Εργαστήριο Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ Οφθαλμολογικές & ΩΡΛ Διαδικασίες
ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΦΘΑΛΜΟΥ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΤΟΥ ΟΦΘΑΛΜΟΥ
ΟΦΘΑΛΜΟΚΙΝΙΤΙΚΟΙ ΜΥΕΣ
ΕΝΣΤΑΛΛΑΞΗ ΚΟΛΛΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΑΛΟΙΦΗΣ
ΣΚΟΠΟΣ Διαστολή ή συστολή της κόρης. Μείωση του πόνου που σχετίζεται με ερεθισμό ή τραυματισμό του οφθαλμού. Θεραπεία εγκατεστημένου προβλήματος ή μόλυνσης. Απολύμανση. Αναισθητοποίηση. Διευκόλυνση οφθαλμολογικής εξέτασης με την αναισθητοποίηση του κερατοειδούς ή την παράλυση του ακτινωτού μυός ή και τα δύο. Διευκόλυνση επιθηλιοποίησης κερατοειδούς.
ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ-ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ Διατιτραίνον τραύμα στο βολβό. Στεροειδή κολλύρια πρέπει να χορηγούνται μόνο μετά από οδηγία οφθαλμιάτρου, γιατί η χρήση τους μπορεί να επιβραδύνει την επιθηλιοποίηση του κερατοειδούς και να αυξήσει τον κίνδυνο λοιμώξεων. Η ενστάλαξη κυκλοπληγικού/μυδριατικού ή στεροειδούς κολλυρίου πρέπει να γίνεται με προσοχή στους ηλικιωμένους διότι μπορεί να προκληθεί γλαύκωμα κλειστής γωνίας.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Ενημέρωση ασθενούς, πλύσιμο χεριών, γάντια (επί εκκρίσεων). Εξετάζουμε οπτική οξύτητα πριν την ενστάλαξη φαρμάκων. Από νομικής πλευράς αυτό πιστοποιεί ότι οποιαδήποτε μείωση της όρασης δεν είναι αποτέλεσμα των φαρμάκων ή των χειρισμών. Ελέγχουμε όνομα, συγκέντρωση, ημερομηνία λήξης του διαλύματος. Τοποθετούμε τον ασθενή σε ύπτια ή καθιστή θέση με την κεφαλή σε υπερέκταση. Ελέγχουμε τον οφθαλμό για εναπομείναντα ξένα σώματα. Εκπλένουμε ή αφαιρούμε το τυχόν ξένο σώμα από τον οφθαλμό από τον έσω προς τον έξω κανθό).
ΕΝΣΤΑΛΛΑΞΗ ΚΟΛΥΡΙΟΥ Πείτε στον ασθενή να κοιτάξει ψηλά προς την κορυφή της κεφαλής του (προστασία κερατοειδούς). Τραβήξτε απαλά το κάτω βλέφαρο προς τα κάτω ή αναστρέψτε το κάτω βλέφαρο χρησιμοποιώντας ένα κομμάτι γάζα ή τολύπιο βάμβακος ή καθαρά χέρια. Κρατήστε το φιαλίδιο σα μολύβι, με τη μύτη προς τα κάτω. Σταθεροποιείτε τον καρπό του χεριού που κρατά το φιαλίδιο στην παρειά του ασθενούς Ενσταλάξτε μία μόνο σταγόνα στο κάτω θόλο του οφθαλμού στο κέντρο του κάτω βλεφάρου σε απόσταση 2 cm.
ΕΝΣΤΑΛΛΑΞΗ ΚΟΛΥΡΙΟΥ Δεν συστήνεται η ενστάλαξη πάνω από μία σταγόνα τη φορά, γιατί αυξάνει την έκκριση δακρύων και μειώνεται η συγκέντρωση του φαρμάκου (μπορεί να απορροφηθεί μόνο το 20% μιας σταγόνας). Ο ασθενής κλείνει τα βλέφαρα απαλά και σκουπίζουμε την περίσσεια του φαρμάκου. Έτσι απλώνει το φάρμακο. Ζητούμε από τον ασθενή να κλείσει απαλά τους οφθαλμούς, χωρίς σφίξιμο βλεφάρων. Επαναλαμβάνουμε τα άνωθι βήματα αν υπάρχει οδηγία για ενστάλαξη περισσοτέρων από μία σταγόνες.
Το ένα χέρι στο ζυγωματικό τραβάει το βλέφαρο απαλά προς τα κάτω. Το άλλο χέρι ακουμπάει απαλά πάνω στο μέτωπο και κρατάει το φιαλίδιο.
Χορήγηση σταγόνων/ βέλτιστη πρακτική Τα φάρμακα χορηγούνται σε συχνά, τακτά χρονικά διαστήματα Συχνά δίνονται πολλά αντιβιοτικά που πρέπει να χορηγούνται ανά ώρα (καταστρώνουμε πρόγραμμα δοσολογίας) Εάν τα φάρμακα πρέπει να χορηγούνται την ίδια ώρα αφήνουμε διάστημα 5 λεπτών ανάμεσα στις ενσταλάξεις Εάν απαιτείται η ίδια αγωγή και στους δύο οφθαλμούς ενώ ο ένας έχει λοίμωξη χρησιμοποιούμε χωριστά φιαλίδια για κάθε οφθαλμό Σημειώνουμε «δεξιό» ή «αριστερό» για τον αντίστοιχο οφθαλμό Όταν υπάρχει έκκριμα φοράμε γάντια Πλένουμε τα χέρια πριν και μετά τη χορήγηση σταγόνων.
ΕΝΣΤΑΛΑΞΗ ΚΟΛΛΥΡΙΟΥ
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΟΦΘΑΛΜΙΚΗΣ ΑΛΟΙΦΗΣ Πλένουμε τα χέρια, φοράμε γάντια, εξηγούμε τη διαδικασία Απλώστε την αλοιφή στον κάτω θόλο σαν μία λεπτή ταινία ενός εκατοστού από τον έσω προς τον έξω κανθό. Πείτε στον ασθενή να κλείσει το μάτι του και κάντε ήπια μάλαξη για να κατανεμηθεί η αλοιφή σε όλη την επιφάνεια του οφθαλμού. Αφαιρείτε το πλεόνασμα σκουπίζοντας το κλειστό βλέφαρο από τον έσω κανθό προς τα έξω. Οι οφθαλμοί πρέπει να παραμείνουν κλειστοί μέχρι να τοποθετηθεί οφθαλμικό επίθεμα.
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΟΦΘΑΛΜΙΚΗΣ ΑΛΟΙΦΗΣ
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ Η χρήση επιμολυσμένου φαρμάκου μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα λοίμωξη. Συνίσταται η χρήση ατομικών φαρμάκων από κάθε ασθενή, ώστε να προληφθεί η διασταυρούμενη επιμόλυνση. Μπορεί να προκληθεί τραυματισμός του οφθαλμού από κίνηση της κεφαλής του ασθενούς κατά την ενστάλαξη. Η ενστάλαξη φαρμάκου μπορεί να πυροδοτήσει ένα επεισόδιο γλαυκώματος κλειστής γωνίας. Η παρατεταμένη χρήση τοπικών αναισθητικών μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα επιθηλιακή βλάβη του κερατοειδούς. Η παροδική θόλωση της όρασης μπορεί να είναι παρενέργεια του φαρμάκου ή να προκληθεί από την παρουσία αλοιφής στον οφθαλμό.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ Μην τρίβετε τα μάτια σας ή σφίγγετε τα βλέφαρά σας. Μερικά φάρμακα προκαλούν ευαισθησία στο φως και γι`αυτό χρειαστεί ίσως να φορέσετε γυαλιά ηλίου. Αναφέρετε αμέσως αν νιώσετε αύξηση της έντασης του πόνου, έχετε πυώδεις εκκρίσεις ή προβλήματα όρασης. Αν φοράτε φακούς επαφής μην τους φορέσετε μέχρι την ίαση του οφθαλμού σας. Τα τοπικά αναισθητικά δεν πρέπει να λαμβάνονται συστηματικά γιατί μπορεί να καθυστερήσουν την ίαση.
ΑΝΑΣΤΡΟΦΗ ΒΛΕΦΑΡΟΥ Τοποθετείστε τον βαμβακοφόρο στυλεό στο μέσον του άνω βλεφάρου και πείτε στον ασθενή να κοιτάξει προς τα κάτω. Πιάστε τις βλεφαρίδες του ασθενούς, τραβήξτε τις προς τα κάτω και διπλώστε τις προς τα άνω, πάνω από το στυλεό. Η στήριξη της βάσης της τολύπης στη γέφυρα της μύτης θα δώσει υποστήριξη κατά την αναστροφή του βλεφάρου.
ΑΝΑΣΤΡΟΦΗ ΒΛΕΦΑΡΟΥ
ΟΙ ΕΞΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΤΩΝ ΟΠΤΙΚΩΝ ΠΕΔΙΩΝ
Τοποθέτηση οφθαλμικού επιδέσμου Μη πιεστική οφθαλμική επίδεση Συγκεντρώνουμε τα υλικά (οφθαλμικό επίθεμα, καθαριστικό δέρματος, υποαλλεργική χάρτινη ταινία) Εξηγούμε τη διαδικασία, πλένουμε τα χέρια Εφαρμόζουμε το καθαριστικό δέρματος στο μέτωπο και στην παρειά του ασθενούς Ζητούμε από τον ασθενή να κλείσει απαλά και τους δύο οφθαλμούς, τοποθετούμε το επίθεμα Τοποθετούμε ταινία από την παρειά μέχρι το μέτωπο, διαγωνίως
Τοποθέτηση οφθαλμικού επιδέσμου Πιεστική οφθαλμική επίδεση Συγκεντρώνουμε τα υλικά (2 οφθαλμικά επιθέματα, καθαριστικό δέρματος, υποαλλεργική χάρτινη ταινία) Εξηγούμε τη διαδικασία, πλένουμε τα χέρια Εφαρμόζουμε το καθαριστικό δέρματος στο μέτωπο και στην παρειά του ασθενούς Διπλώνουμε το ένα οφθαλμικό επίθεμα στη μέση, το τοποθετούμε στο κλειστό βλέφαρο και βάζουμε ένα δεύτερο από πάνω (όχι διπλωμένο) Ζητούμε από τον ασθενή να κλείσει απαλά και τους δύο οφθαλμούς Τοποθετούμε ταινία από την παρειά μέχρι το μέτωπο, διαγωνίως
Πλύση οφθαλμού Συγκεντρώνουμε τα υλικά (φυσιολογικός ορός 1000ml, συσκευή ορού, βλεφαροδιαστολέας, τοπικό αναισθητικόυδροχλωρική προπαρακαΐνη, γάντια, νεφροειδές, πετσέτες, χαρτί PH) Παίρνουμε ένα σύντομο ιστορικό ενώ εξαερώνουμε τη συσκευή ορού (φύση και χρόνος τραυματισμού, τύπος χημικής ουσίας, τύπος πρώτων βοηθειών, τυχόν αλλεργίες σε φάρμακα) Εκτιμούμε την οπτική οξύτητα πριν την αντιμετώπιση (ζητάμε να διαβάσει την κάρτα με το όνομά μας με τον τραυματισμένο οφθαλμό και με καλυμμένο τον υγιή ή να μετρήσει δάχτυλα). Φοράμε γάντια Τοποθετούμε μια ταινία χαρτιού PH στο κόλπωμα του επιπεφυκότα του προσβεβλημένου οφθαλμού
Πλύση οφθαλμού Ενσταλάζουμε αναισθητικές σταγόνες σύμφωνα με τις οδηγίες Τοποθετούμε τον ασθενή σε ύπτια θέση με το κεφάλι γυρισμένο προς τον προσβεβλημένο οφθαλμό Καθοδηγούμε τον ασθενή να κρατά ανοιχτό το μάτι ή τοποθετούμε διαστολέα βλεφάρου Κατευθύνουμε τη ροή του ορού από τη ρινική προς την εξωτερική γωνία Εκτιμούμε την άνεση του ασθενή κατά τη διαδικασία Εάν έχουν προσβληθεί και οι δύο οφθαλμοί τους ξεπλένουμε ταυτόχρονα με τη βοήθεια άλλου νοσηλευτή και υλικού.
Μέρη αυτιού
ΩΡΛ νοσηλείες Ενστάλαξη σταγόνων Συγκεντρώνουμε τα διαλύματα που πρέπει να χορηγήσουμε Ελέγχουμε τις ετικέτες για τη σωστή δόση και το χρόνο Αφαιρούμε οποιοδήποτε επίθεμα από το αυτί Κάνουμε πλύσεις του αυτιού μόνο αν το τύμπανο είναι ακέραιο Τοποθετούμε το φιαλίδιο με τις σταγόνες (με την κορυφή προς τα πάνω σφιχτά) σε μπολ με ζεστό νερό για 5 λεπτά Κάμπτουμε το κεφάλι προς την αντίθετη κατεύθυνση από το προσβεβλημένο αυτί και ρίχνουμε τις σταγόνες Με το κεφάλι σε κλίση το μετακινούμε ήπια πίσω και μπροστά 5 φορές Εισάγουμε ένα σφαιρίδιο από βαμβάκι στο άνοιγμα του πόρου για να καλύψουμε το αυτί.
Κατευθυντήριες οδηγίες για τη χρήση ωτοσκοπίου Το ωτοσκόπιο αποτελείται από το λαμπτήρα, τη λαβή, το μεγεθυντικό φακό, τη συσκευή πνευμάτωσης και τη χοάνη που συνδέεται με την κεφαλή του ωτοσκοπίου) Η χοάνη ποτέ δεν εισάγεται τυφλά για τον κίνδυνο διάτρησης του τυμπάνου Η χοάνη δεν πρέπει να έρθει σε επαφή με φλεγμαίνοντα ιστό (θα προκληθεί πόνος) Η κεφαλή του ασθενούς κάμπτεται ελαφρώς προς την αντίθετη πλευρά Το χέρι στηρίζεται στο κεφάλι του ασθενή Το πτερύγιο έλκεται προς τα πάνω και πίσω με το άλλο χέρι Παρατηρούμε το χρώμα, το σχήμα και την ακεραιότητα του τυμπάνου, τη σύσταση της κυψελίδας και των τριχών
Πλύση ακουστικού πόρου (Ι) Συλλέγουμε τον εξοπλισμό (λεκάνη, σύριγγα, ωτοσκόπιο, πετσέτα) Θερμαίνουμε νερό βρύσης σε θερμοκρασία σώματος Γεμίζουμε τη σύριγγα με ζεστό νερό Τοποθετούμε πετσέτα γύρω από το λαιμό του ασθενή Τοποθετούμε τη λεκάνη κάτω από το αυτί που πρόκειται να γίνουν οι πλύσεις Χρησιμοποιούμε το ωτοσκόπιο για να ελέγξουμε τη θέση του βύσματος κυψελίδας. Βεβαιωνόμαστε ότι το τύμπανο είναι ακέραιο και ο ασθενής δεν έχει ωτίτιδα
Πλύση ακουστικού πόρου (Ι) Τοποθετούμε το άκρο της σύριγγας με γωνία ώστε το υγρό να ασκεί πίεση στη μια πλευρά και όχι άμεσα στη θέση ενφήνωσης (αυτό βοηθά στην αποκόλληση του βύσματος από το τοίχωμα αντί να προωθηθεί βαθύτερα) Παρακολουθούμε την επιστροφή υγρού για κομμάτια κυψελίδας Συνεχίζουμε την πλύση με 70ml υγρό Αν η κυψελίδα δεν παροχετευτεί με το υγρό περιμένουμε 5 λεπτά και επαναλαμβάνουμε Παρακολουθούμε τον ασθενή για πιθανή ναυτία, οπότε διακόπτουμε τη διαδικασία Αν η κυψελίδα δεν μπορεί να αφαιρεθεί με την πλύση μπορεί να γίνει ενστάλαξη ελαιόλαδου 3 φορές ημερησίως για 2 ημέρες ώστε να μαλακώσει η κυψελίδα και να επαναληφθεί η διαδικασία.