ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 4 Ιουνίου 2014 Διοργανικός φάκελος: 2012/0299 (COD) 9864/1/14 RΕV 1 SΟC 359 EGC 23 ΕCOFIN 480 DRS 67 CODEC 1293 ΕΚΘΕΣΗ της: Προεδρίας προς: την Επιτροπή Μόνιμων Αντιπροσώπων/το Συμβούλιο (EPSCO) αριθ. προηγ. εγγρ.: 9498/14 SOC 333 EGC 18 ECOFIN 451 DRS 63 CODEC 1212 αριθ. πρότ. Επιτρ.: 16433/12 SOC 943 ECOFIN 708 DRS 130 CODEC 2724 COM(2012) 614 final Θέμα: Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων σε θέσεις διοικητικών στελεχών των εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών - Έκθεση προόδου I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις 14 Νοεμβρίου 2012, η Επιτροπή ενέκρινε πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων σε θέσεις μη εκτελεστικών διοικητικών στελεχών των εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών και συναφή μέτρα. Στοχεύοντας να αντιμετωπίσει το σοβαρό πρόβλημα της υποεκπροσώπησης των γυναικών στη λήψη οικονομικών αποφάσεων σε ανώτατο επίπεδο, η προτεινόμενη οδηγία θα θέσει έναν ποσοτικό στόχο για το ποσοστό του υποεκπροσωπούμενου φύλου στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών κατά 40% μέχρι το 2020 (μέχρι το 2018 στην περίπτωση των δημόσιων επιχειρήσεων). Οι εταιρείες θα υποχρεούνται να εργασθούν γι' αυτό το στόχο, μεταξύ άλλων, εισάγοντας διαδικαστικούς κανόνες σχετικά με την επιλογή και το διορισμό των μη εκτελεστικών μελών του διοικητικού συμβουλίου. 9864/1/14 REV 1 ΘΚ/μκρ 1
Στις εταιρείες που δεν έχουν καταφέρει να επιτύχουν το στόχο του 40%, θα ζητηθεί να συνεχίσουν να εφαρμόσουν τους διαδικαστικούς κανόνες, καθώς και να εξηγήσουν τα μέτρα τα οποία έχουν λάβει και εκείνα που προτίθεται να λάβουν για να επιτύχουν το στόχο. Για τα κράτη μέλη που επιθυμούν να εφαρμόσουν το στόχο τόσο στα εκτελεστικά όσο και στα μη εκτελεστικά διοικητικά στελέχη, θα ισχύσει ένας χαμηλότερος στόχος (33%). Τα εθνικά κοινοβούλια των ΔΑ, ΚΧ, ΠΛ, ΣΔ, ΗΒ, και ένα εκ των δύο σωμάτων του Κοινοβουλίου της ΤΣ (Βουλή) υπέβαλαν τεκμηριωμένες γνώμες εντός οκτώ εβδομάδων από της υποβολής της πρότασης της Επιτροπής, με τον ισχυρισμό ότι δεν συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας 1. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή διατύπωσε τη γνώμη της στις 13 Φεβρουαρίου 2013. 2 Η Επιτροπή των Περιφερειών εξέδωσε τη γνώμη της στις 30 Μαΐου 2013. 3 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση στις 20 Νοεμβρίου 2013. 4 Όλες οι αντιπροσωπίες έχουν επί του παρόντος επιφυλάξεις γενικής εξέτασης για την πρόταση το ΗΒ και η ΓΑ έχουν επιφυλάξεις κοινοβουλευτικής εξέτασης, ενώ ΤΣ, ΔΑ, ΣΚ, ΣΝ και ΛΕ διατυπώνουν επιφυλάξεις γλωσσικής εξέτασης. 1 2 3 4 Δεν χρειάστηκε επανεξέταση της πρότασης από την Επιτροπή αφού δεν συγκεντρώθηκε το όριο του ενός τρίτου του συνόλου των ψήφων σύμφωνα με το άρθρο 7 του Πρωτοκόλλου 2 της ΣΕΕ. ΕΕ C 133, 9.5.2013, σ. 68. ECOS-V-039. A7-0340/2013. (Δεν είναι ακόμη διαθέσιμο το τελικό κείμενο). Η κα Ρόδη Κράτσα- Τσαγκαροπούλου (EPP/ΕΛ) υπήρξε εισηγήτρια της επιτροπής FEMM, ενώ η κα Evelyn Regner (S&D/ΑΥ) της επιτροπής JURI. 9864/1/14 REV 1 ΘΚ/μκρ 2
II. ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ Κατά την ελληνική Προεδρία, οι συζητήσεις της Ομάδας Κοινωνικών Θεμάτων συνεχίστηκαν με βάση τις συντακτικές της παρατηρήσεις 5 που εκπόνησε η Προεδρία. Μολονότι από τις συζητήσεις στην Ομάδα διεφάνη μια ευρεία συναίνεση υπέρ του στόχου της πρότασης, οι γνώμες εξακολουθούν να αποκλίνουν σοβαρά ως προς το βέλτιστο τρόπο για την επίτευξή του, αφού ορισμένες αντιπροσωπίες επαναβεβαιώνουν την αντίθεσή τους στην πρόταση. Ωστόσο, μία αντιπροσωπία που αντιτίθεται στην οδηγία δήλωσε ότι επανεξετάζει τη θέση της. Στις συντακτικές της υποδείξεις, η Προεδρία κυρίως επεδίωκε να βελτιώσει την τεχνική συνοχή του σχεδίου οδηγίας, μεταξύ άλλων με την αναδιάταξη των αιτιολογικών σκέψεων και την καλύτερη ευθυγράμμισή τους προς τα άρθρα. Οι αντιπροσωπίες γενικά χαιρέτισαν τις παρατηρήσεις της Προεδρίας ως βελτιώσεις στο κείμενο. Άλλες πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ Μια αντιπροσωπία υπενθύμισε στην Ομάδα την πρόσφατη έκδοση οδηγίας για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών και πληροφοριών για την πολυμορφία από ορισμένες μεγάλες εταιρείες και ομίλους, η οποία περιέχει διατάξεις που επιβάλλουν στις μεγάλες εισηγμένες εταιρείες την υποχρέωση να παρέχουν πληροφορίες για την πολιτική τους σε θέματα πολυμορφίας, και τη σύσταση της Επιτροπής για την ποιότητα της υποβολής εκθέσεων εταιρικής διακυβέρνησης (αρχή της «συμμόρφωσης ή αιτιολόγησης») η οποία καλεί τις εταιρείες να γνωστοποιούν τη σύνθεση των διοικητικών τους συμβουλίων, επίσης όσον αφορά την εκπροσώπηση των φύλων, αλλά δεν επιβάλλει νομικές υποχρεώσεις. Η Επιτροπή επεσήμανε ότι τα μέσα αυτά είναι συμπληρωματικά και συνεπή προς την προτεινόμενη οδηγία, η οποία περιέχει διατάξεις ευρύτερης εμβέλειας. 5 6574/14. 9864/1/14 REV 1 ΘΚ/μκρ 3
Πρόοδος σε επίπεδο ΕΕ (αιτιολογική σκέψη 10) Η Προεδρία έχει επικαιροποιήσει τις στατιστικές για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων βάσει της πρόσφατης έκθεσης της Επιτροπής για την πρόοδο της ισότητας γυναικών και ανδρών το 2013 6. Εκφράστηκαν αποκλίνουσες απόψεις σχετικά με τους λόγους της παρατηρούμενης βελτίωσης, με την Επιτροπή να τονίζει τον αντίκτυπο των δεσμευτικών μέτρων που υιοθέτησαν ορισμένα κράτη μέλη. Ανταλλαγή ορθών πρακτικών (αιτιολογική σκέψη 11) Οι αντιπροσωπίες χαιρέτισαν την αναφορά στην «ανταλλαγή ορθών πρακτικών» που εισήχθη στην αιτιολογική σκέψη 11, ωστόσο χρειάζεται περαιτέρω συζήτηση για τις πρακτικές πτυχές ενός τέτοιου μέτρου. Εταιρείες όπου τα μέλη του υποεκπροσωπούμενου φύλου αντιπροσωπεύουν ποσοστό κατώτερο του 10% των εργαζομένων (αιτιολογική σκέψη 24α και άρθρο 4 παράγραφος 6) Ορισμένες αντιπροσωπίες εξέφρασαν το φόβο ότι η εξαίρεση των εταιρειών των οποίων τα μέλη του υποεκπροσωπούμενου φύλου αντιπροσωπεύουν ποσοστό κατώτερο του 10% των εργαζομένων θα μπορούσε να υπονομεύσει τη σκοπό της οδηγίας δημιουργώντας αντικίνητρο στην πρόσληψη γυναικών. Απαντώντας η Προεδρία εξήγησε ότι η διάταξη απλώς αποσκοπεί να διευθετήσει υφιστάμενες καταστάσεις. Δικαίωμα των μετόχων να επιλέγουν υποψήφιους για τις θέσεις του διοικητικού συμβουλίου (αιτιολογικές σκέψεις 22, 26 και 27 και άρθρο 4α) Απαντώντας σε σχετικές παρατηρήσεις, η Επιτροπή εξήγησε ότι η προτεινόμενη οδηγία σέβεται πλήρως το δικαίωμα των μετόχων να ψηφίζουν ελεύθερα αφού οι εφαρμοστέοι διαδικαστικοί κανόνες ισχύουν μόνο στην επιλογή υποψηφίων για διορισμό ή εκλογή. 6 9042/14 ADD 3. 9864/1/14 REV 1 ΘΚ/μκρ 4
Εξαίρεση για τα κράτη μέλη με αποτελεσματικά εθνικά μέτρα (άρθρο 4β παρ. 1 και αιτιολογική σκέψη 29) Στις συντακτικές της παρατηρήσεις, η Προεδρία μετέθεσε την προθεσμία λήψης εναλλακτικών εθνικών μέτρων από την ημερομηνία έναρξης ισχύος στην ημερομηνία εφαρμογής της οδηγίας. Επιπλέον, η Προεδρία έχει αναδιατυπώσει το κείμενο ώστε τα εν λόγω εναλλακτικά εθνικά μέτρα να επιτρέπουν στο κράτος μέλος να θεωρήσει ευλόγως ότι, μέσω των μέτρων αυτών, οι στόχοι της οδηγίας θα επιτευχθούν έως την 1η Ιανουαρίου 2020 τουλάχιστον εξίσου αποτελεσματικά όσο μέσω των μέτρων που εξειδικεύονται στην οδηγία. Ορισμένες αντιπροσωπίες θεωρούν ότι η περιγραφόμενη προσδοκία δεν είναι δυνατό να μετρηθεί. Εν τούτοις, η Επιτροπή παρατήρησε ότι ένα στοιχείο πρόβλεψης είναι αναπόφευκτο και ότι η διατύπωση της Προεδρίας είχε μετριαστικό αποτέλεσμα, παρέχοντας μεγαλύτερη ευελιξία στα κράτη μέλη. Ειδικοί αριθμοί στόχοι για τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων (παράρτημα I και αιτιολογική σκέψη 24) Στις συντακτικές της παρατηρήσεις, η Προεδρία επανέφερε ένα πίνακα ο οποίος παρουσιάζει τους ειδικούς αριθμούς στόχους για τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων διαφόρων μεγεθών. Η Επιτροπή επικρότησε τη μαθηματική συλλογιστική που διέπει τον προτεινόμενο πίνακα και την πρακτική του αξία. Δεδομένου ότι ο ακριβής αριθμός του 40% μπορεί να επιτευχθεί μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις (π.χ. όταν ένα διοικητικό συμβούλιο απαρτίζεται από πέντε μέλη, το 40% του πέντε είναι ακριβώς δύο), σε άλλες περιπτώσεις προτάθηκε να θεωρείται ως στόχος ο πλησιέστερος στο 40% αριθμός των μελών των διοικητικών συμβουλίων, ανεξαρτήτως του κατά πόσο ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε περισσότερο ή λιγότερο του 40%. Ωστόσο, ο αριθμός στόχος θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να καταλήγει σε μια αναλογία μικρότερη του 50%. 9864/1/14 REV 1 ΘΚ/μκρ 5
III. ΚΥΡΙΑ ΕΚΚΡΕΜΗ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Από τις μέχρι τούδε συζητήσεις, είναι σαφές ότι για σειρά θεμάτων χρειάζεται ουσιαστική περαιτέρω συζήτηση. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται και τα εξής: Νομική βάση Ορισμένες αντιπροσωπίες αμφισβήτησαν τη χρήση του άρθρο 157 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ ως νομικής βάσης της πρότασης. Η γνωμοδότηση της Νομικής Υπηρεσίας του Συμβουλίου επί του θέματος περιέχεται στο έγγρ. 8020/13 + ADD 1. Η Επιτροπή επιβεβαίωσε εκ νέου την επιλεγείσα νομική βάση. 7 Ο ποσοτικός στόχος του 40% (33%) (άρθρο 4) Η προτεινόμενη οδηγία προβλέπει ότι, επιδιώκοντας την αύξηση του αριθμού των θέσεων μελών των διοικητικών συμβουλίων του υποεκπροσωπούμενου φύλου, τα κράτη μέλη επιδιώκουν είτε στόχο ποσοστού 40% για μη εκτελεστικές θέσεις μελών διοικητικών συμβουλίων είτε στόχο ποσοστού 33% τόσο για τα εκτελεστικά όσο και για τα μη εκτελεστικά διοικητικά στελέχη. Ορισμένες αντιπροσωπίες διατύπωσαν ανησυχίες σχετικά με τη βιωσιμότητα των στόχων δεδομένου ότι τα κράτη μέλη έχουν διαφορετικά σημεία αφετηρίας. Διαδικαστικές απαιτήσεις (άρθρα 2 και 4) Ορισμένες αντιπροσωπίες εξακολουθούν να έχουν ανησυχίες σχετικά με την πρακτική εφαρμογή των διαδικαστικών διατάξεων ως προς τη διαδικασία επιλογής υποψηφίων για διορισμό ή εκλογή. 7 Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SWD(2013) 278. 9864/1/14 REV 1 ΘΚ/μκρ 6
Άλλα θέματα Άλλα θέματα ενδεχομένως χρήζουν αποσαφήνισης και συζήτησης, συμπεριλαμβανομένου του χρονοδιαγράμματος της εφαρμογής και επανεξέτασης (άρθρα 8 και 9) και μιας σειράς άλλων τεχνικών λεπτομερειών. 8 Περισσότερες λεπτομέρειες για της θέσεις των αντιπροσωπιών περιλαμβάνονται στα έγγραφα 14852/13 και 9498/14. IV. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Μολονότι όλες οι αντιπροσωπίες τάσσονται καταρχήν υπέρ της βελτίωσης της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων, ορισμένες εξ αυτών εξακολουθούν να προτιμούν τα εθνικά μέτρα (ή μη δεσμευτικά μέτρα σε επίπεδο ΕΕ) ενώ άλλες υποστηρίζουν τη νομοθεσία σε επίπεδο ΕΕ. Κατά τη διάρκεια της ελληνικής Προεδρίας, οι εργασίες της Ομάδας επικεντρώθηκαν κυρίως σε τεχνικές πτυχές. Θα χρειαστεί περαιτέρω εργασία και πολιτικός προβληματισμός προτού διαμορφωθεί συμβιβαστική λύση. 8 Περισσότερες λεπτομέρειες για τις θέσεις των αντιπροσωπιών περιλαμβάνονται στα έγγραφα 14046/13 + COR 1, 14852/13, 16279/13 και 9498/14 + COR 1. 9864/1/14 REV 1 ΘΚ/μκρ 7