7. Ευαρμογές Οριακής Κοστολόγησης Cost Accounting 1
Καηανόηζη ηος Κοζηολογικού Πποβλήμαηορ Κόςτοσ/Ζςοδο Ηθμία Κζρδοσ υνολικό Ζςοδο Μεταβλθτό υνολικό Κόςτοσ τακερό Ποςότθτα Ποια ποςότθτα προϊόντων κα πρζπει να παραχκεί και να πωλθκεί για να επιτευχκεί εξίςωςθ ςυνολικϊν εςόδων και εξόδων (κζρδοσ = 0); Ποια ποςότθτα προϊόντων κα πρζπει να παραχκεί και να πωλθκεί για να επιτευχκεί ζνα ςυγκεκριμζνο φψοσ κερδϊν; Λογιστική Κόστοσς 2
Ανάλςζη Σημείος Εξίζυζηρ Σςνολικών Εζόδυν και Σςνολικού Κόζηοςρ Βαςικζσ Παραδοχζσ: 1 2 3 4 5 6 Σο ςυνολικό κόςτοσ δφναται να διακρικεί ςε ςτακερό και μεταβλθτό με βάςθ τον αρικμό των παραγόμενων μονάδων εντόσ ςχετικοφ εφρουσ δραςτθριότθτασ. Σο ςυνολικό κόςτοσ και τα ςυνολικά ζςοδα είναι γραμμικά ωσ προσ τθν εξζλιξθ τθσ παραγωγισ. Θ τιμι προϊόντοσ, το ανά μονάδα μεταβλθτό κόςτοσ και το ςυνολικό ςτακερό κόςτοσ είναι γνωςτά και ςτακερά. Θ ανάλυςθ αφορά μοναδικό προϊόν ι μείγμα προϊόντων ςτακερισ αναλογίασ. Αγνοείται θ διαχρονικι αξία του χριματοσ. Σα ζςοδα και τα κόςτθ μεταβάλλονται μόνο ωσ αποτζλεςμα των μεταβολϊν τθσ ποςότθτασ που παράγεται και πωλείται. Λογιστική Κόστοσς 3
Ανάλςζη Σημείος Εξίζυζηρ Σςνολικών Εζόδυν και Σςνολικού Κόζηοςρ υνολικά Ζςοδα υνολικό Μεταβλθτό Κόςτοσ υνολικό τακερό Κόςτοσ = Λειτουργικό Αποτζλεςμα υνολικά Ζςοδα υνολικό Μεταβλθτό Κόςτοσ υνολικό τακερό Κόςτοσ = 0 υνολικά Ζςοδα υνολικό Μεταβλθτό Κόςτοσ = υνολικό τακερό Κόςτοσ Περικϊριο υμμετοχισ = υνολικό τακερό Κόςτοσ Σιμι Χ Ποςότθτα Μεταβλθτό Κόςτοσ Ανά Μονάδα Χ Ποςότθτα = υνολικό τακερό Κόςτοσ (Σιμι Μεταβλθτό Κόςτοσ Ανά Μονάδα) Χ Ποςότθτα = υνολικό τακερό Κόςτοσ (Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ) Χ Ποςότθτα = υνολικό τακερό Κόςτοσ Ποςότθτα = υνολικό τακερό Κόςτοσ /Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ θμείο Εξίςωςθσ υνολικϊν Εςόδων και υνολικοφ Κόςτοσ = Break Even Point (B.E.P.) Λογιστική Κόστοσς 4
Ανάλςζη Σημείος Εξίζυζηρ Σςνολικών Εζόδυν και Σςνολικού Κόζηοςρ Ποςότθτα = υνολικό τακερό Κόςτοσ /Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ B.E.P. ποςότθτα = υνολικό τακερό Κόςτοσ /Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ Για παράδειγμα, αν ιςχφουν: Σιμι= 20 /μονάδα, τακερό Κόςτοσ= 10.000, Μεταβλθτό Κόςτοσ= 12/μονάδα. B.E.P. Ποςότθτα = 10.000/( 20-12) = 10.000/ 8 = 1.250 μονάδεσ B.E.P. Αξίεσ = υνολικό τακερό Κόςτοσ / % Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ % Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ = Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ / Σιμι Για παράδειγμα, αν ιςχφουν: Σιμι= 20 /μονάδα, τακερό Κόςτοσ= 10.000, Μεταβλθτό Κόςτοσ= 12/μονάδα. % Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ = ( 20-12) / 20 = 40% B.E.P. Αξίεσ = 10.000/ 40 % = 25.000 Λογιστική Κόστοσς 5
Σσέζειρ Κόζηοςρ όγκος-κέπδοςρ (Ένα Πποφόν - Αγνοούνηαι οι Φόποι) τισ περιπτϊςεισ αυτζσ όπου υπολογίηεται το επίπεδο των πωλιςεων ςε μονάδεσ ι ςε αξίεσ που αντιςτοιχοφν ςε ζνα ςυγκεκριμζνο επίπεδο ι ποςοςτό επιδιωκόμενου κζρδουσ θ ανάλυςθ αφορά ςχζςεισ κόςτουσ όγκου κζρδουσ (cost volume profit relationships). χζςεισ Κόςτουσ Όγκου Κζρδουσ = Cost Volume Profit / (C.V.P.) Επιδιωκόμενο κζρδοσ = Αυξθτικό ςτοιχείο που πρζπει να καλυφκεί από το Περικϊριο υμμετοχισ. C.V.P. ποςότθτα = (υνολικό τακερό Κόςτοσ + Επιδιωκόμενο Κζρδοσ ) / Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ C.V.P. Αξίεσ = (υνολικό τακερό Κόςτοσ + Επιδιωκόμενο Κζρδοσ ) / % Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ Λογιστική Κόστοσς 6
Σσέζειρ Κόζηοςρ όγκος-κέπδοςρ (Ένα Πποφόν Λαμβάνονηαι ςπότη οι Φόποι) Σο επιδιωκόμενο κζρδοσ είναι το κζρδοσ μετά φόρων. Επομζνωσ κα πρζπει να λθφκεί υπόψθ το επίπεδο των πωλιςεων ςε μονάδεσ ι ςε αξίεσ που αντιςτοιχεί ζνα φψοσ κερδϊν προ φόρων το οποίο εφόςον φορολογθκεί κα δϊςει το επιδιωκόμενο κζρδοσ. ΚΕΡΔΟ ΜΕΣΑ ΦΟΡΩΝ (ΚΜΦ) = ΚΕΡΔΟ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ (ΚΠΦ) ΦΟΡΟ ΚΜΦ = ΚΠΦ *ΚΠΦ x Φορολογικόσ υντελεςτισ (Φ)+ ΚΜΦ = ΚΠΦ x (1 - Φ), ΚΠΦ = ΚΜΦ/(1 - Φ) C.V.P. ποςότθτα = (υνολικό τακερό Κόςτοσ + ΚΠΦ) / Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ C.V.P. Αξίεσ = (υνολικό τακερό Κόςτοσ + ΚΦΠ) / % Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ Λογιστική Κόστοσς 7
Άζκηζη 7.1 Θ επιχείρθςθ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΑ ΕΙΔΘ Α.Ε δραςτθριοποιείται εποχιακά και παράγει μόνο φουςκωτά ςτρϊματα καλάςςθσ ςε πολλά χρϊματα. Θ τιμι πϊλθςθσ του προϊόντοσ αυτοφ είναι 60 ανά μονάδα. Σο μεταβλθτό κόςτοσ παραγωγισ είναι 33 ανά μονάδα. Σο ςφνολο του ςτακεροφ κόςτουσ τθσ επιχείρθςθσ για τουσ καλοκαιρινοφσ μινεσ είναι 29.700. Ζητείται: Να υπολογίςετε: 1. Σον αρικμό των ςτρωμάτων που κα πρζπει να πουλιςει θ επιχείρθςθ προκειμζνου να: α) καλφψει το ςυνολικό τθσ κόςτοσ, β) να ζχει 30.000 κζρδοσ. 2. Σθν αξία των πωλιςεων των ςτρωμάτων προκειμζνου θ επιχείρθςθ: α) να καλφψει το ςυνολικό τθσ κόςτοσ, β) να ζχει 30.000 κζρδοσ. 3. Σο αποτζλεςμα τθσ επιχείρθςθσ εάν θ τιμι αυξθκεί ςε 70 το ςτρϊμα και πωλθκοφν τόςα ςτρϊματα όςο υπολογίςατε ςτο ερϊτθμα 1α. 4. Σο αποτζλεςμα τθσ επιχείρθςθσ εάν θ τιμι αυξθκεί ςε 70 το ςτρϊμα και υπάρξει μείωςθ των μονάδων που πωλοφνται (όπωσ υπολογίςτθκαν ςτο ερϊτθμα 1α κατά 10%. Λογιστική Κόστοσς 8
Άζκηζη 7.1 Ηθτείται (ςυνεχίηεται): 6. Σο αποτζλεςμα τθσ επιχείρθςθσ εάν αυξθκεί ο όγκοσ των πωλιςεων κατά 25% (βάςθ των μονάδων που υπολογίςτθκαν ςτο ερϊτθμα 1β και θ τιμι παραμείνει ςτακερι. 7. Σο αποτζλεςμα τθσ επιχείρθςθσ εάν αυξθκοφν οι πωλιςεισ κατά 700 μονάδεσ (βάςθ των μονάδων που υπολογίςτθκαν ςτο ερϊτθμα 1β και το ςτακερό κόςτοσ κατά 6.300. 8. Σον αρικμό των ςτρωμάτων που κα πρζπει να πουλιςει θ επιχείρθςθ προκειμζνου να καλφψει το ςυνολικό τθσ κόςτοσ εάν το μεταβλθτό κόςτοσ ανά μονάδα αυξθκεί ςε 41. 9. Σον αρικμό των ςτρωμάτων που κα πρζπει να πουλιςει θ επιχείρθςθ προκειμζνου να καλφψει το ςυνολικό τθσ κόςτοσ εάν το ςτακερό κόςτοσ αυξθκεί ςε 35.700. Λογιστική Κόστοσς 9
Άζκηζη 7.1 1α. BEP ςτρϊματα = 1.100 ςτρϊματα *29.700 : (60-33)]. 1β. CVP ςτρϊματα = 2.211, 11 [(29.700+30.000) : (60-33)+, δθλαδι 2.212 τεμάχια. ε αυτι τθν περίπτωςθ το κζρδοσ είναι 30.024. Σο ποςό αυτό υπολογίηεται ωσ 30.000 + 0,89* x 27 = 30.024. *2.212-2.211,11 = 0,89 2α. BEP αξίεσ ( ) = 66.000 *1.100 x 60 ι (29.700 : 45%*)+. * 27:60 = 0,45 ι 45% 2β. CVP αξίεσ ( ) = 132.666,66 [(29.700+30.000) : 45%]. 3. Θ αφξθςθ τθσ τιμισ πϊλθςθσ κατά 10, διατθρουμζνων όλων των άλλων ςτοιχείων ςτακερϊν, οδθγεί ςε ιςόποςθ αφξθςθ του μοναδιαίου περικωρίου ςυμμετοχισ. Επομζνωσ, το αποτζλεςμα τθσ επιχείρθςθσ, εφόςον ςτισ 1.100 μονάδεσ επιτυγχάνει ςτο ςθμείο εξίςωςισ τθσ, κα είναι: 10 x 1.100= 11.000. Λογιστική Κόστοσς 10
Άζκηζη 7.1 4. Θα υπάρξει αφξθςθ του περικωρίου ςυμμετοχισ κατά 9.900 [ 10/ μονάδα (70-60) x 990 μονάδεσ+ κακϊσ και απϊλεια περικωρίου ςυμμετοχισ κατά 2.970 [110 μονάδων (1.100-990) x 27 (60-33)]. Επομζνωσ, το αποτζλεςμα τθσ επιχείρθςθσ κα ανζλκει ςε 6.930 (9.900-2.970). Εναλλακτικά το αποτζλεςμα τθσ επιχείρθςθσ κα μποροφςε να υπολογιςτεί ωσ εξισ: 990 μονάδεσ x 37 (70-33) 29.700 = 36.630-29.700 = 6.930. 5. Ζςτω ότι Μ είναι ο αρικμόσ των πωλοφμενων ςτρωμάτων. ε αυτι τθν περίπτωςθ κα πρζπει να ιςχφει: 37 (70-33) x Μ 29.700 = 30.000, επομζνωσ Μ= 1.613,513, δθλαδι 1.614 τεμάχια. 6. Μια αφξθςθ των πωλοφμενων ςτρωμάτων που υπολογίςτθκαν ςτο ερϊτθμα 1β κατά 25% ςθμαίνει αφξθςθ κατά 553 (2.212Χ25%) ςτρϊματα. Σο κζρδοσ τθσ επιχείρθςθσ ςε αυτι τθν περίπτωςθ κα είναι: 30.024* + 553 x 27 (60-33)= 30.024 +14.931 = 44.955. * τισ 2.212 μονάδεσ το κζρδοσ είναι 30.024. (βλ. ερϊτθμα 1β). Λογιστική Κόστοσς 11
Άζκηζη 7.1 7. Σο κζρδοσ τθσ επιχείρθςθσ κάτω από τισ νζεσ ςυνκικεσ κα είναι 30.0241 + 700 x 27 (60-33) 6.300 (αφξθςθ ςτακεροφ κόςτουσ) = 30.024 +18.900 6.300 = 42.624. * τισ 2.212 μονάδεσ το κζρδοσ είναι 30.024. (βλ. ερϊτθμα 1β). 8. BEP ςτρϊματα = 1.564 ςτρϊματα [29.700 : (60-41)]. 9. BEP ςτρϊματα = 1.323 ςτρϊματα [35.700 : (60-33)]. Λογιστική Κόστοσς 12
Άζκηζη 7.2 Σο εργοςτάςιο τθσ βιομθχανικισ επιχείρθςθσ ΑΒΓ ζχει ετιςια παραγωγικι ικανότθτα 7.000 μονάδων προϊόντοσ. Θ ςυνικθσ παραγωγικι δραςτθριότθτα τθσ επιχείρθςθσ κυμαίνεται κάκε χρόνο γφρω ςτισ 6.500 μονάδεσ προϊόντοσ. Σο μεταβλθτό κόςτοσ παραγωγισ ιςοφται προσ 500 ανά μονάδα προϊόντοσ, ενϊ τα ςτακερά Γενικά Βιομθχανικά Ζξοδα ανζρχονται ςε ετιςια βάςθ ςε 2.500.000. Σα μεταβλθτά ζξοδα πωλιςεων ιςοφνται προσ 100 ανά μονάδα προϊόντοσ, τα δε ετιςια ςτακερά ζξοδα πωλιςεων ανζρχονται ςε 1.100.000. Θ τιμι πωλιςεωσ ανά μονάδα προϊόντοσ είναι 1.500. Ηθτείται: 1. Σο ςθμείο εξίςωςθσ ςυνολικϊν εςόδων και ςυνολικοφ κόςτουσ ςε μονάδεσ και ςε ευρϊ. 2. Σο ςθμείο εξίςωςθσ ςυνολικϊν εςόδων και ςυνολικοφ κόςτουσ ςε μονάδεσ ςτο οποίο κα επιτευχκεί κζρδοσ 4.500.000. 3. Σο ςθμείο εξίςωςθσ ςυνολικϊν εςόδων και ςυνολικοφ κόςτουσ ςε μονάδεσ ςτο οποίο κα επιτευχκεί κζρδοσ 20% επί τθσ αξίασ των πωλιςεων. Λογιστική Κόστοσς 13
Άζκηζη 7.2 1. BEP μονάδεσ = τακερά ζξοδα / Περικϊριο υμμετοχισ = τακερά Ζξοδα / (Σιμι Πωλιςεωσ Μεταβλθτά Ζξοδα) = ( 2.500.000 + 1.100.000) / ( 1.500 ( 500 + 100)) = 4.000 μονάδεσ BEP αξίεσ = τακερά ζξοδα / Ποςοςτιαίο Περικϊριο υμμετοχισ = τακερά ζξοδα / *(Σιμι Πωλιςεωσ Μεταβλθτά Ζξοδα) / Σιμι Πωλιςεωσ+ = (2.500.000 + 1.100.000) / (1.500 600 / 1500) = 6.000.000 2. CVP μονάδεσ = (τακερά ζξοδα + Κζρδθ Χριςεωσ) / Περικϊριο υμμετοχισ = [(2.500.000 + 1.100.000) + 4.500.000] / (1.500 600) = 9.000 μονάδεσ θμειϊνεται ότι το επίπεδο πωλιςεων των 9.000 μονάδων βρίςκεται εκτόσ τθσ παραγωγικισ δυναμικότθτασ τθσ επιχείρθςθσ που είναι κατϋανϊτερω 7.000 μονάδεσ. Άρα, το κζρδοσ των 4,5 εκατ. υπό αυτζσ τισ ςυνκικεσ είναι ανζφικτο. Λογιστική Κόστοσς 14
Άζκηζη 7.2 3. Περικϊριο ςυμμετοχισ τακερό κόςτοσ = Κζρδθ Χριςθσ, 900 x X* 3.600.000 = 20% x (1.500 x X) 900Χ-300Χ=3.600.000 600Χ=3.600.000 Χ = 3.600.000/600=6.000 μονάδεσ * X είναι οι πωλοφμενεσ μονάδεσ τισ 6.000 μονάδεσ το κζδροσ είναι 1.800.000 και οι πωλιςεισ ανζρχονται ςε 9.000.000. Λογιστική Κόστοσς 15
Άζκηζη 7.3 Θ επιχείρθςθ ΑΒΓ παρζχει ςυμβουλευτικζσ υπθρεςίεσ ςτθν τοπικι κοινότθτα για τθν καταςκευι υδραγωγείων. τθν Κατάςταςθ Αποτελεςμάτων Χριςθσ που ςυνζταξε θ επιχείρθςθ βάςει τθσ οριακισ κοςτολόγθςθσ φάνθκε ότι θ επιχείρθςθ ζχει μεταβλθτό κόςτοσ 640.000 ςε επίπεδο πωλιςεων 800.000. Σα ςτακερά ετιςια ζξοδα τθσ επιχείρθςθσ είναι 120.000. Ο ςυντελεςτισ φορολόγθςθσ τθσ επιχείρθςθσ είναι 40%. Ηθτείται: 1. Να υπολογιςτεί το ςθμείο εξίςωςθσ ςυνολικϊν εςόδων και εξόδων τθσ επιχείρθςθσ ςε αξίεσ πωλιςεων. 2. Ποιο κα πρζπει να είναι το φορολογθτζο κζρδοσ τθσ επιχείρθςθσ προκειμζνου να ζχει κζρδοσ μετά φόρων 48.000; 3. Ποιο είναι το φψοσ των πωλιςεων το οποίο κα πρζπει να επιτφχει θ επιχείρθςθ προκειμζνου να είχε κζρδοσ μετά φόρων 48.000; 4. Εάν ο ςυντελεςτισ φορολόγθςθσ τθσ επιχείρθςθσ αυξθκεί από 40% ςε 45%, ποια κα είναι θ επίπτωςθ ςτο ςθμείο εξίςωςθσ ςυνολικϊν εςόδων και εξόδων ςε αξίεσ; Λογιστική Κόστοσς 16
Άζκηζη 7.3 1. BEP( ) = 120.000 / 20%* = 600.000 *%Π = (800.000 640.000)/(800.000) = 20% 2. Φορολογθτζο κζρδοσ = 48.000: (1-40%) = 80.000 3. CVP (48.000) = (120.000 + 80.000) : 20% = 1.000.000 4. Δεν υπάρχει καμία επίπτωςθ εφόςον ςτο ςθμείο εξίςωςθσ ςυνολικϊν εςόδων και εξόδων το αποτζλεςμα είναι μθδζν και δεν φορολείται. Λογιστική Κόστοσς 17
Ανάλςζη Σημείος Εξίζυζηρ Σςνολικών Εζόδυν και Σςνολικού Κόζηοςρ (>1 Πποφόνηα) τισ περιπτϊςεισ που μία επιχείρθςθ παράγει περιςςότερα του ενόσ προϊόντα, τότε για τον υπολογιςμό του ςθμείου εξίςωςθσ ςε μονάδεσ και αξίεσ ακολουκείται θ ίδια φιλοςοφία αλλά χρθςιμοποιείται το ςτακμικό (%) μοναδιαίο περικϊριο ςυμμετοχισ. τακμικό μοναδιαίο περικϊριο ςυμμετοχισ = άκροιςμα των μοναδιαίων περικωρίων ςυμμετοχισ ςτακμιςμζνα με βάςθ τθ ποςότθτα του κάκε προϊόντοσ ωσ προσ τθ ςυνολικι πωλθκείςα ποςότθτα όλων των προϊόντων. τακμικό % μοναδιαίο περικϊριο ςυμμετοχισ = άκροιςμα των % μοναδιαίων περικωρίων ςυμμετοχισ ςτακμιςμζνα με βάςθ τθ ποςοςτό του κάκε προϊόντοσ ωσ προσ τθ ςυνολικι αξία πωλιςεων όλων των προϊόντων. B.E.P. Ποςότθτεσ = υνολικό τακερό Κόςτοσ / τακμικό Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ B.E.P. Αξίεσ = υνολικό τακερό Κόςτοσ / τακμικό % Μοναδιαίο Περικϊριο υμμετοχισ Λογιστική Κόστοσς 18
Παπάδειγμα Ζςτω ότι θ επιχείρθςθ Χ παράγει και πουλάει δφο μόνο προϊόντα, το προϊόν Α και προϊόν Β (δθλαδι το μείγμα προϊόντων τθσ επιχείρθςθσ αποτελείται από αυτά τα δφο προϊόντα). Θ τιμι πϊλθςθσ του προϊόντοσ Α είναι 1.200 ανά μονάδα και το μεταβλθτό κόςτοσ παραγωγισ και πωλιςεϊν του είναι 850 ανά μονάδα. Θ τιμι πϊλθςθσ του προϊόντοσ Β είναι 1.000 ανά μονάδα και το μεταβλθτό κόςτοσ του (παραγωγισ και πωλιςεων) είναι 700 ανά μονάδα. Σο ςτακερό ετιςιο κόςτοσ τθσ επιχείρθςθσ είναι 2.025.000. Επίςθσ, θ επιχείρθςθ ζχει διαπιςτϊςει βάςει μελετϊν ότι πουλάει τρία προϊόντα Α για κάκε ζνα προϊόν Β. Εάν κεωρθκεί ότι το ςφνολο των πωλιςεων τθσ επιχείρθςθσ είναι 100% τότε οι πωλιςεισ του προϊόντοσ Α κα αντιςτοιχοφν ςτο 75% του ςυνόλου των πωλοφμενων μονάδων (δθλαδι 3 προϊόντα Α για κάκε 4 ςυνολικά πωλοφμενα προϊόντα) και οι πωλιςεισ του προϊόντοσ Β ςτο 25% του ςυνόλου των πωλοφμενων μονάδων (δθλαδι 1 προϊόν Β για κάκε 4 ςυνολικά πωλοφμενα προϊόντα). Λογιστική Κόστοσς 19
Παπάδειγμα Προκειμζνου να υπολογιςτεί το ςθμείο εξίςωςθσ τθσ παραπάνω επιχείρθςθσ ςε μονάδεσ προϊόντων Α και Β κα πρζπει να υπολογιςκεί το ςτακμικό μζςο περικϊριο ςυμμετοχισ του μείγματοσ. Σο Π του προϊόντοσ Α είναι: ΠΑ = ΣΑ - ΜΚΑ = 1.200-850 = 350 ανά μονάδα. Σο Π του προϊόντοσ Β είναι: ΠΒ = ΣΒ - ΜΚΒ = 1.000-700 = 300 ανά μονάδα. Άρα το ςτακμικό μζςο περικϊριο ςυμμετοχισ είναι: τακμικό Π = 75% x 350 + 25% x 300 = 262,50 + 75,00 = 337,5 Επομζνωσ Β.Ε.Ρ. ποςότθτεσ = 2.025.000/ 337,5 = 6.000 μονάδεσ Μονάδεσ Α = 75% ςυνολικϊν μονάδων = 0,75 x 6.000 = 4.500 μονάδεσ Μονάδεσ Β = 25% ςυνολικϊν μονάδων = 0,25 x 6.000 = 1.500 μονάδεσ Λογιστική Κόστοσς 20
Παπάδειγμα Σο ποςοςτιαίο Π του προϊόντοσ Α είναι: %ΠΑ = (ΣΑ - ΜΚΑ) / ΣΑ = 29,17% και το ποςοςτιαίο Π του προϊόντοσ Β είναι: %ΠΒ = (ΣΒ - ΜΚΒ) / ΣΒ = 30%. Σο ποςοςτιαίο ςτακμικό μζςο περικϊριο ςυμμετοχισ ορίηεται ωσ εξισ: 29,17% x 78,26% + 30% x 21,74% = 22,83%+ 6,52% = 29,35% Επομζνωσ Β.Ε.Ρ. αξίεσ = 2.025.000/29.35% = 6.900.000 Α = 6.900.000 x 78,26% = 5.399.940 Β = 6.900.000 x 21,74% = 1.500.060 Λογιστική Κόστοσς 21
Άζκηζη 7.4 Θ επιχείρθςθ ΑΒΓ εξειδικεφεται ςτθν παραγωγι ηωνϊν και καταςκευάηει τρεισ τφπουσ γυναικείων ηωνϊν: δερμάτινεσ, μεταλλικζσ και υφαςμάτινεσ οι οποίεσ ζχουν περικϊριο ςυμμετοχισ 3 ανά μονάδα, 2 ανά μονάδα και 1 ανά μονάδα, αντίςτοιχα. Ο Πρόεδροσ τθσ εταιρείασ πιςτεφει ότι θ μόδα του χειμϊνα επιβάλλει ςτισ γυναίκεσ να φοράνε ηϊνεσ και για το λόγο αυτό αναμζνει ςυνολικζσ πωλιςεισ 200.000 μονάδων. Οι 200.000 πωλιςεισ ηωνϊν αναλφονται ςε 20.000 δερμάτινεσ ηϊνεσ, 100.000 μεταλλικζσ ηϊνεσ και 80.000 υφαςμάτινεσ ηϊνεσ. Σο ςτακερό κόςτοσ τθσ επιχείρθςθσ για το χειμϊνα είναι 255.000. Λογιστική Κόστοσς 22
Άζκηζη 7.4 Ηθτείται: 1. Σο ςθμείο εξίςωςθσ των ςυνολικϊν εςόδων και εξόδων τθσ επιχείρθςθσ ςε ηϊνεσ, υποκζτοντασ ότι το μείγμα προϊόντοσ παραμζνει αμετάβλθτο. 2. Εάν το μείγμα προϊόντοσ διατθρθκεί αμετάβλθτο, πόςο κα είναι το ςυνολικό περικϊριο ςυμμετοχισ τθσ επιχείρθςθσ εάν πωλθκοφν 200.000 ηϊνεσ και πόςο κα είναι το λειτουργικό αποτζλεςμα για το χειμϊνα; 3. Πόςο κα είναι το λειτουργικό αποτζλεςμα τθσ επιχείρθςθσ εάν πωλθκοφν 20.000 δερμάτινεσ ηϊνεσ, 80.000 μεταλλικζσ ηϊνεσ και 100.000 υφαςμάτινεσ; Ποιο κα είναι το ςθμείο εξίςωςθσ των ςυνολικϊν εςόδων και εξόδων ςε μονάδεσ εάν ιςχφςει το νζο μείγμα προϊόντοσ και τθν επόμενθ περίοδο; χολιάςτε επί του αποτελζςματοσ. Λογιστική Κόστοσς 23
Άζκηζη 7.4 1.α ΒΕP (ηϊνεσ) = 255.000 : 1,7* = 150.000 ηϊνεσ *τακμικό περικϊριο ςυμμετοχισ = 3 x 10% + 2 x 50% + 1 x 40% = 0,3 + 1 + 0,4 = 1,7 Δερμάτινεσ ηϊνεσ = 150.000 x 10% = 15.000 ηϊνεσ Μεταλλικζσ ηϊνεσ = 150.000 x 50% = 75.000 ηϊνεσ Τφαςμάτινεσ ηϊνεσ = 150.000 x 40% = 60.000 ηϊνεσ 2. Περικϊριο ςυμμετοχισ (200.000 ηϊνεσ) = 3 x 20.000 + 2 x 100.000 + 1 x 80.000 = 60.000 + 200.000 + 80.000 = 340.000 ι εναλλακτικά 1,7 x 200.000 = 340.000 Λειτουργικό αποτζλεςμα = 340.000 255.000 = 85.000 Λογιστική Κόστοσς 24
Άζκηζη 7.4 3. Λειτουργικό αποτζλεςμα = (3 x 20.000 + 2 x 80.000 + 1 x 100.000) 255.000 = 60.000 + 160.000 +100.000 255.000 = 320.000 255.000 = 65.000 ΒΕP (ηϊνεσ) = 255.000 : 1,6* = 159.375 ηϊνεσ *τακμικό περικϊριο ςυμμετοχισ = 3 x 10% + 2 x 40% + 1 x 50% = 0,3 + 0,8 + 0,5= 1,6 Θ επιχείρθςθ κα πρζπει να πουλιςει 9.375 (159.375-150.000) περιςςότερεσ ηϊνεσ για να δραςτθριοποιθκεί ςτο ςθμείο εξίςωςθσ ςυνολικϊν εςόδων και εξόδων. Αυτό οφείλεται ςτο γεγονόσ ότι θ αλλαγι του μείγματοσ οδιγθςε ςε μείωςθ του ςτακμικοφ περικωρίου ςυμμετοχισ από 1,7 ςε 1,6 εφόςον αυξικθκε θ ςυμμετοχι των υφαςμάτινων ηωνϊν (με περικϊριο ςυμμετοχισ ανά μονάδα 1) εισ βάροσ των μεταλλικϊν (με περικϊριο ςυμμετοχισ ανά μονάδα 2). Λογιστική Κόστοσς 25
Λήτη Βπασςσπόνιυν Αποθάζευν Βάζει Κόζηοςρ Βαςικά ςτάδια: 1 2 3 4 5 6 Περιγραφι τθσ κατάςταςθσ θ οποία ζχει δθμιουργιςει τθν ανάγκθ λιψθσ μιασ απόφαςθσ (π.χ. κατάργθςθ ενόσ προϊόντοσ, αποδοχι μιασ ειδικισ παραγγελίασ κτλ.) Προςδιοριςμόσ των εναλλακτικϊν επιλογϊν δράςθσ που ςχετίηονται με τθ ςυγκεκριμζνθ κατάςταςθ και απόφαςθ. υγκζντρωςθ των ποςοτικϊν ςτοιχείων που είναι ςχετικά με κάκε μία εναλλακτικι δράςθ Επιλογι τθσ βζλτιςτθσ εναλλακτικισ δράςθσ ςυναρτιςει του ςχετικοφ κόςτουσ και οφζλουσ κακϊσ και των λοιπϊν ποιοτικϊν παραμζτρων που επθρεάηουν τθ λιψθ τθσ απόφαςθσ. Εφαρμογι τθσ επιλεχκείςασ απόφαςθσ. Επαναπλθροφοριοδότθςθ (feed back) αναφορικά με το βακμό ςτον οποίο θ ςυγκεκριμζνθ απόφαςθ πζτυχε να αντιμετωπίςει αποτελεςματικά τθν κατάςταςθ για τθν οποία λιφκθκε. Λογιστική Κόστοσς 26
Λήτη Βπασςσπόνιυν Αποθάζευν Βάζει Κόζηοςρ Σα ποςοτικά ςτοιχεία τα οποία χρθςιμοποιοφνται για τθ λιψθ των αποφάςεων αφοροφν μόνο το ςχετικό κόςτοσ που ςυνεπάγονται οι αποφάςεισ. Με άλλα λόγια δεν είναι όλα τα ςτοιχεία του κόςτουσ ςχετικά με τθν λιψθ μιασ απόφαςθσ. Κατά τθ λιψθ των αποφάςεων λαμβάνονται υπόψθ: Σα ςχετικά ζςοδα και ζξοδα, δθλαδι εκείνα που διαφοροποιοφνται ςτο πλαίςιο των εναλλακτικϊν επιλογϊν δράςθσ. Ωσ ςχετικό κόςτοσ ορίηεται το κόςτοσ το οποίο κα επθρεαςτεί από τθν απόφαςθ τθν οποία κα λθφκεί. Λογιστική Κόστοσς Σο κόςτοσ ευκαιρίασ. Από τθν άλλθ πλευρά δεν λαμβάνονται υπόψθ: Σα ζςοδα και τα ζξοδα τα οποία δεν διαφοροποιοφνται ςτο πλαίςιο των εναλλακτικϊν επιλογϊν δράςθσ. Σα ζξοδα τα οποία αφοροφν το παρελκόν και δεν αλλάηουν. 27
Παπαδείγμαηα Λήτηρ Βπασςσπόνιυν Αποθάζευν Βάζει Κόζηοςρ Αποφάςεισ διατήρηςησ ή κατάργηςησ προϊόντων, τμθμάτων τθσ επιχείρθςθσ, κτλ. κακϊσ και αποφάςεισ επζκταςθσ επιχειρθματικϊν δραςτθριοτιτων (π.χ. ειςαγωγι νζων γραμμϊν παραγωγισ, αφξθςθ δραςτθριοτιτων κτλ.). Αποφάςεισ αναφορικά με τθ βζλτιςτη χρήςη παραγωγικών ςυντελεςτών που βρίςκονται ςε ςτενότθτα. Αποφάςεισ αναφορικά με τθν ιδιοπαραγωγή εξαρτθμάτων ι παροχι υπθρεςιϊν με ιδίουσ πόρουσ ςε ςχζςθ με τθν αγορά εξαρτθμάτων από εξωτερικοφσ προμηθευτζσ ι τθ λιψθ υπθρεςιϊν από τρίτουσ (outsourcing). Αποφάςεισ αναφορικά με τθν αποδοχή εκτζλεςησ ειδικών παραγγελιών. Αντικατάςταςθ Μθχανιματοσ Λογιστική Κόστοσς 28
Απόθαζη Σςνέσιζηρ Παπαγυγήρ ή Καηάπγηζηρ ενόρ Πποφόνηορ Ο γενικόσ κανόνασ, όταν λαμβάνονται αποφάςεισ κατάργθςθσ ι ςυνζχιςθσ τθσ παραγωγισ ενόσ προϊόντοσ, είναι εάν το προϊόν αυτό ςυμμετζχει ςτο οριακό κζρδοσ (marginal profit). Σο οριακό κζρδοσ προςδιορίηεται από τθν ςφγκριςθ μεταξφ των εςόδων που αποφζρει το παραγόμενο προϊόν και των εξόδων, τα οποία μποροφν να περιοριςτοφν (αποφευχκοφν) εάν εγκαταλειφκεί θ παραγωγι του. Θ παραγωγι ενόσ προϊόντοσ εγκαταλείπεται όταν τα ζξοδα τθσ επιχείρθςθσ κα μειωκοφν με τθ διακοπι τθσ παραγωγισ του περιςςότερο από τα ζςοδα που κα χακοφν από τθ διακοπι τθσ πϊλθςισ του. Λογιστική Κόστοσς 29
Άζκηζη 7.5 Θ επιχείρθςθ ΑΒΓ παράγει και πουλάει τρία προϊόντα, το Α, το Β και το Γ. Σο προχπολογιςμζνο οικονομικό αποτζλεςμα από τα τρία προϊόντα για τθ χριςθ 20Χ5 κακϊσ και το ςυνολικό προχπολογιςμζνο αποτζλεςμα τθσ επιχείρθςθσ για το 20Χ5 παρουςιάηονται ςτθν Κατάςταςθ Αποτελεςμάτων Χριςθσ που ακολουκεί. Αυτι θ κατάςταςθ ζχει ςυνταχκεί χρθςιμοποιϊντασ εν μζρει τισ αρχζσ τθσ οριακισ κοςτολόγθςθσ γιατί το ςτακερό κόςτοσ το οποίο αντιςτοιχεί ςε κάκε προϊόν μπορεί να είναι είτε άμεςο ςτακερό κόςτοσ ι επιμεριςμζνο ςτακερό κόςτοσ. Λογιστική Κόστοσς 30
Άζκηζη 7.5 Προϊόν Α Προϊόν Β Προϊόν Γ φνολο Πωλιςεισ 500.000 300.000 200.000 1.000.000 Μεταβλθτό κόςτοσ 320.000 150.000 130.000 600.000 Περιθώριο Συμμετοχήσ 180.000 150.000 70.000 400.000 Σταθερό κόστος Ενοίκια εγκαταςτάςεων 30.000 18.000 13.000 61.000 Επίβλεψθ 20.000 10.000 8.000 38.000 Γενικά ζξοδα (Ρεφμα, τθλεφωνικά, κτλ.) 15.000 12.500 10.000 37.500 Κόςτοσ ςυντιρθςθσ 15.000 10.000 7.500 32.500 Επιμεριηόμενο κοινό ςτακερό 50.000 42.000 48.000 140.000 κόςτοσ υνολικό ςτακερό κόςτοσ 130.000 92.500 86.500 309.000 Λειτουργικό Αποτζλεςμα 50.000 57.500 (16.500) 91.000 Λογιστική Κόστοσς 31
Άζκηζη 7.5 Θ διοίκθςθ τθσ επιχείρθςθσ ςκζπτεται τθν κατάργθςθ του προϊόντοσ Γ, επειδι παρουςιάηει ηθμιά 16.500. Αναμζνει ότι θ κατάργθςι του κα οδθγιςει ςε ιςόποςθ αφξθςθ του κζρδουσ τθσ επιχείρθςθσ. Ζςτω ότι με τθ διακοπι τθσ παραγωγισ του προϊόντοσ Γ κα ςυμβοφν τα ακόλουκα γεγονότα: Σα ενοίκια των εγκαταςτάςεων κα μειωκοφν κατά 10.000. Θ μείωςθ αυτι των ενοικίων οφείλεται ςτο γεγονόσ ότι θ επιχείρθςθ κα πάψει να νοικιάηει χϊρουσ και μθχανιματα που ςχετίηονται αποκλειςτικά με τθν παραγωγι του προϊόντοσ Γ. Σα γενικά ζξοδα κα μειωκοφν κατά 5.000. Σο κόςτοσ ςυντιρθςθσ κα μειωκεί κατά 5.000. Σο κόςτοσ τθσ επίβλεψθσ δεν κα επθρεαςτεί. Σο κοινό επιμεριηόμενο κόςτοσ δεν κα επθρεαςτεί. Επομζνωσ, το κοινό κόςτοσ των 140.000 κα πρζπει να κατανεμθκεί ςτα προϊόντα των οποίων θ παραγωγι κα ςυνεχιςκεί, δθλαδι ςτο προϊόν Α και ςτο προϊόν Β. Ζητείται: Να αξιολογιςετε τθν απόφαςθ τθσ κατάργθςθσ του προϊόντοσ Γ βάςει των δεδομζνων που δίδονται. Λογιστική Κόστοσς 32
Άζκηζη 7.5 1. Αξιολόγθςθ απόφαςθσ κατάργθςθσ βάςει των δεδομζνων. Σα ςχετικά ςτοιχεία τα οποία κα πρζπει να λθφκοφν υπόψθ ςτθν ανάλυςθ κατάργθςθσ του προϊόντοσ Γ είναι τα εξισ: Θ απϊλεια περικωρίου ςυμμετοχισ, δθλαδι θ διαφορά μεταξφ των εςόδων και του οποιουδιποτε μεταβλθτοφ κόςτουσ (παραγωγισ, πωλιςεων, κτλ.) ςε ςχζςθ με το προϊόν. Σο κόςτοσ οποιαςδιποτε μορφισ που μπορεί να αποφευχκεί ωσ ςυνζπεια διακοπισ του προϊόντοσ (για παράδειγμα ζνα μζροσ του ςτακεροφ κόςτουσ τθσ επιχείρθςθσ μπορεί να περιοριςτεί με τθ διακοπι τθσ παραγωγισ του). Με βάςθ τα ανωτζρω θ διακοπι τθσ παραγωγισ του προϊόντοσ Γ, κα ζχει τισ παρακάτω επιπτϊςεισ ςτο ςυνολικό αποτζλεςμα εκμετάλλευςθσ τθσ επιχείρθςθσ: Απϊλεια κετικοφ περικωρίου ςυμμετοχισ (70.000) Εξοικονομιςεισ ςτακεροφ κόςτουσ: Από τα ενοίκια των εγκαταςτάςεων 10.000 Από τα γενικά ζξοδα 5.000 Από το κόςτοσ ςυντιρθςθσ 5.000 υνολικό ςτακερό κόςτοσ που κα εξοικονομθκεί 20.000 Μείωςθ Λειτουργικοφ Αποτελζςματοσ (50.000) Λογιστική Κόστοσς 33
Άζκηζη 7.5 Επομζνωσ, ςτθν περίπτωςθ που θ επιχείρθςθ αποφαςίςει να καταργιςει το προϊόν Γ όχι μόνο δεν κα πετφχει αφξθςθ του κζρδουσ τθσ κατά 16.500, όςο δθλαδι είναι θ ηθμιά του Γ, αλλά αντίκετα κα ζχει μείωςθ του λειτουργικοφ αποτελζςματοσ κατά 50.000. Αυτό οφείλεται ςτο γεγονόσ ότι θ απϊλεια του κετικοφ περικωρίου ςυμμετοχισ του προϊόντοσ Γ ( 70.000) δεν αντιςτακμίηεται από ανάλογθ μείωςθ του ςτακεροφ κόςτουσ ( 20.000). υνεπϊσ, ςφμφωνα με τθν παραπάνω ανάλυςθ ςυμφζρει τθν επιχείρθςθ να ςυνεχίςει τθν παραγωγι του. Λογιστική Κόστοσς 34
Βέληιζηη Χπήζη Παπαγυγικών Σςνηελεζηών ζε Σηενόηηηα Πρόβλθμα ςτενότθτασ πόρων αντιμετωπίηει μια επιχείρθςθ όταν δεν διακζτει τισ πρϊτεσ φλεσ, το εργατικό δυναμικό ι τθν παραγωγικι δυναμικότθτα (π.χ. ϊρεσ λειτουργίασ μθχανθμάτων) που απαιτοφνται για τθν παραγωγι ςυγκεκριμζνθσ ποςότθτασ προϊόντοσ που κα ικανοποιεί τθ ηιτθςθ που ζχει το προϊόν αυτό ςτθν αγορά. τθν περίπτωςθ που θ επιχείρθςθ παράγει περιςςότερα από ζνα προϊόντα και τελεί υπό περιοριςμοφσ, τίκεται το ερϊτθμα των ποςοτιτων παραγωγισ από κάκε προϊόν προκειμζνου θ επιχείρθςθ να ζχει όςο το δυνατόν μεγαλφτερο κζρδοσ. Θ απάντθςθ ςε αυτό ερϊτθμα, ο προςδιοριςμόσ δθλαδι του βζλτιςτου μείγματοσ προϊόντων, επιτυγχάνεται εάν δοκεί προτεραιότθτα ςτθν παραγωγι των προϊόντων που αποφζρουν το υψθλότερο περικϊριο ςυμμετοχισ ανά μονάδα παραγωγικοφ ςυντελεςτι που βρίςκεται ςε ςτενότθτα, ςε φκίνουςα ςειρά, μζχρι εξαντλιςεωσ των διακζςιμων μονάδων του ςυντελεςτι αυτοφ. Λογιστική Κόστοσς 35
Άζκηζη 7.6 Μία επιχείρθςθ παράγει δφο προϊόντα: ζνα κανονικό και ζνα πολυτελζσ. Θ τιμι πϊλθςθσ του κανονικοφ προϊόντοσ είναι 24/μονάδα και του πολυτελοφσ είναι 37/μονάδα. Σο μεταβλθτό κόςτοσ για το κανονικό προϊόν είναι 15/μονάδα και για το πολυτελζσ 22/μονάδα. Για τθν παραγωγι μιασ μονάδασ από το κανονικό προϊόν απαιτείται ¼ τθσ ϊρασ και για το πολυτελζσ ½ τθσ ϊρασ. Μια απεργία των εργαηομζνων είχε ωσ αποτζλεςμα να μειωκοφν οι διακζςιμεσ ϊρεσ εργαςίασ ςε 4.000 τθν εβδομάδα. Σο ςυνολικό ςτακερό κόςτοσ τθσ επιχείρθςθσ είναι 90.000 τθν εβδομάδα. Θ μζγιςτθ εβδομαδιαία ηιτθςθ ανζρχεται ςτισ 15.000 μονάδεσ για το κανονικό προϊόν και ςτισ 5.000 μονάδεσ για το πολυτελζσ. Ζητείται: 1. Να προςδιοριςτοφν οι μονάδεσ προϊόντοσ, ανά προϊόν, που κα πρζπει να παραχκοφν εντόσ τθσ εβδομάδασ προκειμζνου θ επιχείρθςθ να ζχει το μζγιςτο δυνατό αποτζλεςμα. 2. Να υπολογιςτεί το αποτζλεςμα τθσ επιχείρθςθσ εάν παραχκεί το βζλτιςτο μείγμα προϊόντων. Λογιστική Κόστοσς 36
Άζκηζη 7.6 1. Τπολογιςμόσ των πωλοφμενων μονάδων ανά προϊόν. Οι διακζςιμεσ ϊρεσ δεν είναι επαρκείσ για τθν παραγωγι των δφο προϊόντων, εφόςον απαιτοφνται ςυνολικά 6.250 ΩΑΕ (15.000 ¼ + 5.000 ½ ) και είναι διακζςιμεσ μόνο οι 4.000. φμφωνα με τθν αρχι που αναφζρκθκε παραπάνω, κα πρζπει να δοκεί προτεραιότθτα ςτθν παραγωγι του προϊόντοσ εκείνου που ζχει το υψθλότερο περικϊριο ςυμμετοχισ ανά μονάδα περιοριςμοφ. το ςυγκεκριμζνο παράδειγμα, ο περιοριςμόσ βρίςκεται ςτισ ϊρεσ άμεςθσ εργαςίασ. Προϊόντα Κανονικό προϊόν Πολυτελζσ προϊόν Σιμι πϊλθςθσ μονάδασ 24 37 (μείον) Μεταβλθτό κόςτοσ ανά μονάδα -15-22 Μοναδιαίο περικϊριο ςυμμετοχισ 9 15 Ώρεσ άμεςθσ εργαςίασ ανά μονάδα ¼ ½ Περικϊριο ςυμμετοχισ ανά ϊρα άμεςθσ 36 30 εργαςίασ* Ηιτθςθ (ςε μονάδεσ) 15.000 5.000 Περιοριςμόσ ςτισ ϊρεσ άμεςθσ εργαςίασ = 4.000 ΩΑΕ τθν εβδομάδα *(9 : ¼ ) = 36/ ΩΑΕ; (15 : ½ ) = 30/ ΩΑΕ Λογιστική Κόστοσς 37
Άζκηζη 7.6 Δεδομζνου του περιοριςμοφ ςτισ ϊρεσ άμεςθσ εργαςίασ, το κανονικό προϊόν ζχει τθν υψθλότερθ αποδοτικότθτα ( 36/ ΩΑΕ) ζναντι του πολυτελοφσ προϊόντοσ ( 30/ ΩΑΕ). Για τθν ικανοποίθςθ τθσ ηιτθςθσ για το κανονικό προϊόν απαιτοφνται 3.750 ϊρεσ τθ βδομάδα (15.000 μονάδεσ x ¼ τθσ ϊρασ ανά μονάδα). Επομζνωσ, επαρκοφν οι ϊρεσ άμεςθσ εργαςίασ για τθν εβδομαδιαία ικανοποίθςθ τθσ ηιτθςθσ του προϊόντοσ αυτοφ. Εφ όςον ο περιοριςμόσ είναι 4.000 ϊρεσ τθν εβδομάδα, και για το κανονικό προϊόν απαιτοφνται 3.750 ϊρεσ άμεςθσ εργαςίασ εβδομαδιαίωσ, απομζνουν 250 ϊρεσ άμεςθσ εργαςίασ που μποροφν να αφιερωκοφν για τθν παραγωγι του επόμενου προϊόντοσ, δθλαδι του πολυτελοφσ. Θ ςυνολικι ηιτθςθ για το πολυτελζσ προϊόν δεν μπορεί να ικανοποιθκεί, γιατί για κάκε μονάδα από τισ 5.000 (ηιτθςθ), απαιτείται ½ τθσ ϊρασ, δθλαδι απαιτοφνται ςυνολικά 2.500 ϊρεσ. Εφ όςον περιςςεφουν 250 ϊρεσ άμεςθσ εργαςίασ και για τθν παραγωγι μιασ μονάδασ πολυτελοφσ προϊόντοσ απαιτείται ½ τθσ ϊρασ, τότε μποροφν να παραχκοφν μόνο 500 μονάδεσ από το προϊόν αυτό (250 ϊρεσ ½ τθσ ϊρασ ανά μονάδα). Λογιστική Κόστοσς 38
Άζκηζη 7.6 Άρα, το άριςτο μείγμα παραγωγισ είναι 15.000 μονάδεσ από το κανονικό προϊόν και 500 μονάδεσ από το πολυτελζσ προϊόν. Σο ςτακερό κόςτοσ είναι μθ ςχετικό κόςτοσ για τθ λιψθ τθσ απόφαςθσ γιατί παραμζνει αμετάβλθτο ςτισ διάφορεσ μεταβολζσ του μείγματοσ τθσ παραγωγισ. Για το λόγο αυτό δε ςυμμετζχει ςτθν παραπάνω ανάλυςθ. 2. Τπολογιςμόσ του αποτελζςματοσ τθσ επιχείρθςθσ ςτθν περίπτωςθ που παραχκεί το βζλτιςτο μείγμα υπολογίηεται ωσ εξισ: Προϊόν Α Προϊόν Β φνολο Μονάδεσ 15.000 500 Περικϊριο ςυμμετοχισ/μονάδα 9 15 υνολικό περικϊριο ςυμμετοχισ 135.000 7.500 142.500 τακερό κόςτοσ 90.000 Αποτζλεςμα 52.500 Λογιστική Κόστοσς 39
Επιλογή Μεηαξύ Ιδιοπαπαγυγήρ και Αγοπάρ από Εξυηεπικούρ Ππομηθεςηέρ Πολλζσ φορζσ οι επιχειριςεισ βρίςκονται ςτο δίλθμμα αν κα πρζπει να καταςκευάςουν ζνα εξάρτθμα ι να το αγοράςουν από κάποιον εξωτερικό προμθκευτι. Θ ανάλυςθ που ακολουκεί αφορά ςτισ αποφάςεισ που λαμβάνονται βραχυχρόνια και όχι ςτισ μακροχρόνιεσ ςτρατθγικζσ αποφάςεισ αναφορικά με τθν εςωτερικι παραγωγι ι τθν προμικεια από εξωτερικοφσ προμθκευτζσ. Λογιστική Κόστοσς 40
Άζκηζη 7.7 Θ επιχείρθςθ ΑΒΓ ζχει ςυλλζξει ζνα ςφνολο ςτοιχείων προκειμζνου να αποφαςίςει εάν τθ ςυμφζρει να παράγει θ ίδια ι να αγοράςει από ζναν εξωτερικό προμθκευτι ζνα εξάρτθμα αεροπλάνου. Σα ακόλουκα ςτοιχεία αναφζρονται ςτο κόςτοσ ιδιοπαραγωγισ και αγοράσ από εξωτερικό προμθκευτι. Ιδιοπαραγωγι Αγορά από εξωτερικό προμθκευτι Προτεινόμενθ τιμι από τον προμθκευτι 3.800 Άμεςα υλικά 1.280 Άμεςθ εργαςία 1.600 Αναλογοφντα ςτακερά Γ.Β.Ε βάςει ςυντελεςτι 2.000 καταλογιςμοφ Λογιστική Κόστοσς 41
Άζκηζη 7.7 τθν περίπτωςθ που το εξάρτθμα αγοραςτεί από τον εξωτερικό προμθκευτι, θ επιχείρθςθ κα επιτφχει εξοικονόμθςθ ςτακεροφ κόςτουσ 800 ενϊ κα μπορζςει να νοικιάςει ςε τρίτουσ και ζνα εξειδικευμζνο μθχάνθμα που χρθςιμοποιείται αποκλειςτικά για τθν καταςκευι του και να ζχει ζςοδα από τθν ενοικίαςθ 176. Σα αναλογοφντα ςτακερά Γ.Β.Ε. δεν είναι ςχετικά για τθ λιψθ τθσ απόφαςθσ και για το λόγο αυτό δεν λαμβάνονται υπόψθ. Εντοφτοισ, λαμβάνεται υπόψθ το άμεςο ςτακερό κόςτοσ που ςχετίηεται με αυτιν. Ζητείται: 1. υμφζρει τθν επιχείρθςθ να ιδιοπαράγει ι να αγοράςει το ςυγκεκριμζνο εξάρτθμα από τον εξωτερικό προμθκευτι βάςει των πλθροφοριϊν του ανωτζρω πίνακα; Λογιστική Κόστοσς 42
Άζκηζη 7.7 Σο ςχετικό κόςτοσ ςτθν περίπτωςθ τθσ ιδιοπαραγωγισ είναι το κόςτοσ που μπορεί να αποφευχκεί αν το εξάρτθμα αγοραςκεί ςυμπεριλαμβανομζνου και του κόςτουσ ευκαιρίασ που ςχετίηεται με τθν ενοικίαςθ του μθχανιματοσ. Ιδιοπαραγωγι Αγορά από εξωτερικό προμθκευτι Αξία αγοράσ 3.800 Άμεςα υλικά 1.280 Άμεςθ εργαςία 1.600 Εξοικονόμθςθ ςτακεροφ κόςτουσ 800 Διαφυγόν ζςοδο από τθν ενοικίαςθ του μθχανιματοσ (κόςτοσ ευκαιρίασ) 176 φνολο 3.856 3.800 Λογιστική Κόστοσς 43
Άζκηζη 7.7 Εναλλακτικά, μπορεί να κεωρθκεί το ενοίκιο του μθχανιματοσ ωσ αφαιρετικό ςτοιχείο του κόςτουσ αγοράσ από τον εξωτερικό προμθκευτι. ε αυτι τθν περίπτωςθ ιςχφει: Ιδιοπαραγωγι Αγορά από εξωτερικό προμθκευτι Αξία αγοράσ 3.800 Άμεςα υλικά 1.280 Άμεςθ εργαςία 1.600 Εξοικονόμθςθ ςτακεροφ κόςτουσ 800 Ζςοδο από τθν ενοικίαςθ του μθχανιματοσ (κόςτοσ ευκαιρίασ) 176 φνολο 3.680 3.624 Εφόςον το ςχετικό κόςτοσ ςτθν περίπτωςθ τθσ αγοράσ είναι μικρότερο και με τισ δφο προςεγγίςεισ από το ςχετικό κόςτοσ ςτθν περίπτωςθ τθσ ιδιοπαραγωγισ, εξάγεται το ςυμπζραςμα ότι ςυμφζρει τθν επιχείρθςθ θ αγορά του εξαρτιματοσ. Λογιστική Κόστοσς 44
Αποθάζειρ Αναθοπικά με ηην Αποδοσή Εκηέλεζηρ Ειδικών Παπαγγελιών Πολλζσ φορζσ οι επιχειριςεισ ζρχονται αντιμζτωπεσ με τθν λιψθ αποφάςεων ςχετικά με τθν ανάλθψθ μιασ ειδικισ περιςταςιακισ παραγγελίασ ςε τιμι χαμθλότερθ από εκείνθ που πωλοφν ςυνικωσ τα προϊόντα τουσ. Οι ειδικζσ παραγγελίεσ μπορεί να είναι ελκυςτικζσ ειδικά όταν θ επιχείρθςθ λειτουργεί κάτω από το κανονικό επίπεδο παραγωγικισ δυναμικότθτασ. Όταν υπάρχει υπερβάλλουςα παραγωγικι δυναμικότθτα, θ αποδοχι κάποιασ ειδικισ παραγγελίασ δεν κα επθρεάςει τθν παραγωγι των μονάδων άλλων προϊόντων που πωλοφνται ςε κανονικι τιμι. Κάτω από οριςμζνεσ ςυνκικεσ μπορεί να είναι κερδοφόρο για τθν επιχείρθςθ να αποδεχτεί κάποια ειδικι παραγγελία ςε τιμι θ οποία είναι κατά πολφ κατϊτερθ τθσ κανονικισ τιμισ πϊλθςθσ του προϊόντοσ ι ακόμα και κάτω του πλιρουσ κόςτουσ του. Λογιστική Κόστοσς 45
Άζκηζη 7.8 Θ επιχείρθςθ ΑΒΓ παράγει ζνα προϊόν με το ακόλουκο κόςτοσ ανά μονάδα: Άμεςα υλικά 60 Άμεςθ εργαςία 90 Μεταβλθτά Γ.Β.Ε. 15 τακερά Γ.Β.Ε. 75 υνολικό κόςτοσ / μονάδα 240 Θ τιμι πϊλθςθσ τθσ μονάδασ του προϊόντοσ αυτοφ ςτθν αγορά είναι 300. Ζνασ αγοραςτισ, που δεν υπιρξε ποτζ ςτο παρελκόν πελάτθσ, προτίκεται να πλθρϊςει 180 ανά μονάδα προϊόντοσ για μια και μόνο περιςταςιακι παραγγελία 100 μονάδων. Λογιστική Κόστοσς 46
Άζκηζη 7.8 Ζητείται: 1. υμφζρει τθν επιχείρθςθ να αποδεχκεί τθν ειδικι αυτι παραγγελία λαμβάνοντασ υπόψθ ότι: α) θ επιχείρθςθ ζχει επαρκι πλεονάηουςα δυναμικότθτα προκειμζνου να εκτελζςει τθν ειδικι παραγγελία και β) θ επιχείρθςθ για να εκτελζςει τθν ειδικι παραγγελία κα πρζπει να διακόψει τθν κανονικι παραγωγι τθσ (δεν ζχει πλεονάηουςα δυναμικότθτα). 2. Ποιουσ άλλουσ παράγοντεσ, πλθν των οικονομικϊν, κα πρζπει να λάβει υπόψθ τθσ θ επιχείρθςθ πριν αποφαςίςει να δεχκεί τθν εκτζλεςθ τθσ ειδικισ παραγγελίασ όταν δραςτθριοποιείται ςφμφωνα με τισ ςυνκικεσ που αναφζρονται ςτο ερϊτθμα 1α. Λογιστική Κόστοσς 47
Άζκηζη 7.8 Θ αρχικι αντίδραςθ τθσ επιχείρθςθσ κα μποροφςε να είναι θ απόρριψθ αυτισ τθσ προςφοράσ επειδι είναι κατά 60 χαμθλότερθ από το ςυνολικό ανά μονάδα κόςτοσ του προϊόντοσ (240 180). Θ απόφαςθ ωςτόςο πρζπει να βαςιςκεί ςτο οριακό (μεταβλθτό) κόςτοσ που ςυνεπάγεται θ ςυγκεκριμζνθ παραγγελία. Για να προςδιοριςκεί το οριακό κόςτοσ κα πρζπει να αναλυκεί το ςυνολικό κόςτοσ που ςχετίηεται με τθν παραγωγι μιασ μονάδασ προϊόντοσ ςε: α) Κόςτοσ που ςχετίηεται άμεςα με τθν παραγωγι μιασ μονάδασ προϊόντοσ και επομζνωσ κα πάψει να υφίςταται εάν αυτι θ μονάδα δεν παραχκεί, και β) Κόςτοσ που δεν ςχετίηεται άμεςα με αυτιν και επομζνωσ κα εξακολουκιςει να υφίςταται ανεξάρτθτα από τθν παραγωγι μιασ μονάδασ προϊόντοσ ι τθν εκτζλεςθ τθσ ειδικισ αυτισ παραγγελίασ ςυνολικά. Λογιστική Κόστοσς 48
Άζκηζη 7.8 Σιμι προςφοράσ 180 Άμεςα υλικά 60 Άμεςθ εργαςία 90 Μεταβλθτά Γ.Β.Ε. 15 Οριακό κόςτοσ 165 Περικϊριο ςυμμετοχισ 15 Μονάδεσ παραγγελίασ 100 Αφξθςθ ςυνολικοφ περικωρίου ςυμμετοχισ 1.500 Λογιστική Κόστοσς 49
Άζκηζη 7.8 1β. Αξιολόγθςθ ειδικισ παραγγελίασ όταν δεν υπάρχει πλεονάηουςα δυναμικότθτα Για κάκε μονάδα που δεν κα παραχκεί θ επιχείρθςθ ζχει απϊλεια περικωρίου ςυμμετοχισ ίςθ με 135 ( 300 165). υνεπϊσ το ςχετικό οριακό κόςτοσ που ςχετίηεται με τθν αποδοχι εκτζλεςθσ τθσ ειδικισ παραγγελίασ εάν δεν υπιρχε πλεονάηουςα δυναμικότθτα κα είναι: Σιμι προςφοράσ 180 Άμεςα Τλικά 60 Άμεςθ Εργαςία 90 Μεταβλθτά Γ.Β.Ε. 15 Κόςτοσ ευκαιρίασ (απϊλεια περικωρίου ςυμμετοχισ) 135 Οριακό κόςτοσ 300 Περικϊριο ςυμμετοχισ -120 Μονάδεσ παραγγελίασ 100 Μείωςθ ςυνολικοφ περικωρίου ςυμμετοχισ -12.000 Λογιστική Κόστοσς 50
Ανηικαηάζηαζη Μησανήμαηορ ε αυτι τθ περίπτωςθ, θ απόφαςθ αναφορικά με τθν αντικατάςταςθ μθχανιματοσ κα λθφκοφν υπόψθ οι ακόλουκοι παράγοντεσ: Μείωςθ κόςτουσ λειτουργίασ λόγω τθσ αντικατάςταςθσ. Ζςοδα από τθ πϊλθςθ του παλαιοφ μθχανιματοσ. Σιμι αγοράσ νζου μθχανιματοσ. Λογιστική Κόστοσς 51
Άζκηζη 7.9 Μία επιχείρθςθ αγόραςε ζνα μθχάνθμα αντί 1.000.000 πριν από 4 ζτθ. Σο μθχάνθμα αποςβζνεται με τθ ςτακερι μζκοδο απόςβεςθσ ςε μία περίοδο 10 ετϊν και οι μζχρι ςιμερα ςυςςωρευμζνεσ αποςβζςεισ ανζρχονται ςε 400.000. θ διοίκθςθ ςκζφτεται τθν αγορά του καινοφργιου μθχανιματοσ το οποίο κα μειϊςει τα μεταβλθτά ζξοδα από 40 ςε 25 το τεμάχιο. Σο νζο μθχάνθμα κοςτίηει 1.200.000 και ζχει μία ωφζλιμθ ηωι 6 ετϊν. Θ ετιςια παραγωγι για κακζνα από τα 6 ζτθ εκτιμάται ςε 50.000 τεμάχια και θ τιμι πϊλθςθσ του παλαιοφ μθχανιματοσ ςε 200.000. Ζητείται: Να αξιολογθκεί αν ςυμφζρει θ αντικατάςταςθ του μθχανιματοσ. Λογιστική Κόστοσς 52
Άζκηζη 7.9 Παρακάτω δίδονται τα κόςτθ λειτουργίασ για κάκε μθχάνθμα για τα επόμενα τρία ζτθ: Παλαιό Μθχάνθμα Νζο Μθχάνθμα Μεταβλθτά Ζξοδα Λειτουργίασ 12.000.000 7.500.000 Αποςβζςεισ εξαετίασ 600.000 1.200.000 Ηθμιά από πϊλθςθ μθχανθμάτων 200.000 φνολο 12.600.000 9.100.000 Άρα υπάρχει μία ωφζλεια από τθ λειτουργία του νζου μθχανιματοσ ίςθ με 3.500.000. Λογιστική Κόστοσς 53