά µε το άρθρο, τις εντυπώσεις τους, τον πλούτο των ελληνικών δασών όπως διαφαίνεται στο άρθρο. Έπειτα προβληµατίζονται, αναζητούν λύσεις και διατυπώνουν προτάσεις για το πώς θ αναζητήσουν τις φωτογραφίες που λείπουν. Έτσι, δίνεται έµφαση στην έκθεση και εµπλοκή των µαθητών σε διεργασίες και δεξιότητες επίλυσης προβληµάτων. Χωρίζονται σε χλωρίδα και πανίδα, ενώ συζητούν για τις δύο αυτές έννοιες (χλωρίδα- πανίδα), για να λύσουν τυχόν απορίες των συµµαθητών τους. Στη συνέχεια ακολουθεί καταιγισµός ιδεών, µετά από ενθάρρυνση του δασκάλου, για το πώς θα προσεγγίσουν πληρέστερα το θέµα τους. Οι µαθητές της Πύλης προτείνουν µια εξόρµηση στο δάσος για καταγραφή και φωτογράφηση των ζώων και φυτών που θα συναντήσουν στην περιοχή τους. Ένας µαθητής από τη
Θεσσαλονίκη προτείνει να φτιάξουν ένα οµαδικό κολάζ µε εικόνες ζώων και φυτών του ελληνικού δάσους, ενώ µια µαθήτρια από την Πύλη προτείνει να φτιάξουν ένα φυτολόγιο από τα φυτά που θα συλλέξουν. Κίνδυνοι που απειλούν το δάσος και µέτρα προστασίας (10 λεπτά) Η δεύτερη οµάδα αναλαµβάνει στη συνέχεια. Ο δάσκαλος υπενθυµίζει στους µαθητές το άρθρο για τις πρόσφατες πυρκαγιές στη χώρα µας. Ακολουθεί ερώτηση σχετική µε τους κινδύνους που απειλούν το δάσος. Έπειτα ρωτά τους µαθητές αν έχουν συναντήσει ποτέ ένα δασοφύλακα από κοντά κι αν τον συναντούσαν τι θα ήθελαν να τον ρωτήσουν. Οι µαθητές µετά από διάλογο διατυπώνουν και συντάσσουν ερωτήσεις τις οποίες πρόκειται ν απευθύνουν σε ένα δασοφύλακα, σε σχέση µε τους κινδύνους που απειλούν το δάσος και τα µέτρα που µπορούν να ληφθούν για την προστασία του. Στη συνέχεια τις κατηγοριοποιούν και τις τοποθετούν σε λογική σειρά. Οι µαθησιακές καταστάσεις, τα περιβάλλοντα, οι δεξιότητες, το περιεχόµενο και τα έργα των µαθητών έχουν νόηµα, είναι αυθεντικά και συνδέονται µε την εµπειρία. Επίσης, καλλιεργείται η φυσική περιέργεια και ο προβληµατισµός των µαθητών και ενθαρρύνεται η πρωτοβουλία και η άρθρωση προσωπικού λόγου. Έπειτα, ακολουθεί καταιγισµός ιδεών για το πώς θα προσεγγίσουν πληρέστερα το θέµα τους. Οι µαθητές του σχολείου της Πύλης προτείνουν να επισκεφθούν το δασαρχείο και να απευθύνουν τις ερωτήσεις, όπως τις διατύπωσαν οµαδικά µε την αδελφοποιηµένη οµάδα τους. Μια µαθήτρια από τη Θεσσαλονίκη προτείνει επίσης να ευαισθητοποιήσουν και τους µαθητές των άλλων τάξεων του σχολείου σχετικά µε την προστασία του δάσους φτιάχνοντας µια αφίσα. Ωφέλειες του δάσους (10 λεπτά) Ο λόγος δίνεται στην τρίτη οµάδα. Έχοντας ήδη συγκεντρώσει υλικό για τις ωφέλειες του δάσους, οι µαθητές της Θεσσαλονίκης διαπιστώνουν την ανάγκη για περισσότερο πράσινο. Ξεκινά εποµένως µια συζήτηση της αδελφοποιηµένης οµάδας σχετικά µε τις ωφέλειες του δάσους µε στόχο να συντάξουν έναν κατάλογο ωφελειών. Εκεί οι µαθητές αναφέρουν λέξεις και έννοιες που σχετίζονται µε το θέµα τους, όπως οξυγόνο, καταφύγιο, γαλήνη, αναψυχή, τις διαπραγµατεύονται και καταλήγουν στις
έννοιες που θα συµπεριλάβουν στον κατάλογο. Ένας µαθητής από τη Θεσσαλονίκη καταγράφει τις έννοιες αυτές. Εφόσον έχουν συγκεντρώσει τον κατάλογο των ωφελειών οι µαθητές συζητούν για το πώς θα ήθελαν να το παρουσιάσουν. Οι µαθητές της Θεσσαλονίκης προτείνουν να το παρουσιάσουν ηλεκτρονικά µε εικόνες και ήχο. Μια µαθήτρια από την Πύλη προτείνει να φτιάξουν και ένα σταυρόλεξο µε τις ωφέλειες του δάσους. Oικολογική συνείδηση µέσα από παραµύθι (10 λεπτά) Οι µαθητές των δύο σχολείων έχουν ήδη διαβάσει το οικολογικό παραµύθι «Το δάσος που το σκασε» της Βεατρίκης Κάντζολα- Σαµπατάκου, µόνο που ένα δισέλιδο στη µέση του παραµυθιού έχει χαθεί. Το παραµύθι αυτό αποτελεί την αφόρµηση για να συζητήσουν οι µαθητές. Ξεκινά εποµένως µια συζήτηση της αδελφοποιηµένης οµάδας σχετικά µε το τι υποθέτουν τα παιδιά ότι συµβαίνει στις σελίδες 18-19 του παραµυθιού λαµβάνοντας υπόψη τι έχει προηγηθεί και τι ακολουθεί αυτό το δισέλιδο. Ευνοούνται έτσι τα περιβάλλοντα της συλλογικής και συνεργατικής µάθησης και η διεύρυνση των οπτικών και των εναλλακτικών προσεγγίσεων της γνώσης από τους µαθητευόµενους µε παροχή ευκαιριών κοινωνικής διαπραγµάτευσης, διαλογικής αντιπαράθεσης, γνωστικής ευελιξίας και ετεροσυναίσθησης. Οι ιδέες καταγράφονται, ενώ παράγεται προφορικά µια ιστορία, συνεχίζοντας ο ένας τη φράση του άλλου. Η ιστορία καταγράφεται από έναν µαθητή του παθητικού ακροατηρίου της Πύλης. Ο δάσκαλος διακριτικά βοηθά στην εξέλιξη της ιστορίας και δρα ως εµψυχωτής. Εφόσον η πρωτότυπη αυτή ιστορία έχει καταγραφεί, ένας µαθητής της Πύλης προτείνει να εικονογραφήσουν την ιστορία. Επίσης µια µαθήτρια από τη Θεσσαλονίκη προτείνει να δραµατοποιήσουν το παραµύθι. Να φτιάξουν κοστούµια και να υποδυθούν ρόλους. Γ) Παράρτηµα (επισυναπτόµενο υλικό: σηµειώσεις του δασκάλου, εργασίες µαθητών, κ.λπ.) Εκθέσεις παιδιών για προσδοκίες πριν από Τ/ Ένα άρθρο µε ταξιδιωτικές εντυπώσεις από το δάσος στο Φρακτό Το παραµύθι «Το δάσος που το σκασε» Εκπαιδευτικά λογισµικά: Multimedia Builder, Hot Potatoes, Word Χρήση διαδικτύου (αξιοποίηση της µηχανής αναζήτησης google) Φύλλο αξιολόγησης µετά την Τ/
Επανάληψη-Κλείσιµο Τ Η 3 η Τηλεδιάσκεψη κλείνει µε µια σύνοψη, εκ µέρους του δασκάλου, όσων προηγήθηκαν. Συγχαίρει του µαθητές για τον εποικοδοµητικό διάλογο και την τηλεσυνεργασία, ενώ τους υπενθυµίζει ότι πρέπει να εργαστούν στις οµάδες τους, προκειµένου να ετοιµαστούν για την επόµενη και τελευταία τηλεδιάσκεψη, την παρουσίαση δηλαδή των εργασιών τους.