ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 26.7.2017 COM(2017) 405 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Δέκατη τέταρτη έκθεση σχετικά με τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση EL EL
1 Εισαγωγή Η δέκατη τέταρτη έκθεση σχετικά με τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση περιγράφει τις επείγουσες δράσεις που πρέπει ακόμη να αναληφθούν, προκειμένου να μετεγκατασταθούν, κατά τους προσεχείς μήνες, όλα τα άτομα που είναι επιλέξιμα από την Ιταλία και την Ελλάδα, καθώς και να επιτευχθούν οι στόχοι της επανεγκατάστασης. Τον Ιούνιο του 2017 σημειώθηκε νέο ρεκόρ στον τομέα της μετεγκατάστασης. Μετεγκαταστάθηκαν περισσότερα από 2 000 άτομα από την Ελλάδα και σχεδόν 1 000 άτομα από την Ιταλία. Ωστόσο, ο ρυθμός της μετεγκατάστασης τον Ιούλιο παρουσιάζει μείωση (με 1 600 περίπου μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα και 600 από την Ιταλία). Συνολικά, μέχρι τις 24 Ιουλίου 2017 είχαν μετεγκατασταθεί περισσότερα από 24 600 άτομα (16 803 από την Ελλάδα και 7 873 από την Ιταλία). Ο τρέχων ρυθμός της μετεγκατάστασης δεν επαρκεί για να αμβλυνθούν οι αυξημένες πιέσεις που υφίσταται η Ιταλία. Από την αρχή του έτους έχουν φτάσει στις ιταλικές ακτές πάνω από 93 000 μετανάστες. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε αύξηση 6 % σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2016. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή παρουσίασε σχέδιο δράσης 1 για τη στήριξη της Ιταλίας, τη μείωση της πίεσης κατά μήκος της διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου και την αύξηση της αλληλεγγύης. Οι υπουργοί εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για το σχέδιο δράσης κατά την άτυπη συνεδρίαση του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της 6ης Ιουλίου 2017. Κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με την ανάγκη να επιταχυνθούν οι συλλογικές προσπάθειες για την εφαρμογή σειράς δράσεων προτεραιότητας και, ειδικότερα, δεσμεύτηκαν «να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλιστεί η μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων ατόμων από την Ιταλία» 2. Στην Ιταλία υπάρχει ακόμη μεγάλος αριθμός μεταναστών επιλέξιμων για μετεγκατάσταση. Μέχρι στιγμής, ο αριθμός των αφίξεων από την Ερυθραία, κύρια ιθαγένεια επιλέξιμη για μετεγκατάσταση στην Ιταλία, υπήρξε μάλλον περιορισμένος το 2017. Ωστόσο, από την αρχή του έτους έχουν φτάσει στην Ιταλία περισσότεροι από 5 200 Ερυθραίοι, οι οποίοι έρχονται να προστεθούν στους 20 700 που έφτασαν το 2016. Δεδομένου ότι ο σημερινός ρυθμός μετεγκατάστασης εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής για την επίτευξη της μετεγκατάστασης όλων των επιλέξιμων ατόμων, είναι ιδιαίτερα σημαντικό τα κράτη μέλη να εκπληρώσουν πλέον τις δεσμεύσεις και τις νομικές υποχρεώσεις τους και να εντείνουν περαιτέρω τις προσπάθειές τους για μετεγκαταστάσεις από την Ιταλία. Όσον αφορά την Ελλάδα, ο ικανοποιητικός ρυθμός που επιτεύχθηκε τον Ιούνιο θα πρέπει να διατηρηθεί προκειμένου να μπορέσουν να μετεγκατασταθούν κατά προτεραιότητα έως τον Σεπτέμβριο του 2017 όλοι οι επιλέξιμοι υποψήφιοι που βρίσκονται σήμερα στην Ελλάδα. Μέχρι τις 24 Ιουλίου είχαν καταγραφεί για μετεγκατάσταση 27 295 άτομα, ενώ πρέπει ακόμη να μετεγκατασταθούν τουλάχιστον 4 800 άτομα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν να αναλαμβάνουν δεσμεύσεις και να επιταχύνουν τον χρόνο απόκρισης και τις μεταφορές, ούτως ώστε να διασφαλιστεί η μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων μεταναστών στην πράξη. Η σταθερή πρόοδος στην εφαρμογή των συμπερασμάτων του Συμβουλίου του Ιουλίου 2015 3 για 1 2 3 SEC(2017) 339, που εγκρίθηκε στις 4 Ιουλίου. https://www.eu2017.ee/news/press-releases/press-statement-following-discussions-central-mediterranean http://data.consilium.europa.eu/doc/document/st-11130-2015-init/el/pdf 2
την επανεγκατάσταση 22 504 ατόμων συνεχίζεται, παρότι ορισμένα κράτη μέλη που είχαν αναλάβει σημαντικές δεσμεύσεις τις έχουν εκπληρώσει και πλέον εστιάζουν τις προσπάθειές τους στην επανεγκατάσταση βάσει της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Τα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμα προβεί σε επανεγκαταστάσεις ή απέχουν πολύ από τον στόχο τους θα πρέπει να εντείνουν άμεσα τις προσπάθειές τους. 2 Μετεγκατάσταση Ο ρυθμός της μετεγκατάστασης παρουσιάζει συνεχή θετική ανοδική τάση με περισσότερες από 1000 μετεγκαταστάσεις τον μήνα από τον Νοέμβριο του 2016. Η πλειονότητα των κρατών μελών αναλαμβάνουν δεσμεύσεις και πραγματοποιούν μετεγκαταστάσεις σε τακτική βάση. Εντούτοις, όλα τα κράτη μέλη μετεγκατάστασης πρέπει να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες, προκειμένου να εξασφαλιστεί η μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων ατόμων που βρίσκονται στην Ιταλία και την Ελλάδα. Δεδομένου ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη εκπληρώσει ή πρόκειται σύντομα να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους στον τομέα της μετεγκατάστασης, η επιτυχής εφαρμογή του προγράμματος μετεγκατάστασης προϋποθέτει την αύξηση των δεσμεύσεων ορισμένων κρατών μελών και την τήρηση, από όλα τα κράτη μέλη, των υποχρεώσεων που έχουν αναλάβει. Η Ουγγαρία και η Πολωνία εξακολουθούν να είναι τα μόνα κράτη μέλη που δεν έχουν προβεί σε καμία μετεγκατάσταση, και μάλιστα η Πολωνία δεν έχει αναλάβει καμία δέσμευση από τις 16 Δεκεμβρίου 2015. Επιπλέον, η Τσεχική Δημοκρατία δεν έχει αναλάβει δεσμεύσεις από τον Μάιο του 2016 και δεν έχει προβεί σε καμία μετεγκατάσταση από τον Αύγουστο του 2016. Οι χώρες αυτές θα πρέπει να αρχίσουν αμέσως να αναλαμβάνουν δεσμεύσεις και να πραγματοποιούν μετεγκαταστάσεις. Επίσης, η Αυστρία δεν έχει ακόμη προβεί σε καμία μετεγκατάσταση, αλλά ανέλαβε 3
πρόσφατα τρεις δεσμεύσεις, τον Μάιο, τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, για τη μετεγκατάσταση 50 ατόμων από την Ιταλία. Αναμένεται επειγόντως να πραγματοποιηθούν σύντομα μετεγκαταστάσεις για την εκπλήρωση της πρώτης δέσμευσής της. 2.1 Ελλάδα: παρά τη σημαντική επιτάχυνση των μεταφορών τον Ιούνιο, είναι απαραίτητο να συνεχιστούν οι προσπάθειες για τη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων ατόμων Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η Ελλάδα έχει ολοκληρώσει την καταγραφή («υποβολή αίτησης διεθνούς προστασίας») όλων των ατόμων που καλύπτονταν από τη διαδικασία προκαταγραφής, συμπεριλαμβανομένων όσων είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση. Συνολικά, στις 24 Ιουλίου, 27 295 άτομα είχαν υποβάλει τις αιτήσεις τους στο πλαίσιο του προγράμματος μετεγκατάστασης 16 803 άτομα έχουν ήδη μετεγκατασταθεί, ενώ πρέπει ακόμη να μετεγκατασταθούν 4 804 άτομα 4. Μολονότι ενδέχεται ακόμη να καταγραφούν περισσότεροι υποψήφιοι για μετεγκατάσταση πριν από τις 26 Σεπτεμβρίου 2017 και ορισμένοι θα μπορούσαν να αποκλειστούν από το πρόγραμμα μετεγκατάστασης, ο συνολικός αριθμός των ατόμων που είναι καταγεγραμμένα για μετεγκατάσταση αναμένεται να παραμείνει σταθερός. Ειδικότερα, τα 1 500 με 2 000 άτομα τα οποία είχαν παραπεμφθεί αρχικά στη διαδικασία του Δουβλίνου ενδέχεται να επανενταχθούν στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης, αυξάνοντας τον συνολικό δυνητικό αριθμό ατόμων προς μετεγκατάσταση σε περίπου 6 800. Για τον λόγο αυτό, είναι εξαιρετικά σημαντικό να συνεχίσουν τα κράτη μέλη να αναλαμβάνουν δεσμεύσεις σε μηνιαία βάση. Ο ρυθμός της μετεγκατάστασης: πρέπει να επιταχυνθεί ο χρόνος απόκρισης, να αυξηθούν οι ικανότητες υποδοχής και να εφαρμοστεί αποτελεσματικά η διαδικασία σχεδιασμού Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η Μάλτα έχει ήδη ολοκληρώσει όλες τις μετεγκαταστάσεις που είχε αναλάβει 5. Κατά την παρούσα περίοδο αναφοράς η Λετονία έχει επίσης μετεγκαταστήσει όλα τα επιλέξιμα άτομα που της αναλογούσαν εκτός από ένα, η δε Νορβηγία έχει εκπληρώσει τη δέσμευσή της. Εάν συνυπολογιστούν οι μεταφορές για λόγους μετεγκατάστασης που έχουν πραγματοποιηθεί και προγραμματιστεί για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, η Φινλανδία, η Λιθουανία και το Λουξεμβούργο θα έχουν μετεγκαταστήσει πάνω από το 80 % των ατόμων που τους αναλογούν, ενώ η Σουηδία, που άρχισε να πραγματοποιεί μετεγκαταστάσεις μόλις τον Ιούνιο, θα έχει μετεγκαταστήσει σχεδόν το 60 % της συνολικής της ποσόστωσης. Η Επιτροπή επικροτεί την αναγγελθείσα αύξηση των μηνιαίων δεσμεύσεων της Ισπανίας. Η Αυστρία, μολονότι ανακοίνωσε την πρόθεσή της να ξεκινήσει τις μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα, δεν έχει ακόμη δεσμευτεί επισήμως. Τον Ιούνιο, ο ρυθμός μετεγκατάστασης ανήλθε σε 2 000 μεταφορές, που είναι ο υψηλότερος αριθμός μηνιαίων μετεγκαταστάσεων που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα. Επιτεύχθηκε χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες όλων των ενδιαφερόμενων μερών 4 5 2 622 υποψήφιοι για μετεγκατάσταση έχουν απορριφθεί από τα κράτη μέλη μετεγκατάστασης, έχουν παραπεμφθεί στη διαδικασία του Δουβλίνου ή στην εθνική ελληνική διαδικασία, ενώ ελάχιστοι εξ αυτών απεβίωσαν επιπλέον, 3 066 καταγεγραμμένες αιτήσεις δεν προσφέρθηκαν τελικά στα κράτη μέλη από την Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου, διότι παραπέμφθηκαν στην πλειονότητά τους στις διαδικασίες του Δουβλίνου ή κρίθηκαν μη επιλέξιμες, ενώ ορισμένες αιτήσεις δεν είχαν υποβληθεί ακόμη στα κράτη μέλη. Εκτός από το ποσοστό των υπόλοιπων 54 000 θέσεων που της αναλογεί. 4
σύμφωνα με τα συμφωνηθέντα έγγραφα σχεδιασμού: η Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου αύξησε τον ρυθμό των κοινοποιήσεων η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) εξασφάλισε τη μεταφορά των αιτούντων από διάφορα μέρη της Ελλάδας στην Αθήνα και τη διαμονή τους εκεί η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) παρείχε υποστήριξη κατά την κατάρτιση και την παρακολούθηση των φακέλων ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) διοργάνωσε τους υγειονομικούς ελέγχους, τα ενημερωτικά μαθήματα πριν από την αναχώρηση και τις πτήσεις και τα κράτη μέλη μετεγκατάστασης επέδειξαν ευελιξία, ιδίως στις περιπτώσεις που οι μετεγκαταστάσεις χρειάστηκε να αναβληθούν για λόγους υγείας. Εντούτοις, παρά τον σχεδιασμό που συμφωνήθηκε με τα κράτη μέλη, δεν κατέστη δυνατό να διατηρηθεί ο ρυθμός και προβλέπεται ότι τον Ιούλιο θα μετεγκατασταθούν μόνο περίπου 1 600 άτομα, κυρίως λόγω: του μεγάλου χρόνου απόκρισης από ορισμένα κράτη μέλη μετεγκατάστασης και της περιορισμένης ικανότητας διεκπεραίωσης των αιτήσεων: ορισμένες χώρες (ιδιαίτερα η Εσθονία και η Ελβετία) έχουν καθυστερήσει να απαντήσουν περισσότερο από τρεις μήνες σε κάποιες περιπτώσεις. Μερικές φορές οι καθυστερήσεις αυτές οφείλονται στην έλλειψη επαρκούς ικανότητας του κράτους μέλους μετεγκατάστασης για διεκπεραίωση των αιτήσεων μετεγκατάστασης με ρυθμό που να συμβαδίζει με τις μηνιαίες δεσμεύσεις του, ιδίως όσον αφορά τη διενέργεια ελέγχων από τις εθνικές υπηρεσίες ασφάλειας. Σε άλλες περιπτώσεις οι καθυστερήσεις οφείλονται στη μεγάλη διάρκεια των εθνικών διαδικασιών στο κράτος μέλος μετεγκατάστασης. Ορισμένες χώρες που πραγματοποιούν ταυτόχρονα επανεγκαταστάσεις και μετεγκαταστάσεις έχουν επίσης αντιμετωπίσει περιορισμούς στην ικανότητα διεκπεραίωσης των αιτήσεων περιορισμών στην ικανότητα υποδοχής: μολονότι η Ιρλανδία, η Φινλανδία και η Πορτογαλία έχουν καταβάλει προσπάθειες για να επιλύσουν τις δυσκολίες τους, από τα τρία αυτά κράτη μέλη μόνον η Φινλανδία κατάφερε να διατηρήσει τον απαιτούμενο τακτικό ρυθμό μεταφορών. Αυτές οι δυσκολίες στη μετεγκατάσταση επιβαρύνουν το ελληνικό σύστημα υποδοχής στην ηπειρωτική χώρα, το οποίο υφίσταται ολοένα και μεγαλύτερη πίεση λόγω του αριθμού των αιτούντων μετεγκατάσταση που παραμένουν στη χώρα και των συνήθων αιτούντων άσυλο, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που μεταφέρονται από τα νησιά για να υποβληθούν στην τακτική διαδικασία ασύλου. Προκειμένου να εφαρμοστεί αποτελεσματικά το πρόγραμμα μετεγκατάστασης, όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδεικνύουν εποικοδομητικό πνεύμα σε κάθε στάδιο της διαδικασίας μετεγκατάστασης. Η Επιτροπή είναι πρόθυμη να τα διευκολύνει σε αυτή τη διαδικασία. Ασυνόδευτοι ανήλικοι: η ικανοποιητική πρόοδος συνεχίζεται Έως τις 21 Ιουλίου είχαν μετεγκατασταθεί 390 από τους 581 ασυνόδευτους ανηλίκους που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση. Τα ίδια κράτη μέλη (Βέλγιο, Γερμανία, Ιρλανδία, Κάτω Χώρες, Ισπανία) συνεχίζουν να προσφέρουν θέσεις για τη συγκεκριμένη κατηγορία ευάλωτων αιτούντων, και η Επιτροπή τα επικροτεί για τη στάση τους. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό όλα τα κράτη μέλη να δέχονται αιτήσεις μετεγκατάστασης από αυτή την 5
ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να συνεχίσουν να παρέχουν θέσεις, σύμφωνα με τις ανάγκες 6, προκειμένου να μετεγκατασταθούν οι καταγεγραμμένοι ανήλικοι που έχουν χωριστεί από τις οικογένειές τους. Η εκτίμηση του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού είναι αυτή που καθορίζει πρώτον, εάν ο ανήλικος θα πρέπει να μετεγκατασταθεί και, δεύτερον, σε ποιο κράτος μέλος. Οι υπερβολικά περιοριστικές πολιτικές όσον αφορά τα μέσα απόδειξης των οικογενειακών δεσμών, όπως αυτές που εφαρμόζει η Γερμανία, επιβαρύνουν υπερβολικά τις ελληνικές αρχές, ιδίως όταν δεν προβλέπονται τέτοιου είδους προϋποθέσεις στις αποφάσεις του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση. Αναγκαίες επείγουσες δράσεις: Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν να αναλαμβάνουν δεσμεύσεις σε μηνιαία βάση τουλάχιστον στα τρέχοντα επίπεδα, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα αρκετά μεγάλο αποθεματικό θέσεων που θα επιτρέψει την άμεση μετεγκατάσταση των ατόμων που προσδιορίζονται ως επιλέξιμα για μετεγκατάσταση και που καταγράφονται σύμφωνα με τις συμφωνηθείσες διαδικασίες και πρακτικές. Στο παρόν τελικό στάδιο της εφαρμογής του προγράμματος, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εντείνουν περαιτέρω τις προσπάθειές τους προκειμένου να εξασφαλίζεται η ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας, να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις κατά τη διαδικασία μεταφοράς και, όταν απαιτείται, να καταβάλλονται προσπάθειες για την επίλυση τυχόν εμποδίων που προκύπτουν σε επίπεδο διοικητικής υποστήριξης. Η Αυστρία θα πρέπει να λάβει τα κατάλληλα μέτρα με βάση την ανακοίνωσή της και να αρχίσει αμέσως να αναλαμβάνει δεσμεύσεις και να πραγματοποιεί μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα. Οι χώρες που καθυστερούν την παροχή τελικών απαντήσεων (ιδίως η Εσθονία και η Ελβετία) θα πρέπει να τηρήσουν τις προθεσμίες που συμφωνήθηκαν στο πρωτόκολλο μετεγκατάστασης. Η Γερμανία θα πρέπει επίσης να επιδείξει ευελιξία όσον αφορά τα μέσα απόδειξης των οικογενειακών δεσμών. Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία θα πρέπει να λάβουν επειγόντως μέτρα για την αύξηση της ικανότητας υποδοχής και τη μετεγκατάσταση όλων των ατόμων των οποίων οι υποθέσεις εκκρεμούν έως τον Σεπτέμβριο του 2017. 2.2 Ιταλία: όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να αυξήσουν τις προσπάθειές τους για να ανταποκριθούν στην υπάρχουσα μεταναστευτική πίεση Μολονότι τον Μάιο και τον Ιούνιο ο ρυθμός των μετεγκαταστάσεων από την Ιταλία σταθεροποιήθηκε στις 1 000 μετεγκαταστάσεις τον μήνα, τον Ιούλιο ο αριθμός τους σημείωσε πάλι πτώση. Προβλέπεται ότι αυτόν τον μήνα θα μετεγκατασταθούν μόλις 600 αιτούντες. Δεδομένης της συνολικής πίεσης που υφίστανται επί του παρόντος οι μεταναστευτικές υποδομές της Ιταλίας, είναι απαραίτητο να αξιοποιηθεί η θετική τάση των τελευταίων μηνών και να επιταχυνθεί ακόμα περισσότερο ο ρυθμός των μετεγκαταστάσεων από την Ιταλία. Το σχέδιο δράσης της Επιτροπής για την Ιταλία περιλαμβάνει τα μέτρα τα 6 Μολονότι, καταρχήν, δεν χρειάζονται πρόσθετες δεσμεύσεις, η ανάγκη ανάληψης περαιτέρω δεσμεύσεων μπορεί να αυξηθεί αν απορριφθούν ορισμένες από τις αιτήσεις που υποβάλλονται σε άλλα κράτη μέλη δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου για ασυνόδευτους ανηλίκους. 6
οποία, κατά την άποψη της Επιτροπής, πρέπει να εγκριθούν επειγόντως για να εκπληρωθούν πλήρως οι υφιστάμενες υποχρεώσεις μετεγκατάστασης. Ταυτοποίηση, καταγραφή και κεντρική διαχείριση των αιτούντων: η πρόοδος που επιτεύχθηκε πρόσφατα πρέπει να επιταχυνθεί περαιτέρω Είναι εξαιρετικά σημαντικό η Ιταλία να ταυτοποιήσει και να καταγράψει επειγόντως όλους τους επιλέξιμους αιτούντες που έφτασαν στη χώρα στη διάρκεια του 2016 και κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017. Μολονότι η Ιταλία έχει καταγράψει μέχρι σήμερα περίπου 10 000 άτομα για μετεγκατάσταση (εκ των οποίων τα 7 873 έχουν ήδη μετεγκατασταθεί) και άλλα 2 500 άτομα βρίσκονται στο στάδιο της καταγραφής, μόνο το 2016 έφτασαν στην Ιταλία περισσότεροι από 20 700 Ερυθραίοι, ενώ από τις αρχές του 2017 μέχρι σήμερα ο αριθμός των αφιχθέντων υπερβαίνει τους 5 200. Όπως αναφέρεται στο σχέδιο δράσης, η EASO είναι πρόθυμη να στηρίξει την Ιταλία στις προσπάθειές της για την καταγραφή και διεκπεραίωση των αιτήσεων. Για τον σκοπό αυτό η EASO έχει ξεκινήσει εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συγκεκριμένα με τη δημιουργία ανοιχτής τηλεφωνικής γραμμής, η οποία σήμερα δέχεται έως και 200 κλήσεις την εβδομάδα. Ωστόσο, προκειμένου η ενημερωτική εκστρατεία να φέρει αποτέλεσμα, είναι σημαντικό η Ιταλία να παράσχει χωρίς καθυστέρηση τις απαραίτητες πληροφορίες στην EASO για την ευρύτερη διανομή φυλλαδίων και πανό και να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με το πρόγραμμα μετεγκατάστασης στις τοπικές Prefetture/Questure και στα κέντρα υποδοχής, μεταξύ άλλων διασφαλίζοντας την άμεση καταγραφή και ένταξη στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης δυνητικών υποψηφίων που βρίσκονται επί του παρόντος εκτός του επίσημου συστήματος υποδοχής της Ιταλίας. Επιπλέον, η EASO είναι πρόθυμη να αυξήσει τον αριθμό και την ενεργό παρουσία των κινητών ομάδων της ούτως ώστε να προσεγγίσει όλους τους δυνητικά επιλέξιμους αιτούντες που δεν έχουν ακόμη καταγραφεί και να διευκολύνει την καταγραφή τους στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης. Προκειμένου να επιταχυνθεί ο ρυθμός της καταγραφής των νεοαφιχθέντων για μετεγκατάσταση και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της διαδικασίας, είναι επίσης σημαντικό η Ιταλία να συγκεντρώσει τους επιλέξιμους αιτούντες σε λίγα ειδικά κέντρα μετεγκατάστασης. Προς τούτο, η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τα προσφάτως ληφθέντα μέτρα, και συγκεκριμένα για τη μεταφορά των επιλέξιμων αιτούντων σε κέντρα στη Ρώμη για τα τελευταία στάδια της διαδικασίας μετεγκατάστασης και για την Circolare του Υπουργείου Εσωτερικών με την οποία ζητείται η συγκέντρωση των επιλέξιμων αιτούντων σε λίγα κέντρα. Τα εν λόγω μέτρα θα πρέπει τώρα να εφαρμοστούν πλήρως και να ενισχυθούν περαιτέρω, τόσο για τους νεοαφιχθέντες επιλέξιμους αιτούντες όσο και για τα άτομα που φιλοξενούνται ήδη σε ολόκληρη την Ιταλία. Για να στηρίξει αυτά τα μέτρα, η Επιτροπή χορήγησε πρόσφατα στην Ιταλία 15,33 εκατ. EUR ως βοήθεια έκτακτης ανάγκης μέσω του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης για την παροχή στέγασης, σίτισης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, καθώς και γλωσσικής και πολιτιστικής διαμεσολάβησης σε τρία ειδικά κέντρα μετεγκατάστασης. Ο ρυθμός της μετεγκατάστασης: θα πρέπει να σημειωθεί μεγαλύτερη πρόοδος Μετά τη θετική τάση που σημειώθηκε, ο αριθμός των δεσμεύσεων μειώθηκε ξανά τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Το Λουξεμβούργο και η Γαλλία δεν έχουν αναλάβει δεσμεύσεις για την Ιταλία για διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών. Από την άλλη πλευρά, η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόσφατη δέσμευση που ανέλαβε η Σλοβακία, η 7
οποία θα πρέπει πλέον να προβεί χωρίς καθυστέρηση σε μετεγκαταστάσεις στην πράξη. Η Επιτροπή επικροτεί, επίσης, την αναγγελθείσα αύξηση των μηνιαίων δεσμεύσεων από την Ισπανία και την ανακοίνωση της Γερμανίας σχετικά με την επιτάχυνση του ρυθμού των μεταφορών. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, είναι απαραίτητο να αναλαμβάνονται δεσμεύσεις προκειμένου να δημιουργηθεί ένα επαρκές αποθεματικό θέσεων που θα δώσει στην Ιταλία τη δυνατότητα να αντιδρά άμεσα στις αυξανόμενες αφίξεις επιλέξιμων αιτούντων και να διασφαλίζει την ταχεία μετεγκατάστασή τους. Αυτό θα συμβάλει, επίσης, στην αποφυγή της πιθανότητας παράτυπων μετακινήσεων των εν λόγω αιτούντων. Προκειμένου να διασφαλιστεί η ορθή λειτουργία του προγράμματος, είναι επίσης απαραίτητο τα κράτη μέλη να τηρούν τις προθεσμίες που συμφωνήθηκαν στο πρωτόκολλο μετεγκατάστασης, και ιδίως την προθεσμία των 10 ημερών για απάντηση στις υποβαλλόμενες αιτήσεις μετεγκατάστασης. Το Βέλγιο, η Γερμανία, η Γαλλία και το Λουξεμβούργο εξακολουθούν να καθυστερούν σε αυτό το στάδιο, καθώς ορισμένες αιτήσεις μετεγκατάστασης εκκρεμούν από το περασμένο έτος. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να συντονίζουν στενά τις προσπάθειές τους με την Ιταλία όταν υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με την ιθαγένεια των αιτούντων. Ορισμένα κράτη μέλη εξακολουθούν να εφαρμόζουν αδικαιολόγητα περιοριστικές προτιμήσεις (π.χ. η Γαλλία δέχεται μόνο οικογένειες/ανύπαντρες γυναίκες με παιδιά από την Ερυθραία), τις οποίες είναι σχεδόν αδύνατο να ικανοποιήσει η Ιταλία. Ο εκ των προτέρων σχεδιασμός για τα κράτη μέλη που αναλαμβάνουν μεγάλες μηνιαίες δεσμεύσεις, σύμφωνα με το σουηδικό μοντέλο, θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στην επιτάχυνση της μετεγκατάστασης, όπως έγινε στην περίπτωση της Ελλάδας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδεικνύουν ευελιξία όσον αφορά τις διοικητικές λεπτομέρειες των μεταφορών, καθώς και όταν συνεννοούνται για τις ημερομηνίες των πτήσεων. Η Επιτροπή επικροτεί τις διμερείς συμφωνίες που συνήφθησαν μεταξύ της Ιταλίας και της Αυστρίας και της Λιθουανίας σχετικά με πρόσθετες συνεντεύξεις ασφαλείας. Η Επιτροπή αναμένει τώρα την άμεση εφαρμογή του προγράμματος μετεγκατάστασης από την Αυστρία και εκφράζει την ικανοποίησή της για τη μετεγκατάσταση των πρώτων 10 αιτούντων στη Λιθουανία. Επιπλέον, η Επιτροπή αναμένει, έπειτα από την πρόσκληση που απηύθυνε η Ιταλία, να συναφθούν παρόμοιες διμερείς συμφωνίες με την Εσθονία, την Ιρλανδία και οποιοδήποτε άλλο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος και να ξεκινήσει αμέσως η μετεγκατάσταση στα εν λόγω κράτη μέλη. Η μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων έχει αρχίσει, αλλά πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες Μολονότι κατά την περίοδο αναφοράς μεταφέρθηκε μόνο ένας επιπλέον ασυνόδευτος ανήλικος, έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά τη διαδικασία για τη μετεγκατάσταση της συγκεκριμένης κατηγορίας ευάλωτων αιτούντων. 10 νέες υποθέσεις βρίσκονται στο στάδιο της προετοιμασίας εν αναμονή της μεταφοράς τους μέχρι το τέλος Ιουλίου, ενώ εκκρεμεί η έγκριση 25 υποθέσεων και 38 αιτήματα είναι έτοιμα για αποστολή. Μερικές ακόμη υποθέσεις τελούν υπό εξέταση. Η ενεργός συμμετοχή των δημόσιων αρχών, τόσο σε κεντρικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, συνέβαλε καθοριστικά στην επίτευξη αυτής της προόδου. Συγκεκριμένα, το ιταλικό Υπουργείο Δικαιοσύνης υπέβαλε υπόμνημα σχετικά με τη μετεγκατάσταση και τις διαδικασίες του Δουβλίνου στο δικαστήριο. Παροχή περαιτέρω διευκρινίσεων αναμένεται στο άμεσο μέλλον. Επιπλέον, το Υπουργείο Εργασίας υποστηρίζει τη διαδικασία διαθέτοντας 8
πληροφορίες σχετικά με τους επιλέξιμους ανηλίκους που βρίσκονται στα κέντρα υποδοχής. Η ομάδα της Επιτροπής στην Ιταλία προωθεί τον συντονισμό σε κεντρικό διοικητικό επίπεδο, ενώ η EASO και ο ΔΟΜ διαδραματίζουν επίσης ουσιαστικό ρόλο στην παροχή πληροφοριών και τεχνικής βοήθειας. Το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό διαφυγής καταγράφεται στην ομάδα των ασυνόδευτων ανηλίκων από την Ερυθραία. Προκειμένου να παρέχεται σε όλους τους επιλέξιμους ασυνόδευτους ανηλίκους η δυνατότητα ασφαλούς μεταφοράς προς άλλο κράτος μέλος μέσω της μετεγκατάστασης, οι τοπικές αρχές θα πρέπει να μεταφέρουν όλους τους επιλέξιμους ασυνόδευτους ανηλίκους σε λιγότερες εγκαταστάσεις, ειδικές για αυτό τον σκοπό. Ταυτόχρονα, είναι εξαιρετικά σημαντικό τα κράτη μέλη να διεκπεραιώνουν κατά προτεραιότητα τις αιτήσεις που αφορούν ευάλωτα άτομα και ασυνόδευτους ανηλίκους. Οι πολιτικές προτιμήσεων, όπως αυτές που εφαρμόζει η Γερμανία, οι οποίες απαιτούν ο ασυνόδευτος ανήλικος να έχει δεσμούς με το κράτος μέλος μετεγκατάστασης και οι οποίες δεν συνάδουν με την απόφαση του Συμβουλίου, θα πρέπει να αποφεύγονται. Οι περιπτώσεις απόρριψης μπορούν να βασίζονται αποκλειστικά στους λόγους που προβλέπονται στις αποφάσεις του Συμβουλίου. Εάν δεν το έχουν πράξει ήδη, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώσουν τις ιταλικές αρχές σχετικά με τις υποδομές υποδοχής και ασύλου που προβλέπονται για τους ασυνόδευτους ανηλίκους που πρόκειται να μετεγκατασταθούν. Αναγκαίες επείγουσες δράσεις: Η Ιταλία θα πρέπει να επιταχύνει, κατά προτεραιότητα, την καταγραφή των επιλέξιμων αιτούντων για μετεγκατάσταση, να διευκολύνει την υλοποίηση της ενημερωτικής εκστρατείας της EASO και να συνεχίσει τις προσπάθειές της για κεντρική διαχείριση της διαδικασίας μετεγκατάστασης. Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να αυξήσουν περαιτέρω τις δεσμεύσεις τους και να αναλαμβάνουν δεσμεύσεις σε μηνιαία βάση, να δέχονται ταχύτερα τους αιτούντες που προτείνει η Ιταλία για μετεγκατάσταση, να ενισχύσουν την ικανότητα διεκπεραίωσης των αιτήσεων, να ανταποκρίνονται ταχύτερα στα αιτήματα της Ιταλίας, να αποφεύγουν τις υπερβολικά περιοριστικές προτιμήσεις και να περιορίσουν τις απαιτήσεις που προκαλούν καθυστερήσεις στη διαδικασία μεταφοράς. Επιπλέον, τα κράτη μέλη στα οποία αναλογούν σημαντικές ποσοστώσεις θα πρέπει να μεριμνούν για εκ των προτέρων σχεδιασμό και να επιδεικνύουν ευελιξία όσον αφορά τις διοικητικές λεπτομέρειες των μεταφορών. Το Λουξεμβούργο και η Γαλλία θα πρέπει να αρχίσουν και πάλι να αναλαμβάνουν δεσμεύσεις. Το Βέλγιο, η Γερμανία, η Γαλλία και το Λουξεμβούργο θα πρέπει να απαντήσουν στις εκκρεμείς αιτήσεις μετεγκατάστασης και να τηρήσουν τις προθεσμίες που συμφωνήθηκαν στο πρωτόκολλο μετεγκατάστασης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στις αιτήσεις που αφορούν ευάλωτους αιτούντες, ιδίως ασυνόδευτους ανηλίκους, και να συνεχίσουν να διαθέτουν θέσεις για αυτές τις ομάδες στο πλαίσιο των δεσμεύσεών τους. 9
3 Επανεγκατάσταση Δεδομένου ότι αρκετά κράτη μέλη με υψηλές ποσοστώσεις έχουν ήδη εκπληρώσει ή πρόκειται σύντομα να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους σύμφωνα με τα συμπεράσματα της 20ής Ιουλίου 2015, οι περισσότερες προσπάθειες επικεντρώνονται πλέον στην εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016. Εντούτοις, εξακολουθεί να σημειώνεται πρόοδος στην εφαρμογή των συμπερασμάτων, καθώς πάνω από τα τρία τέταρτα των 22 504 επανεγκαταστάσεων που συμφωνήθηκαν έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Από τις 9 Ιουνίου 2017, 760 άτομα έχουν ήδη επανεγκατασταθεί στο πλαίσιο του προγράμματος. Σήμερα οι περισσότερες επανεγκαταστάσεις πραγματοποιούνται από την Τουρκία, μολονότι συνεχίζεται η επανεγκατάσταση από άλλες χώρες, κυρίως από την Ιορδανία και τον Λίβανο. Στις 24 Ιουλίου 2017, είχαν επανεγκατασταθεί 17 179 άτομα σε 22 χώρες επανεγκατάστασης (Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Γερμανία, Εσθονία, Γαλλία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιχτενστάιν, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Νορβηγία, Αυστρία, Πορτογαλία, Ισπανία, Φινλανδία, Σουηδία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο). Επτά κράτη μέλη (Εσθονία, Φινλανδία, Γερμανία, Ιρλανδία, Κάτω Χώρες, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο), καθώς και τρεις συνδεδεμένες χώρες (Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Ελβετία) έχουν ήδη τηρήσει τις δεσμεύσεις τους. Παρόλο που τα κράτη μέλη που πραγματοποιούν επανεγκαταστάσεις είναι περισσότερα σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, εννέα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη προβεί σε επανεγκαταστάσεις στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού 7. Τα κράτη μέλη των οποίων οι δεσμεύσεις απέχουν πολύ από την έμπρακτη εφαρμογή τους είναι απίθανο να εκπληρώσουν τις υπόλοιπες δεσμεύσεις τους. Η εφαρμογή των συμπερασμάτων της 20ής Ιουλίου 2015 περιλαμβάνει τις προσπάθειες που καταβάλλουν τα κράτη μέλη για επανεγκατάσταση Συρίων από την Τουρκία στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Από τις 4 Απριλίου 2016 έχουν επανεγκατασταθεί από την Τουρκία 7 806 Σύριοι, σύμφωνα με το σκέλος περί επανεγκατάστασης της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Από την τελευταία περίοδο αναφοράς έχουν επανεγκατασταθεί 1 552 Σύριοι στο πλαίσιο του μηχανισμού αυτού, ενώ το σύνολο των υπόλοιπων δεσμεύσεων ανέρχεται πλέον σε 21 522. Μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί επανεγκαταστάσεις σύμφωνα με τη Δήλωση ΕΕ- Τουρκίας στην Αυστρία, το Βέλγιο, την Εσθονία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, τις Κάτω Χώρες, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία, την Ισπανία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία. Επιπλέον, από τις 4 Απριλίου 2016 μέχρι σήμερα η Νορβηγία έχει επανεγκαταστήσει 601 Σύριους από την Τουρκία. Τα κράτη μέλη που πραγματοποιούν επανεγκαταστάσεις σύμφωνα με τη Δήλωση ΕΕ- Τουρκίας προετοιμάζουν νέες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων αποστολών στην Τουρκία για τη διενέργεια συνεντεύξεων με υποψηφίους για επανεγκατάσταση. Σε συνέχεια των συστάσεων που διατυπώθηκαν σε προηγούμενες εκθέσεις, η Βουλγαρία ενημέρωσε ότι είναι έτοιμη να προβεί στην επανεγκατάσταση 40 Σύριων. Η αντιπροσωπεία της ΕΕ στην Άγκυρα εξακολουθεί να τονίζει στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ ότι είναι σημαντικό να αποστέλλονται νέες αιτήσεις υποψηφίων και στα κράτη μέλη με μικρότερες δεσμεύσεις. 7 Η Ρουμανία περιλαμβάνεται σε αυτή την ομάδα κρατών μελών, αν και έχει πλέον αρχίσει να επανεγκαθιστά Σύριους από την Τουρκία στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. 10
Από τα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμη προβεί σε επανεγκαταστάσεις από την Τουρκία 8, η Μάλτα ολοκλήρωσε αποστολή επιλογής στην Τουρκία τον Ιούλιο και η Κύπρος έχει προσεγγίσει επίσημα την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, εκφράζοντας την ετοιμότητά της για επανεγκατάσταση 5 ατόμων στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Η Τσεχική Δημοκρατία επέστρεψε τους φακέλους που έλαβε από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες το περασμένο καλοκαίρι διότι, κατά τα φαινόμενα, δεν σχεδιάζει προς το παρόν να πραγματοποιήσει επανεγκαταστάσεις από την Τουρκία. Παράλληλα με την υλοποίηση των υφιστάμενων δεσμεύσεων για επανεγκατάσταση από την Τουρκία, προχωρούν οι διαπραγματεύσεις σχετικά με τις τυποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες για το εθελοντικό ανθρωπιστικό πρόγραμμα εισδοχής με τα συμμετέχοντα κράτη και με την Τουρκία με στόχο να επιτευχθεί συμφωνία όσο το δυνατόν συντομότερα. Για να εξασφαλιστεί η συνεχής χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ για την επανεγκατάσταση, κατά τη διάρκεια του 8 ου Φόρουμ για την επανεγκατάσταση και μετεγκατάσταση που έλαβε χώρα στις 4 Ιουλίου, η Επιτροπή κάλεσε τα κράτη μέλη να υποβάλουν έως τις 15 Σεπτεμβρίου 2017 τις νέες δεσμεύσεις τους για επανεγκατάσταση για το 2018. Η χρηματοδότηση αυτή αποτελεί μέρος της τακτικής ανάληψης δεσμεύσεων που παρέχει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να λαμβάνουν χρηματοδοτική στήριξη από την ΕΕ για τις προσπάθειές τους στον τομέα της επανεγκατάστασης. Αντιπροσωπεύει τη συνέχιση μιας συντονισμένης προσέγγισης όσον αφορά την επανεγκατάσταση σε επίπεδο ΕΕ και θέτει τα θεμέλια για το μελλοντικό πλαίσιο της Ένωσης για την επανεγκατάσταση. Βασική προτεραιότητα εξακολουθεί να είναι η επανεγκατάσταση από την Τουρκία υπηκόων της Συρίας και άλλων τρίτων χωρών οι οποίοι εκτοπίστηκαν λόγω των συγκρούσεων στη Συρία. Ταυτόχρονα, για άλλους ανθρωπιστικούς λόγους, λόγους προστασίας και διαχείρισης της μετανάστευσης, τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να προβούν στην επανεγκατάσταση ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας από τον Λίβανο και την Ιορδανία, καθώς και από τη Βόρεια Αφρική και το Κέρας της Αφρικής. Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης της 4ης Ιουλίου και με σκοπό τη διάσωση ζωών, τη μείωση της μεταναστευτικής πίεσης που υφίσταται η Λιβύη και την παροχή εναλλακτικών λύσεων στις παράτυπες περαιτέρω μετακινήσεις προς την ΕΕ, τα κράτη μέλη κλήθηκαν συγκεκριμένα να επικεντρωθούν στην περιορισμένη, έστω, επανεγκατάσταση των πλέον ευάλωτων ατόμων από τη Λιβύη, την Αίγυπτο, τον Νίγηρα, την Αιθιοπία και το Σουδάν. Προς το παρόν, το συνολικό ποσό που προορίζεται για την επανεγκατάσταση για το 2018 ανέρχεται σε 377,5 εκατ. EUR και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επανεγκατάσταση τουλάχιστον 37 750 ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Συστάσεις: Τα κράτη μέλη τα οποία δεν έχουν ακόμη προβεί σε επανεγκατάσταση ατόμων στο πλαίσιο των εν εξελίξει προγραμμάτων σε επίπεδο ΕΕ (Βουλγαρία, Κύπρος, Ελλάδα, Κροατία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και Σλοβενία), καθώς και εκείνα που δεν έχουν σημειώσει καμία πρόοδο και απέχουν ακόμη πολύ από την υλοποίηση των στόχων τους (Τσεχική Δημοκρατία, Δανία) θα πρέπει να εντείνουν άμεσα τις προσπάθειές τους ώστε να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους δυνάμει των συμπερασμάτων του Συμβουλίου της 20ής Ιουλίου 2015. 8 Η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Δανία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ιρλανδία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και το Ηνωμένο Βασίλειο. 11
Τα κράτη μέλη καλούνται να εντείνουν περαιτέρω τις συνολικές προσπάθειες που έχουν καταβάλει κατά τα τελευταία δύο έτη και να υποβάλουν στην Επιτροπή, έως τις 15 Σεπτεμβρίου 2017, φιλόδοξες δεσμεύσεις για την επανεγκατάσταση για το 2018. 4 Μελλοντική πορεία Σύμφωνα με τις δηλώσεις των Ευρωπαίων αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 22-23 Ιουνίου 2017 και, πιο πρόσφατα, των υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων κατά την άτυπη σύνοδό τους στο Ταλίν στις 6 Ιουλίου, η πλήρης εφαρμογή του ισχύοντος προγράμματος επείγουσας μετεγκατάστασης εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα, ιδίως δεδομένης της κατάστασης που επικρατεί στην Κεντρική Μεσόγειο. Με βάση τα υφιστάμενα αριθμητικά στοιχεία για τους μετανάστες στην Ελλάδα και την Ιταλία, η μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων ατόμων που βρίσκονται επί του παρόντος σε αυτές τις δύο χώρες είναι δυνατό και εφικτό να έχει ολοκληρωθεί έως τον Σεπτέμβριο του 2017. Αυτός παραμένει ο κοινός μας στόχος, στην επίτευξη του οποίου θα πρέπει να συμβάλουν όλα τα κράτη μέλη δίκαια και αναλογικά. Η πρόσφατη επιτάχυνση του ρυθμού των μετεγκαταστάσεων δείχνει ότι η αλληλεγγύη φέρνει αποτέλεσμα εάν όλα τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδας και της Ιταλίας, οι οργανισμοί της ΕΕ και οι λοιποί ενδιαφερόμενοι σε τοπικό επίπεδο συνεργάζονται στενά για να επιτύχουν τον ίδιο στόχο με πνεύμα ειλικρινούς συνεργασίας. Συνεπώς, τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταβάλουν επειγόντως επιπλέον προσπάθειες και να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, όπως αναφέρεται στην παρούσα έκθεση, ώστε να επιτευχθεί ο εν λόγω στόχος. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρέχει βοήθεια στα κράτη μέλη για τον συντονισμό αυτών των εντατικοποιημένων προσπαθειών. Οι αποφάσεις του Συμβουλίου εφαρμόζονται σε όλους τους επιλέξιμους αιτούντες που θα φτάσουν στο έδαφος της Ελλάδας και της Ιταλίας έως τις 26 Σεπτεμβρίου 2017. Κατά συνέπεια, τα άτομα που φτάνουν έως αυτή την ημερομηνία και πληρούν όλες τις απαιτήσεις που ορίζονται στις αποφάσεις του Συμβουλίου είναι επιλέξιμα για μετεγκατάσταση και θα πρέπει να μεταφερθούν σε άλλα κράτη μέλη εντός εύλογης χρονικής περιόδου μετά την άφιξή τους. Είναι εξαιρετικά σημαντικό τα κράτη μέλη να επιταχύνουν τις μετεγκαταστάσεις από την Ιταλία και την Ελλάδα, προκειμένου να αποφευχθεί η καθυστέρηση σε αυτή την τελική φάση της διαδικασίας και να συνεχίσουν να αναλαμβάνουν επαρκείς δεσμεύσεις για να δημιουργηθεί ένα αρκετά ευρύ αποθεματικό θέσεων για τη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων που εξακολουθούν να βρίσκονται στις δύο αυτές χώρες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ενδέχεται να φτάσουν πριν από τις ημερομηνίες-στόχους των αποφάσεων του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση. Μετά τις 26 Σεπτεμβρίου 2017, η Ιταλία και η Ελλάδα θα πρέπει να μπορούν να αποστέλλουν αιτήσεις μετεγκατάστασης για τους υπόλοιπους επιλέξιμους αιτούντες στα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμη χρησιμοποιήσει πλήρως το ποσοστό που τους αναλογεί. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παρέχει τη χρηματοδοτική στήριξη που ορίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου. Η Επιτροπή αναμένει από όλα τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για τη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων. Μάλιστα, κατά τους τελευταίους μήνες η Επιτροπή έχει επανειλημμένα υπενθυμίσει σε όλα τα κράτη μέλη τις νομικές τους υποχρεώσεις που απορρέουν από τις αποφάσεις του 12
Συμβουλίου και έχει καλέσει τα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμη αναλάβει καμία δέσμευση ούτε έχουν προβεί σε καμία μετεγκατάσταση από την Ελλάδα και την Ιταλία να το πράξουν αμέσως. Δυστυχώς, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις της Επιτροπής, η Ουγγαρία και η Πολωνία δεν έχουν ακόμη πραγματοποιήσει ούτε μία μετεγκατάσταση, ενώ η Τσεχική Δημοκρατία έχει μετεγκαταστήσει ελάχιστα άτομα και δεν έχει αναλάβει δεσμεύσεις επί ένα έτος και πλέον. Ως εκ τούτου, στις 14 Ιουνίου 2017 η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει κατά των τριών αυτών κρατών μελών. Μετά τις απαντήσεις των εν λόγω χωρών στις προειδοποιητικές επιστολές της και επειδή δεν ελήφθη κανένα μέτρο, στις 26 Ιουλίου 2017 η Επιτροπή αποφάσισε να προβεί στο επόμενο βήμα και να εκδώσει αιτιολογημένες γνώμες. Παράλληλα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους σχετικά με την επανεγκατάσταση. Αυτό ισχύει ιδίως για όσα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη προβεί σε καμία επανεγκατάσταση, καθώς και για όσα εξακολουθούν να υπολείπονται κατά πολύ του στόχου τους. Μολονότι όλοι οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να εστιάσουν τις προσπάθειές τους στην πλήρη εφαρμογή των υφιστάμενων προγραμμάτων επείγουσας μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης, παράλληλα, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της άτυπης συνόδου των Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της 6ης Ιουλίου, είναι αναγκαίο να συνεχιστούν ως ύψιστη προτεραιότητα οι εργασίες σχετικά με τη δέσμη νομοθετικών προτάσεων για τη μεταρρύθμιση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου, συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης του κανονισμού του Δουβλίνου, με βάση τις αρχές της αλληλεγγύης και της υπευθυνότητας. 13