ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πρόλογος... VII Πίνακας συντομογραφιών... XXIII EΙΣΑΓΩΓΗ 1. Το πρόβλημα της αποζημίωσης επί προσβολής άυλων αγαθών - Παραδείγματα... 3 2. Ιδιαιτερότητες των άυλων αγαθών... 10 3. Συστηματικά και πρακτικά εμπόδια στην εφαρμογή των κανόνων του κοινού δικαίου... 17 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Κεφάλαιο Πρώτο Τα διεθνή και ενωσιακά νομοθετικά πρότυπα 4. Η αποκατάσταση των ζημιών στο συγκριτικό δίκαιο... 33 5. Αλλοδαπά νομοθετικά συστήματα... 37 Κεφάλαιο Δεύτερο Οι ρυθμίσεις του ελληνικού δικαίου διανοητικής ιδιοκτησίας 6. ίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας... 75 7. Ευρεσιτεχνία... 87 8. ίκαιο διακριτικών γνωρισμάτων.... 100 EΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Κεφάλαιο Πρώτο Πεδίο εφαρμογής και συστηματικά θεμέλια των ειδικών κανόνων υπολογισμού της αποζημίωσης 9. Αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής... 113 10. Συστηματικά θεμέλια των ειδικών κανόνων υπολογισμού της ζημίας... 141 11. Υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής... 155
Κεφάλαιο Δεύτερο Οι κατ ιδίαν κανόνες υπολογισμού της αποζημίωσης 12. Αποζημίωση για τη συγκεκριμένη ζημία του δικαιούχου... 165 13. Αξίωση αποδόσεως των κερδών του προσβολέα... 177 14. Αξίωση για ποσό ανάλογο προς το αντίτιμο υποθετικής άδειας χρήσεως του δικαιώματος... 236 15. Το νομικό καθεστώς και η σχέση ανάμεσα στις επί μέρους μεθόδους υπολογισμού της ζημίας επί υπαίτιας προσβολής δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας... 281 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ... 297 X
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πρόλογος... VII Πίνακας συντομογραφιών... XXIII EΙΣΑΓΩΓΗ 1. Το πρόβλημα της αποζημίωσης επί προσβολής άυλων αγαθών - Παραδείγματα... 3 2. Ιδιαιτερότητες των άυλων αγαθών... 10 Α. Γενικά... 10 Β. Φύση δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας... 11 Γ. ιάκριση άυλου αγαθού από υλικό φορέα... 13. Μορφές προσβολής... 13 Ε. Βλάβη στην υπόσταση του ίδιου του άυλου αγαθού... 15 ΣΤ. Μορφές ζημίας από την προσβολή άυλου αγαθού... 16 3. Συστηματικά και πρακτικά εμπόδια στην εφαρμογή των κανόνων του κοινού δικαίου... 17 Α. Η κοινή αξίωση αποζημιώσεως... 17 I. Η αποκατάσταση του διαφυγόντος κέρδους του δικαιούχου... 17 IΙ. Η απόδειξη του αιτιώδους συνδέσμου και του ύψους του διαφυγόντος κέρδους... 18 IΙΙ. Η ύπαρξη οικονομικών κινήτρων για επανάληψη των προσβολών... 21 Β. Η κοινή αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού... 23 Ι. Γενικά... 23 ΙΙ. Η έκταση του αποδοτέου πλουτισμού... 24 ΙΙΙ. Η ένσταση του μη σωζόμενου πλουτισμού (ΑΚ 909)... 25 IV. Η επικουρικότητα της αξίωσης... 25 Γ. Η κοινή αξίωση από μη γνήσια διοίκηση αλλοτρίων... 27 Ι. Η διεκδίκηση των κερδών του προσβολέα που οφείλονται στην προσβολή... 27 ΙΙ. Το πρόβλημα του απαιτούμενου βαθμού πταίσματος του προσβολέα Οι ειδικές αξιώσεις του δικαίου διανοητικής ιδιοκτησίας... 28. Αποδεικτικά εμπόδια... 30 E. Σύνοψη συμπερασμάτων... 31
ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Κεφάλαιο Πρώτο Τα διεθνή και ενωσιακά νομοθετικά πρότυπα 4. Η αποκατάσταση των ζημιών στο συγκριτικό δίκαιο... 33 Α. Η παγκοσμιότητα του πεδίου των προσβολών... 33 Β. Η ανάγκη μελέτης αλλοδαπών ρυθμιστικών συστημάτων... 34 5. Αλλοδαπά νομοθετικά συστήματα... 37 Α. Γερμανικό δίκαιο... 37 Ι. Νομοθεσία και επιστήμη στον 19 ο αιώνα... 37 ΙΙ. Η απόφαση Ariston του Reichsgericht (1895)... 38 III. Η γέννηση του κανόνα του «τριπλού υπολογισμού της ζημίας» (dreifache Schadensberechnung)... 39 IV. Το εύρος εφαρμογής του κανόνα για τον τριπλό υπολογισμό της ζημίας...40 (α) Η νομολογιακή επέκταση του κανόνα στο πλαίσιο προστασίας της προσωπικότητας...40 (β) Η νομολογιακή επέκταση του κανόνα σε έννομες σχέσεις προστατευόμενες από το δίκαιο του αθέμιτου ανταγωνισμού...42 (γ) Η νομολογιακή επέκταση του κανόνα στο πεδίο των επιχειρηματικών απορρήτων...43 V. Η νομοθετική κατοχύρωση του κανόνα για τον τριπλό υπολογισμό της ζημίας... 44 VΙ. Η δομή και το περιεχόμενο των κατ ιδίαν μεθόδων υπολογισμού της ζημίας... 45 VΙΙ. Η προσαρμογή του γερμανικού δικαίου διανοητικής ιδιοκτησίας στην Οδηγία 2004/48/ΕΚ... 48 Β. ίκαιο των Η.Π.Α.... 50 Ι. Γενικά για την προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας... 50 (α) Οι ρυθμίσεις της ομοσπονδιακής νομοθεσίας...50 (β) Έννοια και περιεχόμενο της προσβολής (infringement)...53 (γ) Έννοια και μορφές αποζημιώσεως για προσβολή δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας...54 (αα) Γενικά...54 (ββ) Αποκαταστατική αποζημίωση (compensatory damages)...54 (γγ) Αδικαιολόγητος πλουτισμός (unjust enrichment)...55 (δδ) Προσαυξημένη αποζημίωση (enhanced damages)...56 II. Οι ρυθμίσεις του ομοσπονδιακού δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας... 58 (α) Το οπλοστάσιο των αξιώσεων του δικαιούχου...58 XII
(β) Η σωρευτική επιδίκαση των κερδών του προσβολέα και των διαφυγόντων κερδών του δικαιούχου...59 IIΙ. Οι ρυθμίσεις του ομοσπονδιακού δικαίου ευρεσιτεχνίας... 61 (α) Η εξέλιξη των νομοθετικών ρυθμίσεων...61 (β) Ο νομολογιακός χειρισμός της αξίωσης για διεκδίκηση των κερδών του προσβολέα... 63 IV. Οι ρυθμίσεις του ομοσπονδιακού δικαίου διακριτικών γνωρισμάτων... 65 (α) Το οπλοστάσιο των αξιώσεων...65 (β) Η εφαρμογή των αρχών της επιείκειας (equity)...66 (γ) Σωρευτική και ενισχυμένη αποζημίωση...67 Γ. Αγγλικό ίκαιο... 69 Ι. Οι αρχές της προς αποζημίωση ευθύνης... 69 (α) Ανυπαίτια και κατάφωρη προσβολή...71 (β) Επιδίκαση των κερδών του προσβολέα (account of profits)...71 (γ) Η προσαρμογή του αγγλικού δικαίου στην Οδηγία 2004/48/ΕΚ...72 Κεφάλαιο Δεύτερο Οι ρυθμίσεις του ελληνικού δικαίου διανοητικής ιδιοκτησίας 6. ίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας... 75 Α. Ισχύσαν δικαιο... 75 Ι. Ο Νόμος ΓΥΠΓã/1909 «περί συγγραφικών δικαιωμάτων των θεατρικών έργων»... 75 ΙΙ. Ο Νόμος 2387/1920... 76 (α) Η περίοδος πριν από την εισαγωγή του ΑΚ...76 (β) Η περίοδος μετά από την εισαγωγή του ΑΚ...77 Β. Οι ρυθμίσεις του ισχύοντος Ν. 2121/1993... 79 Ι. Το οπλοστάσιο των προβλεπόμενων αξιώσεων... 79 ΙΙ. Η επιστημονική και νομολογιακή αντιπαράθεση σχετικά με τη νομική φύση των αξιώσεων... 82 ΙΙΙ. Ιδία θέση... 83 Γ. Η προσαρμογή του Ν. 2121/1993 στην Οδηγία 2004/48/ΕΚ... 85 Ι. Συνοπτική παρουσίαση της Οδηγίας... 85 ΙΙ. Η επάρκεια των ρυθμίσεων του Ν. 2121/1993 σε σχέση με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 2004/48/ΕΚ... 86 7. Ευρεσιτεχνία... 87 Α. Ισχύσαν δίκαιο... 87 Ι. Οι ρυθμίσεις του Νόμου 2527/1920 για την αποζημίωση του δικαιούχου... 87 ΙΙ. Οι διατυπωθείσες απόψεις... 88 Β. Η θέσπιση του Νόμου 1733/1987... 91 XIII
Ι. Η πρόσληψη του κανόνα για τον «τριπλό υπολογισμό της ζημίας» από το θετικό ελληνικό δίκαιο διανοητικής ιδιοκτησίας... 91 ΙΙ. Οι προβλεπόμενες αξιώσεις-μέθοδοι υπολογισμού της ζημίας... 93 ΙΙΙ. Η σχέση ανάμεσα στις κατ ιδίαν αξιώσεις... 94 Γ. Η προσαρμογή του δικαίου των ευρεσιτεχνιών στην Οδηγία 2004/48/ ΕΚ (Ν. 3966/2011)... 95 Ι. Γενικά... 95 ΙΙ. Το εύρος των νέων ρυθμίσεων... 97 (α) Η δυνατότητα σωρεύσεως διαφυγόντων κερδών του δικαιούχου και κερδών του προσβολέα... 97 (β) Η επιδίκαση του ανταλλάγματος άδειας χρήσεως της ευρεσιτεχνίας... 99 8. ίκαιο διακριτικών γνωρισμάτων.... 100 Α. Ισχύσαν δίκαιο... 100 Ι. Ο Νόμος 1998/1939... 100 ΙΙ. Ο Νόμος 2239/1994... 101 ΙΙΙ. Οι διατυπωθείσες στην επιστήμη απόψεις... 102 Β. Οι ρυθμίσεις του ισχύοντος Νόμου 4072/2012... 105 Ι. Γενικά... 105 ΙΙ. Οι ρυθμίσεις για την αποζημίωση του σηματούχου... 106 (α) Αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης... 106 (β) Ειδικοί τρόποι υπολογισμού της ζημίας... 107 (γ) Αξιώσεις επί ανυπαίτιας προσβολής... 107 (δ) Σχέση μεταξύ των προβλεπόμενων τρόπων υπολογισμού της ζημίας... 109 Γ. Συμπεράσματα Γενικού Μέρους... 110 ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Κεφάλαιο Πρώτο Πεδίο εφαρμογής και συστηματικά θεμέλια των ειδικών κανόνων υπολογισμού της αποζημίωσης 9. Αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής... 113 Α. Γενικά... 113 Β. Πνευματική ιδιοκτησία... 113 Γ. Τεχνικές δημιουργίες... 115 Ι. ίπλωμα ευρεσιτεχνίας και δικαίωμα στην εφεύρεση... 115 ΙΙ. Τεχνικός νεωτερισμός... 117 ΙΙΙ. Ευρωπαϊκό δίπλωμα... 117. ιακριτικά γνωρίσματα... 118 XIV
Ι. Σήμα... 118 ΙΙ. ιακριτικά γνωρίσματα του ουσιαστικού συστήματος... 119 ΙΙΙ. Ενδείξεις γεωγραφικής προελεύσεως και ονομασίες προελεύσεως... 122 (α) Λειτουργία... 122 (β) Νομική φύση... 123 (γ) Προστασία Η εφαρμογή των κανόνων του τριπλού υπολογισμού 124 ΣΤ. Λοιπά άυλα αγαθά... 127 Ζ. Εφαρμογή των ειδικών κανόνων υπολογισμού της ζημίας σε «οιονεί άυλα αγαθά» και σε άλλες ανάλογες «θέσεις»... 127 Ι. Γενικά... 127 ΙΙ. Προστασία ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων με τις διατάξεις του αθέμιτου ανταγωνισμού... 128 ΙΙΙ. Οιονεί άυλα αγαθά και λοιπές εννόμως προστατευόμενες καταστάσεις... 130 (α) Περιπτωσιολογία... 130 (β) Προστασία των περιουσιακών εκφάνσεων του δικαιώματος στην προσωπικότητα... 132 (γ) Αναλογία με τα γνήσια άυλα αγαθά... 133 (δ) Περιπτώσεις ελλείψεως αναλογίας... 135 (αα) Πράξεις παρεμποδιστικού ανταγωνισμού... 135 (ββ) Αποζημίωση του καταναλωτή λόγω αθέμιτων εμπορικών πρακτικών... 136 (γγ) Αποζημίωση στο δίκαιο κατά των περιορισμών του ανταγωνισμού... 138 10. Συστηματικά θεμέλια των ειδικών κανόνων υπολογισμού της ζημίας... 141 Α. Γενικά... 141 Β. Θεωρίες για την ουσία των δικαιωμάτων επί άυλων αγαθών και συνέπειες αυτών... 143 Ι. Η θεωρία των δικαιωμάτων επί άυλων αγαθών (Immaterialgüterrechttheorie)... 143 ΙΙ. Η θεωρία του «απονεμητικού περιεχομένου του δικαιώματος» (Zuweisungsgehaltslehre)... 144 ΙΙΙ. Οι απορρέουσες από το απονεμητικό περιεχόμενο του δικαιώματος μορφές αξιώσεων... 146 ΙV. Η αναγκαία προσαρμογή των αρχών του κοινού δικαίου στο πεδίο της προσβολής δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας... 148 (α) Η σωρευτική απονομή διαφυγόντων κερδών του δικαιούχου και κερδών του παραβάτη... 148 (β) Το υπολειπόμενο πεδίο εφαρμογής των αρχών του αδικαιολόγητου πλουτισμού... 151 XV
Γ. Η εφαρμογή των αρχών της μη γνήσιας διοικήσεως αλλοτρίων... 154. Μερικό συμπέρασμα... 155 11. Υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής... 155 Α. Πνευματική ιδιοκτησία... 155 Ι. ημιουργός-φορέας συγγενικού δικαιώματος... 155 ΙΙ. ικαιούχος αποκλειστικής άδειας... 156 ΙΙΙ. ικαιούχος απλής άδειας... 157 ΙV. Oργανισμοί συλλογικής διαχειρίσεως... 158 V. Παράλληλη άσκηση αποζημιωτικών αξιώσεων... 158 Β. Ευρεσιτεχνία... 159 Ι. Κάτοχος του διπλώματος και λοιποί δικαιούχοι... 159 ΙΙ. ιεύρυνση του κύκλου των νομιμοποιουμένων... 160 ΙΙΙ. Παράλληλη άσκηση αξιώσεων... 161 Γ. Σήμα διακριτικά γνωρίσματα... 162 Ι. Αρχικός και λοιποί δικαιούχοι... 162 ΙΙ. Αδειούχος χρήσεως... 162. Σύνδεση με τις αναπτύξεις που ακολουθούν... 163 Κεφάλαιο Δεύτερο Οι κατ ιδίαν κανόνες υπολογισμού της αποζημίωσης 12. Αποζημίωση για τη συγκεκριμένη ζημία του δικαιούχου... 165 Α. Η αποκαταστατική αρχή... 165 Β. Αποκατάσταση της θετικής ζημίας... 167 Γ. Αποκατάσταση της αποθετικής ζημίας... 167 Ι. Μορφές αποθετικής ζημίας... 167 ΙΙ. Κριτήρια προσδιορισμού των διαφυγόντων κερδών στη νομολογία των Η.Π.Α. και της Γερμανίας... 169 ΙΙΙ. Προσδιορισμός του ύψους των διαφυγόντων κερδών... 171 ΙV. Αναζήτηση διαφυγόντων κερδών στο δίκαιο σημάτων... 172. Αξίωση για in natura αποζημίωση... 173 I. Αποζημίωση αντί για καταστροφή... 173 ΙΙ. Αποζημίωση αντί λοιπών μέτρων... 175 Ε. Νομική φύση της αξίωσης και εφαρμοστέοι κανόνες... 176 13. Αξίωση αποδόσεως των κερδών του προσβολέα... 177 Α. Γενικά... 177 Ι. Η δομή της κοινής προς αποζημίωση ενοχής... 177 ΙΙ. Ωφέλεια του προσβολέα υπέρτερη της ζημίας του δικαιούχου... 178 ΙΙΙ. Υπέρβαση της αποζημιωτικής αρχής... 179 (α) Εφαρμογή του κοινού δικαίου για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό... 179 XVI
(β) Εφαρμογή του κοινού δικαίου για τη μη γνήσια διοίκηση αλλοτρίων... 181 (γ) Τα πλεονεκτήματα των ειδικά ρυθμισμένων αξιώσεων στο δίκαιο διανοητικής ιδιοκτησίας... 182 Β. Η αναζήτηση των κερδών του προσβολέα ως ειδική περίπτωση υπολογισμού της ζημίας ανεξάρτητα από την πραγματική της έκταση... 183 Ι. Προδιάθεση... 183 ΙΙ. Σημασία και αδυναμίες της αξίωσης... 184 ΙΙΙ. Νομική φύση της αξίωσης... 185 (α) Γενικά... 185 (β) Γερμανικό δίκαιο... 185 (γ) Ελληνικό δίκαιο... 188 (αα) Μέθοδος υπολογισμού της ζημίας... 188 (ββ) Μερική διάρρηξη της αποκαταστατικής αρχής... 189 (γγ) Οι νομοθετικοί στόχοι της πρόληψης και αποτροπής των προσβολών... 191 (δδ) Οι ρυθμίσεις του δικαίου της ευρεσιτεχνίας... 193 (εε) Οι ρυθμίσεις του δικαίου των σημάτων... 194 (στστ) Το πρόβλημα της κυρωτικής λειτουργίας στο δίκαιο της αποζημίωσης... 195 IV. Η σημασία του κριτηρίου της συγκεκριμένης ζημίας... 196 (α) Αποσύνδεση της πραγματικής ζημίας του δικαιούχου από τα διεκδικούμενα κέρδη του προσβολέα... 196 (β) Η υποχώρηση του στοιχείου της συγκεκριμένης ζημίας... 198 (γ) Μερικό συμπέρασμα... 199 Γ. ιαζευκτική συρροή... 201 Ι. Ευρεσιτεχνία... 201 (α) Ο κανόνας της διαζευκτικής συρροής... 201 (β) Το εύρος του κανόνα... 202 ΙΙ. Σήμα... 203. Σώρευση... 205 Ι. Οι ισχύουσες ρυθμίσεις... 205 ΙΙ. Η απαγόρευση του «διπλού υπολογισμού»... 206 (α) Η σωρευτική επιδίκαση στο κοινό δίκαιο της διοίκησης αλλοτρίων... 209 (β) ικονομικά ζητήματα... 210 Ε. Ποσοστό αποδοτέων κερδών... 212 Ι. Το πρόβλημα της «κατανομής» αποδοτέων και μη κερδών (profit apportionment, Gewinnaufteilung) Η έννοια των «αδικαιολόγητων» κερδών... 212 XVII
ΙΙ. Νομολογιακή αντιμετώπιση του προβλήματος στην έννομη τάξη των Η.Π.Α.... 213 ΙΙΙ. Νομολογιακή αντιμετώπιση του προβλήματος στο γερμανικό δίκαιο... 214 IV. Η ενδεδειγμένη λύση στο ελληνικό δίκαιο... 216 ΣΤ. Εκπεστέες δαπάνες... 220 I. ιακρίσεις (γενικό σταθερό κόστος - μεταβλητό κόστος)... 220 II. Συστηματικό θεμέλιο... 222 Ζ. Η απόδοση των κερδών του προσβολέα ως ειδικά ρυθμισμένη αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού... 223 I. Οι ειδικές διατάξεις των άρθρων 65 3 Ν. 2121/1993 και 150 8 Ν. 4072/2012... 223 (α) Απουσία πταίσματος του προσβολέα... 224 (β) Υποστηριζόμενες απόψεις για τη νομική φύση της αξίωσης... 225 (γ) Έκταση αποδοτέων κερδών... 226 ΙΙ. Σχέση με την αξίωση αποζημιώσεως... 227 Η. ικαίωμα πληροφορήσεως... 228 Ι. Εφαρμογή του κοινού δικαίου... 228 ΙΙ. Η ειδική αξίωση πληροφορήσεως στο δίκαιο διανοητικής ιδιοκτησίας. 230 ΙΙΙ. Προϋποθέσεις της αξίωσης... 230 (α) Γνωστός προσβολέας... 230 (β) Άγνωστος προσβολέας... 231 (γ) Η προϋπόθεση της προσβολής... 232 IV. Εκπλήρωση της υποχρέωσης για πληροφόρηση του δικαιούχου... 233 V. Όρια στην άσκηση του δικαιώματος... 234 14. Αξίωση για ποσό ανάλογο προς το αντίτιμο υποθετικής άδειας χρήσεως του δικαιώματος... 236 Α. Γενικά... 236 Ι. Η περιουσιακή εκμετάλλευση των άυλων αγαθών μέσω της παραχώρησης αδειών για χρήση ή εκμετάλλευσή τους εκ μέρους τρίτων προσώπων... 236 ΙΙ. Η στέρηση του ανταλλάγματος χρήσεως του δικαιώματος ως ζημία του δικαιούχου... 237 ΙΙΙ. Η εξοικονόμηση του ανταλλάγματος χρήσεως του δικαιώματος ως αδικαιολόγητος πλουτισμός του προσβολέα... 237 IV. H ειδικά ρυθμισμένη αξίωση για το υποθετικό αντάλλαγμα χρήσεως δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας... 238 Β. Μορφές εμφανίσεως της αξίωσης... 239 Ι. Η αξίωση σε περίπτωση υπαίτιας προσβολής... 239 ΙΙ. Η αξίωση σε περίπτωση ανυπαίτιας προσβολής... 239 XVIII
Γ. Νομική φύση της αξίωσης για το (απλό) αντάλλαγμα χρήσεως σε περίπτωση υπαίτιας προσβολής... 240 Ι. Μέθοδος υπολογισμού της ζημίας... 240 ΙΙ. Αποσύνδεση από το κριτήριο της συγκεκριμένης ζημίας του δικαιούχου... 241 ΙΙΙ. Το στοιχείο της πρόληψης των προσβολών... 243. Νομική φύση και λειτουργία της αξίωσης για το διπλάσιο του ανταλλάγματος χρήσεως στο δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας (άρθρ. 65 2 εδάφ. βã Ν. 2121/1993)... 244 Ι. Γενικά... 244 ΙΙ. Ίδια θέση... 246 (α) Ανταπόδοση και πρόληψη στο ιδιωτικό δίκαιο... 246 (β) Η ανεπιθύμητη εξομοίωση νόμιμου χρήστη και προσβολέα του δικαιώματος... 247 (γ) ιάκριση από την κυρωτική αποζημίωση (punitive/exemplary damages)... 248 (δ) ιάσπαση της αντιστοιχίας ανάμεσα σε ζημία και αποζημίωση στην Οδηγία 2004/48/ΕΚ... 250 (ε) Περιορισμός στην επιδίκαση του διπλασίου σε προσβολές από δόλο ή βαριά αμέλεια... 251 (στ) Αποκλεισμός αναλογικής εφαρμογής... 251 Ε. Προϋποθέσεις εφαρμογής της αξίωσης για το υποθετικό αντάλλαγμα χρήσεως του δικαιώματος σε περίπτωση υπαίτιας προσβολής... 252 Ι. Η υποθετική άδεια για χρήση ή εκμετάλλευση του δικαιώματος... 252 (α) Νομικό πλάσμα... 252 (β) Συνέπειες νομικού πλάσματος... 253 ΙΙ. Προϋποθέσεις της αξίωσης... 254 (α) Η μεταχείριση του προσβολέα και του νόμιμου χρήστη... 254 (β) Το κριτήριο της συγκεκριμένης ζημίας... 254 ΣΤ. Κριτήρια υπολογισμού του ανταλλάγματος χρήσεως του δικαιώματος... 257 Ι. Γενικά... 257 ΙΙ. Το συνηθισμένο αντάλλαγμα... 257 (α) Προγενέστερες συμβάσεις... 257 (β) Αμοιβολόγια... 258 Ζ. Το εύλογο αντάλλαγμα... 259 Ι. Κρίσιμος χρόνος υπολογισμού... 259 ΙΙ. Ύψος εύλογου ανταλλάγματος... 261 (α) Κριτήρια υπολογισμού... 261 (β) Κατηγορίες ανταλλάγματος... 263 (γ) Ειδικότερα κριτήρια υπολογισμού... 264 XIX
(δ) Εκτίμηση από το δικαστήριο... 266 Η. υνατότητα επαυξήσεως του οφειλόμενου ανταλλάγματος από το δικαστήριο... 266 Ι. Γενικά... 266 ΙΙ. Νομικό έρεισμα της εξουσίας του δικαστηρίου για επαύξηση του επιδικαστέου ανταλλάγματος... 267 ΙΙΙ. Προϋποθέσεις και κριτήρια επαυξήσεως... 269 (α) Γενικά... 269 (β) Απόκτηση αδικαιολόγητου πλεονεκτήματος έναντι του συμβατικού αδειούχου... 269 (γ) Βλάβη στην υπόσταση του άυλου αγαθού... 270 (αα) Εξασθένηση ή απαξίωση του άυλου αγαθού και ιδίως του σήματος... 270 (ββ) Αποκαταστατέα ζημία σε περίπτωση βλάβης στην υπόσταση του άυλου αγαθού... 272 (γγ) Η βλάβη στην υπόσταση του άυλου αγαθού ως αυξητικός παράγοντας του επιδικαστέου ανταλλάγματος χρήσεως... 273 (δδ) Περιφρούρηση της ακεραιότητας του έργου και καταστροφή του υλικού φορέα σε έργα μοναδικής ενσωματώσεως... 274 (δ) όλος του προσβολέα... 276 (ε) εδουλευμένοι τόκοι υπερημερίας της υποθετικής άδειας χρήσεως... 277 Θ. Η επιδίκαση του ανταλλάγματος χρήσεως ως αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού... 277 Ι. Ειδική και γενική αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού (άρθρ. 65 3 Ν. 2121/1993, άρθρ. 150 8 Ν. 4072/2012, άρθρ. 904 επ.)... 277 ΙΙ. Αντικείμενο του αποδοτέου πλουτισμού... 278 ΙΙΙ. Η δυνατότητα προβολής της ένστασης του μη σωζόμενου πλουτισμού (ΑΚ 909)... 278 ΙV. Ύψος του αποδοτέου πλουτισμού... 280 15. Το νομικό καθεστώς και η σχέση ανάμεσα στις επί μέρους μεθόδους υπολογισμού της ζημίας επί υπαίτιας προσβολής δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας... 281 Α. Νομικό καθεστώς... 281 Ι. Γενικά... 281 ΙΙ. Προϋποθέσεις... 281 ΙΙΙ. Ευθύνη περισσοτέρων... 282 (α) Περιπτώσεις ευθύνης εις ολόκληρον... 282 (β) ιαδοχικές προσβολές από επιχειρήσεις που ανήκουν σε εμπορική αλυσίδα... 283 XX
(αα) Η αυτοτέλεια των επί μέρους πράξεων προσβολής... 283 (ββ) ιεκδίκηση των κερδών από τους κατ ιδίαν προσβολείς της εμπορικής αλυσίδας... 284 IV. Ίδιο πταίσμα του δικαιούχου... 285 V. Ικανοποίηση της ηθικής βλάβης... 286 VΙ. Παραγραφή των προς αποζημίωση αξιώσεων... 286 (α) ίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας... 286 (β) Οι ειδικές ρυθμίσεις των νόμων για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα σήματα... 287 Β. Η σχέση ανάμεσα στις επί μέρους μεθόδους υπολογισμού της ζημίας... 288 Ι. Γενικά... 288 ΙΙ. Οι επί μέρους «μέθοδοι υπολογισμού της ζημίας» ως συστατικά στοιχεία μιας ενιαίας αξιώσεως... 290 ΙΙΙ. Συνέπειες ουσιαστικού και δικονομικού δικαίου από τη συνδρομή ενιαίας προς αποζημίωση αξιώσεως... 292 (α) ικαίωμα επιλογής... 292 (β) Υποστηριζόμενες απόψεις... 293 (γ) ιαδικαστικές προϋποθέσεις ασκήσεως του δικαιώματος επιλογής... 294 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ... 297 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ... 307 ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ... 329 XXI