Άνοςολογικό προφίλ αςκενϊν με χρόνια θπατίτιδα Β Αλλαγζσ μετά από κεραπεία με νουκλεοσ(τ)ιδικα ανάλογα. Προςπάκεια ςυςχετιςθσ με τo κολλαγονο των αντίςτοιχων βίοψίων ιπατοσ Μανοφςου Π 1, Α. Καραμουτςοσ 4, Χατηίδθσ Δ 1, Τηάλλασ Α 2, Συγκοφνασ Δ 1 Παποφδου Μπάθ Α 3, Γοφςια Α 3, Κατςάνοσ Κ 1, Βαρκολομάτοσ Γ 4, Τςιάνοσ ΕΒ 1 ¹ Ηπατο-Γαςτρεντερολογικη Μονάδα ² Μονάδα Ιατρικήσ Τεχνολογίασ και Ευφυών Πληροφοριακών Συςτημάτων, Τμήμα Επιςτήμησ Υλικών, ³ Παθολογοανατομικό Εργαςτήριο και 4 Εργαςτήριο Ανοςολογίασ, Τμήμα Βιοχημείασ Ιατρικισ Σχολισ Πανεπιςτθμίου Ιωαννίνων
Ειςαγωγι Ο ιόσ τθσ θπατίτιδασ Β(HBV) δε κεωρείται πακογόνοσ ιόσ 1. Η υποκείμενθ προςβολι των θπατοκυττάρων ςχετίηεται με τθν ζνταςθ τθσ ανοςολογικισ απάντθςθσ του ξενιςτι προσ τον ιό 1. Στθν αιτιοπακογζνεια τθσ νόςου πρωτεφοντα ρόλο κατζχει θ κυτταρικι ανοςία 2 και τυχόν διαταραχι τθσ ιςορροπίασ μεταξφ ρυκμιςτικϊν και βοθκθτικϊν Τh1, Th2 και Τh17 κυττάρων 3. ¹ Rehermann Β. 2003 Semin Liver Dis ² Curry MP. 2000 Hepatology 3 Mosmann TR. 1989 Annu Rev Immunol
Ειςαγωγι Η αλλθλεπίδραςθ αυτι μεταξφ κυτταρικϊν πλθκυςμϊν ςυντονίηεται από ζναν αρικμό κυτταροκινϊν οι οποίεσ λειτουργικά κα μποροφςαν να διαιρεκοφν ςε προφλεγμονϊδεισ, αντιφλεγμονϊδεισ και ανοςοτροποποιθτικζσ 4, 5. Η διαφοροποίθςθ των Τ κυττάρων ςτουσ υποπλθκυςμοφσ τουσ κακορίηεται από το φάςμα των παραγόμενων κυτταροκινϊν προσ απάντθςθ ςτα διάφορα ερεκίςματα: Τh1 : IFN-γ, IL-1, TNFα Th2 : IL-13, IL-4, IL-10 Th17 : IL-23 6 Tregs : IL-10 7 4 Xavier 2007 Nature 5 Neuman 2007 Transl Res 6 Bettelli 2008 Nature 7 Hori S 2003 Science
Ειςαγωγι Διαφοροποίθςθ Τ κυτταρικϊν υποπλθκυςμϊν
Ειςαγωγι: Ζνασ νζοσ ιςτολογικόσ δείκτθσ Τα ςτάδια τθσ νόςου κατά Ishak/ Metavir και θ ποςότθτα κολλαγόνου του θπατικοφ ιςτου δεν είναι ταυτόςθμα. Το κολλαγόνο, μπορεί να προςδιοριςτεί ποςοτικά με τθ βοικεια ψθφιακισ ανάλυςθσ τθσ εικόνασ μζςω θλεκτρονικοφ υπολογιςτι (DIA; Digital Image Analysis) χρθςιμοποιϊντασ ιςτολογικζσ τομζσ 8 9, και εκφράηεται ωσ αναλογία κολλαγόνου % (CPA; collagen proportionate area) 9 10 Μζχρι ςιμερα, δεν ζχει γίνει προςπάκεια ςυςχζτιςθσ τθσ ίνωςθσ ςτισ βιοψίεσ ιπατοσ με τα επίπεδα των κυκλοφοροφντων κυτταροκινϊν ςε αςκενείσ με χρόνια θπατίτιδα B 8 R A Standish 2006 Gut 9 Calvaruso 2009 Hepatology 10 Manousou 2011 Liv Trans
Σκοπόσ τθσ μελζτθσ να διερευνθκεί το προφίλ των εκκρινόμενων κυτταροκινϊν ςε αςκενείσ με χρόνια θπατίτιδα Β προ και μετά κεραπείασ με νουκλεοςιδικά ανάλογα και να μελετθκεί θ πικανι ανοςοτροποποιθτικι δράςθ τθσ φαρμακευτικισ αγωγισ. να γίνει ςυςχζτιςθ παραγόντων που προζρχονται από τθν ex vivo ανάλυςθ των κυτταροκινϊν με τθν ανταπόκριςθ ςτθ κεραπεία και τθν ίνωςθ ςτισ βιοψίεσ ιπατοσ προ κεραπείασ (μζτρθςθ κολλαγόνου)..
Μζκοδοι Μελετικθκαν 40 διαδοχικοί αςκενείσ με χρόνια HBV, HBeAg-, χωρίσ ιςτορικό προθγοφμενθσ κεραπείασ, οι οποίοι υποβλικθκαν ςε βιοψία ιπατοσ προ ζναρξθσ κεραπείασ. Αναδρομικά ζγινε ςυλλογι των κλινικϊν και εργαςτθριακϊν χαρακτθριςτικϊν των αςκενϊν αυτϊν. Μελετικθκαν και 16 υγιείσ μάρτυρεσ ανάλογθσ θλικίασ και φφλου Μελετικθκαν με κυτταρομετρία ροισ - (FlowCytomix, Bender MedSystems) ςτον ορό των αςκενϊν αυτϊν οι ακόλουκεσ κυτταροκίνεσ προ και ζνα ζτοσ μετά κεραπείασ : IL-10 (Tregs), IL-23 (Τh17), IFN-γ (Th1), IL-4 και IL-13 (Th2). Η αξιολόγθςθ των βιοψιϊν ζγινε κατά Ishak και ακολοφκθςε χρϊςθ τομϊν παραφίνθσ με Sirius red για ψθφιακι ανάλυςθ τθσ εικόνασ (DIA) και εκτίμθςθ του ποςοφ του κολλαγόνου (CPA).
Αποτελζςματα Μζςθ θλικία αςκενϊν 55 ζτθ (37-70) Μζςθ τιμι ALT 66 IU/L, AST 56 IU/L, γgt 99 IU/L, ALP 89 IU/L, TBL 1mg/dl, αλβουμίνθ 4.2g/dl BMI 25 (21-30), Σ.Δ είχαν αλκοόλ 12 αςκενείσ, 19 ςυςτθματικι χριςθ το διάμεςο ιικό φορτίο 53.500 (22.000 130.000) IU/ml Διάμεςθ τιμι κολλαγόνου 5.9% (2.28-18.07), ίνωςθσ 2 (stage 1-4). Ο μζςοσ αρικμόσ πυλαίων διαςτθμάτων ιταν 8 (4 22)
Αποτελζςματα: IFN-γ Η IFN-γ βρζκθκε ςτα 223 pg/ml προ κεραπείασ ενϊ αυξικθκε ςτα 257 pg/ml ζνα ζτοσ μετά κεραπείασ (μάρτυρεσ 120 pg/ml). NS p=0.04 p=0.035
Αποτελζςματα: IL-4 και IL-13 Οι IL-4 και IL-13 παρουςίαςαν πτϊςθ των τιμϊν μετά κεραπεία: από 121 pg/ml ςε 69 pg/ml (p=0.001, paired t test) για τθν IL-13 από 44 pg/ml ςε 31 pg/ml για τθν IL-4 Δεν παρουςιάςτθκε ζκφραςθ ςε φυςιολογικοφσ μάρτυρεσ.
Αποτελζςματα: IL- 10 Η IL-10 παρουςίαςε αφξθςθ τθσ τιμισ τθσ μετά το πζρασ τθσ κεραπείασ από 149 pg/ml ςε 189 pg/ml ενϊ ςε φυςιολογικοφσ μάρτυρεσ θ τιμι ιταν 210 pg/ml (p=0.010, paired sample t-test). mean 149 median 163 mean 189 median 212 mean 210 median 223
Αποτελζςματα: IL- 23 Η IL-23 από 449 pg/ml παρουςίαςε πτϊςθ ςτα 196 pg/ml ζνα χρόνο μετά κεραπεία (p=0.001, paired t-test). Δεν ανιχνεφκθκε ζκφραςθ ςε φυςιολογικοφσ μάρτυρεσ
Αποτελζςματα: IL- 23 Η τιμι τθσ IL-23 προ κεραπείασ ςχετίηονταν ευκζωσ ανάλογα με τθν τιμι του κολλαγόνου ςτισ βιοψίεσ ιπατοσ των αςκενϊν αυτϊν. Ο ςυντελεςτισ ςυςχζτιςθσ μεταξφ CPA και IL-23 ιταν r=0.731, p=0.002
Συμπεράςματα Διαπιςτϊκθκε ςθμαντικι διαταραχι τθσ ιςορροπίασ μεταξφ ρυκμιςτικϊν και βοθκθτικϊν Τh1, Th2, Τh17 και Treg κυττάρων. Η ανιςορροπία αυτι ιταν μεγαλφτερθ ςτουσ προ κεραπείασ αςκενείσ. Μετά από κεραπεία και ιολογικι ανταπόκριςθ, τα επίπεδα των κυτταροκινϊν που μελετικθκαν, δεν επανζρχονταν ςτα επίπεδα των φυςιολογικϊν μαρτφρων. Η ςθμαντικι ςυςχζτιςθ μεταξφ ίνωςθσ και IL-23, υποδθλϊνει οτί θ IL-23 πικανόν να αποτελζςει εναν μθ επεμβατικό δείκτθ μζτρθςθσ τθσ ίνωςθσ ςτο μζλλον.