ΔΘΝΙΚΟ ΜΔΣΟΒΙΟ ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΙΟ ΥΟΛΗ ΑΡΥΙΣΔΚΣΟΝΧΝ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΓΙΑΣΜΗΜΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΑΡΥΙΣΔΚΣΟΝΙΚΗ ΥΔΓΙΑΜΟ ΣΟΤ ΥΧΡΟΤ ΚΑΣΔΤΘΤΝΗ Α : ΥΔΓΙΑΜΟ ΥΧΡΟ ΠΟΛΙΣΙΜΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΔ ΑΙΥΜΗ ΚΑΙ ΑΡΥΙΣΔΚΣΟΝΙΚΗ: ΑΠΟ ΣΟ ΤΝΟΛΙΚΟ ΥΔΓΙΑΜΟ ΣΗΝ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΜΗΥΑΝΕ ΣΟΤ ΓΙΓΝΕΘΑΙ (1) ΚΟΙΝΩΝΙΕ ΠΕIΘΑΡΥΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΕ ΕΛΕΓΥΟΤ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΗ ΠΟΛΗ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΠΟΛΗ Γεκήηξεο Παπαιεμφπνπινο Μάξηηνο 2011
εκεηψζεηο απφ ηηο παξνπζηάζεηο ηνπ καζήκαηνο. Απνηεινχλ ςεθηαθή πξνδεκνζίεπζε γηα φζνπο ζέινπλ λα θάλνπλ αλαθνξά Γελ έρεη γίλεη ηειηθή επεμεξγαζία. Δπεμεξγαζκέλα ηκήκαηα βξίζθνληαη ζην Ψηφιακός Τοπικισμός, Libro, 2008
ΓΙΑΠΡΑΓΜΑΣΔΤΔΙ Γηαηί λα ζπγθεληξψζεη θαλείο θείκελα ζπλεληεχμεσλ πνπ εθηείλνληαη ρξνληθά ζε πεξηζζφηεξν απφ είθνζη ρξφληα; Πνιιέο θνξέο νη δηαπξαγκαηεχζεηο δηαξθνχλ ηφζν πνιχ πνπ δελ μέξνπκε πηα αλ είλαη αθφκα κέξνο ηνπ πνιέκνπ ή ηεο εηξήλεο πνπ έρεη ήδε επηηεπρζεί. Δίλαη αιήζεηα φηη ε θηινζνθία δελ απνκαθξχλεη κφλν ηνλ ζπκφ ελάληηα ζηελ επνρή, αιιά επίζεο κηα λεθαιηφηεηα πνπ καο θαζεζπράδεη. Χζηφζν ε Φηινζνθία δελ είλαη κηα Γχλακε. Οη ζξεζθείεο, ηα Κξάηε, ν θαπηηαιηζκφο, ε επηζηήκε, ην δίθαην, ε θνηλή γλψκε, ε ηειεφξαζε, απηέο είλαη Γπλάκεηο, φρη ε θηινζνθία. Η θηινζνθία κπνξεί λα έρεη κεγάιεο εζσηεξηθέο κάρεο (ηδεαιηζκφο ελαληίνλ ξεαιηζκνχ θ.ι.π.), αιιά απηέο είλαη κάρεο γηα γέιηα. Αθνχ ε θηινζνθία δελ είλαη κηα δχλακε, δελ κπνξεί λα εκπιέθεηαη ζε κάρεο κε ηηο δπλάκεηο, είλαη αλαγθαζκέλε λα θάλεη πφιεκν ρσξίο κάρε, έλαλ αληαξηνπφιεκν δειαδή. Καη δελ κπνξεί λα ζπλνκηιεί κε ηηο δπλάκεηο, δελ έρεη ηίπνηε λα ηνπο πεη, ηίπνηε λα ηνπο αλαθνηλψζεη, ην κφλν πνπ κπνξεί λα θάλεη είλαη δηαπξαγκαηεχζεηο. Καζψο νη δπλάκεηο δελ αξθνχληαη λα είλαη εμσηεξηθέο, αιιά επίζεο πεξλάλε ζην εζσηεξηθφ ηνπ θαζελφο καο, ν θαζέλαο καο, ινηπφλ, είλαη ζπλερψο ζε δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηνλ εαπηφ ηνπ, ράξε ζηελ θηινζνθία.
ΚΟΙΝΩΝΙΕ ΠΕΙΘΑΡΥΙΑ- ΚΟΙΝΩΝΙΕ ΕΛΕΓΥΟΤ (Μηα αλάγλσζε ηνπ θεηκέλνπ ηνπ Gilles Deleuze Post- scriptum sur les Societes de Controle θαη κηα δηθή καο ππφζεζε γηα ην πέξαζκα απφ ηελ Υάξηα ησλ Αζελψλ ζηελ Πνιιαπιή Πφιε)
Post- scriptum sur les Societes de Controle, L'Autre journal, no. 1 (May 1990), πεπιλαμβάνεηαι ζηο Pourparlers (Paris: Editions Minuit, 1990, ζελ. 240-247) Eιιεληθή μεηάθπαζη Giilles Deleuze, Η κοινωνία ηος ελέγσος, εθδ. Διεπζεξηαθή Κνπιηνχξα, 2001 Σν δίπνιν αληηζηνηρεί θαη ζην δίπνιν νξηζκέλν αληηθείκελν / πεξίπνπ αληηθείκελν (πνπ ζα δνχκε ζηα επφκελν καζήκαηα. Αλαθνξά ζηνλ Foucault θαη ζηηο θνηλσλίεο πεηζαξρίαο (19ν αη.) Τπνζηήξημε ηεο ππφζεζεο φηη έρνπκε πεξάζεη ζηηο θνηλσλίεο έιέγρνπ. Η αλαθνξά ζηνλ Foucault κπνξεί λα ηδσζεί θαη απφ ηελ άπνςε φηη ν Foucault είλαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο θηινζφθνπο πνπ θάλεη θεληξηθφ ζέκα ηνπ ηνλ ρώξν ζηελ δηαζχλδεζή ηνπ κε ηελ Δμνπζία. Μαο ελδηαθέξεη γηαηί κπνξνχκε λα πξνζεγγίζνπκε ηνλ ρώξν ησλ κεγάισλ ζεζκώλ θαη ηηο αιιαγέο ηνπ. Θα καο απαληήζεη ζε κεξηθά εξσηήκαηα πνπ ήδε ζέζακε γηα ηηο Βηβιηνζήθεο, παλεπηζηήκην, Μνπζεία. Μηα πηζαλή ζπλέρεηα αλαθνξψλ: Tony Negri (ζπλέληεπμε κε Gilles Deleuze Controle et Devenir, Futur anterieur, no 1, άλνημε 1990) Frederic Jameson (θξηηηθή κεηακνληέξλνπ) Postmodernism, or, The Cultural Logic of Late Capitalism. Durham : Duke University Press, 1991 Michael Hardt, Tony Negri, Αςηοκπαηοπία, Harvard University Press, 2000, ειι. κεη. Scripta, 2002) Brian Massumi (επφκελε παξνπζίαζε quasi objet) Steven Perela Architectural Design Hypersurface Architecture II Stephen Perrella (Guest Editor), Nov 1999.
Σξία κέξε: Α. Ιζηνξηθφ Β. Λνγηθή Γ. Πξφγξακκα
Α. Ιζηνξηθό: Κνηλσλίεο εγεκνλίαο>κνηλσλίεο πεηζαξρίαο>κνηλσλίεο ειέγρνπ Κνηλσλίεο εγεκνλίαο: θνξνινγνχλ αληί λα νξγαλψλνπλ ηελ παξαγσγή, απνθαζίδνπλ γηα ηνλ ζάλαην αληί λα δηαρεηξίδνληαη ηελ δσή. Κνηλσλίεο πεηζαξρίαο: πγθεληξψλνπλ, θαηαλέκνπλ ζηνλ ρψξν, νξγαλψλνπλ ζηνλ ρξφλν. Κνηλσλίεο ειέγρνπ: (Μεηά ηνλ Β Παγθφζκην Πφιεκν)... Γελ ειέγρνπλ κέζσ ηεο ζπγθέληξσζεο, δηαζπνχλ ζηνλ ρψξν, ειέγρνπλ ζπλερψο ζηνλ ρξφλν (παξάδεηγκα ηεο εθπαίδεπζεο) «We are in a generalized crisis in relation to all the environments of enclosure -prison, hospital, factory, school, family»
«Έιεγρνο είλαη ην φλνκα πνπ ν William Burroughs πξνηείλεη γηα απηφ ην λέν ηέξαο» ην έξγν ηνπ Deleuze δελ ππάξρεη αλαθνξά ζε ζπγθεθξηκέλν έξγν ηνπ Burroughs, αλαθέξεηαη γεληθά ζε απηφλ. Μπνξνχκε σζηφζν λα ζεκεηψζνπκε φηη ε έλλνηα ηνπ ειέγρνπ είλαη δηάρπηε ζηα θείκελά ηνπ Burroughs. (http://digitalphilosophy.wordpress.com/category/deleuze/ ) Ο Michael A. Peters ζην, Poststructuralism, Marxism, and neoliberalism, Rowman & Littlefield, 2001 αλαθέξεη: ε έλα γξάκκα ηνπ ζηνλ Serge Daney ν Deleuze αλαθέξεηαη ζηνλ Burroughs θαη ζηελ έλλνηα ηνπ ειέγρνπ. Βιέπεη ην έιεγρν ζηελ ηειενπηηθή γξαθή ζε ζρέζε κε ηελ θηλεκαηνγξαθηθή γξαθή (πεηζαξρία θαηαλνκήο ζηνλ ρψξν θαη ζηνλ ρξφλν) Gilles Deleuze, "Optimisme, pessimisme et voyage: Lettre à Serge Daney", Ciné journal 1981-1986, Cahiers du cinéma, 1986.
Serge Daney (1944-1992) was an influential French movie critic who went on from writing film reviews to developing a television criticism and onto building a personal theory of the image. Although highly regarded in French and European film criticism circles, his work remains little known to English-speaking audiences, largely because it has not been consistently translated. In 1964, Daney joined the French film magazine Cahiers du cinéma with a series of interviews of American film directors (notably Howard Hawks, Leo McCarey, Josef von Sternberg and Jerry Lewis) conducted with Jean Louis Noames (aka Louis Skorecki) during a trip to Hollywood. He writes regularly for the magazine which was moving on from its "yellow cover beginnings (the time of André Bazin, François Truffaut, Jean-Luc Godard, Éric Rohmer and Jacques Rivette - roughly 1951-1959) and was about to enter a period of heavy theoretical debates and radical political engagement after 1968. Between 1968 and 1971, Daney also makes a series of travels to India, Morocco and Africa and starts lecturing cinema at the Censier University (Paris III). After Cahiers failure to create a Revolutionary Cultural Front, Daney took the responsibility of the magazine in 1973, supported by Serge Toubiana. Together, they operated a "return to cinema" for the magazine and also invited thinkers from outside the field of cinema: Michel Foucault, Jacques Rancière and Gilles Deleuze. In 1981, Daney left Cahiers for the French daily newspaper Libération, to which he had contributed occasionally since its creation in 1973. Writing first about cinema, his focus turns more and more towards television. In 1987, for a hundred days, he wrote daily about French television in a column called The wage of the channel hopper. From 1988 to 1991, he wrote a column on how films look when they are shown on television. He also wrote small pamphlets increasingly critical of television programs before he abandoned writing about television altogether in 1991, after a critical analysis of the television coverage of the Gulf War. Daney went on to found the quarterly film magazine Trafic in which he wrote four pieces before dying of AIDS in June 1992
Β. Λνγηθή: 1. πγθξφηεζε ππνθεηκέλνπ: Μέζσ ηαπηφηεηαο > Μέζσ θσδηθνχ πξφζβαζεο 2. Μεραλέο: Δλέξγεηαο > Πιεξνθνξίαο 3. Παξαγσγή: Δξγνζηάζην > Δπηρείξεζε
Β. Λνγηθή: 1. πγθξόηεζε ππνθεηκέλνπ: Μέζσ ηαπηόηεηαο > Μέζσ θσδηθνύ πξόζβαζεο Οη θνηλσλίεο ηεο πεηζαξρίαο νξίδνληαη απφ δχν πφινπο: Σελ ππνγξαθή πνπ ραξαθηεξίδεη ην άηνκν θαη ηνλ αξηζκό ηαπηόηεηαο πνπ πξνζδηνξίδεη ηελ ζέζε ηνπ κεηαμχ ησλ άιισλ, ζηελ κάδα. Γελ βξηζθφκαζηε κπξνζηά ζην δεχγνο κάδα άηνκν Οη θνηλσλίεο ηεο πεηζαξρίαο καδηθνπνηνχζαλ θαη εμαηνκίθεπαλ ηαπηφρξνλα. πγθξνηνχζαλ σο ζψκα ηα θνηλσληθά ζχλνια θαη απεπζπλφληνπζαλ ηαπηφρξνλα ζην άηνκν. ηηο θνηλσλίεο ηνπ ειέγρνπ, απφ ηελ άιιε κεξηά, απηφ πνπ είλαη πην ζεκαληηθφ, απφ ηελ ππνγξαθή θαη ηνλ αξηζκφ ηαπηφηεηαο είλαη είλαη ην φλνκα θαη ν θσδηθόο πξόζβαζεο. Βι θαη Κνλδχιεο Παλαγηψηεο, Ιζσύρ και Απόθαζη, Η διαμόπθωζη ηων κοζμοεικόνων και ηο ππόβλημα ηων αξιών, ηηγκή, Αζήλα, 2001, κεη, γεξκαληθήο έθδνζεο, Macht und Entscheidung. Die Herausbildung de Welbilder und die Wertfrage, Ernst Klett Verlag Fur Wiessen und Bimdung GmbH, Stuttgart, 1984. Βι θαη έλλνηα ηεο κεηαβαιιφκελεο πξνζδνθίαο
Β. Λνγηθή: 2. Μεραλέο: Ελέξγεηαο > Πιεξνθνξίαο Σχπνη κεραλψλ εχθνια αληηζηνηρνχλ ζε ηχπνπο θνηλσληψλ, ρσξίο λα ζεκαίλεη απηφ φηη νη κεραλέο θαζνξίδνπλ ηηο θνηλσλίεο, αιιά γηαηί εθθξάδνπλ ηηο θνηλσληθέο κνξθέο πνπ είλαη ηθαλέο λα ηηο παξάγνπλ θαη λα ηηο ρξεζηκνπνηνχλ. Κνηλσλία πεηζαξρίαο κεραλέο ελέξγεηαο κε θφβν ηνπο ηελ εληξνπία θαη ην ζακπνηάδ (sabot). Κνηλσλία πεηζαξρίαο Απνθηψ Κνηλσλία ειέγρνπ: κεραλέο δηαρείξηζεο ηεο πιεξνθνξίαο κε θφβν ηνπο ηνπο ηνχο θαη ην hacking. Κνηλσλία ειέγρνπ: Έρσ πξφζβαζε ηελ ίδηα ζεσξεηηθή ηξνρηά κε Castells γηα ηελ ζρέζε θνηλσλίαο θαη ηερλνινγίαο, φρη ππεξθαζνξηζκφο ηνπ ελφο απφ ην άιιν. Guattari, On Machines
Β. Λνγηθή: Βι θαη Rffkin Κνηλσλία ηεο πξφζβαζεο 3. Παξαγσγή: Εξγνζηάζην > Επηρείξεζε Σν εξγνζηάζην παξαρσξεί ηελ ζέζε ηνπ ζηελ επηρείξεζε σο εγεκνλεχνλ ζρήκα ζχκθσλα κε ην νπνίν αληηιακβαλφκαζηε ηελ νξγάλσζε θαη δηαρείξηζε ηεο παξαγσγήο. Κχξηνο ζηφρνο δελ είλαη ε αγνξά πξψησλ πιψλ θαη ε παξαγσγή πξντφλησλ αιιά ε αγνξά θαη πψιεζε κεηνρψλ, ε αγνξά θαη πψιεζε ππεξεζηψλ. Ο άλζξσπνο ηεο θνηλσλίαο ηεο πεηζαξρίαο είλαη αζπλερήο παξαγσγφο ελέξγεηαο, ελψ ν άλζξσπνο ηνπ ειέγρνπ είλαη κάιινλ θπκαηνεηδήο αγγειηαθόξνο (ζεκ. πιεξνθνξίαο) ζε ηξνρηά ζπλερνχο θάζκαηνο, ζε ζπλερή δηθηύσζε, (γαιιηθφ: «ondulatoire, en orbit, sur faisceau (δέζκε) continue») Ο «έγθιεηζηνο» άλζξσπνο κεηαβάιιεηαη ζε «ρξεσκέλν» άηνκν
Β. Πξόγξακκα: «Γελ πξφθεηηαη γηα επηζηεκνληθή θαληαζία, ην λα ζθεθηνχκε φηη ζπιιακβάλεηαη έλαο κεραληζκόο ειέγρνπ, πνπ βξίζθεη αλά πάζα ζηηγκή ηελ ζέζε ελόο ζηνηρείνπ φηαλ απηφ βξίζθεηαη ζε αλνηθηφ πεξηβάιινλ». Η ζθέςε γηα ηα ρσξηθά φξηα έξρεηαη δεχηεξε ζε κνίξα. Απηφ πνπ ελδηαθέξεη θαη αξράο, είλαη ν εληνπηζκόο (locative media) ησλ θηλνχκελσλ, ζε ζπλερέο πεξηβάιινλ, αηφκσλ. Ο έιεγρνο δελ έρεη κφλν λα αληηκεησπίζεη ηελ δηάιπζε ησλ ζχλφξσλ αιιά θπξίσο ηηο εληόο ησλ ζπλόξσλ εθξήμεηο ησλ παξαγθνππφιεσλ ή ησλ γθέην. ηελ εθπαίδεπζε... Γηα βίνπ εθπαίδεπζε, εμάξηεζε ηεο έξεπλαο απφ ηνπο πξφζθαηξνπο ζηφρνπο ησλ επηρεηξήζεσλ. ηελ πγεία... Δληνπηζκφο ησλ ελ δπλάκεη αζζελψλ... πλερείο έιεγρνη πγείαο. ηελ επηρείξεζε... Κπξηαξρία ησλ «ηνμηθψλ» κεηνρψλ επί ησλ κεηνρψλ πξντφλησλ...
Σπθινπόληηθαο θαη θίδη Ο παιηφο ηπθινπόληηθαο είλαη ην δψν ησλ ρψξσλ εγθιεηζκνχ, ην θίδη είλαη ην δψν ησλ θνηλσληψλ ηνπ ειέγρνπ. Πεξάζακε απφ ην έλα δψν ζην άιιν, φρη κφλν ζην ζχζηεκα κέζα ζην νπνίν δνχκε αιιά θαη ζηνλ ηξφπν πνπ δνχκε, ζην ηξφπν κε ηνλ νπνίν αληηιακβαλφκαζηε ηηο ζρέζεηο καο κε ηνπο άιινπο αλζξψπνπο. The family, the school, the army, the factory are no longer the distinct analogical spaces that converge towards an owner--state or private power-- but coded figures--deformable and transformable
Λεηηνπξγηθή Πόιε Vs Πνιιαπιή Πόιε
Dessau - θπθινθνξία Multicity - Mauritania Λεηηνπξγηθή πφιε Πνιιαπιή πφιε Η βαζηθή νκνηφηεηα είλαη φηη θαη νη δχν αλαδεηνχλ θαη ζέηνπλ ζε εθαξκνγή έλα κέζν θεληξηθνχ ειέγρνπ ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο. Η δηαθνξά είλαη φηη ζηελ Υάξηα ην κέζν ειέγρνπ ζηεξίδεηαη ζηελ κεραληθή δηεπζέηεζε ζηαζεξψλ νληνηήησλ, ελψ ζηελ πνιιαπιή πφιε ζηελ αιγνξηζκηθή δηεπζέηεζε ζηαζεξψλ ζρέζεσλ (πνπ επηηξέπνπλ ζηηο νληφηεηεο λα κεηαβάιινληαη κεηαμχ ηνπο κέζα ζε φξηα) Η Υάξηα «δείρλεη» ην Κξάηνο Πξνλνίαο, ε πνιιαπιή πφιε «δείρλεη»ηνλ λενθηιειεύζεξν παγθνζκηνπνηεκέλν ρώξν. (Γεληθφ ζρήκα: Απφ ηνλ θνξληηζκό ζηνλ κεηαθνξληηζκό, απφ ην κνληέξλν ζην κεηακνληέξλν)
Αλ πξνζηξέρακε ζε θάπνηεο αλαθνξέο γηα ηελ πνιιαπιή πφιε: Metapolis Dictionary of Advanced Architecture >>>Όρη καληθέζην, αιιά απφ ηα πιένλ νξγαλσκέλα θείκελα, κνξθή ιεμηθνχ κε δηαζπλδέζεηο κεηαμχ ιεκκάησλ. Ήδε πξνυπάξρεη o πξνζδηνξηζκφο ηεο έλλνηαο ηεο Metapolis απφ ηνλ François Ascher ην Metapolis Dictionary ζπληαθηηθή νκάδα Gausa, Guallart, Frederico Soriano, Willy Muller, Fernando Porras, Jose Morales. ACTAR>>> Active Architecture Transurbanism, NAI Publishers, 2002, (Arjen Muller εθδ., Appadurai, Spuybroek, Mark Wigley, Rem Koolhaas, Andreas Ruby, )
Καηνηθία Φπραγσγία Δξγαζία + Κπθινθνξία
ηελ Υάξηα ησλ Αζελψλ: Η θάζε ιεηηνπξγία δηαθξίλεηαη κε ηελ κέγηζηε δπλαηή ζαθήλεηα ζηνλ ρψξν. πγθξνηείηαη κε ζαθήλεηα έλα πνιηηηθφ ππνθείκελν ζρεδηαζκνύ πνπ βαζίδεη ηελ πξφηαζε ζε κηα αλάιπζε ηεο πξνεγνχκελεο θαηάζηαζεο, πνπ πεξηγξάθεη σο πξνβιεκαηηθή. ην ηξφπν πεξηγξαθήο ηνπ πξνβιήκαηνο έρεη ήδε ζπκπεξηιάβεη ηελ επίιπζή ηνπ. Πξφθεηηαη γηα έλα ζπλνιηθό (total) ζρέδην πνπ θαηαιακβάλεη ην ζχλνιν ηεο πεξηνρήο πνπ ζεσξεί αληηθείκελν ζρεδηαζκνχ, ρσξίο λα αθήλεη ηίπνηε απ έμσ, πξνζδηνξίδνληαο κε ιεπηνκέξεηα φια ηα ζεκεία ηεο.
Balmori - Public Administration Town Seoul ηελ Πνιιαπιή Πφιε, θαηνηθία, αλαςπρή, εξγαζία, είλαη δπλαηφλ λα ζπκπίπηνπλ ζηνλ ρψξν, πνπ ζεσξείηαη ην θπζηθφ ππφβαζξν ηεο πνιιαπιφηεηαο. Γηα ηελ αθξίβεηα ην θάζε ζεκείν ηνπ ρώξνπ πξέπεη λα κπνξεί ελαιιαθηηθά λα ππνδερηεί θαη ηηο ηξεηο...ζηελ θπθινθνξία έρεη πξνζηεζεί ε ξνή δεδνκέλσλ θαη πιεξνθνξίαο κε ηα πιηθά ηνπο ππφβαζξα (ρώξνο ξνώλ).
MOBILE CONNECT IMMOBILE
Η ηνκή έρεη ζεκαζία, φρη ε θάηνςε
ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΚΗ ΠΟΛΗ 3+1 1+2 ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΠΟΛΗ
Σν 1924 ν Moisei Ginsburg παξνπζηάδεη ζην Style and Epoch ηελ κεραλή ζαλ ην κνληέιιν νξγάλσζεο θάζε θαηαζθεπήο θαη ην εξγνζηάζην ζαλ ην κνληέιν νξγάλσζεο θάζε θηηξίνπ. Όπνπ ππάξρεη δηάθξηζε ελόο ζπλόινπ ζε ζηνηρεία θαη ζπγρξόλσο ζύλζεζή ηνπο ζε εληαίν ζύλνιν, δηδαζθφκαζηε απφ ηνλ ηξφπν πνπ ζρεδηάδνληαη θαη νξγαλψλνληαη ηα κέιε κηαο κεραλήο θαη απφ ηνλ ηξφπν πνπ νξγαλψλνληαη νη κεραλέο γηα λα ζπλζέζνπλ έλα εξγνζηάζην. Η κεραλή είλαη ζχκθπηε κε ηηο αξρέο ηεο θαηαζθεπαζηηθήο απιφηεηαο, αθξηβνχο νξγάλσζεο, νηθνλνκίαο. ηελ κεραλή δελ ππάξρεη ηίπνηα ηπραίν,ην δηαθνζκεηηθφ, ην πεξηηηφ. Σίπνηα δελ κπνξεί λα αιιάμεη ζέζε, λα κεηαβιεζεί, ρσξίο λα επεξεάζεη ηελ ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ ζπλφινπ, πνπ απνβιέπεη ζην ζπιινγηθφ «θαιφ». Η κεραλή θαηά ζπλέπεηα ζεσξείηαη θνξέαο εζηθνύ πεξηερνκέλνπ. ε ζχγθξηζε κε κεηαβαιιφκελε πξαγκαηηθφηεηα θαη ηνλ έιεγρφ ηεο
Μεραλή: Με κηα γεληθή έλλνηα, ζεκαίλεη απηφ πνπ ρξεζηκεχεη ζην λα απμήζεη θαη λα ξπζκίζεη ηηο θηλνύκελεο δπλάκεηο, ή θάπνην φξγαλν πξννξηζκέλν λα παξάγεη ηελ θίλεζε κε ηξφπν ψζηε λα εμνηθνλνκεζεί είηε ρξφλνο ζηελ εθηέιεζε απηνχ ηνπ απνηειέζκαηνο, είηε δχλακε ζηελ αηηία ηνπ. (Diderot) (L Encyclopédie) Βέβαηα, ηα λνζνθνκεία είλαη εξγαιεία, ή, αλ πξνηηκάηε, κεραλέο γηα λα λνζειεύνπλ αζζελείο,... καδηθά θαη κε νηθνλνκία. Πνηέ ε ηέρλε ηνπ ζεξαπεχεηλ δελ είρε πξπηαλεχζεη ζηε κνξθή ηνπο, ζηελ δηάηαμε ησλ ρψξσλ ηνπο. Δάλ, ζε κεξηθά κέξε άλζξσπνη ηθαλνί θαη πξνζεθηηθνί είραλ θξνληίζεη γηα απηνχ ηνπ είδνπο ηα νηθήκαηα, νη θαλφλεο ηεο δηάηαμεο ησλ ρψξσλ δελ είραλ αθφκε δηαηππσζεί, νχηε ζπγθεληξσζεί θαη δηαδνζεί. Η ηέρλε ηνπ ζεξαπεχεηλ δελ είρε ιφγν γηα απηά ηα ρξήζηκα αληηθείκελα θαη ν αξρηηέθηνλαο ήηαλ παξαδνκέλνο κφλν ζε θαζηεξσκέλεο ζπλήζεηεο θαη αβέβαηεο δνθηκέο» (Tenon, Mémoire sur les hôpitaux de Paris,1788)
Η ζεκεξηλή αλαθνξά ζην ςεθηαθφ ηερλνινγηθφ παξάδεηγκα, ζα πξνθξίλεη ηελ εηθφλα ελφο κεραληθνύ ππόβαζξνπ ηθαλνχ λα ππνδερηεί πνιιαπιά πξνγξάκκαηα γηα ηελ επηηέιεζε εγθεθξηκέλεο θάζε θνξά δξαζηεξηφηεηαο.
«Αιιάδνληαο ην ινγηζκηθφ, ε κεραλή θάλεη δηαθνξεηηθή δνπιεηά» «Μπνξνχκε λα θαληαζηνχκε κηα θαζνιηθή κεραλή,..., κηα κεραλή πνπ ζα κπνξνχζε λα γίλεη ηξππάλη, ειεθηξηθή ζθνχπα, κίμεξ, κνηνζπθιέηα, θνθ, αλάινγα κε ην πξφγξακκα πνπ ζα ηελ δηεχζπλε». (Luciano Floridi, Ειζαγωγή ζηην θιλοζοθία ηηρ πληποθοπικήρ, Δθδφζεηο Νήζνο, ζει. 80). (Αθφκα πεξηζζφηεξν ε ζπλεηζθνξά ηνπ Turing, δελ αλαθέξεηαη ζηελ «εθεχξεζε» ηνπ «πξψηνπ ππνινγηζηή» αιιά ζηελ δηαηχπσζε ηνπ ζεσξήκαηνο ηνπ φηη «Τπάξρεη κηα θαζνιηθή κεραλή Turing (ΚΜΣ) πνπ κπνξεί λα κηκεζεί ηελ ζπκπεξηθνξά θάζε ηδηαίηεξεο ρξήζεο ΜΣ», Floridi, ζει. 79).
Δμαθνινπζεί λα πξφθεηηαη γηα κεραλή, αιιά γηα κεραλή φπνπ, ε ζπγθξόηεζε ηνπ θπζηθνύ ππόβαζξνπ ηεο δελ εμαξηάηαη κνλνζήκαληα από ηελ επηηεινύκελε ιεηηνπξγία
Από ηελ πεηζαξρία ζηνλ έιεγρν (Από ηελ Υάξηα ησλ Αζελώλ ζηελ Πνιιαπιή πόιε)
«...θάζε «ινγηθή» πεηζαξρίαο αληηζηνηρνύζε ζε ζπγθεθξηκέλεο ζέζεηο ζηνλ ρώξν, θηίξηα θαη ζεζκνύο. Η θνηλσλία ήηαλ ζαλ έλα «αξρηπέιαγνο» θηηαγκέλν απφ απηνχο ηνπο ζεζκνχο θαη ηα θηίξηά ηνπο θαη ν θαζέλαο καο θπθινθνξνχζε ζηελ δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπ απφ ην έλα ζην άιιν». (ην Christopher High, Michael Hardt, Designing Commonspaces: Riffing with Michael Hardt on the Multitude and Collective Intelligence, AD Collective Intelligence in Design, pp. 70-73) Σν ζχλνιν απηψλ ησλ ζεζκψλ θαη ησλ θηηξίσλ έπξεπε λα είλαη νξγαλσκέλν ζε έλα εληαίν ζχλνιν, κηα «ιεηηνπξγηθή πφιε»
ηελ θνηλσλία ηνπ ειέγρνπ, «νη ζεζκνί δελ πξνζδηνξίδνληαη απφ ηα ρσξηθά φξηά ηνπο, νχηε ε ρσξηθή αλαπαξάζηαζε ηνπο δηαδξακαηίδεη εγεκνλεχνληα ξφιν ζηελ ζπγθξφηεζε ηεο ηαπηφηεηάο ηνπο» (όπ.π). «... Η θνηλσλία ηνπ ειέγρνπ θξαηά ηηο ινγηθέο πεηζαξρίαο, ίζσο θαη εληζρπκέλεο, αιιά ηηο ζπλαληά θαλείο θαηαλεκεκέλεο ζην ρψξν, ζηνλ ρξφλν αθφκα θαη ζε δηαθνξεηηθνχο ζεζκνχο» (όπ.π). Πψο νξίδεηαη φκσο ζηελ θνηλσλία ηνπ ειέγρνπ ην ππνθείκελν ζρεδηαζκνχ, πσο ππνθεηκελνπνηείηαη ν αξρηηέθηνλαο κέζα απφ ηελ δηαδηθαζία ζρεδηαζκνχ ζηελ θνηλσλία ηνπ ειέγρνπ; Παξαγσγή ππνθεηκεληθφηεηαο (production of subjectivity) (Foucault ζχλδεζε κε dispositif, Hardt, Negri Commonwealth, ζ.υ)
Αλ ην ππνθείκελν ηνπ ζρεδηαζκνχ δελ νξίδεηαη ππεξβαηηθά, αιιά ζπγθξνηείηαη κέζα απφ ηελ δξάζε ηνπ, απφ ηηο ελέξγεηέο ηνπ, ηφηε: Οη ελέξγεηεο γηα ηελ ζπγθξόηεζε νιόηεηαο ζηελ θνηλσλία ηεο πεηζαξρίαο: Οη ελέξγεηεο γηα ηελ ζπγθξόηεζε νιόηεηαο ζηελ θνηλσλία ηνπ ειέγρνπ: Σσγκενηρώνοσν ζηον τώρο......ονηόηεηες με ζαθή όρια και ταρακηεριζηικά......ποσ έτοσν ζαθή ιεραρτική τωρική οργάνωζε......ζηεν οποία αρκεί να αζκώ περιοδικούς ελέγτοσς με οριζμένε τρονική διάρκεια Διαζπούν ζηον τώρο......ονηόηεηες με αζαθή ηασηόηεηα......ποσ ζτεμαηίδοσν δίκησα μεηαβαλλόμενες γεωμεηρίας και ηασηόηεηας...καηά ζσνέπεια έτοσν ανάγκε ζσνετούς ελέγτοσ (Φηιάτνω ζηον τώρο και ζηον τρόνο μια δύναμε ποσ είναι ανώηερε από ηα ζηοιτεία ποσ ηεν απαρηίδοσν). (Φηιάτνω ζηον τώρο και ζηον τρόνο μια δύναμε ποσ είναι ανώηερε από ηα ζηοιτεία ποσ ηεν απαρηίδοσν).
Η ρσξηθή νξγάλσζε(δηεπζέηεζε) ζηηο θνηλσλίεο πεηζαξρίαο ζηνρεύεη - είλαη - ζπγθξνηείηαη κέζα από ηελ δηάθξηζε δξαζηεξηνηήησλ. Η ρσξηθή νξγάλσζε (δηεπζέηεζε) ζηηο θνηλσλίεο ειέγρνπ ζπγθξνηεί έλα ππόβαζξν time sharing (ρξνλνκίζζσζε) δξαζηεξηνηήησλ, ζηηο νπνίεο έρσ πξφζβαζε φηαλ θαη γηα φπνην ρξνληθφ δηάζηεκα ην ζειήζσ. ηηο θνηλσλίεο πεηζαξρίαο έρσ δηάθξηζε, ζηηο θνηλσλίεο ειέγρνπ έρσ ζύκπησζε δξαζηεξηνηήησλ ζηνλ ρψξν (θαη ζηνλ ρξφλν) Κάζε ζεκείν ηνπ ρψξνπ έρεη ηαπηόηεηα (θαηνηθία ή αλαςπρή ή παξαγσγή) Κάζε ζεκείν ηνπ ρψξνπ πξέπεη λα παξέρεη ηελ δπλαηόηεηα λα είλαη θαηνηθία ή αλαςπρή ή παξαγσγή Κάζε ζεκείν ηνπ ρψξνπ είλαη απόιπηα πξνζδηνξηζκέλν θπζηθά ζηελ νιφηεηά ηνπ Κάζε ζεκείν ηνπ ρψξνπ είλαη επέιηθηνο παξνρέαο ππεξεζηώλ. Μπνξνχκε λα πνχκε φηη ηελ ζέζε ηνπ εξγνζηάζηνπ σο αλαθνξάο πήξε ε αίζνπζα πνιιαπιώλ ρξήζεσλ Γελ εγεκνλεχεη ν ζρεδηαζκόο ηε πφιεο ζχκθσλα κε αλακελφκελεο απνδφζεηο πξνζδηνξηζκέλεο ζχκθσλα κε αξρέο απφ ηα πξηλ, αιιά ε δηαθπβέξλεζή ηεο ψζηε λα «παξέρεη δπλαηφηεηεο» ρσξίο λα θηλδπλεύεη λα ηεζεί εθηόο ειέγρνπ.
Ο Alejandro Jaera Polo ζα ζεκεηψζεη νξίδνληαο ηελ πνιιαπιή πόιε (multicity, ζ. 425, Dictionnary of advanced architecture): «Η ξεπζηή νηθνλνκία ηνπ χζηεξνπ θαπηηαιηζκνχ, κε κεηαβαιιφκελεο αλάγθεο, κε ζηξαηεγηθέο άκεζεο απφδνζεο κεηνρψλ πνπ δελ αλαθέξνληαη ζε ζηαζεξά αγαζά, ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ ζπλερή αιιαγή ησλ ζηφρσλ ηεο αλάινγα κε ηηο κεηαβαιιφκελεο ξνέο θεθαιαίσλ ρσξίο πιηθφ αληίθξηζκα».
Η θαηνίθεζε κε ηελ επξεία έλλνηα, αλαθέξεηαη ζε έλα εληαίν ρώξν φπνπ δνχκε, εξγαδφκαζηε θαη δηαζθεδάδνπκε, φπσο αλαθέξεη ν Manuel Gausa (ζει. 430, νξηζκφο ηεο πνιιαπιήο πφιεο = κεηάπνιηο, ζην ίδην). Η ξνηθφηεηα, ε αιιαγή, ν βξαρππξφζεζκνο πξνγξακκαηηζκφο, ην εθήκεξν ησλ δξαζηεξηνηήησλ είλαη ηα λέα ζχκβνια. Τπάξρεη αλάγθε ρψξσλ πνπ λα κπνξνχλ λα αληαπνθξίλνληαη ιεηηνπξγηθά ζε αζηαζείο θαη κεηαβαιιφκελεο θαηαζηάζεηο. Σν ζρήκα ηνπ «αζηηθνχ ρψξνπ» πξέπεη λα είλαη πνιπθεληξηθφ, ρσξίο ηεξαξρηθέο θπζηθέο δνκέο, ξηδσκαηηθφ ζηελ κνξθνινγία ηνπ. Γελ ππάξρεη αλάγθε επηθξάηεζεο ελόο πνιενδνκηθνχ κνληέινπ, αιιά δεκηνπξγίαο ελφο πεξηβάιινληνο πνπ λα κπνξεί λα ππνδερηεί ελαιιαγέο ή ζπλύπαξμε πνιενδνκηθψλ κνληέισλ.
...παξάιιεια, ην λέν Εγώ, πνπ θαηνηθεί ηελ πνιιαπιή πόιε ηνπ χζηεξνπ θαπηηαιηζκνχ, είλαη απηφ πνπ πεξηγξάθεη ν Richard Sennet ζην The Culture of New Capitalism, 2006), ηθαλό λα δήζεη ζε αζηαζείο, θαηαθεξκαηηζκέλεο, εθήκεξεο ζπλζήθεο: Έρεη βξαρππξόζεζκν πξνζαλαηνιηζκό θαη ζηφρνπο, έρεη εληάμεη ζηελ ινγηθή ηνπ φηη ζα κεηαθηλείηαη απφ ην έλα θαζήθνλ ζην άιιν, απφ ηελ κηα δνπιεηά ζηελ άιιε Δίλαη εζηηαζκέλν ζηελ δπλεηηθή ηθαλόηεηα, δελ ηνπ δεηά θαλείο λα μέξεη θαιά θαη ζε βάζνο θάηη αιιά λα κπνξεί λα αληηδξά ζην ζπλερψο λέν, λα είλαη ζχκβνπινο φρη κάζηνξαο Δίλαη δηαηεζεηκέλν λα εγθαηαιείςεη ηελ εκπεηξία ηνπ παξειζόληνο, δελ ην ελδηαθέξεη ε ηζηνξία ηνπ ηφπνπ πνπ βξίζθεηαη, αθνχ ζηφρνο ηνπ είλαη λα κεηαβάιιεηαη ζπλερψο. Σν λέν εγώ, απηό γηα ην νπνίν ζρεδηάδεηαη ε πνιιαπιή πόιε, δελ θαηνηθεί ζηνλ ρώξν, δηαληηδξά κε ην πεξηβάιινλ ηνπ.
Απφ ηνλ άλζξσπν πνπ εθθξάδεη αλάγθεο ηεο Υάξηαο ησλ Αζελψλ, ζηνλ άλζξσπν πνπ δεη θνηλσληθά ηνπ Team X θαη ζηε ζπλέρεηα ζηνλ άλζξσπν πνπ παίδεη (Huomo Ludens). ήκεξα, ε αληίιεςε ηνπ ρξήζηε πνπ ππνζηεξίδεη ηνλ ζρεδηαζκφ ζα ιέγακε φηη είλαη ν άλζξσπνο ζε ζπλερή δηάδξαζε κε ην κεηαβαιιφκελν πεξηβάιινλ ηνπ, ην δηαδξαζηηθό άηνκν. (Μεηαμχ ηνπ αηφκνπ πνπ εθθξάδεη αλάγθεο, ηεο Υάξηαο ησλ Αζελψλ, θαη ηνπ δηαδξαζηηθνχ αηφκνπ, ηεο πνιιαπιήο πφιεο, κπνξεί λα εληνπηζηεί κηα ζεηξά κεηαιιαγψλ, πνπ είλαη δπλαηφλ λα γίλνπλ αληηθείκελν έξεπλαο)
δηθηπαθφ παξάδεηγκα... Μηα εληαία δξαζηεξηφηεηα είλαη δπλαηφλ λα ζπκβαίλεη ηαπηφρξνλα ζε πνιινχο ηφπνπο, λα ιεηηνπξγεί σο ελόηεηα ζε ππεξηνπηθή θιίκαθα. Οη επί κέξνπο θφκβνη πξέπεη λα είλαη δηαζέζηκνη γηα αιιαγή ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπο, ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ζηεγάδνπλ, φηαλ ε ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ ζπλφινπ ηνπ δηθηχνπ ην απαηηήζεη (πνιιαπιή πόιε).
Σα ςεθηαθά δίθηπα επηηξέπνπλ ηελ ζπλεξγαηηθφηεηα ησλ θφκβσλ. Σελ ίδηα ζηηγκή όκσο πνπ αλαπηύζζνληαη, νξγαλσκέλα απφ ηα πάλσ, δίλνπλ ηελ δπλαηόηεηα ζηηο ηνπηθέο θνηλφηεηεο λα επηθνηλσλήζνπλ θαη λα αλαπηχμνπλ θνηλνχο ηφπνπο. Σν εξψηεκα πνπ κπαίλεη ζήκεξα είλαη παγθνζκηνπνίεζε ή νηθνπκελνπνίεζε; Οξγάλσζε ησλ ηνπηθνηήησλ ψζηε λα απνηεινχλ ιεηηνπξγηθφ επί κέξνπο ηκήκα παγθφζκησλ επηρεηξεζηαθψλ δηθηχσλ Ή Διεχζεξε δηαζχλδεζε ηνπηθνηήησλ (σο εληαηηθά πεδία) γηα ηελ παξαγσγή θνηλψλ ηφπσλ, ελψ ηαπηφρξνλα δηαηεξνχλ ηελ κνλαδηθφηεηά ηνπο